Ársreikningur
2023
L á n a s j ó ð u r
s v e i t a r f é l a g a o h f .
Efnisyfirlit
2 Tölulegar upplýsingar
4 Skýrsla stjórnar og
framkvæmdastjóra
21 Áritun stjórnar og
framkvæmdastjóra
22 Áritun óháðs endurskoðanda
25 Rekstrarreikningur og yfirlit um
heildarafkomu
26 Efnahagsreikningur
27 Eiginfjáryfirlit
28 Sjóðstreymisyfirlit
29 Skýringar
50 Viðauki - Óendurskoðuð
stjórnarháttayfirlýsing
1
2
3
Skýrsla stjórnar
og framkvæmdastjóra
Lánasjóður sveitarfélaga ohf. erlánafyrirtæki, sem starfar eftir hlutafélagalögum
nr. 2/1995, lögum umfjármálafyrirtæki nr. 161/2002, lögum um sjóðinn nr. 150/2006
og er undir eftirliti Fjármálaeftirlits Seðlabanka Íslands. Meginhlutverk
Lánasjóðsins er að tryggja íslenskum sveitarfélögum, stofnunum þeirra og
fyrirtækjum lánsfé áhagstæðum kjörum með veitingu lána eða ábyrgða. Útlán
sjóðsins takmarkast viðverkefni sem hafa almenna efnahagslega þýðingu.
Lánasjóðurinn gefur út skuldabréf sem hafa verið tekin til viðskipta í kauphöll
Nasdaq Iceland hf. og er viðskiptavakt meðhluta bréfanna.
Stjórn og framkvæmdastjóri Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. leggja fram
skýrslu þessa með endurskoðuðum ársreikningi Lánasjóðs
sveitarfélaga ohf. fyrir árið 2023.
4
Afkoma og
efnahagur
Hagnaður ársins nam 1.866 milljónum
króna samanborið við 1.260 milljónir króna
árið 2022. Hreinar vaxtatekjur í ár jukust um
25% á milli ára, sem rekja má til verðbólgu á
árinu og hækkun stýrivaxta.
Almennur rekstrarkostnaður jókst um 4%. Sú
aukning er að mestu komin til vegna
almennra verðlagshækkana á kaupum á
vöru og þjónustu á árinu. Meðal ársverk
sjóðsins voru þrjú líkt og fyrri ár. Hagnaður
ársins er færður á meðal eigin fjár.
Hagnaður ársins nam 1.866 milljónum króna
Stjórn sjóðsins leggur til að á árinu 2024 verði
ekki greiddur út arður vegna afkomu 2023, líkt
og verið hefur, til hluthafa, til að styrkja stöðu
sjóðsins og tryggja vöxt eigin fjár.
5
Eigið fé Lánasjóðsins nam 22,7 milljörðum króna samanborið við 20,9 milljarða króna í
árslok 2022 og hefur hækkað um 9% á milli ára. Vegið eiginfjárhlutfall samkvæmt
lögum um fjármálafyrirtæki er 416% en var 537% í árslok 2022. Nánar má sjá
útreikninga á eiginfjárhlutfalli sjóðsins í skýringu 28.
Heildareignir sjóðsins í lok ársins voru 200 milljarðar króna samanborið við 181 milljarð
króna í árslok 2022. Útlán sjóðsins námu 191 milljarði króna í árslok samanborið við 170
milljarða króna í árslok 2022. Meginhlutverk Lánasjóðsins er að útvega sveitarfélögum
lánsfé á hagstæðum kjörum. Á árinu veitti sjóðurinn 22,0 milljarða króna í ný útlán
samanborið við 11,0 milljarða króna árið áður sem er tvöföldun á milli ára.
Lánasjóðurinn fjármagnar lánveitingar sínar einna helst með útgáfu skuldabréfa á
innlendum markaði. Á árinu 2023 hélt sjóðurinn 10 útboð og var heildarsöluvirði þeirra
útboða 18,8 milljarðar króna. Til samanburðar voru á árinu 2022 haldin 8 útboð og
heildarsöluvirði þeirra útboða voru 12,3 milljarðar króna. Heildarútgefið nafnverð í
skuldabréfaflokki LSS 39 0303 var 22,4 milljarðar króna í árslok 2023 og 28,7 milljarðar
króna í flokki LSS151155. Engin útboð voru haldin í skuldabréfaflokki LSS150434 á árinu
og stóðu eftirstöðvar nafnverðs í 103,4 milljarðar króna í árslok 2023.
22,7
milljarðar
200
milljarður
191
milljarðar
22
milljarðar
18,8
milljarðar
Eigið fé
Heildareignir
Heildarútlán
Útlán ársins
Heildarsöluvirði
útboða
6
Heildarútgefið nafnverð í grænum
skuldabréfaflokki LSS040440 GB var 7,4
milljarðar króna í árslok. Með útgáfu á grænum
skuldabréfum vill Lánasjóðurinn styðja við
framgang umhverfisbætandi verkefna hjá
sveitarfélögum og bjóða þeim upp á vænlega
fjármögnunarkosti í þeim efnum. Sjóðurinn gaf
út framvinduskýrslu grænna útlána, þar sem
tekinn er saman umhverfislegur ávinningur
þeirra verkefna sem sjóðurinn hefur
fjármagnað með grænum lánveitingum.
Lánasjóðurinn nýtti sér samþykkta lánsheimild
að fjárhæð 20 milljóna EUR hjá Þróunarbanka
Evrópuráð (e. CEB – Council of Europe
Development Bank) og tók erlent lán að
fjárhæð 12 milljónir EUR, í nóvember 2023. Lánið
var tekið til að fjármagna verkefni hjá
lántakendum sem féllu undir skilgreiningu
græna ramma sjóðsins um að vera
umhverfisbætandi verkefni. Lánin voru veitt í
íslenskum krónum og því gerði Lánasjóðurinn
afleiðusamninga til að verja rekstur sjóðsins
gangvart vaxta- og gjaldeyrisáhættu.
7
Eignarhald
Hluthafar Lánasjóðs sveitarfélaga voru 64 í
árslok en hann er í eigu allra sveitarfélaga
landsins. Reykjavíkurborg er eini hluthafinn
sem á meira en 10% í sjóðnum með 17,5% hlut
en samtals eiga 10 stærstu hluthafar sjóðsins
56%. Eignarhlutir í Lánasjóðnum geta eingöngu
verið í eigu íslenskra sveitarfélaga og stofnana
og fyrirtækja sem eru að fullu í þeirra eigu,
samkvæmt lögum um sjóðinn. Sundurliðun
hluthafa sjóðsins má finna í skýringu 31.
Eigið fé
Markmið með stýringu á eigin fé er að sjóðurinn
hafi ávallt yfir að ráða nægu eigin fé til að vega
á móti undirliggjandi áhættuþáttum í rekstri.
Eiginfjárgrunnur sjóðsins samanstendur
eingöngu af hlutafé, lögbundnum varasjóðum
og óráðstöfuðu eigin fé. Lágmarks eigið fé
samkvæmt 83. gr. laga um fjármálafyrirtæki nr.
161/2002 er 8% af áhættuvegnum eignum. Til
viðbótar ber fjármálafyrirtækjum að nota
viðeigandi eiginfjárauka til að bæta
eiginfjárstöðu sína til viðbótar við lágmarks
eigið fé og vera þannig betur í stakk búin til að
takast á við áföll í rekstri eða sveiflur í
hagkerfinu. Samkvæmt lögum um
fjármálafyrirtæki þá ber Lánasjóðnum að binda
til viðbótar við 8% lágmarks eiginfjárhlutfall
2,5% í verndunarauka og samkvæmt ákvörðun
Seðlabankans 2,0% í sveiflujöfnunarauka af
áhættugrunni. Eiginfjárkrafa fyrir Lánasjóðinn
þann 31. desember 2023 er því 12,5%.
8
Lánasjóðurinn nýtir mildunarákvæði við eiginfjárútreikninga vegna lögbundinnar
sérstöðu sjóðsins. Samkvæmt 2. mgr. 68. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011 geta
sveitarfélög veitt sjóðnum veð í tekjum sínum vegna lána sem þau taka hjá sjóðnum
og vegna ábyrgða sem þau veita honum samkvæmt 1. og 2. mgr. 69. gr. sömu laga.
Þetta felur í sér að Lánasjóðurinn mun við eiginfjárútreikning samkvæmt staðalaðferð
nýta sér mildun vegna lána til sveitarfélaga, stofnana þeirra og fyrirtækja sem tryggð
eru með veði í tekjum sveitarfélaga, samanber 2. gr. reglugerðar nr. 835/2012. Við
beitingu mildunar fá umræddar áhættuskuldbindingar, að því marki sem veð er fyrir
hendi, áhættuvog eins og íslenska ríkið, þ.e. 0% vegna lána í íslenskum krónum.
Fjárhagsstaða Lánasjóðsins er sterk og vegið eiginfjárhlutfall sjóðsins er 416% í árslok
með nýtingu á mildunarákvæði við eiginfjárútreikning en án mildunar 53%. Nýting á
veittri heimild er til þess fallin að styrkja stöðu og hlutverk Lánasjóðsins enn frekar.
Eiginfjárhlutfall sjóðsins í árslok 2022 var 537% miðað við stöðu útlána, en án mildunar
var eiginfjárhlutfall sjóðsins 56%. Sjá nánar í skýringu 28.
9
Áhættuþættir
og áhættustýring
Tvær grundvallarreglur sem hafðar eru í heiðri
í rekstri sjóðsins, í þeim tilgangi að lágmarka
áhættu í daglegum rekstri, eru að útlán skulu
almennt vera pöruð við lántökur og engin
lánsloforð eru veitt nema fjármögnun sé lokið.
Þannig er tryggt að sjóðurinn verði ekki
uppiskroppa með laust fé til að mæta
skuldbindingum sínum. Sveitarfélögin hafa
heimild til að veita sjóðnum veð í tekjum sínum
til tryggingar lánum og þannig á að vera
tryggt að sjóðurinn tapi ekki útlánum. Sjá
nánar í skýringu 4.
Stjórn ber ábyrgð á áhættustefnu Lánasjóðsins
og skilgreinir áhættuvilja. Stjórn Lánasjóðsins
samþykkir reglur um framkvæmd
áhættustýringar, hefur eftirlit með því að
reglunum sé framfylgt og tryggir að innri ferlar
vegna áhættustýringar séu yfirfarnir.
Framkvæmdastjóri ber ábyrgð á
áhættustýringu Lánasjóðsins gagnvart stjórn.
Útlánaáhætta
Í árslok voru engar áhættuskuldbindingar
gagnvart viðskiptavinum flokkaðar sem stórar
áhættuskuldbindingar hjá Lánasjóðnum. Útlán
til sveitarfélaga eru skilgreind sem stórar
áhættuskuldbindingar í samræmi við
reglugerð nr. 233/2017 ef heildarskuldbindingar
gagnvart einu sveitarfélagi (og dótturfélögum
sveitarfélagsins) að teknu tilliti til frádráttar
fara yfir 10% af eiginfjárgrunni.
10
Sökum þess að Lánasjóðurinn nýtir sér mildunarákvæði vegna lána til sveitarfélaga
sem tryggð eru með veði í tekjum, þá fá umræddar áhættuskuldbindingar
áhættuvog eins og íslenska ríkið, þ.e. 0% vegna lána í íslenskum krónum. Án fullrar
mildunar væru átta áhættuskuldbindingar til staðar hjá Lánasjóðnum í lok árs, líkt og
árið áður.
Virðisrýrnunarsjóður útlána eykst með auknum útlánum til sveitarfélaga. Niðurfærsla
á árinu nam 4,5 milljónum króna og stendur virðisrýrnunarsjóður útlána í 42
milljónum króna í lok ársins. Sjá nánar í skýringu 16.
Lausafjáráhætta
Lausafjárhlutföll sjóðsins eru sterk þegar litið er til lausafjárþekju en samkvæmt
reglum Seðlabankans nr. 266/2017 þá er innleitt 50% lágmarks lausafjárhlutfall í
íslenskum krónum. Lausafjárhlutfall í árslok var 13.510%. Sjá nánar í skýringu 4.
11
Stjórnarhættir
Stjórn Lánasjóðsins hefur tileinkað sér góða
stjórnunarhætti og fylgir nýjustu útgáfu af
"Leiðbeiningum um stjórnarhætti fyrirtækja"
sem Viðskiptaráð Íslands, Nasdaq Iceland hf.
og Samtök atvinnulífsins gáfu út árið 2021.
Stjórnarháttum Lánasjóðsins er nánar lýst í
stjórnarháttayfirlýsingu sem má finna í
óendurskoðuðum viðauka við ársreikninginn
og á heimasíðu sjóðsins. Stjórnarháttayfir-
lýsingin er gerð í samræmi við viðeigandi lög,
reglur og viðurkenndar leiðbeiningar sem í gildi
eru á þeim tíma sem ársreikningur sjóðsins er
staðfestur af stjórn og framkvæmdastjóra. Á
árinu 2023 fékk Lánasjóðurinn viðurkenningu
sem fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnar-
háttum. Umsjónaraðili viðurkenningarferils er
Stjórnvísi.
Í stjórn sjóðsins sitja fimm aðalmenn og hefur
hver og einn þeirra tilgreindan varamann, sem
kjörnir eru á aðalfundi sjóðsins. Kynjahlutfall í
aðalstjórn uppfyllir ákvæði laga um
kynjahlutfall í stjórnum fyrirtækja. Allir
stjórnarmenn eru óháðir starfsemi
Lánasjóðsins.
12
Stjórn Lánasjóðsins ber ábyrgð á að til staðar sé virkt innra eftirlit til samræmis við lög
og settar reglur. Lánasjóðurinn leggur áherslu á að verklag sé skjalfest, áhættur séu
greindar og metnar, eftirlitsaðgerðir skilgreindar til að mæta viðkomandi áhættum
og þannig draga úr áhrifum viðkomandi áhættuþátta. Stjórn Lánasjóðsins gerir
samning um árlega úttekt á innra eftirliti Lánasjóðsins. Stjórn Lánasjóðsins skipar
endurskoðunarnefnd. Nefndin hefur það hlutverk að hafa eftirlit með vinnuferlum við
gerð reikningsskila, endurskoðun á ársreikningi, fyrirkomulagi og virkni
áhættustýringar, innra eftirlits og innri endurskoðunar. Einnig skal
endurskoðunarnefnd leggja mat á óhæði endurskoðanda og hafa eftirlit með
störfum hans.
Peningaþvætti
Lánasjóðnum ber samkvæmt lögum um aðgerðir gegn peningaþvætti og
fjármögnun hryðjuverka að hindra að rekstur og starfsemi sjóðsins sé nýtt til
peningaþvættis eða til að fjármagna hryðjuverkastarfsemi. Sjóðurinn hefur sett sér
reglur um aðgerðir gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka og sér til þess að
fullnægjandi eftirlit sé með greindum áhættuþáttum í starfsemi Lánasjóðsins svo
hægt sé með skilvirkum hætti að draga úr og stýra áhættunni. Takmarkanir eru á
starfsemi Lánasjóðsins og stundar sjóðurinn ekki fjármálaviðskipti við einstaklinga.
Lánveitingar sjóðsins takmarkast í samræmi við sérlög um sjóðinn nr. 150/2006 við
útlán til sveitarfélaga, fyrirtækja og stofnanna í þeirra eigu. Þá takmarkast útlán við
verkefni sem hafa almenna efnahagslega þýðingu.
og fjármögnun hryðjuverka
13
Lánasjóðurinn hefur framkvæmt áhættumat á
rekstri sjóðsins og viðskiptum, þar sem leitast
er við að bera kennsl á og meta áhættuna á
peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka í
starfsemi sjóðsins. Þá skal sjóðurinn
framkvæma áreiðanleikakönnun á viðskipta-
mönnum sjóðsins við upphaf viðskiptasam-
bands þar sem gerð er krafa um að
viðskiptamenn, raunverulegur eigandi og
aðilar sem hafa sérstaka heimild til að koma
fram fyrir hönd viðskiptamanns sanni deili á
sér. Lánasjóðurinn skal sannreyna þær
upplýsingar á grundvelli viðurkenndra heim-
ilda sem fengnar eru frá áreiðanlegum,
trúverðum og óháðum aðilum t.d. úr opinberri
skrá. Þá skulu aðilar sanna deili á sér með
framvísun viðurkenndra persónuskilríkja eða
vottaðra afrita þeirra.
Lánasjóðurinn hefur skilgreint ábyrgðarmann
yfir aðgerðum gegn peningaþvætti og
fjármögnun hryðjuverka, sem heldur utan um
málaflokkinn og áhættumat einstaka
viðskiptamanna í starfsemi sjóðsins, auk þess
að veita stjórn árlega skýrslu um stöðu
verkefna tengdum aðgerðum gegn peninga-
þvætti. Þá hefur sjóðurinn sett sér siðareglur
starfsmanna þar sem tekið er á
grundvallareglum góðrar stjórnsýslu og að
starfsmenn Lánasjóðsins fari ekki út fyrir
umboð sín í störfum sínum né aðhafist ekkert
sem getur falið í sér misnotkun á fjármunum.
14
Samfélagsleg
ábyrgð
Lánasjóðurinn stuðlar að félagslegri og byggðalegri þróun með hlutverki sínu sem fest
er í lögum og samþykktum hans en þar er kveðið á um að hann veiti sveitarfélögum
lánafyrirgreiðslu vegna verkefna sem hafa almenna efnahagslega þýðingu. Undir þá
skilgreiningu falla lögákveðin verkefni sveitarfélaga ef um er að ræða þjónustu sem
einkaaðilar veita ekki. Starfsemi stofnana eða félaga í eigu sveitarfélaga sem eru í
samkeppnisrekstri eða veita þjónustu sem er í samkeppni við einkaaðila fellur hins
vegar utan þeirrar skilgreiningar. Auknar kröfur eru í samfélaginu að félög seti sér
sjálfbærnistefnu og er hafin vinna innanhúss við áhættumat og ferlagreiningu. Sökum
smæðar Lánasjóðsins hefur ekki verið formfest stefna í málum tengdum samfélagslegri
ábyrgð umfram það sem felst í lögum og samþykktum Lánasjóðsins.
Í starfsemi sjóðsins er tryggt að öll sveitarfélög landsins hafi jafnan rétt til lántöku enda
er meginhlutverk sjóðsins að tryggja íslenskum sveitarfélögum lánsfé á hagstæðum
kjörum með veitingu lána eða ábyrgða. Jafnframt er það markmið Lánasjóðsins að
skapa öfluga samkeppni á lánsfjármarkaði fyrir sveitarfélög og fyrirtæki þeirra og reyna
þannig að hafa áhrif á kjör þau sem íslenskum sveitarfélögum bjóðast frá öðrum
lánveitendum til lækkunar. Þetta styður við markmið sveitarfélaga um hagkvæman
rekstur sem hefur þannig jákvæðan ávinning fyrir íbúa sveitarfélaganna.
15
Sjálfbærni
Í júní 2023 tóku gildi lög nr. 25/2023 um upplýsingagjöf um sjálfbærni á sviði
fjármálaþjónustu sem byggir á reglugerð Evrópusambandsins nr. 2020/852 auk
reglugerðar nr. 2021/2139 um flokkunarkerfi sjálfbærra fjárfestinga (e. EU Taxonomy).
Flokkunarreglugerðin skilgreinir hvað telst vera umhverfislega sjálfbær
atvinnustarfsemi. Þar eru sett fram tæknileg matsviðmið sem skilgreina að hvaða
marki atvinnustarfsemi eða tiltekin verkefni fyrirtækja telst umhverfislega sjálfbær.
Lánasjóðurinn leggur áherslu að starfsumhverfi sjóðsins sé hvetjandi og stuðli að
ánægju og vellíðan starfsfólks. Lánasjóðurinn hefur sett sér mannauðs- og
fjölbreytileikastefnu sem ætlað er að tryggja að unnið sé út frá sjónarmiðum jafnréttis,
jafnræðis og fjölbreytileika. Þá er hvers konar mismunun, einelti eða áreitni aldrei liðin
og hefur sjóðurinn útbúið stefnu og viðbragðsáætlun vegna eineltis, ofbeldis,
kynferðislegrar og kynbundinnar áreitni.
Kappkostað er að rækta sem best þann mannauð sem í starfsfólki sjóðsins býr, þannig
að hvert þeirra fái notið hæfileika sinna og geti betur sinnt starfi sínu, sjálfum sér og
starfsemi sjóðsins til hagsbóta. Ástunduð er regluleg endurgjöf og hvatning og leitast
þannig við að efla og styrkja hæfileika starfsfólks. Starfsþróunarsamtöl eru tekin
reglulega. Lögð er áhersla að starfsumhverfið sé fjölskylduvænt og á að jafnvægi ríki á
milli vinnu og einkalífs. Fjarvinnustefna sjóðsins var samþykkt af stjórn í janúar 2023 sem
ætlað er að veita starfsfólki möguleika á að vinna fjarri vinnustað og að ráða í störf án
staðsetninga.
og umhverfisleg ábyrgð
16
Í samræmi við 8. gr. flokkunarreglugerðar nr.
2020/852 þá ber Lánasjóðnum skylda að birta
ófjárhagslega upplýsingagjöf samhliða
birtingu ársreiknings um hvernig og að hvaða
marki starfsemi sjóðsins tengist atvinnustarf-
semi sem telst vera umhverfislega sjálfbær
sbr. 3. gr. og 9. gr. sömu reglugerðar.
Lánasjóðnum ber einnig skylda að upplýsa um
hversu hátt hlutfall af veltu sjóðsins sé tilkomið
vegna lánveitinga sem tengist atvinnustarf-
semi sem uppfyllir matsviðmið til að vera
umhverfislega sjálfbær og hversu hátt hlutfall
fjárfestingaútgjalda og rekstrarútgjalda
tengjast eignum og ferlum sem tengjast
atvinnustarfsemi sem uppfyllir matsviðmið til
að teljast umhverfislega sjálfbær.
Til að geta flokkað atvinnustarfsemi sem
umhverfislega sjálfbæra þá skal viðkomandi
starfsemi stuðla verulega að einu eða fleiri
umhverfismarkmiðum sem sett eru fram í 9. gr.
Starfsemi Lánasjóðsins er lánveitingar til
sveitarfélaga og fyrirtækja og stofnana í þeirra
eigu. Lánasjóðurinn ákvað því að flokka allar
lánveitingar ársins í samræmi við ákvæði
flokkunarreglugerðar. Voru allar lánveitingar
flokkaðar miðað við þau verkefni sem lánað
var til og lagt mat á hvort þau féllu undir þá
flokka sem skilgreindir eru samkvæmt
flokkunarreglugerðinni. Um 67% af lánveit-
ingum ársins féllu undir flokkana nýbyggingar
eða endurbætur bygginga. Þá var 7% af
lánveitingum ársins veitt til hita- og vatnsveitu
verkefna sveitarfélaga og 3% í fráveitu verkefni.
Um 4% af lánveitingum ársins voru veitt til
hafnarframkvæmda. Þá er um 19% af
lánveitingum ársins sem falla undir óflokkað
og teljast því ekki til hæfra verkefna undir
flokkunarreglugerð nr. 2021/2139.
17
Lánasjóðnum ber skylda til að gera grein fyrir þeim verkefnum sem falla undir að vera
aðlöguð að flokkunarreglugerðinni og uppfylla tæknileg matsviðmið sem þar koma
fram. Sendur var út spurningalisti til lántaka með hæf verkefni yfir 200 milljónum króna.
Miðað við þau svör sem bárust sjóðnum þá gat enginn lántaki staðfest að viðkomandi
verkefni uppfyllti tæknileg matsviðmið flokkunarreglugerðar að öllu leyti. Því er ljóst að
innsýn inn í hlutföll reksturs og efnahags sjóðsins sem tengjast umhverfislega sjálfbærri
atvinnustarfsemi er takmörkuð sökum skorts á upplýsingum.
Reglugerð nr. 2021/2139, kafli nr.:
Lán sem eru hæf skv. skilgreiningu reglugerðar
Lán sem uppfylla tæknileg skilyrði reglugerðar
7.1. Smíði nýrra bygginga
13.522.000.000
0
7.2. Endurnýjun bygginga sem fyrir eru
1.241.000.000
0
6.13. Grunnvirki fyrir ferlimál einstaklinga
187.000.000
0
6.16. Grunnvirki sem gera lágkolefnisflutninga á sjó
544.000.000
0
5.5. Söfnun og flutningur á hættulegum úrgangi
35.000.000
0
5.3. Uppbygging, stækkun og starfræksla skólpsöfnunar
og - hreinsunarkerfa
95.000.000
0
5.1. Uppbygging, stækkun og starfræksla vatnsöflunar-,
vatnshreinsi- og vatnsveitukerfa
151.000.000
0
4.18. Samþætt vinnsla varma/kælingar og raforku úr
jarðvarmaorku
800.000.000
0
4.22. Framleiðsla á varma/kælingu úr jarðvarmaorku
13.000.000
0
Samtals
16.588.000.000
0
Lán sem eru ekki hæf skv. reglugerð
5.452.500.000
0
Heildarútlán ársins 2023
22.040.500.000
18
Lánasjóðurinn hefur sett sér markmið að vera
leiðandi í umhverfismálum og hafa
samfélagslega ábyrgð að leiðarljósi í allri sinni
starfsemi og ákvarðanatöku, í samræmi við
umhverfisstefnu sína. Lánasjóðurinn hvetur
sveitarfélög til að leggja sitt af mörkum til
sjálfbærrar þróunar með því að ráðast í
verkefni sem milda loftslagsbreytingar og hafa
jákvæð umhverfisáhrif. Meðal verkefna sem
Lánasjóðurinn hefur fjármagnað með grænum
lánveitingum eru BREEAM og Svansvottaðar
byggingar og endurbætur bygginga,
rafmagnsstrætisvagnar, rafvæðing hafna,
hreinsistöðvar og hitaveituframkvæmdir þar
sem orkunýting batnaði um meira en 25%.
Lánasjóðurinn er aðili að Festu, miðstöð um
sjálfbærni. Þá er lögð áhersla í starfsemi
sjóðsins að halda fundi í gegnum
fjarfundabúnað hjá stjórn og með
sveitarfélögum þar sem því er viðkomið.
Sjóðurinn hefur dregið verulega úr
pappírsnotkun með því að lágmarka prentun.
Sjóðurinn fylgir ákvæðum laga um
hringrásahagkerfið og hefur verulega
endurbætt meðhöndlun úrgangs á skrifstofu
Lánasjóðsins og leggur mikla áherslu á
forvarnir sem varða úrgangsmyndun,
endurnotkun og endurvinnslu. Settar hafa verið
upp hleðslustöðvar við bílastæði sjóðsins til að
auðvelda rekstur rafmagnsbíla og eru
starfsmenn hvattir til að nýta sér
almenningssamgöngur eins og hægt er.
19
Lánasjóðurinn hefur framkvæmt áhættumat á
rekstri sjóðsins og viðskiptum, þar sem leitast
er við að bera kennsl á og meta áhættuna á
peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka í
starfsemi sjóðsins. Þá skal sjóðurinn
framkvæma áreiðanleikakönnun á viðskipta-
mönnum sjóðsins við upphaf viðskiptasam-
bands þar sem gerð er krafa um að
viðskiptamenn, raunverulegur eigandi og
aðilar sem hafa sérstaka heimild til að koma
fram fyrir hönd viðskiptamanns sanni deili á
sér. Lánasjóðurinn skal sannreyna þær
upplýsingar á grundvelli viðurkenndra heim-
ilda sem fengnar eru frá áreiðanlegum,
trúverðum og óháðum aðilum t.d. úr opinberri
skrá. Þá skulu aðilar sanna deili á sér með
framvísun viðurkenndra persónuskilríkja eða
vottaðra afrita þeirra.
Lánasjóðurinn hefur skilgreint ábyrgðarmann
yfir aðgerðum gegn peningaþvætti og
fjármögnun hryðjuverka, sem heldur utan um
málaflokkinn og áhættumat einstaka
viðskiptamanna í starfsemi sjóðsins, auk þess
að veita stjórn árlega skýrslu um stöðu
verkefna tengdum aðgerðum gegn peninga-
þvætti. Þá hefur sjóðurinn sett sér siðareglur
starfsmanna þar sem tekið er á
grundvallareglum góðrar stjórnsýslu og að
starfsmenn Lánasjóðsins fari ekki út fyrir
umboð sín í störfum sínum né aðhafist ekkert
sem getur falið í sér misnotkun á fjármunum.
20
Áritun stjórnar
og framkvæmdastjóra
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga fyrir árið 2023 er gerður á grundvelli áframhaldandi
rekstrarhæfis í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla eins og þeir hafa verið
staðfestir af Evrópusambandinu og viðbótarkröfum samkvæmt lögum um ársreikninga
nr. 3/2006, lögum um fjármálafyrirtæki nr. 161/2002 og reglum um reikningsskil
lánastofnana nr. 834/2003.
Það er okkar álit að ársreikningurinn gefi glögga mynd af rekstrarafkomu sjóðsins og
sjóðstreymi vegna ársins 2023 og fjárhagsstöðu 31. desember 2023. Enn fremur er það álit
okkar að ársreikningurinn ásamt skýrslu stjórnar og framkvæmastjóra lýsi þeim megin
áhættum og óvissuþáttum sem sjóðurinn stendur frammi fyrir.
Stjórn Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. og framkvæmdastjóri staðfesta hér með ársreikning
sjóðsins fyrir árið 2023 með undirritun sinni.
Reykjavík 27. febrúar 2024
Kristinn Jónasson,
stjórnarformaður
Óttar Guðjónsson,
framkvæmdastjóri
Arna Lára Jónsdóttir
Halldóra Káradóttir
Guðmundur Baldvin Guðmundsson,
varaformaður
Fjóla Steindóra Kristinsdóttir
21
Til stjórnar og hluthafa Lánasjóðs sveitarfélaga ohf.
Áritun um endurskoðun ársreikningsins
Viðbrögð í endurskoðuninni
Álitið er í samræmi við skýrslu okkar til endurskoðunarnefndar og stjórnar.
Áritun óháðs endurskoðanda
Álit
Við höfum endurskoðað ársreikning Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. („sjóðurinn“) fyrir árið 2023. Ársreikningurinn
hefur að geyma rekstrarreikning og yfirlit um heildarafkomu, efnahagsreikning, eiginfjáryfirlit, sjóðstreymisyfirlit,
upplýsingar um mikilvægar reikningsskilaaðferðir og aðrar skýringar.
Það er álit okkar að ársreikningurinn gefi glögga mynd af fjárhagsstöðu sjóðsins 31. desember 2023 og afkomu
hans og breytingu á handbæru fé á árinu 2023, í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla eins og þeir hafa
verið staðfestir af Evrópusambandinu og viðbótarkröfur sem koma fram í íslenskum lögum og reglum um
ársreikninga félaga.
Grundvöllur álits
Við endurskoðuðum í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla. Ábyrgð okkar samkvæmt stöðlunum er lýst
frekar í kaflanum Ábyrgð endurskoðanda á endurskoðun ársreikningsins í árituninni. Við erum óháð sjóðnum í
samræmi við gildandi siðareglur fyrir endurskoðendur. Við teljum að við höfum aflað nægilegra og viðeigandi
endurskoðunargagna til að byggja álit okkar á.
Samkvæmt bestu vitund okkar og skilningi lýsum við yfir að við höfum ekki veitt neina óheimila þjónustu
samkvæmt 1. mgr. 5. gr. reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins nr. 537/2014 og við erum óháð sjóðnum við
endurskoðunina.
Lykilþættir endurskoðunar
Lykilþættir endurskoðunar eru þeir þættir, sem samkvæmt faglegu mati okkar, höfðu mest vægi við endurskoðun
ársreikningsins. Við gefum ekki sérstakt álit á einstökum lykilþáttum en tókum á þeim við endurskoðun á
ársreikningnum í heild og við ákvörðun um álit okkar á honum.
Lykilþáttur
Útlán og kröfur á viðskiptavini
Bókfært verð útlána og krafna á viðskiptavini nam
189,0 millj. kr. og er 94% af eignum sjóðsins í árslok
2023. Vísað er til skýringar 2.8 um
reikningsskilaaðferðir og skýringar 16 um
fjárhagsupplýsingar.
Útlán og kröfur á viðskiptavini eru fjáreignir með
föstum eða skilgreindum vöxtum og eru ekki skráðar á
virkum markaði. Til þeirra stofnast þegar sjóðurinn
greiðir fjármuni beint til skuldara án þess að til standi
að selja kröfuna. Áfallnir vextir eru færðir sem hluti af
bókfærðu verði útlána og krafna á viðskiptavini. Útlán
eru færð á afskrifuðu kostnaðarverði með aðferð
virkra vaxta í samræmi við alþjóðlega
reikningsskilastaðla.
Þar sem útlán og kröfur eru verulegur hluti af eignum
sjóðsins þá er það lykilþátttur í endurskoðun okkar að
staðfesta að lánin séu til í árslok og að uppreikningur
þeirra sé í samræmi við lánasamninga.
Endurskoðunaraðgerðir okkar miðuðu að því að staðfesta
eignarhald sjóðsins á útlánum í árslok og að yfirfara
uppreikning á stöðu þeirra. Í þeirri vinnu fólst meðal
annars að:
* Skráning í lánakerfi var yfirfarin, og staðfest að
forsendur lána væru í samræmi við undirliggjandi
lánasamning.
* Endurreikningur var gerður á úrtaki lána miðað við
forsendur lánasamninga, og staðfest að stöður í
ársreikningi væru í samræmi við endurreikning.
* Afstemmingar milli ársreiknings og lánakerfis voru
yfirfarnar.
* Gerðar voru væntingar um vexti og verðbætur og
uppreiknaðar væntingar bornar saman við tekjufærslur í
ársreikningi.
* Við yfirfórum skýringar í ársreikningi og staðfestum að
helstu upplýsingar sem reikningsskilareglur kveða á um
kæmu fram.
Við vorum kjörin endurskoðendur á aðalfundi Lánasjóðsins þann 1. apríl 2022 og höfum verið endurskoðendur
sjóðsins samfellt síðan þá.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
22
Ábyrgð stjórnar og framkvæmdastjóra á ársreikningnum
Ábyrgð endurskoðanda á endurskoðun ársreikningsins
•
•
•
•
•
Við gerð ársreikningsins ber stjórn og framkvæmdastjóra að leggja mat á rekstarhæfi sjóðsins og upplýsa, eftir
því sem við á, um þætti er varða rekstrarhæfi og miða grundvöll reikningsskilanna við áframhaldandi
rekstrarhæfi, nema þau ætli annað hvort að leysa sjóðinn upp eða hætta starfsemi hans, eða hafa engan annan
raunhæfan kost en að gera það.
Áritun óháðs endurskoðanda, frh.:
Stjórn og framkvæmdastjóri eru ábyrg fyrir gerð og glöggri framsetningu ársreikningsins í samræmi við
alþjóðlega reikningsskilastaðla eins og þeir hafa verið staðfestir af Evrópusambandinu og viðbótarkröfur sem
koma fram í íslenskum lögum og reglum um ársreikninga skráðra félaga og fyrir því innra eftirliti sem þau telja
nauðsynlegt til að gera þeim kleift að setja fram ársreikning sem er án verulegra annmarka, hvort sem er vegna
sviksemi eða mistaka.
Stjórn og framkvæmdastjóri skulu hafa eftirlit með gerð og framsetningu ársreikningsins.
Markmið okkar eru að öðlast hæfilega vissu um hvort ársreikningurinn í heild sé án verulegra annmarka, hvort
sem er vegna sviksemi eða mistaka, og að gefa út áritun endurskoðanda sem inniheldur álit okkar. Í hæfilegri
vissu felst áreiðanleiki en ekki trygging fyrir því að endurskoðun í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla
muni alltaf leiða í ljós verulega annmarka ef þeir eru fyrir hendi. Annmarkar geta komið fram vegna sviksemi eða
mistaka og eru taldir verulegir ef þeir einir og sér eða samanlagt gætu haft áhrif á efnahagslegar ákvarðanir sem
notendur ársreikningsins taka á grundvelli hans.
Við endurskoðun í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla beitum við ávallt faglegri dómgreind og
viðhöfum faglega gagnrýni. Að auki:
Greinum við og metum hættu á verulegri skekkju í ársreikningnum, hvort sem er vegna sviksemi eða
mistaka, skipuleggjum og framkvæmum endurskoðunaraðgerðir til að bregðast við þeirri hættu og öflum
endurskoðunargagna sem eru nægjanleg og viðeigandi til að byggja álit okkar á. Hættan á að uppgötva ekki
verulega skekkju vegna sviksemi er meiri en að uppgötva ekki skekkju vegna mistaka, þar sem sviksemi
getur falið í sér samsæri, fölsun, að einhverju sé viljandi sleppt, villandi framsetningu eða að farið sé framhjá
innra eftirliti.
Öflum við skilnings á innra eftirliti, sem varðar endurskoðunina, til að skipuleggja viðeigandi
endurskoðunaraðgerðir, en ekki til að veita álit á virkni innra eftirlits sjóðsins.
Metum við hvort reikningsskilaaðferðir og reikningshaldslegt mat stjórnenda og tengdar skýringar séu
viðeigandi.
Ályktum við um hvort notkun stjórnar og framkvæmdastjóra á forsendu reikningsskilanna um rekstrarhæfi sé
viðeigandi og metum, á grundvelli endurskoðunarinnar, hvort aðstæður séu til staðar sem valdið gætu
verulegum vafa um rekstrarhæfi sjóðsins. Ef við teljum að verulegur vafi leiki á rekstrarhæfi ber okkur, í
áritun okkar, að vekja sérstaka athygli á viðeigandi skýringum ársreikningsins eða, ef slíkar skýringar eru
ófullnægjandi, að víkja frá fyrirvaralausri áritun. Niðurstaða okkar byggir á endurskoðunargögnum sem aflað
er fram að dagsetningu áritunar okkar. Samt sem áður geta atburðir eða aðstæður í framtíðinni gert sjóðinn
órekstrarhæfan.
Metum við framsetningu, uppbyggingu og innihald ársreikningsins í heild, að meðtöldum skýringum, og hvort
ársreikningurinn gefi glögga mynd af undirliggjandi viðskiptum og atburðum.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
23
Ábyrgð endurskoðanda á endurskoðun ársreikningsins, frh.:
Áritun vegna sameiginlegs rafræns skýrslusniðs (ESEF reglur)
KPMG ehf.
Af þeim atriðum sem við höfum upplýst stjórn og endurskoðunarnefnd um, leggjum við mat á hvaða þættir höfðu
mesta þýðingu við endurskoðun ársreikningsins og eru því lykilþættir endurskoðunarinnar. Við lýsum þessum
þáttum í áritun okkar nema lög og reglur útiloki að upplýst sé um þá eða, við einstakar mjög sjaldgæfar
kringumstæður, þegar við metum að ekki skuli upplýsa um lykilþátt þar sem neikvæðar afleiðingar þess eru
taldar vega þyngra en almennir hagsmunir af birtingu slíkra upplýsinga.
Áritun óháðs endurskoðanda, frh.:
Við upplýsum stjórn og endurskoðunarnefnd meðal annars um áætlað umfang og tímasetningar
endurskoðunarinnar og veruleg atriði sem upp kunna að koma í endurskoðun okkar, þar á meðal verulega
annmarka á innra eftirliti.
Við lýsum því einnig yfir við stjórn og endurskoðunarnefnd að við höfum uppfyllt skyldur siðareglna um óhæði og
upplýsum um tengsl eða önnur atriði sem gætu mögulega talist hafa áhrif á óhæði okkar og þegar við á, til hvaða
aðgerða við höfum gripið til að eyða áhættu eða varúðarráðstafanir til að bregðast við henni.
Í samræmi við ákvæði 2. mgr. 104 gr. laga nr. 3/2006 um ársreikninga staðfestum við samkvæmt okkar bestu
vitund að í skýrslu stjórnar sem fylgir þessum ársreikningi eru veittar þær upplýsingar sem þar ber að veita í
samræmi við lög um ársreikninga og koma ekki fram í skýringum.
Hrafnhildur Helgadóttir, endurskoðandi, ber ábyrgð á endurskoðun ársreikningsins og þessari áritun.
Reykjavík, 27. febrúar 2024
Hrafnhildur Helgadóttir
Áritun og staðfesting vegna annarra ákvæða laga og reglna
Í tengslum við endurskoðun okkar á ársreikningi Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. framkvæmdum við aðgerðir til að
geta gefið álit á því hvort ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. fyrir árið 2023 með skráarheitið LS-2023-12-
31-IS hafi í öllum meginatriðum verið gerður í samræmi við lög um upplýsingaskyldu útgefenda verðbréfa og
flöggunarskyldu nr. 20/2021 um sameiginleg rafræn skýrslusnið í samræmi við reglugerð ESB 2019/815 sem
inniheldur skilyrði sem tengjast gerð ársreikningsins á XHTML formi og iXBRL merkingum.
Stjórn og framkvæmdastjóri eru ábyrg fyrir gerð ársreikningsins í samræmi við lög um upplýsingaskyldu
útgefenda verðbréfa og flöggunarskyldu nr. 20/2021. Í því felst meðal annars að útbúa ársreikninginn á XHTML
formi í samræmi við ákvæði reglugerðar ESB 2019/815, um sameiginleg rafræn skýrslusnið.
Ábyrgð okkar er að afla hæfilegrar vissu, byggt á gögnum sem við höfum aflað, um hvort ársreikningurinn sé í
öllum meginatriðum gerður í samræmi við ESEF reglur og gefa út áritun með áliti okkar. Eðli, tímasetning og
umfang vinnunnar byggja á mati endurskoðandans, þar á meðal mati á hættunni á að vikið sé í verulegum
atriðum frá kröfum sem fram koma í ESEF reglunum, hvort sem er vegna sviksemi eða mistaka.
Það er álit okkar að ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga fyrir árið 2023 með skráarheitið LS-2023-12-31-IS sé í
öllum meginatriðum gerður í samræmi við ESEF reglur.
Staðfesting vegna annarra ákvæða laga
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
24
Rekstrarreikningur og yfirlit um heildarafkomu
1. janúar til 31. desember 2023
Skýr. 2023 2022
Hreinar vaxtatekjur
Vaxtatekjur og verðbætur .......................................................... 18.025.272.515 17.884.755.324
Vaxtagjöld og verðbætur ........................................................... (16.465.913.657) (16.634.128.103)
Hreinar vaxtatekjur samtals 5 1.559.358.858 1.250.627.221
Aðrar rekstrartekjur
Hreinar tekjur af fjáreignum tilskildum á gangvirði .................... 6 595.335.805 272.033.158
Hreinar tekjur af fjáreignum tilgreindum á gangvirði ................. 7 615.692 0
Hreinn gjaldeyrismunur ............................................................. 8 (3.484.455) 9.452.334
Virðisrýrnun útlána til viðskiptavina ........................................... 16 (4.517.856) (2.278.277)
Aðrar rekstrartekjur samtals 587.949.186 279.207.215
Hreinar rekstrartekjur 2.147.308.044 1.529.834.436
Almennur rekstrarkostnaður
Laun og launatengd gjöld .......................................................... 9 119.468.038 119.138.399
Kostnaður vegna verðbréfaútgáfu ............................................. 10 69.272.377 63.593.517
Árgjöld og eftirlitsgjöld FME ..................................................... 13.248.000 11.408.000
Annar rekstrarkostnaður ........................................................... 11 79.521.406 75.714.190
Almennur rekstrarkostnaður samtals 281.509.821 269.854.106
Hagnaður og heildarafkoma ársins 1.865.798.223 1.259.980.330
Hagnaður á hlut
Grunnhagnaður og þynntur hagnaður á hlut ............................. 12 0,37 0,25
Skýringar á blaðsíðum 26 til 49 eru óaðskiljanlegur hluti af ársreikningi sjóðsins.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
25
Efnahagsreikningur 31. desember 2023
Skýr. 31.12.2023 31.12.2022
Eignir
Ríkisskuldabréf og ríkisvíxlar ...................................................... 13 5.988.494.372 7.334.314.132
Markaðsverðbréf og skuldabréf .................................................... 14 2.441.894.449 264.529.369
Útlán og kröfur á lánastofnanir ..................................................... 15 845.958.012 2.862.680.442
Útlán og kröfur á viðskiptavini ...................................................... 16 190.761.615.712 170.229.808.990
Rekstrarfjármunir .......................................................................... 17 68.183.154 70.051.996
Aðrar eignir ................................................................................... 18 23.862.979 16.018.783
Eignir samtals 200.130.008.678 180.777.403.712
Skuldir
Verðbréfaútgáfa ........................................................................... 21 174.169.823.066 158.289.503.745
Aðrar langtímalántökur ................................................................. 22 2.975.577.658 1.282.894.331
Afleiðusamningar ......................................................................... 24 7.496.075 0
Skammtímalántökur ..................................................................... 25 121.000.568 227.437.106
Lífeyrisskuldbinding ...................................................................... 26 111.569.407 106.560.721
Aðrar skuldir ................................................................................. 27 21.215.611 13.479.738
Skuldir samtals 177.406.682.384 159.919.875.641
Eigið fé
Hlutafé .......................................................................................... 5.000.000.000 5.000.000.000
Bundinn varasjóður ...................................................................... 1.344.938.541 1.316.581.459
Óráðstafað eigið fé ....................................................................... 16.378.387.753 14.540.946.612
Eigið fé samtals 28 22.723.326.294 20.857.528.071
Skuldir og eigið fé samtals 200.130.008.678 180.777.403.712
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
26
Eiginfjáryfirlit 1. janúar til 31. desember 2023
*Bundinn Óráðstafað
Hlutafé varasjóður eigið fé Samtals
Breytingar á eigin fé 2023
Eigið fé 1. janúar .......................................... 5.000.000.000 1.316.581.459 14.540.946.612 20.857.528.071
Hagnaður ársins og heildarhagnaður ............ 1.865.798.223 1.865.798.223
Bundin óinnleyst gangvirðisbreyting .............. 28.357.082 (28.357.082) 0
Eigið fé 31. desember .................................. 5.000.000.000 1.344.938.541 16.378.387.753 22.723.326.294
Breytingar á eigin fé 2022
Eigið fé 1. janúar .......................................... 5.000.000.000 1.298.096.776 13.299.450.965 19.597.547.741
Hagnaður ársins og heildarhagnaður ............ 1.259.980.330 1.259.980.330
Bundin óinnleyst gangvirðisbreyting .............. 18.484.683 (18.484.683) 0
Eigið fé 31. desember ................................... 5.000.000.000 1.316.581.459 14.540.946.612 20.857.528.071
* Bundinn varasjóður samanstendur af lögbundnum varasjóði og bundinni óinnleystri gangvirðisbreytingu. Samkvæmt
lögum um ársreikninga ber að binda eigið fé vegna óinnleystra gangvirðisbreytinga sem takmarka möguleika til
arðgreiðslu. Sjá nánar í skýringu 2.11 og 28.
Stjórn Lánasjóðsins leggur til að á árinu 2024 verði ekki greiddur út arður vegna afkomu ársins 2023 til hluthafa, til að
styrkja stöðu sjóðsins og tryggja vöxt eigin fjár, líkt og undanfarin ár.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
27
Sjóðstreymisyfirlit 1. janúar til 31. desember 2023
Skýr. 1.1.-31.12.2023 1.1.-31.12.2022
Rekstrarhreyfingar
Hagnaður ársins ............................................................................ 1.865.798.223 1.259.980.330
Rekstrarliðir sem ekki hafa áhrif á fjárstreymi:
Hreinar vaxtatekjur teknar út ......................................................... (1.559.358.858) (1.250.627.221)
Verðbætur, gengismunur og áfallnir vextir .................................... 15, 20 218.528.324 338.618.724
Afföll, lántökugjald og lántökuþóknun skuldabréfa ........................ 15, 20 (641.080.119) (497.798.209)
Gangvirðisbreytingar - Útlána og krafna til viðskiptavina .............. 24 (615.692) 0
Gangvirðisbreytingar - afleiður ...................................................... 24 (895.414) 0
Lagt í virðisrýrnunarsjóð skv. IFRS 9 ............................................ 16 4.517.856 2.278.277
Afskriftir ......................................................................................... 17 1.868.842 1.868.792
(1.977.035.061) (1.405.659.638)
Breytingar á rekstrartengdum eignum og skuldum
Veitt útlán og kröfur til viðskiptavina .............................................. (22.040.491.049) (10.950.000.000)
Innheimt útlán og kröfur til viðskiptavina ....................................... 16.861.191.101 14.800.272.446
Verðbréfaútgáfa og önnur langtímalántaka ................................... 20.515.499.793 12.262.095.473
Afborganir verðbréfaútgáfu og annara langtímalána ..................... (13.423.375.631) (12.435.270.298)
Keypt eigin skuldabréf ................................................................... (1.318.732.142) 0
Afborganir eigin skuldabréfa ......................................................... 438.030.794 0
Afleiðusamningar .......................................................................... (34.500.000) 0
Breytingar á ríkisskuldabréfum og ríkisvíxlum ............................... 1.749.634.202 124.833.207
Breytingar á markaðsverðbréfum og skuldabréfum ...................... (2.165.338.480) (101.348.304)
Breytingar á veittum skammtímalánum ......................................... (1.881.304.875) (141.760.750)
Breytingar á teknum skammtímalánum ......................................... (106.062.544) (220.209.452)
Breytingar á lífeyrisskuldbindingu ................................................. 5.008.685 17.882.516
Breytingar á öðrum eignum ........................................................... (7.844.196) (7.852.394)
Breytingar á öðrum skuldum ......................................................... 7.735.873 (66.834)
(1.400.548.469) 3.348.575.610
Innheimtir vextir ............................................................................. 4.656.442.075 3.830.581.992
Greiddir vextir ................................................................................ (5.153.536.070) (4.923.722.728)
(1.897.642.464) 2.255.434.874
Handbært fé (til) frá rekstri (2.008.879.302) 2.109.755.566
Fjárfestingarhreyfingar
Eignfærðar framkvæmdir á skrifstofuhúsnæði .............................. 0 (33.660.762)
0 (33.660.762)
(Lækkun) hækkun á handbæru fé (2.008.879.302) 2.076.094.804
Áhrif gengisbreytinga á handbært fé ............................................. (7.843.128) (971.489)
Handbært fé í ársbyrjun ................................................................ 2.862.680.442 787.557.127
Handbært fé í árslok ...................................................................... 845.958.012 2.862.680.442
Sundurliðun handbærs fjár
Útlán og kröfur á lánastofnanir ...................................................... 845.958.012 2.862.680.442
845.958.012 2.862.680.442
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
28
Skýringar
1 Almennar upplýsingar
2 Grundvöllur reikningsskila
2.1 Rekstrarhæfi
2.2 Mat og ákvarðanir
2.3 Starfsrækslugjaldmiðill og framsetningargjaldmiðill
2.4 Starfsþáttayfirlit
2.5 Vaxtatekjur og vaxtagjöld
Lánasjóður sveitarfélaga ohf. er opinbert hlutafélag í eigu íslenskra sveitarfélaga. Lánasjóðurinn er lánafyrirtæki, sem
starfar eftir hlutafélagalögum og lögum um fjármálafyrirtæki og er undir eftirliti Fjármálaeftirliti Seðlabanka Íslands.
Lánasjóður sveitarfélaga er með heimilisfesti á Íslandi. Aðsetur sjóðsins er að Borgartúni 30, Reykjavík.
Lánasjóðurinn hefur gefið út skuldabréf sem tekin eru til viðskipta í kauphöll Nasdaq Iceland hf. og er viðskiptavakt með
hluta bréfanna.
Stjórn Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. samþykkti ársreikning sjóðsins þann 27. febrúar 2024.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. er gerður í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla (IFRS) eins og þeir
hafa verið samþykktir af Evrópusambandinu. Ársreikningurinn er jafnframt gerður í samræmi við lög um ársreikninga
nr. 3/2006, lög um fjármálafyrirtæki nr. 161/2002 og reglur um reikningsskil lánastofnana nr. 834/2003.
Ársreikningurinn er gerður samkvæmt kostnaðarverðsaðferð að undanskildum fjáreignum sem tilgreindar eru á
gangvirði. Umfjöllun um helstu reikningsskilaaðferðir sem beitt er við gerð þessa ársreiknings eru tilgreindar hér á eftir.
Þessum aðferðum var beitt á sambærilegan hátt á öll tímabilin sem birt eru í reikningsskilunum, nema annað sé tekið
fram.
Stjórn Lánasjóðsins hefur lagt mat á áframhaldandi rekstrarhæfi sjóðsins og hefur eðlilegar væntingar um að sjóðurinn
hafi fullnægjandi burði til áframhaldandi reksturs. Ársreikningur Lánasjóðsins er því gerður miðað við áframhaldandi
rekstrarhæfi.
Ársreikningurinn er gerður og birtur í íslenskum krónum sem er bæði starfsrækslugjaldmiðill og framsetningargjaldmiðill
sjóðsins. Allar fjárhæðir eru birtar í krónum nema annað sé tekið fram.
Viðskipti í erlendum gjaldmiðlum eru umreiknuð í starfsrækslugjaldmiðil á því gengi sem er í gildi á viðskiptadegi.
Hagnaður eða tap, sem stafa af uppgjöri slíkra viðskipta og af umreikningi eða gengi peningalegra eigna og skulda í
erlendri mynt í lok ársins, er fært í rekstrarreikning.
Stjórnendur sjóðsins skilgreina starfsemi hans sem einn starfsþátt sem felst í útlánum til sveitarfélaga og fyrirtækja í
eigu þeirra og/eða ríkis. Af þessum sökum birtir sjóðurinn ekki starfsþáttayfirlit.
Vaxtatekjur og vaxtagjöld eru færð í rekstrarreikning með aðferð virkra vaxta fyrir alla vaxtaberandi fjármálagerninga
nema þá sem tilgreindir hafa verið á gangvirði. Aðferð virkra vaxta byggir á því að reiknað er upphaflegt bókfært verð
fjáreignar eða fjárskuldar og vaxtatekjum eða vaxtagjöldum dreift á viðeigandi tímabil. Virkir vextir er sú ávöxtunarkrafa
sem núvirðir áætlað sjóðstreymi yfir áætlaðan líftíma fjármálagernings eða styttra tímabil, eftir því sem við á, þannig að
það jafngildi bókfærðri fjárhæð fjáreignar eða fjárskuldar í efnahagsreikningi. Þegar hlutfall virkra vaxta er reiknað
áætlar sjóðurinn sjóðstreymi með tilliti til allra samningsþátta fjármálagernings, en tekur ekki tillit til mögulegs
útlánataps í framtíðinni. Útreikningurinn tekur til allra gjalda og greiðslna á milli aðila að samningnum, sem eru hluti af
virkum vöxtum sem og viðskiptakostnaði, yfirverði og afföllum.
Hlutverk Lánasjóðsins er að tryggja íslenskum sveitarfélögum, stofnunum þeirra og fyrirtækjum lánsfé á hagstæðum
kjörum með veitingu lána eða ábyrgða. Útlán hans takmarkast við verkefni sem hafa almenna efnahagslega þýðingu.
Gerð ársreiknings krefst þess að stjórnendur taki ákvarðanir, leggi mat á og gefi sér forsendur sem hafa áhrif á beitingu
reikningsskilaaðferða og birtar fjárhæðir eigna, skulda, tekna og gjalda í ársreikningum. Reikningshaldslegt mat og
undirliggjandi forsendur stjórnenda eru í stöðugri endurskoðun og eru áhrif af breytingum á mati og forsendum færð á
því tímabili sem breytingin á sér stað og á síðari tímabilum sem breytingarnar hafa áhrif á. Í ársreikningi Lánasjóðs
sveitarfélaga eru engir verulegir liðir sem eru háðir mati stjórnenda og geta haft veruleg áhrif á niðurstöðu
reikningsskila.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
29
2.6 Fjármálagerningar
2.8 Fjármálagerningar (framhald)
(d) Verðbréfaútgáfa og aðrar langtímalántökur
Lántökur Lánasjóðsins eru færðar á upphaflegu kostnaðarverði miðað við virka vexti, að frádregnum lántökukostnaði.
Félagið skráir upphaflega í fjárhagsbókhald sitt útlán og kröfur, innlán og útgefin skuldabréf á þeim degi þegar til
skuldbindinganna er stofnað. Allar aðrar fjáreignir og fjárskuldir eru upphaflega skráðar á þeim degi sem félagið verður
aðili að samningsákvæðum gerningsins. Reglubundin kaup og sala fjáreigna eru skráð á þeim degi sem félagið
skuldbindur sig til að kaupa eða selja eignina.
Lánasjóðurinn flokkar liðinn útlán og kröfur sem fjáreignir á afskrifuðu kostnaðarverði með aðferð virkra vaxta. Liðurinn
samanstendur af lánum til sveitarfélaga og félaga í þeirra eigu, þar sem markmiðið er að eiga fjáreignirnar til gjalddaga
og innheimta samningsbundnar greiðslur sem samanstanda af afborgunum höfuðstóls og vaxta. Áfallnir vextir eru
færðir sem hluti af virði útlána og krafna.
(b) Fjáreignir og fjárskuldir tilskildar á gangvirði í gegnum rekstrarreikning
(e) Útlán og kröfur á lánastofnanir
(a) Útlán og kröfur á viðskiptavini
Ríkisskuldabréf, - víxlar og markaðskuldabréf eru færð á gangvirði þar sem gangvirðisbreytingar eru færðar í
rekstrarreikning í samræmi við skráða áhættustýringu eða fjárfestingastefnu. Slíkar fjáreignir eru færðar í
rekstarreikning undir "Hreinar tekjur af fjáreignum tilskildum á gangvirði". Ekki er mögulegt að breyta flokkun þeirra
fjáreigna sem hafa verið settar í þennan flokk eftir upphaflega færslu. Vextir eru færðir undir "Hreinar vaxtatekjur".
Hérna flokkast útlán og kröfur á lánastofnanir, bankareikningar og peningamarkaðsinnlán, auk innstæða.
Fjáreignir eru metnar á afskrifuðu kostnaðarverði ef markmiðið er að eiga fjáreignina til gjalddaga og innheimta
samningsbundnar greiðslur sem samanstanda af afborgunum af höfuðstól og vöxtum.
Fjáreignir metnar á gangvirði í gegnum rekstrarreikning eru aðrar fjáreignir. Óheimilt er að endurflokka og breyta
reikningshaldslegri meðferð þegar ákveðið hefur verið að beita viðkomandi flokkun.
Ríkisbréf og - víxlar og markaðskuldabréf
(c) Fjáreignir tilgreindar á gangvirði í gegnum rekstrarreikning
Útlán og kröfur á viðskiptavini sem hafa við upphaflega skráningu verið skilgreind sem fjáreign tilgreind á gangvirði.
Gangvirðisbreytingar eru færðar í rekstarreikning undir "Hreinar tekjur af fjáreignum tilgreindum á gangvirði". Ekki er
mögulegt að breyta flokkun þeirra fjáreigna sem hafa verið settar í þennan flokk eftir upphaflega færslu. Vextir og
verðbætur eru færðir undir "Hreinar vaxtatekjur".
Afleiðusamningar
Afleiður eru upphaflega skráðar í efnahagsreikning á gangvirði og viðskiptakostnaður færður í rekstrarreikning.
Afleiðusamningar eru færðir á gangvirði sem ákvarðað er með sjóðstreymisaðferð. Lánasjóðurinn notar almennt
viðurkennd virðislíkön til að ákvarða gangvirði vaxta- og gjaldmiðlaskiptasamninga. Á síðari stigum eru afleiður áfram
skráðar á gangvirði þar sem allar breytingar á gangvirði færast í rekstrarreikning undir liðinn „Hreinar tekjur af
fjáreignum tilskildum á gangvirði". Afleiður með jákvætt gangvirði eru færðar í efnahagsreikning sem eignir og afleiður
með neikvætt gangvirði eru færðar sem skuldir. Gengishagnaður og -tap er fært undir liðunum "Hreinn gengismunur".
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
30
2.8 Virðisrýrnun útlána og krafna
2.9
Rekstrarfjármunir
2.10 Lífeyrisskuldbinding
Þá er sveitarfélagi heimilt skv. 2. mgr. 68. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011 að setja tekjur sínar að veði sem
tryggingu fyrir lánum sem það tekur eða fyrir ábyrgðum sem það veitir Lánasjóðnum, sbr. einnig reglugerð um
tryggingar Lánasjóðs sveitarfélaga í tekjum sveitarfélags nr. 835/2012. Stefna Lánasjóðsins er að krefjast slíks veðs
sem tryggingar fyrir lánum.
Samkvæmt IFRS 9 ber að færa varúðarafskrift í samræmi við mat á væntu útlánatapi. Mat á væntu útlánatapi er
tvíþætt þar sem niðurfærsla vegna vænts útlánataps (e. ECL) miðast annaðhvort við 12 mánaða vænt útlánatap eða
yfir líftíma fjármálagernings en það ræðst af aukinni útlánaáhættu frá upphaflegri skráningu. Öll útlán og kröfur til
sveitarfélaga og félaga í þeirra eigu, falla undir þrep 1 og er niðurfærslan metin út frá 12 mánaða væntu útlánatapi þar
sem engin aukning hefur átt sér stað í útlánaáhættu frá upphaflegri skráningu. Skilyrði fyrir tilfærslu á milli þrep 1 og
þrep 2 er ef sveitarfélag hefur farið fram á afskriftir skulda eða undir gengur fjárhagslega endurskipulagningu. Skilyrði
þess að færast yfir í þrep 3 er raunverulegt tap á útlánum eða ef sveitarfélaginu hefur verið skipuð fjárhagsstjórn.
Rekstrarfjármunir eru færðir á kostnaðarverði að frádregnum afskriftum. Upphaflegt kostnaðarverð felur í sér kostnað
sem rekja má beint til kaupa á þessum eignum.
Kostnaður sem fellur til eftir upphafleg kaup er einungis eignfærður þegar líklegt er að efnahagslegur ávinningur í
framtíðinni muni renna til sjóðsins og unnt er að meta kostnaðarverðið með öruggum hætti. Viðhald og viðgerðir eru
gjaldfærð í rekstrarreikning á því tímabili sem til þeirra er stofnað.
Á sjóðnum og samstarfsstofnunum hans hvílir lífeyrisskuldbinding vegna þeirra starfsmanna sem hafa átt og eiga aðild
að B-deild Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins. Skuldbinding Lánasjóðsins er færð til skuldar í efnahagsreikningi í
samræmi við útreikning tryggingastærðfræðings. Útreikningur miðar við sömu tryggingarfræðilegu forsendur og notaðar
eru við úttekt á B-deild Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins. Meginforsendur eru 2% raunvextir, lífslíkur samkvæmt
reynslu áranna 2014 - 2018 og örorkulíkur samkvæmt reynslu Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins á árunum 2011 - 2016.
Samkvæmt lögum nr.150/2006 um Lánasjóðinn er honum eingöngu heimilt að lána sveitarfélögum eða stofnunum
þeirra og fyrirtækjum til að fjármagna verkefni sem hafa almenna efnahagslega þýðingu. Skilyrði fyrir því að
Lánasjóðurinn veiti lán til fyrirtækja og stofnana sveitarfélaga er að þau séu að öllu leyti í eigu sveitarfélaga eða
sveitarfélaga og ríkissjóðs sem beri ábyrgð á skuldbindingum þeirra gagnvart Lánasjóðnum.
Afskriftir fasteigna eru reiknaðar með beinlínuaðferð til að dreifa kostnaði þeirra að frádregnu niðurlagsverði á áætlaðan
nýtingartíma, sem er 50 ár. Niðurlagsverð eigna og nýtingartími eru endurskoðuð á hverju tímabili og leiðrétt ef það á
við.
Lánasjóðurinn er eina lánastofnunin sem skv. lögum má taka veð í tekjum sveitarfélaga og veitir það sjóðnum mjög
sterka stöðu gagnvart endurgreiðslu lána. Þá geta sveitarfélög ekki orðið gjaldþrota skv. 71. gr. sveitarstjórnarlaga nr.
138/2011. Lánasjóðurinn skilgreinir tapsviðburð (e. default event) þegar sjóðurinn neyðist til að taka á sig afskrift, að
hluta eða fullu, ef tafir verða á gjaldföllnum greiðslum, umfram 20 milljón króna eða 2% af útsvarstekjum, lengur en í 90
daga. Slíkur atburður ætti einungis að gerast ef íslenska ríkið fer í greiðsluþrot og getur ekki staðið við skuldbindingar
sínar í samræmi við reglugerð nr. 835/2012 eða að lögum um sveitarfélög verði breytt þannig að stuðningi ríkisins við
sveitarfélög í fjárhagserfiðleikum verði hætt og sveitarfélögum verði veitt heimild til að lýsa sig gjaldþrota. Lánasjóðurinn
telur engar líkur á þessum atburðum í fyrirsjáanlegri framtíð.
Reglulega er lagt mat á niðurfærsluna og hún útreiknuð í samræmi við aðferðafræði Lánasjóðsins. Breyting ársins er
færð í gegnum rekstur og inn á virðisrýrnunarsjóð á meðal útlána í efnahag. Staða virðisrýrnunarsjóðs skv. IFRS 9 í lok
ársins er færð á efnahagsreikning meðal útlána og krafna.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
31
2.11 Hlutafé
2.12 Bundinn varasjóður
2.13 Skattamál
Lánasjóður sveitarfélaga ohf. er undanþeginn eftirfarandi:
3 Efnahagsleg áhrif
Árið einkenndist af áframhaldandi hárri verðbólgu og háum vöxtum. Verðbólgan náði hámarki í 10,2% í febrúar á
ársgrundvelli og lækkaði rólega þegar liða tók á árið. Verðbólgan mældist 7,7% í desember 2023.
- Skattálagningu samkvæmt lögum nr. 155/2010 um sérstakan skatt á fjármálafyrirtæki.
Í desember 2006 voru samþykkt á Alþingi lög nr.150/2006 um stofnun opinbers hlutafélags um Lánasjóð sveitarfélaga.
Á stofnfundi félagsins var samþykkt að nafnverð hlutafjár skyldi verða 5.000 milljónir króna. Félagið er í eigu íslenskra
sveitarfélaga og eru eignarhlutir einstakra sveitarfélaga skilgreindir í lögunum. Síðan þá hafa sveitarfélög sameinast og
eignarhlutir runnið inn í sameinað sveitarfélag.
- Staðgreiðslu fjármagnstekjuskatts samkvæmt lögum nr. 94/1996 um fjármagnstekjuskatt.
Samkvæmt greiningum Sambands íslenskra sveitarfélaga á ársreikningum vegna ársins 2022 sýndi að
rekstrarafgangur A - hluta sveitarfélaga var neikvæður og hallinn um 4,6% af tekjum. Aukin verðbólga og hækkun vaxta
var megin skýring á verri afkomu. Fjármagnsgjöld að frádregnum fjármagnstekjum hækkuðu milli ára um 11,7 milljarða.
Rekstrarafgangur án fjármagnsliða var jákvæður um 9,4% af tekjum 2022. Heildarskuldir sveitarfélaga jukust um 15%
milli ára og því er nokkuð ljóst að verðbólgan hefur haft veruleg áhrif á fjárhag sveitarfélaga. Við skoðun á uppgjörum
stærstu sveitarfélagana á fyrstu 6 mánuðum ársins stefnir í áframhaldandi rekstrahalla eða um 3,4% af tekjum ársins.
Almenn efnahagsleg áhrif
Áhrif og aðgerðir Lánasjóðsins
Útlán til sveitarfélaga á tímabilinu voru undir áætlunum sjóðsins og endurskoðaði Lánasjóðurinn tvisvar útgáfuáætlun
sína fyrir árið í apríl og aftur í október 2023. Upphafleg útgáfuáætlun gerði ráð fyrir 11 - 14 milljörðum króna á fyrri
helmingi ársins 2023 eða samtals 22 - 28 milljarðar króna. Endurskoðuð útgáfuáætlun sem gefin var út í október 2023,
gerði ráð fyrir heildarútgáfu að fjárhæð 15 - 21 milljarðar króna. Heildarsöluvirði útboða fyrir árið voru 18,8 milljarðar
króna.
Grunnhagnaður og þynntur hagnaður á hlut er reiknað sem hlutfall milli hagnaðar ársins af hlutafé sjóðsins.
- Stimpilgjaldi samkvæmt lögum nr. 161/2002 um fjármálafyrirtæki.
- Greiðslu tekjuskatts samkvæmt lögum nr. 90/2003 um tekjuskatt.
Samkvæmt lögum um ársreikninga nr. 3/2006 skal færa matsbreytingar á fjáreignum, tilgreindum á gangvirði við
upphaflega skráningu, af óráðstöfuðu eigin fé yfir á gangvirðisreikning meðal eigin fjár, sem óheimilt er að úthluta arði
af. Leysa skal gangvirðisreikning upp til jafns við framkomnar breytingar á viðkomandi eign eða skuldbindingu þegar
hún er seld eða innleyst eða forsendur fyrir matsbreytingu er ekki fyrir hendi. Bundinn varasjóður í efnahag og
eiginfjáryfirliti samanstendur af lögbundnum varasjóði og bundnum óinnleystum gangvirðisbreytingum.
Stýrivextir Seðlabankans hækkuðu um 3,25% á árinu 2023. Stýrivextirnir voru 9,25% í árslok 2023 en voru 6,0% í
árslok 2022. Hækkun vaxta er því um 7,5% á síðast liðnum tveimur árum. Hækkun stýrivaxta hefur haft bein áhrif á
hækkun ávöxtunarkröfu ríkisbréfa. Í árslok 2023 var ávöxtunarkrafa RIKS 30 2,97% en var í upphaf árs 1,97%. Þetta
hefur einnig leitt til hækkunar á ávöxtunarkröfu skuldabréfa Lánasjóðsins. Ávöxtunarkrafan á LSS34 var í upphafi árs
2,9% en endaði árið í 3,9%. Þetta sýnir að álag á skuldabréf Lánasjóðsins hefur aukist úr 22 punktum yfir í 95 punkta
ofan á ríkisbréfin.
Sveitarfélög fengu heimild í lögum til að víkja frá fjármálareglum um jafnvægi í rekstri til ársins 2025 auk þess sem
lögbundin heimild um 150% skuldsetningu af tekjum sveitarfélaga var afnumin samhliða. Fjármálareglunar taka gildi
2026. Sveitarfélög þurfa því mörg að fara í hagræðingaraðgerðir næstu tvö árin til að jafna út þá aukningu í kostnaði og
skuldum sem hefur átt sér stað á síðustu árum.
Fjárhagsstaða Lánasjóðsins er sterk og er vegið eiginfjárhlutfall sjóðsins 416% miðað við stöðu útlána í árslok 2023 og
var 537% í árslok 2022, með nýtingu á mildunarákvæði við eiginfjárútreikning. Án mildunar er vegið eiginfjárhlutfall 53%
og var 56% í árslok 2022. Sjá nánar í skýringu 28.
Mat á væntu útlánatapi
Það er mat stjórnenda Lánasjóðsins að ekki sé ástæða til breyta mati á væntu útlánatapi sökum fjárhagsstöðu
sveitarfélaga. Sveitarfélögin hafa sérstaka heimild í lögum til að veita Lánasjóðnum veð í tekjum sínum. Einnig er ljóst í
samræmi við 71. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011 að sveitarfélög verða ekki tekin til gjaldþrotaskipta. Þrátt fyrir
óvissu í tekjugrunni sveitarfélaga þá nægir það ekki til að uppfylla þær skilgreiningar sem lagðar eru til grundvallar
tilfærslu á milli þrepa við mat á væntu útlánatapi. Öll útlán og kröfur til sveitarfélaga og félaga í þeirra eigu falla undir
þrep 1 og er niðurfærslan metin út frá 12 mánaða væntu útlánatapi þar sem engin aukning hefur átt sér stað í
útlánaáhættu frá upphaflegri skráningu.
Áhrif á sveitarfélögin
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
32
4 Áhættustýring
4.1 Útlánaáhætta
4.1.1 Áhætta vegna samningsskuldbindinga
4.1.2 Mótaðilaáhætta
2023 2022
846 2.863
190.762 170.230
5.988 7.334
2.442 265
200.038 180.692
Fjárhæð útlánaáhættu sem til verður með veitingu útlána kemur fram í bókfærðu virði safnsins í efnahagsreikningi.
Lánasjóðurinn fer yfir allar lánsumsóknir með tilliti til þess hvort lántaki uppfylli skilyrði til lánveitingar og ennfremur
hvort verkefnið sem fjármagna á hafi almenna efnahagslega þýðingu. Ítarlegt mat er framkvæmt á umsækjendum og
ábyrgðaraðilum þeirra, stöðu þeirra og þróunarmöguleikum. Öll lánamál eru lögð fyrir stjórn, annað hvort til ákvörðunar
eða kynningar.
Lánasjóðurinn heldur utan um stórar áhættuskuldbindingar fyrir og eftir að tekið er tillit til áhættumildandi þátta. Í árslok
voru hjá Lánasjóðnum 17 stórar áhættuskuldbindingar líkt og árið á undan, áður en tekið er tillit til áhættumildandi þátta
skv. reglugerð nr. 233/2017. Eftir að tekið er tillit til hefðbundinna áhættumildandi þátta í árslok eru 8 stórar
áhættuskuldbindingar líkt og var hjá Lánasjóðnum í árslok 2022. Vegna lögbundinnar sérstöðu nýtir Lánasjóðurinn sér
mildunarákvæði vegna lána til sveitarfélaga sem tryggð eru með veði í tekjum sveitarfélaga, sbr. 2. gr. reglugerðar
835/2012. Við beitingu mildunar fái umræddar áhættuskuldbindingar, að því marki sem veð er fyrir hendi, áhættuvog
eins og íslenska ríkið, þ.e. 0% vegna lána í íslenskum krónum. Að teknu tilliti til þeirrar áhættumildunar þá eru engar
stórar áhættuskuldbindingar hjá Lánasjóðnum í árslok.
Lánasjóðurinn hefur tryggingar fyrir lánveitingum sínum til sveitarfélaga og ábyrgðum sem þau veita, en sveitarfélögin
hafa sérstaka heimild í sveitarstjórnarlögum til að veita Lánasjóðnum veð í tekjum sínum. Samningsskuldbindingar
Lánasjóðsins eru því tryggðar af sveitarfélögunum og felst áhættan einkum í að sveitarfélögin sjálf lendi í
greiðsluerfiðleikum. Mótaðilaáhætta utan útlánaáhættu er takmörkuð við ríkissjóð og aðila með ábyrgð hans sem og
innlendar fjármálastofnanir sem hafa starfsleyfi frá Fjármálaeftirlitinu. Mótaðilaáhætta á erlendar fjármálastofnanir er
sérstaklega tekin fyrir af stjórn.
Lánasjóðurinn hefur eftirlit með mótaðilaáhættu. Fylgst er reglulega með stöðu lána og vanskila. Á árinu kom ekki til
þess að sjóðurinn beitti veðrétti sínum í tekjum sveitarfélaga en sjóðurinn hefur einu sinni þurft að beita veði sínu, en
það var gert árið 2010. Engin vanskil eru hjá sjóðnum í árslok.
Eftirfarandi tafla sýnir mestu mögulegu mótaðilaáhættu sjóðsins.
Í 2. mgr. 68. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011 er sveitarfélögum heimilað að veita Lánasjóðnum veð í tekjum sínum
sem tryggingu fyrir lánum sem þau taka hjá sjóðnum og ábyrgðum sem það veitir. Lánasjóðurinn hefur sett það sem
skilyrði fyrir lánveitingu að slíkt veð sé veitt. Í árslok eru öll langtímalán til sveitarfélaga og fyrirtækja í þeirra eigu með
veð í tekjum sveitarfélaga.
Útlán og kröfur á viðskiptavini .................................................................................................
Ríkisskuldabréf og ríkisvíxlar ..................................................................................................
Markaðsverðbréf og skuldabréf ..............................................................................................
Samtals mótaðilaáhætta
Staða mótaðilaáhættu vegna liða í efnahagsreikningi er eftirfarandi í m.kr.:
Útlánaáhætta Lánasjóðsins er bundin við íslensk sveitarfélög og ríkissjóð. Lánasjóðurinn lánar eingöngu
sveitarfélögum, stofnunum þeirra og fyrirtækjum. Skilyrði fyrir lánveitingu til fyrirtækja og stofnana sveitarfélaga er að
þau séu alfarið í eigu sveitarfélaga eða sveitarfélaga og ríkissjóðs, sem beri ábyrgð á skuldbindingum þeirra gagnvart
sjóðnum. Sveitarstjórnarlögin mynda traustan ramma um starfsemi sveitarfélaganna, m.a. geta íslensk sveitarfélög ekki
orðið gjaldþrota en ákvæði eru í lögunum um aðkomu ríkisvaldsins ef fjárhagslegir erfiðleikar koma upp hjá sveitarfélagi
sbr. kafla VII í sveitarstjórnarlögum nr. 138/2011. Sveitarfélögin hafa reynst traustir greiðendur og hefur aldrei komið til
afskriftar vegna lána til sveitarfélaga eða félaga í þeirra eigu frá því að Lánasjóðurinn hóf starfsemi árið 1967. Öll útlán
og kröfur til sveitarfélaga og félaga í þeirra eigu, falla undir þrep 1 við mat á niðurfærslu samkvæmt virðisrýrnunarlíkani
vænts útlánataps IFRS 9.
Útlán og kröfur á lánastofnanir ................................................................................................
Stórar áhættuskuldbindingar
Sem lánafyrirtæki stendur Lánasjóðurinn í rekstri sínum frammi fyrir ýmsum tegundum áhættu. Eitt af meginverkefnum
stjórnenda hans er að meta þá áhættu, stýra henni og halda innan fyrirfram skilgreindra marka. Þættir í skilvirkri
áhættustjórnun eru greining helstu áhættuþátta, mæling áhættu, viðbrögð til að takmarka áhættuna og reglubundið
eftirlit. Markmið áhættustýringar Lánasjóðsins er að tryggja að sjóðurinn standi af sér alla þá atburði sem hent geta í
umhverfi hans.
Lánasjóðurinn er milligönguaðili milli íslenskra sveitarfélaga og fyrirtækja þeirra annars vegar og fjármálamarkaða,
innlendra sem erlendra, hins vegar. Markmið sjóðsins er að tryggja fyrrgreindum aðilum lánsfé á hagstæðum kjörum.
Útlánaáhætta er því helsti áhættuþátturinn í rekstri sjóðsins, en áhættuþættir eins og lausafjáráhætta, mótaðilaáhætta
og rekstraráhætta koma einnig til í starfseminni. Markaðsáhættu er haldið í lágmarki, en hún er þó meðal annars til
staðar í formi vaxtaáhættu og gjaldmiðlaáhættu.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
33
4.2 Lausafjár- og fjármögnunaráhætta
Staða 31.12.2023 í m.kr. 0-1 1 til 3 3 til 12 1 til 5 Yfir 5
mánuðir mánuðir mánuðir ár ár Samtals
1.000 2.030 1.088 2.070 - 6.188
7 662 1.633 512 - 2.814
767 80 - - - 847
287 3.711 18.166 71.587 133.921 227.672
- - 22 76 17 115
Samtals fjáreignir
2.061 6.483 20.909 74.245 133.938 237.636
- 2.013 14.500 62.041 128.631 207.185
121 1 216 1.661 1.667 3.666
Samtals fjárskuldir 121 2.014 14.716 63.702 130.298 210.851
Nettó eignir - skuldir 1.940 4.469 6.193 10.543 3.640 26.785
Staða 31.12.2022 í m.kr. 0-1 1 til 3 3 til 12 1 til 5 Yfir 5
mánuðir mánuðir mánuðir ár ár Samtals
3.000 3.510 200 723 - 7.433
5 - - - - 298
2.788 - - - - 2.788
319 3.067 16.623 60.905 120.132 201.046
Samtals fjáreignir
6.112 6.577 16.837 61.907 120.132 211.565
228 2.628 14.857 54.295 116.109 188.117
Samtals fjárskuldir 228 2.628 14.857 54.295 116.109 188.117
Nettó eignir - skuldir 5.884 3.949 1.980 7.612 4.023 23.448
Verðbréfaútgáfa og aðrar lántökur ...............
Markaðsverðbréf og skuldabréf ..................
Útlán og kröfur á viðskiptavini ......................
Fjárskuldir
Fjáreignir
Útlán og kröfur á viðskiptavini ......................
Fjárskuldir
Ríkisskuldabréf og ríkisvíxlar ......................
Útlán og kröfur á lánastofnanir ....................
Verðbréfaútgáfa ..........................................
Útlán og kröfur á lánastofnanir ....................
Ríkisskuldabréf og ríkisvíxlar ......................
Lausafjáráhætta er hættan á að Lánasjóðurinn geti ekki staðið við skuldbindingar sínar þegar þær gjaldfalla.
Lánasjóðurinn hefur sett sér reglur varðandi lausafjárstöðu og fjármögnun og er þeim ætlað að tryggja og viðhalda
sveigjanleika. Meginreglan er að gefa ekki bindandi lánsloforð til væntanlegra lántaka fyrr en fjármögnun þeirra lána
liggur fyrir. Þá er stórum hluta eigin fjár sjóðsins haldið í ávöxtun til mjög skamms tíma til að tryggja stöðugan aðgang
að lausu fé og þar með sveigjanleika. Lánasjóðurinn mælir, reiknar og fylgist með lausafjárstöðu sinni með greiningu á
gjalddögum fjáreigna og fjárskulda til að geta örugglega endurgreitt allar skuldir sínar á gjalddaga. Eftirfarandi töflur
sýna greiðsluflæði fyrir fjáreignir og fjárskuldir miðað við samningsbundnar greiðslur.
Fjáreignir
Markaðsverðbréf og skuldabréf ..................
Afleiðusamningar ........................................
Aðrar langtímalántökur ................................
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
34
4.3 Vaxta- og verðbólguáhætta
0-1 ár 1-5 ár 5-10 ár Yfir 10 ár Samtals
Fjáreignir
24.692 55.123 64.809 42.067 186.691
10.106 557 1.264 - 11.927
1.202 104 130 26 1.462
36.000 55.784 66.203 42.093 200.080
13.732 52.290 64.074 42.312 172.408
121 - 1.762 1.883
2.394 233 291 58 2.976
16.247 52.523 66.127 42.370 177.267
Nettó eignir - skuldir 19.753 3.261 76 (277) 22.813
0-1 ár 1-5 ár 5-10 ár Yfir 10 ár Samtals
Fjáreignir
23.112 45.876 53.390 41.619 163.997
13.213 - 1.652 - 15.126
964 233 292 117 1.606
37.289 46.371 55.334 41.735 180.729
14.680 45.441 53.750 42.660 156.531
227 - 1.759 1.986
641 233 292 117 1.283
15.548 45.675 55.800 42.776 159.800
Nettó eignir - skuldir 21.740 696 (467) (1.041) 20.929
Vaxtanæmi í m.kr.
2023 2022
100
7 106
100
(19) (12)
100
(1) (1)
(13) 93
Verðbólguáhætta
2023 2022
186.691 163.997
174.234 156.531
Nettó verðtryggingajöfnuður 12.457 7.466
Verðtryggingajöfnuður
Erlendar myntir .................................................................................
Samtals
ISK verðtryggt ..................................................................................
ISK óverðtryggt ................................................................................
Samsíða hliðrun upp á vaxtaferli
(punktar)
Hagnaður eða tap
Fjárskuldir
ISK verðtryggt ................................................................
ISK óverðtryggt ..............................................................
Vaxtanæmi
Greining á nettóvaxtanæmi í árslok miðað við meðaltalslíftíma sýnir að 1 prósentustigs hækkun á vöxtum lækka hreinar
vaxtatekjur Lánasjóðsins um 13 milljónir króna á ársgrundvelli eða 0,06% af eigin fé á móti 93 milljóna króna hækkun
eða 0,45% af eigin fé í árslok 2022. Taflan sýnir áhrif vaxtabreytingarinnar á hagnað sjóðsins skipt niður á flokka eigna
og skulda miðað við binditímanálgun. Greiningin tekur bæði á eignum og skuldum inná veltubók og utan veltubókar.
Erlendar skuldir ..............................................................
Samtals fjárskuldir
Samtals fjáreignir
ISK óverðtryggt ..............................................................
Samtals fjárskuldir
Flokkun fjáreigna og fjárskulda sjóðsins 31.12.2022 eftir vaxtabindingartíma, í m.kr.
ISK verðtryggt ................................................................
Samtals fjáreignir
Erlendar skuldir ..............................................................
Fjárskuldir
Erlendar eignir ...............................................................
Verðtryggðar eignir ..................................................................................................................
Verðtryggðar skuldir ................................................................................................................
Í árslok átti Lánasjóðurinn verðtryggðar eignir umfram verðtryggðar skuldir að fjárhæð 12.457 milljónir króna í
samanburði við 7.466 milljónir króna í árslok 2022. Þetta þýðir að 1% hækkun vísitölu neysluverðs myndi auka hagnað
sjóðsins um 125 milljónir króna og 1% lækkun myndi orsaka lækkun hagnaðar um 125 milljónir króna.
ISK verðtryggt ................................................................
ISK óverðtryggt ..............................................................
ISK óverðtryggt ..............................................................
Flokkun fjáreigna og fjárskulda sjóðsins 31.12.2023 eftir vaxtabindingartíma, í m.kr.
ISK verðtryggt ................................................................
Erlendar eignir ...............................................................
Varðandi vaxtaáhættu er stefna sjóðsins að halda jafnvægi milli eftirstöðvatíma vaxtaberandi eigna og skulda og einnig
fastra og breytilegra vaxta. Útlán eru því að öllu jöfnu á sömu grunnkjörum og fjármögnun þeirra að því er varðar
lánstíma, endurgreiðsluferil, vaxtakjör, vaxtagreiðsludaga og endurskoðunardaga vaxtaálags. Þá eru verðtryggð lán
sem fjármögnuð eru af eigin fé með breytilegum vöxtum. Fjárhæðirnar eru flokkaðar út frá dagsetningu
samningsbundinnar endurverðlagningar eða gjalddaga, hvort sem fyrr gerist.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
35
4.4
Gjaldmiðlaáhætta
Næmigreining gjaldmiðla í m.kr.
2023 2022
(10%)
16 18
(10%)
3 4
(10%) 2 3
(10%)
6 7
(10%)
1 1
28 33
31.12.2023 31.12.2022
Breyting í %
150,50 151,50 (0,7%)
136,20 142,04 (4,1%)
0,9627 1,0771 (10,6%)
162,53 153,85 5,6%
173,18 170,81 1,4%
Gjaldeyriseignir og –skuldir í m.kr. 31.12.2023 Aðrar erl.
EUR USD myntir Samtals
114 1 - 115
1.219 33 94 1.346
1.819 - - 1.819
Samtals fjáreignir
3.152 34 94 3.280
2.976 - - 2.976
Samtals fjárskuldir 2.976 0 0 2.976
Nettó eignir - skuldir 176 34 94 304
Gjaldeyriseignir og –skuldir í m.kr. 31.12.2022 Aðrar erl.
EUR USD myntir Samtals
114 1 - 115
1.350 37 104 1.491
Samtals fjáreignir
1.464 38 104 1.606
1.283 - - 1.283
Samtals fjárskuldir 1.283 0 0 1.283
Nettó eignir - skuldir 181 38 104 323
CHF/ISK ..............................................................................................................
GBP/ISK ..............................................................................................................
Fjárskuldir
Fjáreignir
Fjáreignir
Fjárskuldir
Útlán og kröfur á lánastofnanir ..........................................................
Útlán og kröfur á viðskiptavini ...........................................................
Aðrar langtímalántökur .....................................................................
Útlán og kröfur á lánastofnanir ..........................................................
Útlán og kröfur á viðskiptavini ...........................................................
Aðrar langtímalántökur .....................................................................
Afleiðusamningar .............................................................................
Lánasjóðurinn notaði eftirfarandi gengi erlendra gjaldmiðla fyrir reikningstímabilið sem ársreikningur þessi nær til:
Samtals
EUR/ISK ..............................................................................................................
JPY .................................................................................................
Styrking/veiking gjaldmiðils
gagnvart íslensku krónunni
Næmigreining gjaldmiðla
Taflan að neðan sýnir áhrif næmigreiningar gjaldmiðlastöðu sjóðsins skipt niður á myntir og sýnir áhrifin á hagnað eða
tap Lánasjóðsins sem orsakast af 10% veikingu íslensku krónunnar gagnvart erlendum myntum.
USD .................................................................................................
Hagnaður eða tap
EUR .................................................................................................
CHF ..................................................................................................
GBP .................................................................................................
Stefna Lánasjóðsins varðandi gjaldmiðlaáhættu er að gjaldeyrisjöfnuður sjóðsins taki mið af reglum Seðlabanka
Íslands og skal að svo miklu leyti sem unnt er, innan þeirra reglna, vera í réttu hlutfalli við hlutfall erlendra eigna af
efnahag.
JPY/ISK ...............................................................................................................
USD/ISK ..............................................................................................................
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
36
4.5 Rekstraráhætta
4.5.1 Starfsmannaáhætta
4.5.2 Lagaleg áhætta
4.6 Eiginfjárstýring
Varðandi rekstraráhættu er stefna Lánasjóðsins að hafa skriflega og skýra verkferla um alla helstu þætti í rekstrinum og
vinna með stöðluð form lánssamninga. Þá hefur stefna Lánasjóðsins verið að útvista skrifstofuþjónustu og dreifa
verkþáttum þannig á fleiri hendur til að draga úr áhættu. Rekstur Lánasjóðsins er tiltölulega einfaldur og rekstraráhætta
því takmörkuð. Fjöldi viðskiptavina er takmarkaður og þeir fremur einsleitir.
Lánasjóðurinn er með þrjá fasta starfsmenn, framkvæmdastjóra, lánastjóra og starfsmann áhættu- og fjárstýringar.
Jafnframt hefur Lánasjóðurinn gert þjónustusamning við Samband íslenskra sveitarfélaga um kaup á ýmis konar
þjónustu af sambandinu. Fyrirhugað er að framhald verði á rekstrarsamvinnu Lánasjóðsins og Sambandsins.
Lánasjóðurinn starfar eftir lögum nr. 150/2006 um stofnun opinbers hlutafélags um Lánasjóð sveitarfélaga, lögum nr.
161/2002 um fjármálafyrirtæki og lögum nr. 2/1995 um hlutafélög. Lánasjóðurinn getur ekki borið ábyrgð á
lagabreytingum, niðurstöðum dómstóla eða ákvörðunum stjórnvalda.
Lagaleg áhætta felst meðal annars í því að lögum um Lánasjóðinn yrði breytt og heimild sveitarfélaga til að veita
sjóðnum veð í tekjum yrði afturkölluð. Ómögulegt er að tölusetja þessa áhættu og er það eðli sjóðsins að lifa með
henni. Það myndi þó teljast sem brot á meginreglu íslensku stjórnarskrárinnar ef heimild um lögveð yrði afnumin
afturvirkt.
Samkvæmt íslenskum sveitarstjórnarlögum geta sveitarfélög ekki orðið gjaldþrota. Það telst því harla ólíklegt að
Lánasjóðurinn þurfi að afskrifa lán sveitarfélaga þó vissulega geti orðið seinkun á greiðslum til sjóðsins ef sveitarfélag
hættir að greiða af skuldum sínum eða seinkar greiðslum. Ef fjárhaldsstjórn er skipuð tekur hún allar ákvarðanir um
greiðslur úr sveitarsjóði sem getur haft sömu áhrif.
Að auki ber fjármálafyrirtækjum að nota viðeigandi eiginfjárauka til að bæta eiginfjárstöðu sína til viðbótar við lágmarks
eigið fé og vera þannig betur í stakk búinn til að takast á við áföll í rekstri eða sveiflur í hagkerfinu. Samkvæmt lögum
um fjármálafyrirtæki þá ber Lánasjóðnum að binda til viðbótar við 8% lágmarks eiginfjárhlutfall ,2,5% í verndunarauka
og samkvæmt ákvörðun Seðlabankans 2,0% í sveiflujöfnunarauka af áhættugrunni. Eiginfjárkrafa fyrir Lánasjóðinn
þann 31. desember 2023 er því 12,5%. Sjá nánar skýringu nr. 28.
Lánasjóðurinn er ekki aðili að neinum dómsmálum.
Eiginfjárgrunnur sjóðsins samanstendur af hlutafé, bundnum varasjóði og óráðstöfuðu eigin fé (almennt eigið fé). Í
lágmarkseiginfjárgrunni er áhættuþáttum skipt í útlána-/mótaðilaáhættu (e. credit risk), markaðsáhættu (market risk) og
rekstraráhættu (operational risk). Í viðbótareiginfjárgrunni á grundvelli áhættumats er svo farið í nánari útfærslu á eigin
mati og mælingum sjóðsins á eiginfjárhlutfallinu.
Markmið með stýringu á eigin fé er að sjóðurinn hafi ávallt yfir að ráða nægu eigin fé til að vega á móti undirliggjandi
áhættuþáttum í rekstri sjóðsins.
Í samræmi við 83. gr. laga nr. 161/2002 um fjármálafyrirtæki og reglugerð nr. 233/2017 um varfærniskröfur vegna
starfsemi fjármálafyrirtækja má áhættuvegið eiginfjárhlutfall (CAD-hlutfall) Lánasjóðsins á hverjum tímapunkti ekki fara
niður fyrir 8%. Sjóðurinn beitir staðalaðferð (e. standardised approach) við útreikning á útlánaáhættu og
markaðsáhættu, en grundvallaraðferð (e. basic indicator approach) við útreikninga vegna rekstraráhættu.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
37
5 Hreinar vaxtatekjur 1.1.-31.12.2023 1.1.-31.12.2022
Vaxtatekjur og verðbætur
17.887.430.634 17.828.425.541
137.841.881 56.329.783
18.025.272.515 17.884.755.324
Vaxtagjöld og verðbætur
16.465.913.657 16.634.128.103
Hreinar vaxtatekjur 1.559.358.858 1.250.627.221
6 Hreinar tekjur af fjáreignum tilskildum á gangvirði 1.1.-31.12.2023 1.1.-31.12.2022
484.529.261 258.981.685
109.911.130 13.051.473
895.414 0
595.335.805 272.033.158
7 Hreinar tekjur af fjáreignum tilgreindum á gangvirði 1.1.-31.12.2023 1.1.-31.12.2022
615.692 0
615.692 0
8 Hreinn gjaldeyrismunur 1.1.-31.12.2023 1.1.-31.12.2022
(13.458.553) 38.406.812
7.368.076 2.955.558
10.706.022 (31.910.036)
(8.100.000) 0
(3.484.455) 9.452.334
9 Laun og launatengd gjöld
1.1.-31.12.2023 1.1.-31.12.2022
89.110.733 82.717.253
12.341.490 11.434.683
10.382.340 17.882.516
7.633.476 7.103.947
119.468.038 119.138.399
33.721.270 29.962.090
Stjórnarmenn:
2.546.448 2.619.650
0 1.829.852
2.206.932 2.030.046
1.697.640 1.690.518
1.697.640 1.690.518
1.273.230 0
565.880 565.880
650.762 141.470
141.470 141.470
141.470 141.470
141.470 141.470
11.062.942 10.992.344
10 Kostnaður vegna verðbréfaútgáfu 1.1.-31.12.2023 1.1.-31.12.2022
54.000.000 50.000.000
2.503.127 2.421.974
12.769.250 11.171.543
69.272.377 63.593.517
Útlán og kröfur á viðskiptavini .........................................................................
Útlán og kröfur á lánastofnanir ........................................................................
Laun .................................................................................................................
Óttar Guðjónsson, framkvæmdastjóri ..............................................................
Önnur launatengd gjöld ...................................................................................
Útlán og kröfur á viðskiptavini .........................................................................
Aðrar langtímalántökur ....................................................................................
Greitt mótframlag í lífeyrissjóð .........................................................................
Útlán og kröfur á lánastofnanir ........................................................................
Í árslok unnu þrír starfsmenn hjá sjóðnum líkt og fyrri ár. Sjóðurinn hefur gert þjónustusamning við Samband íslenskra
sveitarfélaga um kaup á ýmsum rekstrar- og þjónustuþáttum og er sá kostnaður færður meðal annars rekstrarkostnaðar.
Stjórnarmenn fá 11,5% mótframlag í lífeyrissjóð frá sjóðnum og framkvæmdastjóri 12%. Laun starfsmanna sjóðsins eru í
samræmi við laun starfsmanna Sambands íslenskra sveitarfélaga.
Verðbréfaútgáfa og aðrar lántökur ..................................................................
Markaðsverðbréf og skuldabréf ......................................................................
Ríkisskuldabréf og ríkisvíxlar ..........................................................................
Reiknaður lífeyriskostnaður vegna lífeyrisskuldbindingar ...............................
Afleiðusamningar .............................................................................................
Afleiðusamningar .............................................................................................
Útlán og kröfur á viðskiptavini .........................................................................
Kristinn Jónasson, stjórnarformaður ...............................................................
Helga Benediktsdóttir, fráf. varaform stjórnar og form.endursk.nefndar ........
Guðmundur B.Guðmundsson, varaform stjórnar og form.endursk.n. ............
Halldóra Káradóttir, aðalmaður .......................................................................
Íris Róbertsdóttir, varamaður ...........................................................................
Fjóla St. Kristinsdóttir, varamaður ...................................................................
Elliði Vignisson, aðalmaður .............................................................................
Arna Lára Jónsdóttir, aðalmaður .....................................................................
Gjöld vegna verðbréfaútgáfu ...........................................................................
Grímur Rúnar Lárusson, varamaður ...............................................................
Katrín Sigurjónsdóttir, aðalmaður ....................................................................
Viðskiptavakt ....................................................................................................
Árlegur kostnaður vegna verðbréfa .................................................................
Fannar Jónasson, varamaður og nefndarm.endursk.nefnd ...........................
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
38
11 Annar rekstrarkostnaður 1.1.-31.12.2023 1.1.-31.12.2022
30.048.448 28.195.173
5.557.784 4.524.220
9.414.013 11.862.815
12.787.588 8.951.370
2.805.401 6.848.502
337.559 1.830.775
1.955.264 1.693.548
4.297.198 2.732.048
1.343.429 1.229.030
9.105.880 5.977.917
1.868.842 1.868.792
79.521.406 75.714.190
12 Grunnhagnaður og þynntur hagnaður á hlut 1.1.-31.12.2023 1.1.-31.12.2022
1.865.798.223 1.259.980.330
5.000.000.000 5.000.000.000
0,37 0,25
13 Ríkisskuldabréf og ríkisvíxlar 31.12.2023 31.12.2022
1.976.139.109 689.426.204
1.058.575.063 0
2.953.780.200 6.644.887.928
5.988.494.372 7.334.314.132
14
Markaðverðbréf og skuldabréf
31.12.2023 31.12.2022
2.176.187.220 0
265.707.229 264.529.369
2.441.894.449 264.529.369
15 Útlán og kröfur á lánastofnanir 31.12.2023 31.12.2022
156.681.273 1.282.793.630
689.276.739 1.579.886.812
845.958.012 2.862.680.442
16 Útlán og kröfur á viðskiptavini 31.12.2023 31.12.2022
182.955.938.547 163.307.665.312
1.346.330.113 1.491.538.873
4.453.124.156 5.325.605.470
2.048.199.551 142.458.134
190.803.592.367 170.267.267.789
(41.976.655) (37.458.799)
190.761.615.712 170.229.808.990
Önnur rekstrargjöld ..........................................................................................
Sérfræðiþjónusta / lögfræðiþjónusta ofl. .........................................................
Ytri endurskoðun: endurskoðun og könnun ....................................................
* Lánasjóðurinn reiknar tvö útlán til viðskiptavina upp á gangvirði. Útlánin eru veitt í islenskum krónum á föstum
verðtryggðum vöxtum. Útlánin voru fjármögnuð með erlendri lántöku á breytilegum vöxtum. Lánasjóðurinn notar
afleiðusamninga til að verja sig gegn gjaldeyrisáhættu, vaxtaáhættu og verðbólguáhættu. sjá skýringu 22.
Hagnaður ársins ...............................................................................................
Afskriftir ............................................................................................................
Tölvur og tölvukerfi ..........................................................................................
Eftirstöðvar affalla og lántökuþóknunar í árslok eru neikvæðar um 116,8 milljónir króna. Í árslok 2022 voru eftirstöðvarnar
jákvæðar um 300,8 milljónir króna. Ástæðan fyrir breytingunni er að á veittum lánum á árinu þá var ávöxtunarkrafan hærri
en nafnvextir lánsins.
Ríkisskuldabréf - óverðtryggt ...........................................................................
Vegið meðaltal hlutafjár á árinu .......................................................................
Verðtryggð útlán* .............................................................................................
Grunnhagnaður og þynntur hagnaður á hlut ...................................................
Peningamarkaðslán .........................................................................................
Ríkisskuldabréf - verðtryggt .............................................................................
Bankabréf .........................................................................................................
Ríkisvíxlar .........................................................................................................
Innri endurskoðun ............................................................................................
Ytri endurskoðun: endurskoðunartengt ...........................................................
Óverðtryggð útlán ............................................................................................
Útlán í erlendri mynt .........................................................................................
Sértryggð skuldabréf ........................................................................................
Bankareikningar ...............................................................................................
Rekstrarvörur og skrifstofuáhöld .....................................................................
Í 2. mgr. 68. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011 er sveitarfélögum heimilað að veita Lánasjóðnum veð í tekjum sínum sem
tryggingu fyrir lánum sem þau taka hjá sjóðnum og ábyrgðum sem það veitir. Í árslok eru öll langtímalán til sveitarfélaga og
fyrirtækja í þeirra eigu, með veð í tekjum sveitarfélaga. Lánasjóðurinn veitir ekki lánsloforð og því eru engin lánsloforð í
árslok.
Virðisrýnunarsjóður útlána stóð í 37,5 milljónum króna í lok ársins 2022. Virðisrýrnun tímabilsins er öll metin út frá 12
mánaða væntu útlánatapi í þrepi 1. Breyting ársins mv. stöðu útlána 31. desember 2023 var 4,5 milljónir króna og stendur
virðisrýrnunarsjóður útlána í 42 milljónir króna í lok ársins.
Virðisrýrnun útlána til viðskiptavina .................................................................
Óverðtryggð útlán til skammstíma ...................................................................
Rekstur húsnæðis ............................................................................................
Þjónustusamningur við Samband íslenskra sveitarfélaga ..............................
Ríkisskuldabréf og ríkisvíxlar eru metin á gangvirði í árslok miðað við skráð verð á virkum markaði.
Ferðakostnaður ................................................................................................
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
39
16 Útlán og kröfur á viðskiptavini (framhald)
Næsta árs afborganir
Staða 31.12.2023 Umfram 5 ár Samtals
112.985.445.896 182.955.938.547
662.851.573 1.346.330.113
2.510.854.567 4.453.124.156
0 0 2.048.199.551
116.159.152.036 190.803.592.367
Staða 31.12.2022 Umfram 5 ár Samtals
101.029.587.260 163.307.665.312
804.141.795 1.491.538.873
2.847.123.565 5.325.605.470
142.458.134
104.680.852.620 170.267.267.789
17 Rekstrarfjármunir 31.12.2023 31.12.2022
70.051.996 38.260.026
0 33.660.763
70.051.996 71.920.789
(1.868.842) (1.868.793)
68.183.154 70.051.996
Bókfært verð í árslok greinist þannig:
93.442.134 93.442.134
(25.258.980) (23.390.138)
68.183.154 70.051.996
18 Aðrar eignir 31.12.2023 31.12.2022
22.500.000 15.000.000
1.362.979 1.018.783
23.862.979 16.018.783
55.011.072.099
Innan 1 árs
1 - 5 ára
Óverðtryggð útlán ............................
425.267.649
Verðtryggð útlán ..............................
14.959.420.552
Útlán í erlendri mynt ........................
136.695.587
546.782.953
1.517.001.940
57.074.856.992
1 - 5 ára
Eignfært á árinu ...............................................................................................
Bókfært verð í ársbyrjun ..................................................................................
0
0
Málsvarnarsjóður .............................................................................................
Markmið málsvarnarsjóðs er að greiða málsvarnarkostnað stjórnarmanna og starfsmanna sem stofnast vegna mála sem
beint er að þeim vegna starfa þeirra hjá sjóðnum samkvæmt sérreglum. Fjármunir málsvarnarsjóðs skulu varðveittir í formi
bankainnistæðna eða traustra verðbréfa í eigu Lánasjóðsins. Fjármunir sem tilheyra málsvarnarsjóði tilheyra ekki
handbæru fé í sjóðstreymi. Framlag í sjóðinn er 7,5 milljónir króna á hverju ári í 10 ár, þar til sjóðurinn nær 75 milljónum.
Eftir það skal greitt árlega það sem uppá vantar svo að verðmæti sjóðsins haldi í við hækkanir launavísitölu á hverju ári.
Grunnvísitala sjóðsins miðast við launavísitölu (778,6).
Núgildandi fasteignamat nemur 125,3 milljónum króna og brunabótamat 157,9 milljónum króna. Vátryggingarmat fasteigna
er 157,9 milljónir króna.
1.116.776.602
1.361.705.303
Innan 1 árs
17.569.583.339
Endurkræfur virðisaukaskattur ........................................................................
Verðtryggð útlán ..............................
15.040.780.943
47.237.297.109
Útlán í erlendri mynt ........................
137.479.416
549.917.662
Óverðtryggð útlán ............................
16.437.495.095
49.148.920.074
Óverðtryggð útlán til skammstíma ..
Óverðtryggð útlán til skammstíma ..
2.048.199.551
142.458.134
Bókfært verð í lok árs .......................................................................................
Uppsafnaðar afskriftir ......................................................................................
Kostnaðarverð ..................................................................................................
Bókfært verð í árslok ........................................................................................
Afskriftir ársins ................................................................................................
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
40
19 Flokkun og gangvirði fjáreigna og fjárskulda
- Fjáreignir og - skuldir metnar á afskrifuðu kostnaðarverði;
- Fjáreignir og - skuldir metnar á gangvirði í gegnum rekstrarreikning;
Afskrifað Fjáreignir
Skýr.
kostnaðaverð á gangvirði Samtals Stig 1 Stig 2 Stig 3 Samtals
Fjáreignir metnar á gangvirði
13 - 5.988.494.372 5.988.494.372 5.988.494.372 - - 5.988.494.372
14 - 2.441.894.449 2.441.894.449 2.441.894.449 - - 2.441.894.449
16 - 1.826.986.418 1.826.986.418 - 1.826.986.418 - 1.826.986.418
0 10.257.375.239 10.257.375.239 8.430.388.821 1.826.986.418 0 10.257.375.239
Fjáreignir ekki metnar á gangvirði
15 845.958.012 - 845.958.012 - 845.958.012 - 845.958.012
16 188.976.605.949 - 188.976.605.949 - 174.951.057.144 - 174.952.673.665
189.822.563.961 0 189.822.563.961 0 175.797.015.156 0 175.798.631.677
Fjárskuldir metnar á gangvirði
24 - 7.496.075 7.496.075 - 7.496.075 - 7.496.075
Fjárskuldir ekki metnar á gangvirði
21 174.169.823.066 - 174.169.823.066 159.168.352.614 - - 174.169.823.066
22 2.975.577.658 - 2.975.577.658 - 2.975.577.658 - 2.975.577.658
25 121.000.568 - 121.000.568 - 121.000.568 - 121.000.568
177.266.401.292 0 177.266.401.292 159.168.352.614 3.096.578.226 0 177.266.401.292
Samkvæmt alþjóðlega reikningsskilastaðlinum IFRS 9 ber að skipa fjáreignum í flokka sem endurspegla sjóðstreymiseinkenni þeirra og markmið þess viðskiptalíkans sem fjáreignunum er stýrt
eftir. Um mat hvers flokks eftir upphaflega skráningu fer sem hér segir:
Aðrar langtímalántökur ...................................
Ríkisskuldabréf og ríkisvíxlar .........................
Markaðsverðbréf og skuldabréf .....................
Útlán og kröfur á lánastofnanir .......................
Verðbréfaútgáfa ..............................................
Skammtímalántökur ........................................
Taflan hér fyrir neðan sýnir flokkun fjáreigna og fjárskulda samstæðunnar í samræmi við IFRS 9 og gangvirði þeirra:
Útlán og kröfur á viðskiptavini ........................
Bókfært virði
Gangvirði
31. desember 2023
Fjárskuldir samtals
Útlán og kröfur á viðskiptavini ........................
Afleiðusamningar ............................................
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
41
19 Flokkun og gangvirði fjáreigna og fjárskulda (framhald)
Afskrifað Fjáreignir
kostnaðaverð á gangvirði Samtals Stig 1 Stig 2 Stig 3 Samtals
Fjáreignir metnar á gangvirði
13 - 7.334.314.132 7.334.314.132 7.334.314.132 - - 7.334.314.132
14 - 264.529.369 264.529.369 264.529.369 - - 264.529.369
0 7.598.843.501 7.598.843.501 7.598.843.501 0 0 7.598.843.501
Fjáreignir ekki metnar á gangvirði
15 2.862.680.442 - 2.862.680.442 - 2.862.680.442 - 2.862.680.442
16 170.267.267.789 - 170.267.267.789 - 164.974.482.925 - 164.974.482.925
173.129.948.231 0 173.129.948.231 0 167.837.163.367 0 167.837.163.367
Fjárskuldir ekki metnar á gangvirði
21 158.289.503.745 - 158.289.503.745 151.798.572.936 - - 151.798.572.936
22 1.282.894.331 - 1.282.894.331 - 1.282.894.331 - 1.282.894.331
25 227.437.106 - 227.437.106 - 227.437.106 - 227.437.106
159.799.835.182 0 159.799.835.182 151.798.572.936 1.510.331.437 0 153.308.904.373
Útlán og kröfur á lánastofnanir .......................
Útlán og kröfur á viðskiptavini ........................
Ríkisskuldabréf og ríkisvíxlar .........................
Aðrar langtímalántökur ...................................
Lánasjóðurinn notar þrepaskiptingu til að skýra mismunandi inntak á gangvirði. Þrepaskiptingin raðar inntökum í þrjú almenn þrep á eftirfarandi hátt:
Fjárskuldir samtals
Fjáreignir samtals
Markaðsverðbréf og skuldabréf .....................
Verðbréfaútgáfa ..............................................
Skammtímalántökur ........................................
Stig 1: Skráð verð á virkum markaði fyrir samskonar eignir og skuldir. Gangvirði verðbréfaútgáfu byggir á gengi skuldabréfa Lánasjóðsins á markaði 31. desember 2023.
Stig 3: Forsendur gangvirðis eigna og skulda eru ekki byggðar á gögnum sem unnt er að afla á markaði, heldur meðal annars á upplýsingum um afkomu viðkomandi félags, kaup og sölu
eignarhluta o.fl.
Stig 2: Forsendur byggja á öðrum breytum en skráðum verðum á virkum markaði (stig 1) sem unnt er að afla fyrir eignir og skuldir, beint eða óbeint (afleidd verð). Gangvirði útlána og krafna á
viðskiptavini er metið með því að núvirða greiðsluflæði útlánasafnsins með ávöxtunarkröfu skuldabréfa Lánasjóðsins á markaði.
Bókfært virði
Gangvirði
31. desember 2022
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
42
20
Jöfnun fjáreigna og fjárskulda
Fjárskuldir nettó Fjárskuldir Bókfært virði
Afhentar innan jöfnunar- utan jöfnunar- nettó
Fjárskuld Fjáreignir Mismunur Fjáreignir tryggingar samninga samninga í efnahagsreikn.
0 (7.496.075) 0 0 0 0 (7.496.075)
Engar afleiður voru til staðar hjá Lánasjóðnum í árslok 2022.
Staða 31.12.2023
Fjárskuldir
(7.496.075)
Afleiður .................
Eftirfarandi töflur innihalda yfirlit yfir fjáreignir og fjárskuldir sem falla undir jöfnunarsamninga eða sambærilega samninga sem beita má án skilyrða.
Fjárskuldir sem falla undir
jöfnunarsamninga
Jöfnun sem ekki er færð í
efnahagsreikning
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
43
21 Verðbréfaútgáfa
31.12.2023 31.12.2022 31.12.2023 31.12.2022
5,29% 5,29% 1.934.937.747 1.962.685.142
5,47% 4,62% 1.729.352.121 7.153.054.935
1,96% 1,96% 101.595.116.603 102.074.094.623
2,93% 2,19% 22.852.597.652 7.378.313.042
2,39% 2,31% 36.975.681.413 32.892.943.174
2,43% 2,08% 7.320.033.511 5.069.971.069
4,27% 4,27% 1.762.104.019 1.758.441.760
Verðbréfaútgáfa samtals 174.169.823.066 158.289.503.745
* Vegin meðaltals vaxtaprósenta er sett fram samkvæmt aðferð um virka vexti.
Næsta árs afborganir
Staða 31.12.2023 Umfram 5 ár Samtals
114.250.387.924 174.169.823.066
Staða 31.12.2022 Umfram 5 ár Samtals
103.517.389.432 158.289.503.745
22 Aðrar langtímalántökur
31.12.2023 31.12.2022 31.12.2023 31.12.2022
4,27% 1,44% 2.975.577.658 1.282.894.331
Næsta árs afborganir
Staða 31.12.2023 Umfram 5 ár Samtals
1.563.340.607 2.975.577.658
Staða 31.12.2022 Umfram 5 ár Samtals
699.760.547 1.282.894.331
23 Breytingar á lántöku
156.531.061.985
1.758.441.760
1.282.894.331
159.572.398.076
20.515.499.793
(13.423.375.631)
(1.304.375.569)
423.674.221
19.136.115
11.980.668.461
(638.224.742)
Staða í árslok 31.12.2023 177.145.400.724
Vaxtaprósenta
Ársbyrjun 1.1.2023, verðbréfaútgáfa verðtr., sbr. skýr. 20 ...........................................................
1 - 5 ár
1 - 5 ár
EUR lán .........................
116.626.757
Ársbyrjun 1.1.2023, verðbréfaútgáfa óverðtr., sbr. skýr. 20 .........................................................
Ársbyrjun 1.1.2023, önnur langtímalán, EUR, sbr. skýr. 21 ..........................................................
Ný verðbréfaútgáfa á árinu ............................................................................................................
Greiddar afborganir af verðbréfaútgáfu og annara langtímalána .................................................
Áfallnir vextir ..................................................................................................................................
Verðbætur og gengismunur ...........................................................................................................
Dreifing affalla ................................................................................................................................
LSS '08 1, lokagjalddagi 2034 ............................
LSS 39 0303, lokagjalddagi 2039 .......................
Innan 1 árs
EUR lán ...............................................................
LSB 280829 GB, lokagjalddagi 2029 ..................
41.292.318.195
1.296.003.550
466.507.027
EUR lán .........................
Innan 1 árs
116.233.501
Verðbréfaútgáfa .............
13.479.796.118
Keypt eigin bréf ..............................................................................................................................
Fengnar afborganir af eign bréfum ................................................................................................
Vegin meðaltals
vaxtaprósenta*
LSS 040440 GB, lokagjalddagi 2040 ..................
Innan 1 árs
1 - 5 ár
Verðbréfaútgáfa .............
Innan 1 árs
12.066.923.673
Eftirstöðvar affalla og lántökukostnaðar í árslok 2023 eru 5.127 milljónir króna. Í árslok 2022 voru eftirstöðvarnar
9.127 milljónir króna. Breytingin er tilkomin vegna hækkunar á ávöxtunarkröfu á markaði.
1 - 5 ár
47.852.511.469
LSS 151155, lokagjalddagi 2055 ........................
LSS 150224, lokagjalddagi 2024 ........................
LSS 150434, lokagjalddagi 2034 ........................
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
44
24 Afleiðusamningar
Eign Skuld
0 7.496.075
25 Skammtímalántökur 31.12.2023 31.12.2022 31.12.2023 31.12.2022
8,90% 5,45% 121.000.568 227.437.106
26 Lífeyrisskuldbinding
Lífeyrisskuldbinding greinist þannig:
31.12.2023 31.12.2022
106.560.721 93.284.183
(5.373.654) (4.605.978)
10.382.340 17.882.516
Lífeyrisskuldbinding samtals 111.569.407 106.560.721
27 Aðrar skuldir 31.12.2023 31.12.2022
10.068.137 8.787.558
11.147.474 4.692.180
Aðrar skuldir samtals 21.215.611 13.479.738
Vaxtaprósenta
Greiddur lífeyrir á árinu ...............................................................................
Ógreidd launatengd gjöld ............................................................................
Afleiðusamningar ................................................
Staða 31.12.2023
Gangvirði
8.391.489
Samningsfjárhæð
Lánasjóðurinn notar afleiðusamninga til að verja sig gegn gjaldeyrisáhættu. vaxtaáhættu og verðbólguáhættu.
Afleiðusamningarnir eru notaðir til að verja rekstur sjóðsins gegn sveiflum í gengi EUR og breytingum á EURIBOR
vöxtum en útlán til viðskiptavina eru í íslenskum krónum og á föstum verðtryggðum vöxtum. Sú áhætta kemur til
vegna misvægis í samsetningu eigna og skuldbindinga. Skýr mörk eru sett varðandi slíkt misvægi og eru stjórnendur
og stjórn reglulega upplýst um þá áhættu sem í því felst.
Lánardrottnar ...............................................................................................
Hækkun skuldbindingar ..............................................................................
ISK lán (óverðtryggð) ..........................................
Á Lánasjóði sveitarfélaga og samstarfsstofnunum hans hvílir lífeyrisskuldbinding vegna fyrrum starfsmanna sem
eiga aðild að B-deild Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins. Tryggingafræðilegur útreikningur á lífeyrisskuldbindingu fer
fram árlega og er hún færð til skuldar í ársreikningi í lok árs. Útreikningur miðar við sömu tryggingarfræðilegu
forsendur og notaðar eru við úttekt á B-deild Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins. Meginforsendur eru 2% raunvextir,
lífslíkur samkvæmt reynslu áranna 2014 - 2018 og örorkulíkur samkvæmt reynslu Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins á
árunum 2011 - 2016. Ekki er um að ræða skuldbindingu vegna núverandi starfsmanna Lánasjóðsins.
Frá fyrra ári ..................................................................................................
Afleiðusamningarnir eru reiknaðir upp á gangvirði og er gangvirðisbreytingin færð á meðal annarra rekstrartekna
sem hreinar vaxtatekjur af fjáreignum tilskyldum á gangvirði. Afleiðusamningarnir eru færðir í efnahag til eignar eða
skulda eftir því sem staðan á samningum er á uppgjörsdegi.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
45
28 Eigið fé
31.12.2023 31.12.2022
Eiginfjárgrunnur
5.000.000.000 5.000.000.000
1.250.000.000 1.250.000.000
94.938.541 66.581.459
16.378.387.753 14.540.946.612
Eiginfjárgrunnur samtals 22.723.326.294 20.857.528.071
Áhættugrunnur
1.366.917.702 1.485.773.805
1.307.719.781 323.239.257
2.790.192.053 2.074.946.577
Áhættugrunnur samtals 5.464.829.536 3.883.959.638
Eiginfjárhlutfall
416% 537%
29 Tengdir aðilar
31.12.2023 31.12.2022
21.063.779.606 45.850.339.341
960.000.000 800.000.000
(1.690.588.729) (4.135.921.022)
1.990.065.131 (21.450.638.713)
22.323.256.008 21.063.779.606
586.563.651 1.152.001.222
Upplýsingar um laun stjórnenda, sjá skýringu nr. 8.
Gjöld til Sambands íslenskra sveitarfélaga, sjá skýringu nr. 10.
Lánveitingar til tengdra aðila í árslok, sjá skýringu 29.
Allar fyrirgreiðslur til tengdra aðila fóru fram eins og venjubundnar fyrirgreiðslur. Um þau giltu sömu skilmálar, þ.m.t.
um vexti og tryggingar eins og um sambærileg viðskipti við þriðja aðila.
Í árslok nemur heildarhlutafé félagsins 5.000 milljónum króna. Eitt atkvæði fylgir hverri krónu nafnverðs.
Hlutafé .........................................................................................................
Vegið eiginfjárhlutfall Lánasjóðsins er 416% miðað við stöðu útlána í árslok en var 537% í árslok 2022, með nýtingu
á mildunarákvæði við eiginfjárútreikning. Án mildunar þá er vegið eiginfjárhlutfall áfram 53% en var 56% í árslok
2022.
Lánasjóðurinn nýtir sér mildunarákvæði við eiginfjárútreikninga vegna lögbundinnar sérstöðu sjóðsins. Samkvæmt 2.
mgr. 68. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011 geta sveitarfélög veitt sjóðnum veð í tekjum sínum vegna lána sem það
tekur hjá sjóðnum og vegna ábyrgða sem það veitir honum samkvæmt 1. og 2. mgr. 69.gr. sömu laga. Við beitingu
mildunar fái umræddar áhættuskuldbindingar, að því marki sem veð er fyrir hendi, áhættuvog eins og íslenska ríkið,
þ.e. 0% vegna lána í íslenskum krónum.
Óráðstafað eigið fé ......................................................................................
Bundin óinnleyst gangvirðisbreyting ...........................................................
Vaxtatekjur...................................................................................................
Markaðsáhætta ..........................................................................................
Afborganir lána.............................................................................................
Aðrar breytingar............................................................................................
Staða í árslok...............................................................................................
Eiginfjárhlutfall með fullri mildun .................................................................
Staða í ársbyrjun .........................................................................................
Ný lán...........................................................................................................
Rekstraráhætta ...........................................................................................
Tengdir aðilar sjóðsins eru skilgreindir sem stjórn, fyrirtæki og stofnanir í eigu sveitarfélaga sem tengjast
stjórnarmönnum, framkvæmdastjóri, lykilstarfsmenn og nánir fjölskyldumeðlimir þeirra. Varamenn í stjórn falla undir
skilgreininguna frá þeim tíma sem þeir mæta á stjórnarfund og taka þátt í ákvarðanatöku um starfsemi sjóðsins.
Sveitarfélög sem eiga virkan eignarhlut sem nemur a.m.k. 10% teljast einnig tengdir aðilar auk fyrirtækja og
stofnanna í þeirra eigu.
Einn hluthafi fer með virkan eignarhlut, sjá skýringu 31. Upplýsingar um fyrirgreiðslu til tengdra aðila eru sem hér
segir:
Útlánaáhætta ...............................................................................................
Lögbundinn varasjóður ...............................................................................
Taflan hér að neðan sýnir eiginfjárgrunn sjóðsins, áhættuvegnar eignir og eiginfjárhlutfall sjóðsins í árslok.
Lánasjóðurinn reiknar og birtir eiginfjárhlutfall sitt samkvæmt 84. gr. laga nr. 161/2002 um fjármálafyrirtæki.
Sjóðurinn beitir staðalaðferð (e. standardised approach) við útreikning á útlánaáhættu og markaðsáhættu, en
grundvallaraðferð (e. basic indicator approach) við útreikning vegna rekstraráhættu. Samkvæmt lögunum ber
Lánasjóðnum að binda til viðbótar við 8% lágmarks eiginfjárhlutfall, 2,5% í verndunarauka og 2,0% í
sveiflujöfnunarauka af áhættugrunni. Eiginfjárkrafan í árslok 2023 er 12,5%.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
46
30 Lánveitingar
Sveitarfélag Fjárhæð Íbúafj. Sveitarfélag Fjárhæð Íbúafj.
Hafnarfjarðarkaupstaður 16.744 30.568 Sveitarfélagið Hornafjörður 945 2.547
Garðabær 15.420 18.891 Sveitarfélagið Vogar 937 1.396
Kópavogsbær 14.823 39.810 Norðurþing 924 3.156
Mosfellsbær 14.224 13.430 Rangárþing Ytra 906 1.866
Sveitarfélagið Árborg 14.003 11.239 Dalvíkurbyggð 812 1.906
Reykjanesbær 13.447 22.059 Grímsnes- og Grafningshreppur 797 535
Akureyrarbær 7.477 19.893 Húnaþing vestra 764 1.258
Sveitarfélagið Skagafjörður 6.117 4.306 Strandabyggð 704 428
Múlaþing 6.069 5.208 Vopnafjarðarhreppur 698 661
Fjarðabyggð 4.394 5.262 Hörgársveit 670 780
Seltjarnarneskaupstaður 4.323 4.674 Tálknafjarðarhreppur 567 268
Hveragerðisbær 4.231 3.196 Akraneskaupstaður 561 7.997
Suðurnesjabær 3.636 3.925 Langanesbyggð 550 592
Ísafjarðarbær 3.202 3.864 Skaftárhreppur 428 680
Húnabyggð 2.160 1.295 Mýrdalshreppur 253 877
Bolungarvíkurkaupstaður 2.139 997 Dalabyggð 193 653
Stykkishólmsbær 2.108 1.308 Skeiða- og Gnúpverjahreppur 190 577
Borgarbyggð 1.896 4.090 Grýtubakkahreppur 146 379
Vesturbyggð 1.832 1.182 Reykhólahreppur 128 242
Bláskógabyggð 1.748 1.280 Kjósarhreppur 124 285
Sveitarfélagið Ölfus 1.678 2.573 Flóahreppur 108 708
Rangárþing eystra 1.529 2.035 Fjallabyggð 36 1.977
Grundarfjarðarbær 1.327 861 Skagabyggð 24 89
Hrunamannahreppur 1.241 874 Ásahreppur 8 295
Þingeyjarsveit 1.160 1.393 Súðavíkurhreppur 2 235
Snæfellsbær 1.004 1.678 Árneshreppur 1 47
Hér að neðan er yfirlit yfir stöðu lána allra sveitarfélaga hjá Lánasjóðnum í lok ársins, samtals að fjárhæð 159.407
m.kr. Á næstu síðu er yfirlit yfir lánveitingar til fyrirtækja í eigu sveitarfélaga.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
47
30 Lánveitingar (framhald)
Fyrirtæki í eigu sveitarfélaga Fjárhæð Fyrirtæki í eigu sveitarfélaga Fjárhæð
Félagsbústaðir hf
10.751 Félagsþjónusta A-Hún bs 141
Norðurorka
5.135 Byggðasamlagið Oddi bs 119
Selfossveitur
2.433 Brunavarnir Rangárvallasýslu bs. 92
SORPA bs
1.571 Fasteignir Húnavatnshrepps ehf. 90
Húsnæðisskrifstofa Hafnarfjarðar
1.551 Samb.sveitarfél. á Suðurnesjum 84
Strætó bs
1.550 Húnanet 79
Reykjaneshöfn
953 Dalaveitur 77
Brunavarnir Suðurnesja bs,
677 Orkuveita Reykjavíkur 76
Ísafjarðarhöfn
663 Sorpsamlag Strandasýslu 66
Fallorka ehf
523 Hitaveita Flúða og nágrennis 65
Þorlákshafnarhöfn
521 Byggðasafnið í Skógum 62
Dvalarheimilið Kirkjuhvoll
513 Langaneshafnir 60
Hafnarsjóður Norðurþings
421 Hafnarfjarðarhöfn 57
Kjósarveitur ehf.
413 Hrunaljós 57
Brunavarnir Árnessýslu
399 Hólmavíkurhöfn 55
Héraðsnefnd Árnesinga bs.
276 Flóaljós 37
Höfði hjúkrunar- og dvalarheimili
246 Veitustofnun Strandabyggðar 29
Vatnsveita Ragnárþings ytra og Ásahrepps
244 Tónlistarskóli Árnesinga 21
Byggðasafn Árnesinga
227
Félags- og skólaþjónusta Snæfellinga
19
Norðurá bs.
223 Listasafn Árnesinga 18
Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins
220 Héraðsskjalasafn Árnesinga 10
Sorpstöð Rangárvallasýslu bs
219 Bolungarvíkurhöfn 4
Hitaveita Egilsstaða og Fella ehf.
186 Orkuveita Húsavíkur 1
Fasteignafél. Hveragerðisbæjar
161 Hitav. Húnaþings vestra 1
Lánasjóðurinn hefur fengið skriflega heimild frá lántakendum sínum til birtingar upplýsinga um stöðu lána þeirra hjá
sjóðnum. Þetta er til þess að geta birt í opinberum gögnum sundurliðaðar upplýsingar um útlán sjóðsins og hvernig
þau skiptast á milli sveitarfélaga og félaga í þeirra eigu. Heimildarinnar var aflað í samræmi við 60. gr. laga um
fjármálafyrirtæki, nr. 161/2002.
Hér að neðan er yfirlit yfir stöðu lána hjá Lánasjóðnum til fyrirtækja sem eru 100% í eigu sveitarfélaga í lok ársins,
samtals að fjárhæð 31.396 m.kr.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
48
31 Hluthafar
Eignarhl. Eignarhl.
Sveitarfélag í % Sveitarfélag í %
Akraneskaupstaður 2,41% Mosfellsbær 1,49%
Akureyrarbær 5,49% Múlaþing 2,99%
Árneshreppur 0,04% Mýrdalshreppur 0,37%
Ásahreppur 0,04% Norðurþing 2,22%
Bláskógabyggð 0,63% Rangárþing eystra 1,67%
Bolungarvíkurkaupstaður 0,83% Rangárþing ytra 1,72%
Borgarbyggð 1,78% Reykhólahreppur 0,30%
Dalabyggð 0,61% Reykjanesbær 3,03%
Dalvíkurbyggð 1,35% Reykjavíkurborg 17,47%
Eyja- og Miklaholtshreppur 0,05% Seltjarnarnesbær 1,16%
Eyjafjarðarsveit 0,37% Skaftárhreppur 0,38%
Fjallabyggð 2,39% Skagabyggð 0,03%
Fjarðabyggð 3,34% Skeiða- og Gnúpverjahreppur 0,37%
Fljótsdalshreppur 0,03% Skorradalshreppur 0,02%
Flóahreppur 0,25% Snæfellsbær 1,77%
Garðabær 3,76% Strandabyggð 0,45%
Grindavíkurbær 1,09% Suðurnesjabær 1,09%
Grímsnes- og Grafningshreppur 0,22% Súðavíkurhreppur 0,30%
Grundarfjarðarbær 0,60% Svalbarðsstrandarhreppur 0,18%
Grýtubakkahreppur 0,13% Sveitarfélagið Árborg 3,05%
Hafnarfjarðarkaupstaður 4,25% Sveitarfélagið Hornafjörður 1,35%
Hrunamannahreppur 0,24% Sveitarfélagið Skagafjörður 2,42%
Húnabyggð 1,62% Sveitarfélagið Skagaströnd 0,29%
Húnaþing vestra 0,89% Sveitarfélagið Stykkishólmur 1,87%
Hvalfjarðarsveit 0,22% Sveitarfélagið Vogar 0,42%
Hveragerðisbær 0,96% Sveitarfélagið Ölfus 0,86%
Hörgársveit 0,17% Tálknafjarðarhreppur 0,20%
Ísafjarðarbær 4,15% Tjörneshreppur 0,02%
Kaldrananeshreppur 0,06% Vestmannaeyjabær 5,81%
Kjósarhreppur 0,08% Vesturbyggð 1,32%
Kópavogsbær 5,52% Vopnafjarðarhreppur 0,68%
Langanesbyggð 0,62% Þingeyjarsveit 0,55%
Hluthafar sjóðsins eru 64, en hann er í eigu allra sveitarfélaga landsins. Reykjavíkurborg er eini hluthafinn
sem á meira en 10% í sjóðnum með 17,5% hlut en samtals eiga 10 stærstu hluthafar sjóðsins 56%. Hér
að neðan má sjá sundurliðun allra hluthafa sjóðsins.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga ohf. 2023
49
Viðauki – Óendurskoðaður
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga 2023 51
Óendurskoðuð stjórnarháttayfirlýsing
Góðir stjórnarhættir leggja grunn að opnum og traustum samskiptum stjórnar, hluthafa, lántakanda, starfsmanna
og annara hagsmunaaðila og tryggja vandaða og ábyrga ákvarðanatöku. Stjórn telur að með því að tileinka sér
góða stjórnarhætti þá eykur það gagnsæi, heilindi og ábyrgð í stjórnkerfi sjóðsins.
Stjórnarháttayfirlýsing Lánasjóðs sveitarfélaga, byggir á lögum og reglum og viðurkenndum leiðbeiningum, eins og
þær fram koma í ritinu "Leiðbeiningar um stjórnarhætti fyrirtækja" sem Viðskiptaráð Íslands, Nasdaq Iceland hf.
og Samtök atvinnulífsins gáfu út árið 2021.
Lánasjóðurinn hlaut viðurkenningu „Fyrirmyndafyrirtæki í góðum stjórnarháttum 2022 – 2023“ í ágúst 2023.
Viðurkenningin byggir á úttekt á stjórnarháttum sem tekur mið af leiðbeiningum um góða stjórnarhætti.
Umsjónaraðili viðurkenningaferlis var Stjórnvísi.
Hlutverk Lánasjóðs sveitarfélaga ohf.
Lánasjóður sveitarfélaga ohf. er lánafyrirtæki, sem starfar eftir hlutafélagalögum nr. 2/1995, lögum um
fjármálafyrirtæki nr. 161/2002, lögum um sjóðinn nr. 150/2006 og er undir eftirliti Fjármálaeftirlits Seðlabankans.
Hlutverk Lánasjóðsins er að tryggja íslenskum sveitarfélögum, stofnunum þeirra og fyrirtækjum lánsfé á
hagstæðum kjörum með veitingu lána eða ábyrgða. Útlán sjóðsins takmarkast við verkefni sem hafa almenna
efnahagslega þýðingu.
Eignarhald
Hluthafar Lánasjóðs sveitarfélaga eru 64, en hann er í eigu sveitarfélaga landsins. Reykjavíkurborg er eini
hluthafinn sem á meira en 10% í sjóðnum með 17,5% hlut en samtals eiga 10 stærstu hluthafar sjóðsins 56%.
Eignarhlutir í Lánasjóðnum geta eingöngu verið í eigu íslenskra sveitarfélaga og stofnana og fyrirtækja sem eru að
fullu í þeirra eigu, samkvæmt lögum um sjóðinn. Sundurliðun hluthafa sjóðsins má finna í skýringu 31.
Í stjórn sjóðsins sitja fimm aðalmenn og hefur hver og einn þeirra tilgreindan varamann, sem kjörnir eru á aðalfundi
sjóðsins. Kynjahlutfall í aðalstjórn uppfyllir ákvæði laga um kynjahlutfall í stjórnum fyrirtækja.
Stjórnarhættir
Í samræmi við 1. gr. 54. gr. laga nr. 161/2002 um fjármálafyrirtæki þá ber stjórn ábyrgð á að stjórnarhættir og innra
skipulag stuðli að skilvirkri og varfærinni stjórn sjóðsins, aðskilnaði starfa og að komið sé í veg fyrir
hagsmunaárekstra. Stjórnin hefur sett sér starfsreglur þar sem valdsvið hennar og verkefni eru skilgreind. Í þessum
reglum er meðal annars að finna reglur um boðun stjórnarfunda, lögmæti ályktana, reglur um fundarsköp,
vanhæfisástæður og hagsmunatengsl, verksvið gagnvart framkvæmdastjóra og fleira. Starfsreglur stjórnar eru
aðgengilegar á vefsíðu sjóðsins (www.lanasjodur.is).
Leiðbeiningar um stjórnarhætti fyrirtækja hvetja til þess að stjórn skipi sérstaka starfskjaranefnd til að setja
sjóðnum starfskjarastefnu og semja við framkvæmdastjóra og aðra starfsmenn, um laun og önnur starfskjör. Stjórn
Lánasjóðsins ákvað að setja ekki á fót sérstaka starfskjaranefnd í ljósi þess að einungis þrír starfsmenn starfa hjá
sjóðnum auk þess sem laun starfsmanna eru tengd við launakjör starfsmanna Sambands íslenskra sveitarfélaga.
Leiðbeiningarnar hvetja til þess að tilnefningarnefnd sé kosin á aðalfundi. Stjórn Lánasjóðsins skipar kjörnefnd sem
gegnir sama meginhlutverki og tilnefningarnefnd og settur henni starfsreglur. Stjórn hefur skipað kjörnefnd á fyrsta
fundi sínum á hverju ári. Hins vegar hefur stjórn lagt til breytinga á samþykktum sjóðsins þannig að kjörnefnd sé
kosin á aðalfundi. Viðkomandi breyting verður lögð fyrir aðalfund í mars 2024.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga 2023 52
Innra eftirlit og undanþága frá rekstri innri endurskoðunardeildar
Stjórn Lánasjóðsins ber ábyrgð á að til staðar sé virkt innra eftirlit í samræmi við lög og settar reglur. Lánasjóðurinn
leggur áherslu á að verklag sé skjalfest, áhættur séu greindar og metnar, eftirlitsaðgerðir skilgreindar til að mæta
viðkomandi áhættum og þannig draga úr áhrifum viðkomandi áhættuþátta.
Hjá fjármálafyrirtæki skal starfa endurskoðunardeild sem annast innri endurskoðun skv. lögum um
fjármálafyrirtæki nr. 161/2002. Fjármálaeftirlitið getur veitt undanþáguheimild með hliðsjón af eðli og umfangi
rekstrar. Lánasjóðurinn hefur fengið slíka undanþágu frá rekstri endurskoðunardeildar samkvæmt leiðbeinandi
tilmælum Fjármálaeftirlitsins nr. 2/2011. Í þeim tilmælum er kveðið á um hvernig innri endurskoðun skal fara fram
og er aðalhlutverk innri endurskoðunar að fylgjast með starfseminni til að tryggja að reglum sé framfylgt í samræmi
við samþykktir stjórnar. Stjórn Lánasjóðsins gerir samning um árlega úttekt á innra eftirliti Lánasjóðsins í samræmi
við reglur Fjármálaeftirlitsins til að framfylgja ofangreindu hlutverki. Grant Thornton á Íslandi er innri
endurskoðandi Lánasjóðsins.
Stjórn hefur skipað endurskoðunarnefnd samanber 108. gr. laga nr. 3/2006 til að sinna eftirliti með vinnuferlum
reikningsskila, endurskoðunar, áhættustýringar og innra eftirliti.
Áhættustýring og áhættunefnd
Stjórn ber ábyrgð á áhættustefnu Lánasjóðsins og skilgreinir áhættuvilja. Stjórn Lánasjóðsins samþykkir reglur um
framkvæmd áhættustýringar, hefur eftirlit með því að reglunum sé framfylgt og tryggir að innri ferlar vegna
áhættustýringar séu yfirfarnir. Framkvæmdastjóri ber ábyrgð á áhættustýringu Lánasjóðsins gagnvart stjórninni.
Sem lánafyrirtæki stendur Lánasjóðurinn í rekstri sínum frammi fyrir ýmsum tegundum áhættu. Eitt af
meginverkefnum stjórnenda hans er að sjá til þess að áhætta sé metin, henni stýrt og haldið innan fyrirfram
skilgreindra marka. Þættir í skilvirkri áhættustjórnun eru greining helstu áhættuþátta, mæling áhættu, viðbrögð til
að takmarka áhættuna og reglubundið eftirlit. Markmið áhættustýringar Lánasjóðsins er að tryggja að sjóðurinn
standi undir öllum kringumstæðum af sér alla þá atburði sem hent geta í starfsumhverfi hans.
Það eru tvær grundvallareglur sem hafðar eru í heiðri í rekstri sjóðsins í þeim tilgangi að lágmarka áhættu í
daglegum rekstri hans: útlán eru almennt veitt með sama hætti og lántökur (pörun útlána) og lánsloforð eru ekki
gefin nema fjármögnun sé lokið. Lögð er sérstök áhersla á að fjármögnun Lánasjóðsins endurspeglist í útlánum
hans og með því að fara eftir þessum reglum í daglegum störfum eru líkur á lausafjárskorti auk annara áhættuþátta
lágmarkaðar.
Ársfjórðungslega útbýr áhættustýring sjóðsins skýrslu til stjórnar og kynnir á stjórnarfundi, þar sem farið er yfir
helstu áhættuþætti og stöðu þeirra samanborið við áhættustefnu sjóðsins. Lánasjóðurinn fer árlega í gegnum innra
matsferli í samræmi við lög um fjármálafyrirtæki til að meta eiginfjárþörf sjóðsins og styrkja tengsl áhættumats
sjóðsins og áhættustýringu. Innra-matsskýrslan (e. ICAAP) er kynnt og samþykkt af stjórn sjóðsins áður en hún er
send til Fjármálaeftirlits Seðlabankans.
Lánasjóðurinn ber samkvæmt 78. gr. laga um fjármálafyrirtæki nr. 161/2002 að starfrækja áhættunefnd, sem ber
að sinna ráðgjafa- og eftirlitshlutverki fyrir stjórn er varðar mótun áhættustefnu og áhættuvilja. Sökum smæðar
sjóðsins var sótt um undanþágu frá sérstakri áhættunefnd í samræmi við 5. mgr. 78. gr. Slík undanþága var veitt
af Fjármálaeftirlitinu með bréfi dags. 23. desember 2015 og skilgreint að starfsskyldur áhættunefndar yrðu
yfirfærðar á stjórn Lánasjóðsins.
Samkvæmt 4. mgr. 17. gr. laga um fjármálafyrirtæki skal áhættustýring fjármálafyrirtækisins fara fram í einingu
sem er óháð öðrum starfseiningum. Þá skal ráða yfirmann áhættustýringar sem skal búa við sjálfstæði sem
stjórnandi og hafa umsjón með og bera ábyrgð á þeirri einingu þar sem áhættustýring fjármálafyrirtækis fer fram.
Í 7. mgr. 17. gr. kemur fram að ef starfsemi fjármálafyrirtækis réttlæti ekki sérstakt stöðugildi yfirmanns
áhættustýringar geti Fjármálaeftirlit Seðlabankans heimilað að annar starfsmaður hafi umsjón með
áhættustýringunni, enda sé gætt að hagsmunaárekstrum. Hafa skal til hliðsjónar eðli og umfang starfsemi
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga 2023 53
fjármálafyrirtækis. Með bréfi 14. desember 2020 heimilar Fjármálaeftirlit Seðlabankans framkvæmdastjóra, Óttari
Guðjónssyni að hafa umsjón með áhættustýringu sjóðsins, sbr. 7.mgr. 17.gr.
Ytri endurskoðun og reikningsskil
Í samræmi við lög um fjármálafyrirtæki nr. 161/2002 og samþykktir Lánasjóðsins skal kjósa endurskoðunarfélag á
aðalfundi. Endurskoðunarfélag sjóðsins skal jafnan hafa aðgang að öllum gögnum og skjölum sjóðsins í samræmi
við lög um ársreikninga. Á aðalfundi sjóðsins þann 1. apríl 2022 var KPMG Ísland (KPMG) kosið endurskoðunarfélag
Lánasjóðsins til 5 ára og endurskoðandi er Hrafnhildur Helgadóttir. Sjóðurinn gerir uppgjör sín samkvæmt IFRS
alþjóðlegum reikningsskilastöðlum og birtir þær upplýsingar sem krafist er í samræmi við þá staðla.
Gildi sjóðsins og siðareglur
Stjórn hefur sett starfsmönnum sjóðsins siðareglur. Þar segir að starfsmenn Lánasjóðsins eigi að gegna störfum
sínum af alúð og samviskusemi og gæta hagsmuna Lánasjóðsins í hvívetna. Þá eru starfsmenn sjóðsins í störfum
sínum bundnir af lögum, reglum og samþykktum Lánasjóðsins. Starfsmenn sjóðsins eru einnig meðvitaðir um þá
samfélagslegu ábyrgð sem sjóðurinn hefur að gegna og starfa í samræmi við það. Starfsmenn Lánasjóðsins hafa
ávallt í heiðri grundvallarreglur góðrar stjórnsýslu í störfum sínum, þ.m.t. gagnsæja og upplýsta ákvarðanatöku, og
að framkvæma ekkert það sem er til þess fallið að vekja grunsemdir um að annað en lögmæt og málefnaleg
sjónarmið ráði för við stjórnun og rekstur Lánasjóðsins.
Stjórn Lánasjóðsins mótar stefnu og hefur eftirlit með rekstri Lánasjóðsins. Starfsmenn Lánasjóðsins gæta þess að
framkvæmd stjórnsýslu og rekstrar Lánasjóðsins sé ávallt eins og best verður á kosið.
Stjórn hefur sett sér starfsreglur þar sem fram kemur að stjórnarmenn skuli afla sér þekkingar á helstu þáttum í
starfsemi Lánasjóðsins, fjárhagslegri uppbyggingu hans og helstu áhættum. Þeir skulu jafnframt kynna sér ákvæði
laga um Lánasjóðinn, laga um fjármálafyrirtæki, laga um hlutafélög og laga um verðbréfaviðskipti eftir því sem við
á, og reglur sem settar eru á grundvelli þessara laga og geta varðað rekstur Lánasjóðsins. Sama gildir um
leiðbeinandi tilmæli Fjármálaeftirlitsins.
Stjórnskipulag Lánasjóðsins
Helstu einingar í stjórnskipulagi Lánasjóðsins
eru stjórn og framkvæmdastjóri sjóðsins. Þá
hefur stjórn hingað til skipað tvær
undirnefndir stjórnar, endurskoðunarnefnd
og kjörnefnd sem kemur með tillögu að
uppstillingu stjórnar fyrir aðalfundi ár hvert.
Starfsreglur stjórnar, endurskoðunarnefndar
og kjörnefndar er að finna á heimasíðu
sjóðsins (www.lanasjodur.is).
Fyrirkomulag samskipta hluthafa og stjórnar
Í samræmi við samþykktir Lánasjóðsins fer hluthafafundur með æðsta vald í málefnum hans innan þeirra marka
sem landslög og samþykktir sjóðsins ákveða.
Stjórn Lánasjóðsins boðar til hluthafafunda og getur ákveðið hvar þeir skuli haldnir. Til hluthafafunda skal boða
með skemmst viku en lengst fjögurra vikna fyrirvara. Aðalfund á að auglýsa á sama hátt með tveggja vikna fyrirvara
og skal boða stjórnarmenn, framkvæmdastjóra og endurskoðanda félagsins á hluthafafund, svo og fulltrúa
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga 2023 54
fjölmiðla á aðalfund. Hluthafafundur er lögmætur ef löglega er til hans boðað, án tillits til þess hversu margir sækja
hann.
Stjórn og framkvæmdastjóri Lánasjóðsins
Stjórn Lánasjóðsins hefur æðsta vald í málefnum sjóðsins á milli hluthafafunda. Stjórnin ber ábyrgð á stefnumótun
sjóðsins og stærri ákvörðunum á milli hluthafafunda sem m.a. eru tilgreindar í starfsreglum stjórnar. Hún hefur
eftirlit með öllum rekstri sjóðsins og fylgir því eftir að starfsemin sé að jafnaði í réttu og góðu horfi. Hún tryggir að
nægilegt eftirlit sé haft með meðferð fjármuna sjóðsins og góð regla sé á uppgjöri sjóðsins.
Framkvæmdastjóri er ráðinn af stjórn og ber ábyrgð á daglegum rekstri sjóðsins samkvæmt stefnu og ákvörðun
stjórnar. Þá ber framkvæmdastjóri ábyrgð á að greina, mæla, fylgjast með og hafa eftirlit með áhættum sem
starfsemi sjóðsins fylgja. Lagarammi Lánasjóðsins gerir einnig kröfu um hæfi framkvæmdastjóra en hann þarf að
gangast undir sérstakt hæfismat Fjármálaeftirlitsins. Framkvæmdastjóri Lánasjóðsins hefur staðist framangreint
hæfismat.
Í stjórn sjóðsins sitja fimm aðalmenn og fjórir varamenn. Þá starfa 3 starfsmenn hjá sjóðnum og þar af einn
framkvæmdastjóri sem sitja stjórnarfundi sjóðsins. Á árinu 2023 voru haldnir 13 stjórnarfundir og 3 fundir í
endurskoðunarnefnd. Eftirfarandi er yfirlit yfir fundarsetu í stjórn og endurskoðunarnefnd sjóðsins á síðasta ári:
Stjórnarmaður
Tímabil
Stjórn
Endurskoðunarnefnd
Kristinn Jónasson
1.jan. - 31.des.
13
-
Guðmundur Baldvin Guðmundsson
1.jan. - 31.des.
13
3
Elliði Vignisson
1.jan. - 31.des.
13
-
Arna Lára Jónsdóttir
1.jan. - 31.des.
13
-
Halldóra Káradóttir
1.apríl. - 31.des.
10
-
Katrín Sigurjónsdóttir
1.jan. – 31.mars
3
-
Fannar Jónasson
1.jan. - 31.des.
-
2
Rut Steinsen
1.jan. - 31.des.
-
3
Stjórn Lánasjóðsins
Núverandi stjórn var kjörin á aðalfundi sjóðsins sem fram fór á Grand Hóteli þann 31. mars 2023 og hana skipa:
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga 2023 55
Kristinn Jónasson, stjórnarformaður
Kristinn hefur setið í stjórn Lánasjóðs sveitarfélaga frá árinu 1999, varaformaður frá árinu 2005 og formaður
stjórnar frá árinu 2019. Kristinn er rekstrarfræðingur frá Háskólanum á Bifröst og er núverandi bæjarstjóri
Snæfellsbæjar. Hann hefur starfað sem bæjarstjóri frá árinu 1998 og situr þar að auki í margvíslegum nefndum,
ráðum og stjórnum.
Varamaður Kristins í stjórn er Fannar Jónasson, bæjarstjóri Grindavíkur.
Guðmundur Baldvin Guðmundsson, varaformaður í stjórn og formaður endurskoðunarnefndar Lánasjóðsins
Guðmundur Baldvin var kosinn í stjórn Lánasjóðs sveitarfélaga á aðalfundi árið 2019. Hann var bæjarfulltrúi
Akureyrabæjar frá árinu 2010, formaður bæjarráðs frá 2014 og í fullu starfi sem bæjarfulltrúi frá ársbyrjun 2017 til
kosninga 2022. Guðmundur Baldvin var skrifstofustjóri og sat í fjárfestingaráði Stapa lífeyrissjóðs 2006 – 2017. Þar
áður vann hann sem skrifstofustjóri og síðar fjármálastjóri hjá Samherja hf. á árunum 1995 – 2005. Guðmundur
Baldvin lauk prófi í verðbréfaviðskiptum 2006 frá Háskólanum í Reykjavík, auk þess sem hann lauk þriggja anna
rekstrar- og viðskiptanámi við Háskólann á Akureyri árið 2005. Guðmundur Baldvin tók sæti í endurskoðunarnefnd
eftir aðalfund sjóðsins 1. apríl 2022, þegar Birgir Blöndal vék úr nefndinni.
Varamaður Guðmundar Baldvins í stjórn er Grímur R. Lársson, sveitarstjórnarfulltrúi, Húnabyggðar.
Elliði Vignisson, aðalmaður í stjórn
Elliði hefur setið í stjórn Lánasjóðs sveitarfélaga frá árinu 2010. Elliði er núverandi bæjarstjóri í Ölfus og fyrrum
bæjarstjóri Vestmannaeyjabæjar frá 2006 - 2018. Elliði er menntaður sálfræðingur frá Háskóla Íslands auk þess
sem hann hefur kennsluréttindi og meistarapróf í klínískri sálfræði frá Háskóla Kaupmannahafnar. Þar fyrir utan
situr hann í margvíslegum nefndum, ráðum og stjórnum.
Varamaður Elliða í stjórn er Fjóla St. Kristinsdóttir, bæjarstjóri Sveitarfélagsins Árborgar.
Elliði sagði sig úr stjórn mv. 31.12.2023 sökum anna í ört stækkandi sveitarfélagi. Fjóla St. Kristinsdóttir varamaður
situr í stjórn fram að aðalfundi Lánasjóðsins 14. mars 2024.
Arna Lára Jónsdóttir, aðalmaður í stjórn
Arna Lára hefur setið í stjórn Lánasjóðs sveitarfélaga frá árinu 2017. Arna Lára er bæjarstjóri Ísafjarðarbæjar eftir
kosningar 2022. Áður var hún bæjarfulltrúi Ísafjarðarbæjar frá árinu 2006, í bæjarráði frá 2010 og formaður þess
frá árinu 2014-2018. Arna Lára var varaþingkona fyrir Samfylkinguna í Norðvesturkjördæmi 2009-2013 og frá árinu
2017. Arna Lára var svæðisstjóri Eimskips á Vestfjörðum frá 2020 - 2022 og starfaði áður hjá Nýsköpunarmiðstöð
Íslands frá 2007-2020. Þar áður vann Arna Lára hjá Atvinnuþróunarfélagi Vestfjarða. Hún hefur B.A. gráðu í
stjórnmálafræði og meistaragráðu í alþjóðaviðskiptum og markaðsfræði frá Háskóla Íslands.
Varamaður Örnu Láru í stjórn er Íris Róbertsdóttir, bæjarstjóri Vestmannaeyjum.
Halldóra Káradóttir, aðalmaður í stjórn
Halldóra er sviðstjóri fjármála- og áhættustýringarsvið Reykjavíkurborgar og tók við því starfi árið 2019. Áður var
hún skrifstofustjóri fjármálaskrifstofu og deildastjóri áætlunar- og greiningardeildar Reykjavíkurborgar frá árinu
2006. Halldóra er viðskiptafræðingur með Cand.oecon gráðu frá Háskóla Íslands og MS í fjármálum fyrirtækja frá
sama skóla. Halldóra hefur setið mörgum nefndum og stjórnum fyrir hönd Reykjavíkurborgar, þar á meðal
Lífeyrissjóðsins Brú árin 2018 – 2022 og stjórn Landssamtaka lífeyrissjóða frá júní 2018 til dags.
Varamaður Halldóru er Katrín Sigurjónsdóttir, sveitarstjóri Norðurþings.
Ársreikningur Lánasjóðs sveitarfélaga 2023 56
Framkvæmdastjóri Lánasjóðsins
Óttar Guðjónsson hefur verið framkvæmdastjóri sjóðsins frá því haustið 2008. Óttar
hefur starfað á fjármálamarkaði frá árinu 1992 og hefur m.a. starfað á Íslandi hjá
Íslandsbanka, Kaupþingi, Landsbréfum og á Englandi hjá SEB og Raphael&Sons. Óttar
er með M.Sc. í fjármálum frá London Business School og M.Sc. og B.Sc. í hagfræði frá
Háskóla Íslands.
Endurskoðunarnefnd Lánasjóðsins
Endurskoðunarnefnd sjóðsins var skipuð af stjórn sjóðsins á stjórnarfundi þann 31. mars 2023 en hana skipaði:
Guðmundur Baldvin Guðmundsson, formaður, stjórnarmaður Jöfnunarsjóðs
Rut Steinsen, nefndarmaður, viðskiptafr. af endurskoðunarsviði og framkvæmdastjóri SimplyBook.me.
Fannar Jónasson, nefndarmaður, viðskiptafræðingur af endurskoðunarsviði og bæjarstjóri Grindavíkur.
Endurskoðunarnefnd Lánasjóðsins starfar í samræmi við 108. gr. laga um ársreikninga. Stjórn hefur sett henni
starfsreglur þar sem hlutverk hennar er skilgreint með eftirfarandi hætti:
• Hafa eftirlit með vinnuferli við gerð reikningsskila
• Hafa eftirlit með fyrirkomulagi og virkni innra eftirlits, innri endurskoðun og áhættustýringu
• Hafa eftirlit með endurskoðun ársreiknings
• Meta óhæði endurskoðenda og hafa eftirlit með öðrum störfum hans
• Setja fram tillögu til stjórnar um val endurskoðanda
Kjörnefnd Lánasjóðsins
Kjörnefnd Lánasjóðsins á árinu 2023 var skipuð af stjórn á stjórnarfundi 25. janúar 2023. Kjörnefnd skipa:
Magnús Jónsson, formaður, fyrrv. sveitarstjóri Skagastrandar
Þórdís Lóa Þórhallsdóttir, nefndarmaður, borgarfulltrúi Reykjavíkurborgar
Rósa Guðbjartsdóttir, nefndarmaður, bæjarstjóri Hafnarfjarðar
Stjórn hefur sett kjörnefnd starfsreglur þar sem hlutverk hennar er skilgreint.
Árangursmat stjórnar
Til samræmis við lög um fjármálafyrirtæki skal stjórn árlega endurmeta stjórnarhætti sína með tilliti til
viðurkenndra leiðbeininga um stjórnarhætti og bregðast við með viðeigandi hætti ef þörf er á.
Stjórn Lánasjóðsins hefur metið störf sín út frá „Leiðbeiningum um stjórnarhætti fyrirtækja“ og var það mat
framkvæmt fyrst á árinu 2013. Matið er svokallað sjálfsmat, þar sem lagðar eru spurningar fyrir stjórnarmenn í
tengslum við mat þeirra á eigin störfum eftir forskrift framangreindra leiðbeininga. Niðurstaða matsins er
leiðbeinandi til úrbóta á þeim atriðum sem stjórn þykir ástæða til að endurskoða og er það þáttur í að efla
stjórnarhætti sjóðsins. Sjálfsmat stjórnar er framkvæmt á hverju ári.