Ársreikningur samstæðu 2022
Orkuveita Reykjavíkur
kt. 551298-3029
Bæjarhálsi 1, 110 Reykjavík
Efnisyfirlit
Mælikvarðar og umfang þjónustu 3
Yfirlit stjórnenda 4
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra 5
Áritun óháðra endurskoðenda 14
Rekstrarreikningur 18
Yfirlit um heildarafkomu 19
Efnahagsreikningur 20
Eiginfjáryfirlit 21
Sjóðstreymisyfirlit 22
Skýringar 23
Orkuveita Reykjavíkur leggur sérstaka áherslu á þessi
Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna í starfseminni
6,4
6,0
6,1
5,5
5,9
Mælikvarðar
60,0%
50,0%
40,0%
30,0%
20,0%
10,0%
0,0%
Eiginfjárhlutfall
8,0%
6,0%
4,0%
2,0%
0,0%
6,0%
Arðsemi heildareigna
5,7%
5,5%
4,9% 4,9%
2018 2019 2020 2021 2022 2018 2019 2020 2021 2022
Nettó skuldir / handbært frá rekstri Veltufjárhlutfall án álafleiðu
8,0
6,0
1,6
1,2
4,0 0,8
2,0 0,4
0,0
2018 2019 2020 2021 2022*
0,0
2018 2019 2020 2021 2022
*Leiðrétt fyrir uppgjöri vegna gjaldmiðlasamnings við Glitni
51,6%
54,7%
47,3%
49,3%
47,7%
1,3
1,3
1,1
1,0
1,1
Þjónustan
Yfirlit stjórnenda
Rekstrarár
2022
2021
2020
2019
2018
Fjárhæðir eru á verðlagi hvers árs í milljónum kr.
Rekstrartekjur ............................................................
56.965
51.890
48.627
46.570
45.916
Rekstrarkostnaður .....................................................
21.220) (
18.380) (
19.172) (
18.398) (
17.299)
þ.a. orkukaup og flutningur ....................................
6.718) (
5.872) (
5.793) (
5.659) (
6.106)
EBITDA .....................................................................
35.745
33.510
29.454
28.172
28.617
Afskriftir .....................................................................
14.439) (
13.257) (
13.056) (
12.121) (
10.271)
Rekstrarhagnaður EBIT ............................................
21.306
20.253
16.398
16.051
18.346
Sjóðstreymi
Innleystar vaxtatekjur ................................................
313
256
397
337
398
Greidd vaxtagjöld* .....................................................
5.061) (
4.398) (
4.940) (
5.373) (
4.806)
Handbært frá rekstri* .............................................
26.261
25.582
23.152
22.864
21.054
Veltufé frá rekstri .......................................................
27.714
23.675
22.357
21.684
24.337
Lausa
31.12.2022
31.12.2021
31.12.2020
31.12.2019
31.12.2018
Bundnar innstæður og markaðsverðbréf ..................
11.071
14.657
14.867
9.833
7.223
Handbært ..............................................................
6.651
10.320
15.820
8.657
10.988
Óádregnar lánalínur ..................................................
9.100
9.629
11.776
11.600
11.000
Lausafé samtals ........................................................
26.821
34.606
42.463
30.090
29.211
*Árið 2022 er leiðrétt fyrir uppgjöri vegna gjaldmiðlasamnings við Glitni (dómsmál).
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022 4
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
5
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra
Orkuveita Reykjavíkur (OR) er sameignarfyrirtæki sem starfar á grundvelli laga nr. 136/2013 um Orkuveitu
Reykjavíkur. Lögbundið hlutverk OR er stunda vinnslu, framleiðslu og sölu raforku og heits vatns og gufu.
Rekstur grunnkerfa, svo sem dreifiveitu rafmagns, hitaveitu, vatnsveitu, fráveitu og ljósleiðarakerfi, auk annarrar
starfsemi sem hefur sambærilega stöðu. Einnig þá starfsemi aðra sem nýtt getur rannsóknir, þekkingu eða búnað
fyrirtækjanna, sem og iðnþróun og nýsköpun, enda tengist hún kjarnastarfsemi fyrirtækisins.
Yfirlitsmyndin neðan sýnir kjarnastarfsemi samstæðu Orkuveitu Reykjavíkur. Þar fyrir neðan er greint frá helstu
viðskiptaferlum í virðiskeðjunni og loks eru tilteknir helstu hagsmunaaðilar að hverjum hlekk keðjunnar.
Virðiskeðja
AUÐLIND
Leit og rannsókn
auðlinda og öflun réttinda
til að nýta þær
Vöktun og stýring
nýtingar
NÝFRAMKVÆMDIR
Hönnun og öflun leyfa
Kaup á efni, búnaði og
þjónustu verktaka
Eftirlit og pfanir
VINNSLA OG MIÐLUN
Móttaka nýsmíði í
rekstur
Stýring og vöktun
vinnslu
Eftirlit, viðhald og
endurnýjun
Kaup á efni, búnaði og
þjónustu
VIÐSKIPTI OG ÞJÓNUSTA
Öflun og skráning
viðskiptavina
Tenging heimila og
fyrirtækja
Álestur og útgáfa
reikninga
Viðbrögð við bilunum
AUÐLIND
Vöktun viðtaka
Hagsmuna-
aðilar
Opinberir aðilar
Leyfisveitingar, skipulag
og eftirlit.
Almenningur
Umsagnir um leyfi,
kæruréttur
Eigendur OR
Staðfesting áforma á
nýjum svæðum
Opinberir aðilar
Leyfisveitingar, skipulag
og eftirlit.
Verktakar og
vörubirgjar
Framkvæmdir, útvegun
efnis, ráðgjöf, fjármögnun
Almenningur
Umsagnir og kæruréttur
Eigendur OR
Staðfesting áforma á
nýjum svæðum
Opinberir aðilar
Vöktun á rekstri og
auðlindanýtingu
Almenningur
Ábendingar, upplýsingar
Viðskiptavinir
Upplýsingar um
þjónustubrest
Verktakar og
vörubirgjar
Framkvæmdir, útvegun
efnis, ráðgjöf, fjármögnun
Viðskiptavinir
Greiðsla reikninga, álestur
Opinberir aðilar
Vöktun á afhendingaröryggi,
notkunarmælingum og verði
Opinberir aðilar
Vöktun
umhverfisáhrifa
Almenningur
Ábendingar,
upplýsingar
Starfsfólk, samtök og félög fólks og fyrirtækja og eftirlitsaðilar með starfsaðstæðum á vinnumarkaði eiga hagsmuni allri virðiskeðjunni.
Ársreikningur samstæðunnar er gerður í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla (IFRS), eins og þeir hafa verið
staðfestir af Evrópusambandinu og viðbótarkröfur sem koma fram í íslenskum lögum og reglum um ársreikninga
félaga með skráð skuldabréf. Hann hefur að geyma ársreikning Orkuveitu Reykjavíkur og dótturfélaga þess.
Samstæða Orkuveitu Reykjavíkur
Orkuveita Reykjavíkur sinnir lögbundnu hlutverki sínu í samfélaginu undir fjórum vörumerkjum auk merkis
móðurfélagsins, sem gegnir þjónandi forystuhlutverki innan samstæðunnar. Eigendur Orkuveitu Reykjavíkur í
byrjun og lok árs 2022 voru Reykjavíkurborg (93,539%), Akraneskaupstaður (5,528%) og Borgarbyggð (0,933%)
og öll dótturfyrirtæki innan samstæðunnar eru alfarið í eigu OR, sbr. skýringu 35 í samstæðuársreikningi OR.
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
6
Samstæða Orkuveitu Reykjavíkur, frh.
OR Eignir ohf.
Innan móðurfélagsins er haldið utan um fjármál samstæðunnar, innkaup, mannauð,
upplýsingatækni, starfrækt þjónustusvið með sameiginlegu þjónustuveri og reikningagerð auk þess
sem vísindafólk sinnir rannsóknum og nýsköpun fyrir fyrirtækin í samstæðunni. Þá eru innan
móðurfélagsins sérfræðieiningar sem veita forystu og þjónustu t.d. hvað varðar öryggi og heilsu,
umhverfis- og loftslagsmál, lögfræðimál og samskiptamál.
Meðalfjöldi stöðugilda á árinu voru 577 hjá OR samstæðunni.
Fastráðin hjá samstæðunni í ársloks 2022 voru 496. Konur voru 29% og karlar 71%. Meðal
stjórnenda í samstæðu OR í árslok voru konur 50% og karlar 50%. Þriðjungur stjórnarfólks OR er
konur og stjórnarformaður er karl.
Fyrirtæki
Veitur ohf.
OR vatns- og fráveita sf.
Orka náttúrunnar ohf.
ON Power ohf.
Ljósleiðarinn ehf.
Eignarhaldsfélagið Carbfix ohf.
Carbfix hf.
Coda Terminal hf.
Starfssvið
Veitur reka rafveitur og
hitaveitur, sem nánast allar
eru með sérleyfi á sínu
starfssvæði.
Veitur sjá um starfsemi OR
vatns- og fráveitu sf. sem
gegnir lögbundnum
skylduverkefnum sveitarfélaga
hvað varðar vatnsveitur og
fráveitur, einkum í þeim
sveitarfélögum sem eiga OR.
Orka náttúrunnar ohf.
framleiðir heitt vatn og
rafmagn í Nesjavallavirkjun og
rafmagn í Andakílsárvirkjun.
Vatnið fer allt til hitaveitu
Veitna á höfuðborgarsvæðinu
en rafmagn einkum á
almennan markað. ISK er
starfsrækslugjaldmiðill.
Orka náttúrunnar sér um
starfsemi ON Power ohf. sem
framleiðir heitt vatn og
rafmagn í Hellisheiðarvirkjun.
Vatnið fer allt til hitaveitu
Veitna á höfuðborgarsvæðinu
en rafmagn einkum á
heildsölumarkað. USD er
starfsrækslugjaldmiðill ON
Power ohf.
Ljósleiðarinn ehf. leggur og
rekur víðfeðmt ljósleiðaranet
sem nýtt er af fjarskipta-
fyrirtækjum til að veita
netþjónustu til heimila og
fyrirtækja.
Carbfix er rannsókna-,
nýsköpunar- og ráðgjafar-
fyrirtæki á sviði
kolefnisbindingar sem selur
fyrirtækjum innan og utan OR-
samstæðunnar þjónustu.
Carbfix hf. var stofnað á árinu
2022. Núverandi rekstur og
framtíðaruppbygging á
starfsemi Carbfix verður í
félaginu. Í ársbyrjun 2023 voru
rekstur og rekstrartengdar
eignir og skuldbindingar
færðar frá Eignarhaldsfélaginu
Carbfix ohf. til Carbfix hf.
Meginstarfsemin felst í
varanlegri kolefnisförgun í
bergi á alþjóðavísu, þ.m.t.
uppbyggingu og rekstur
verkefna, tækniþróun og
ráðgjöf.
Eignarhaldsfélagið Carbfix ohf.
heldur á einkaleyfum tengdum
Carbfix og Coda Terminal er
verkefnafélag um samnefnda
förgunarstöð.
Helstu lög um starfsemina
Lög um Orkuveitu Reykjavíkur gilda um alla starfsemi samstæðunnar
Orkulög, Raforkulög,
Lög um uppbyggingu og
rekstur fráveitna, Lög um
vatnsveitur sveitarfélaga,
Vatnalög, Upplýsingalög
Stjórnsýslulög (vatns- og
fráveitur), Lög um
umhverfisábyrgð.
Raforkulög, Orkulög
Vatnalög, Samkeppnislög,
Lög um umhverfisábyrgð.
Lög um fjarskipti,
Samkeppnislög.
Lög um hollustuhætti og
mengunarvarnir,
Lög um umhverfisábyrgð.
Tekjur (sjá einnig skýringu 3 í samstæðuársreikningi OR)
Tekjur eru nánast alfarið af
sölu veituþjónustu með
sérleyfi til heimila og
fyrirtækja. Gjaldskrár lúta
eftirliti hins opinbera sem hér
segir:
Hitaveita: Umhverfis-, orku- og
loftslagsráðuneytið
Rafveita: Orkustofnun
Vatnsveita: Innviðaráðuneytið
Fráveita: Innviðaráðuneytið.
Tekjur eru af sölu rafmagns á
almennum markaði og á
heildsölumarkaði, sölu á heitu
vatni í heildsölu til hitaveitu
Veitna á höfuðborgarsvæðinu,
sölu á upprunaábyrgðum og
leigu á aðstöðu í Jarðhitagarði
ON við Hellisheiðarvirkjun í
Ölfusi. Heildsöluverð á heitu
vatni lýtur eftirliti Orku-
stofnunar en raforkumarkaður
er samkeppnismarkaður sem
m.a. Samkeppniseftirlitið og
Orkustofnun hafa eftirlit með.
Tekjur eru annars vegar af
ljósleiðaratengingum til heimila
og fyrirtækja sem nýta sér
þjónustu fjarskiptafyrirtækja
um kerfi Ljósleiðarans og
hinsvegar af heildsölu
gagnaflutninga um ljósleiðara
innan kerfa fjarskiptafyrirtækja.
Fjarskiptamarkaður er
samkeppnismarkaður undir
eftirliti Fjarskiptastofu og
Samkeppniseftirlits.
Carbfix er sprotafyrirtæki
byggt á samnefndri aðferð til
kolefnisbindingar og helstu
tekjur fyrirtækisins eru vegna
ráðgjafar, uppbyggingar og
rekstrar á förgunarstöðum auk
styrkja frá alþjóðlegum
samkeppnissjóðum til
rannsókna- og þróunarstarfs.
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
7
Samstæða Orkuveitu Reykjavíkur, frh.
Fyrirtæki
Veitur ohf.
OR vatns- og fráveita sf.
Orka náttúrunnar ohf.
ON Power ohf.
Ljósleiðarinn ehf.
Eignarhaldsfélagið Carbfix ohf.
Carbfix hf.
Coda Terminal hf.
Meðalfjöldi stöðugilda árið 2022
208,9
93,8
43,8
18,1
Hlutfall kvenna í stjórn og formennska í árslok 2022
40%: Kona
60%: Kona
40%: Kona
40%: Kona
Helstu niðurstöður fjármála 2022
Hagnaður af rekstri samstæðunnar á árinu 2022 nam 8.437 milljónum kr. (2021: hagnaður 12.040 milljónir kr.).
Heildarafkoma samstæðunnar á árinu 2022 nam 36.783 milljónum kr. (2021: 29.527 milljónir kr.). Samkvæmt
efnahagsreikningi námu eignir samstæðunnar 450.870 milljónum kr. í árslok (31.12.2021: 413.882 milljónir kr.).
Eigið fé nam 246.436 milljónum kr. í árslok (31.12.2021: 213.653 milljónir kr.) og er eiginfjárhlutfall samstæðunnar
54,7% (31.12.2021: 51,6%).
Þann 30. september 2021 birti Orkuveita Reykjavíkur fjárhagsspá í fréttakerfi Nasdaq Iceland. Samkvæmt spánni
var gert ráð fyrir tekjur ársins 2022 yrðu 54,2 milljarðar króna en raunin eru tæpir 57 milljarðar króna eða 2,8
milljörðum króna hærri en áætlað var sem að mestu má rekja til gjaldskrárhækkana og hærri tekna af raforkusölu
sem tengd er álverði. Rekstrarkostnaður var áætlaður 20,1 milljarður króna en raunin varð 21,2 milljarðar króna eða
900 milljónum króna hærri en áætlað var. Þessa hækkun m.a. rekja til verðlagshækkana, hærri
flutningskostnaðar og aukins kostnaðar orkukaupa sem kom til vegna ófyrirséðra bilana og eldingaveðurs.
Fjárfesting ársins nam 21,2 milljarði króna en fjárhagsspáin gerði ráð fyrir 20,6 milljörðum króna.
Stjórn Orkuveitu Reykjavíkur leggur til við aðalfund greiddur verði arður til eiganda á árinu 2023 vegna
rekstrarársins 2022 allt að fjárhæð 5,5 milljarða króna. Vísað er að öðru leyti til ársreikningsins varðandi ráðstöfun
hagnaðar og aðrar breytingar á eigin fé.
Jafnréttis- og starfsmannamál
Þótt hálfur áratugur frá því að óútskýrðum kynbundnum launamun hafi verið útrýmt innan samstæðu Orkuveitu
Reykjavíkur og fullt jafnvægi milli kynja í stjórnendahópi samstæðunnar er nauðsynlegt halda vöku í
jafnréttismálum. Þrátt fyrir ýmist framtak eru sum störf afar kynbundin, einkum störf iðnaðarfólks. Áfram verður unnið
að því að glæða áhuga fleiri kynja á þeim störfum.
Starfsmannavelta á árinu 2022 var minni en árið áður og mæld starfsánægja stóð í stað á milli ára. Þær áskoranir
sem kórónuveirufaraldurinn færði fyrirtækjum frá því snemma árs 2020 náðu inn á árið 2022 og leitast Orkuveita
Reykjavíkur við að mæta þeim með margvíslegum hætti.
Í september 2022 tilkynnti Bjarni Bjarnason forstjóri að hann hygðist láta af störfum á árinu 2023 eftir tólf ára starf.
Starfið var auglýst og Sævar Freyr Þráinsson, bæjarstjóri á Akranesi, mun taka við forstjórastarfinu í byrjun apríl
2023.
Meðal framkvæmdastjóra innan samstæðunnar urðu breytingar á árinu 2022. Hjá Orkuveitu Reykjavíkur tók
Benedikt K. Magnússon við sem framkvæmdastjóri Fjármála, Ellen Ýr Aðalsteinsdóttir við sem framkvæmdastýra
Mannauðs og menningar og Hera Grímsdóttir við sem framkvæmdastýra Rannsókna og nýsköpunar. Sólrún
Kristjánsdóttir valdist til forystu hjá Veitum og hjá Orku náttúrunnar tekur Árni Hrannar Haraldsson við
framkvæmdastjórastarfi í maí 2023.
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
8
Jafnrétti kynjanna Tryggja aðgengi og
verði tryggt og völd sjálfbæra nýtingu allra
allra kvenna og á hreinu vatni og
stúlkna efld salernisaðstöðu
Tryggja öllum aðgang
að öruggri og
sjálfbærri orku á
viðráðanlegu verði
Sjálfbær neyslu- og
framleiðslumynstur
verði tryggð
Grípa til bráðra
aðgerða gegn
loftslagsbreytingum
og áhrifum þeirra
Heimsmarkmið og UFS 2022
Stjórn OR hefur ákveðið leggja sérstaka áherslu á fimm af 17 Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna í starfsemi
samstæðunnar. Í Ársskýrslu OR 2022 er grein gerð fyrir frammistöðunni árið 2022 með tilliti til Heimsmarkmiðanna
og undirmarkmiða hvers þeirra. Stjórnir dótturfyrirtækja OR hafa lagt eigin áherslur hvað Heimsmarkmiðin varðar
og taka þær mið af starfssviði hvers fyrirtækis.
Samhliða útgáfu þessa ársreiknings gefur OR út rafræna, samþætta Ársskýrslu OR 2022. Hún er gerð í samræmi
við UFS viðmið (umhverfi, félagslegir þættir, stjórnættir) Nasdaq OMX Nordic. Þar er ítarleg grein gerð fyrir
stjórnháttum, umhverfis- og loftslagsmálum, starfsmannamálum og samfélagsmálum, viðskiptalíkani og virðiskeðju
samstæðunnar, helstu viðskiptaferlum og hagsmunaaðilum rekstrinum, mannréttindastefnu OR og hvernig OR
spornar við svikum og mútum. Skýrslan hlýtur óháða ytri skoðun og áritanir og er jafnframt árituð af stjórn og forstjóra
OR. Ársskýrsla OR 2022 er öllum aðgengileg á slóðinni https://arsskyrsla2022.or.is. Þar er skýrsluna einnig finna
á pdf sniði. Vísanir í skýrsluna eru í einstaka undirkafla hennar.
Hér er töfluyfirlit yfir skýrsluna en í henni sjálfri er fjallað nánar um þá þætti sem koma fram í töflunni.
UMHVERFI
STJÓRNHÆTTIR
SAMFÉLAG
U1. Losun
gróðurhúsalofttegunda
51,1
þús.tn.
F1. Launahlutfall forstjóra
3,1
S1. Kynjahlutfall í stjórn
66/33
U2. Losunarkræfni
gróðurhúsalofttegunda
896
tn./ma.kr
F2. Launamunur kynja
0,1%
körlum í
hag
S2. Óhæði stjórnar
Sjá
skýrslu
U3. Orkunotkun
99,9%
endurn.l.
F3. Starfsmannavelta
11,8%
S3. Kaupaukar
Nei
U4. Orkukræfni
659
MWst./
starfsm.
F4. Kynjajafntti
Sjá skýrslu
S4. Kjarasamningar
97,9%
aðild
stéttarf.
U5. Samsetning orku
99,9%
endurn.l.
F5. Hlutfall tímabundinna
starfskrafta
Sjá skýrslu
S5. Siðareglur birgja
U6. Vatnsnotkun
87
millj.m
3
F6. Aðgerðir gegn mismunun
Sjá skýrslu
S6. Siðferði og aðgerðir gegn
spillingu
Sjá
skýrslu
U7. Umhverfisstarfsemi
ISO
14001
F7. Vinnuslysatíðni
7,1/millj.
vinnust.
S7. Persónuvernd
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
9
Heimsmarkmið og UFS 2022, frh.
UMHVERFI
STJÓRNHÆTTIR
SAMFÉLAG
U8. Loftslagseftirlit/stjórn
F8. Hnattræn heilsa og öryggi
Veikinda-
hlutf. 4,5%
S8. Sjálfbærniskýrsla
U9. Loftslagseftirlit/stjórnendur
F9. Barna- og
nauðungarvinna
Sjá skýrslu
S9. Starfsvenjur við
upplýsingagjöf
UFS og
Heims-
markm.
S.þ.
U10. Mildun loftslagsáhættu
Sjá
skýrslu
F10. Mannréttindi
Sjá skýrslu
S10. Gögn tekin út/sannreynd
af ytri aðila
Stjórnhættir og innra eftirlit
Stjórnhættir OR eiga tryggja fagmennsku, hagkvæmni, ráðdeild, gegnsæi og ábyrgð í rekstrinum. Á grunni laga
um Orkuveitu Reykjavíkur gerðu eigendur með sér sameignarsamning, sem skýrir nánar ábyrgð og valdmörk. Hann
er aðgengilegur á vef OR eins og Eigendastefna OR þar sem áherslur eigenda um starfshætti í samstæðunni eru
skýrðar. Á árinu 2022 setti Reykjavíkurborg sér eigandastefnu, sem segir til um hvernig Reykjavíkurborg hyggst
ganga fram gagnvart fyrirtækjum í sinni eigu. Stefnan kann leiða til breytinga á Eigendastefnu OR. Stjórnir
fyrirtækjanna í samstæðu OR hafa sett sér ítarlegar starfsreglur auk siðareglna sem er finna á vef OR eða vefjum
viðkomandi fyrirtækis og allar fundargerðir stjórnar OR eru birtar á vef fyrirtækisins ásamt þeim fundargögnum, sem
ekki ríkir trúnaður um.
Gildi Orkuveitu Reykjavíkur eru hagsýni, framsýni og heiðarleiki. Siðareglur OR byggja á gildum Orkuveitu
Reykjavíkur. Siðareglurnar eru skráðar og opinberar og eiga hjálpa starfsfólki láta heiðarleika, virðingu og
jafnrétti einkenna öll samskipti hvort sem er við viðskiptavini, samstarfsfólk, stjórn, verktaka eða aðra
hagsmunaaðila.
Starfsreglur stjórnar OR taka mið af siðareglunum, Leiðbeiningum um stjórnhætti fyrirtækja, sem gefnar eru út af
Viðskiptaráði Íslands, Nasdaq OMX Iceland ehf. og Samtökum atvinnulífsins og handbók stjórnarmanna, útgefinni
af KPMG. Um dótturfélög gilda samþykktir hvers félags og starfsreglur stjórna þeirra.
Stjórn OR er samkvæmt lögum um fyrirtækið skipuð sex fulltrúum, fimm kjörnum af borgarstjórn Reykjavíkur og
einum kjörnum af bæjarstjórn Akraness. Borgarstjórn Reykjavíkur kýs formann og varaformann stjórnarinnar úr hópi
fulltrúa Reykjavíkurborgar. Í árslok 2022 skipuðu stjórn Orkuveitu Reykjavíkur:
Dr. Gylfi Magnússon, formaður, prófessor í hagfræði og fjármálum við Háskóla Íslands.
Vala Valtýsdóttir, varaformaður, formaður starfskjaranefndar stjórnar, lögmaður og sérfræðingur í
fyrirtækjalögfræði.
Skúli Helgason, borgarfulltrúi í Reykjavík.
Ragnhildur Alda Vilhjálmsdóttir, borgarfulltrúi í Reykjavík.
Þórður Gunnarsson, auðlindahagfræðingur.
Valgarður Lyngdal Jónsson, bæjarfulltrúi á Akranesi.
Borgarbyggð og Starfsmannafélag OR eiga áheyrnarfulltrúa á stjórnarfundum.
Forstjóri Orkuveitu Reykjavíkur er Bjarni Bjarnason, jarðfræðingur og verkfræðingur.
Starfskjaranefnd er undirnefnd stjórnar OR.
Endurskoðunarnefnd fyrir samstæðu Reykjavíkurborgar er jafnframt endurskoðunarnefnd Orkuveitu Reykjavíkur og
skal einn nefndarmanna skipaður samkvæmt tilnefningu stjórnar Orkuveitu Reykjavíkur. Ákvæði þessa efnis koma
einnig fram Í 9. gr. sameignarsamnings um Orkuveitu Reykjavíkur.
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
10
Stjórnhættir og innra eftirlit, frh.
Endurskoðunarnefnd Orkuveitu Reykjavíkur skipa eftirtalin:
Lárus Finnbogason, formaður
Einar Sveinn Hálfdánarson
Sigrún Guðmundsdóttir
Sunna Jóhannsdóttir samkvæmt tilnefningu stjórnar Orkuveitu Reykjavíkur
Varamenn eru:
Danielle Pamela Neben
Páll Grétar Steingrímsson
Ólafur Kristinsson
Endurskoðunarnefnd er undirnefnd stjórnar Orkuveitu Reykjavíkur og starfar í umboði hennar. Markmið með skipan
endurskoðunarnefndar er bæta starfshætti í málum er snúa fjárhagslegu eftirliti. Fjallað er um verkefni
endurskoðunarnefnda í IX. kafla A í lögum um ársreikninga.
Lögbundin verkefni endurskoðunarnefnda eru eftirfarandi:
Eftirlit með vinnuferli við gerð reikningsskila.
Eftirlit með fyrirkomulagi og virkni innra eftirlits einingarinnar, innri endurskoðun, ef við á, og
áhættustýringu.
Eftirlit með endurskoðun ársreiknings og samstæðureiknings einingarinnar.
Mat á óhæði endurskoðanda eða endurskoðunarfyrirtækis og eftirlit með öðrum störfum þeirra.
Tillaga til stjórnar um val á endurskoðanda eða endurskoðunarfyrirtæki.
Endurskoðunarnefnd Orkuveitu Reykjavíkur fylgist með stjórnháttum, virkni áhættustýringar og innra eftirliti með því
yfirfara og afgreiða innri endurskoðunaráætlun en það er stór hluti af verkefnum innri endurskoðunar hafa
eftirlit með og kanna virkni áhættustýringar og virkni innra eftirlits. Á fundi nefndarinnar þann 12. desember 2022
fékk nefndin innri endurskoðunaráætlun fyrir tímabilið 2023-2024 til umfjöllunar og vísaði henni til stjórnar Orkuveitu
Reykjavíkur til samþykktar. Innri endurskoðunaráætlun 2023-2024 var samþykkt í stjórn OR 19. desember 2022
undangengnum samþykktum stjórna dótturfélaganna.
Nefndin fer yfir og fær kynningu á endurskoðunaráætlun ytri endurskoðenda en við gerð áætlunarinnar er lagt mat
á áhættu- og óvissuþætti í starfsemi félagsins. Hluti af verkefnum ytri endurskoðenda er leggja mat á innra eftirlit
sem tengist reikningsskilagerð félagsins. Endurskoðunarnefnd fylgist með framgangi endurskoðunarinnar, fer yfir
niðurstöður ytri endurskoðenda og gerir stjórn OR grein fyrir umsögn sinni um ársreikning. Nefndin tekur til
umfjöllunar skýrslur innri og ytri endurskoðanda og fylgir nefndin sérstaklega eftir ábendingum þeirra sem varða
innra eftirlit.
Stjórn OR hefur virkt eftirlit með veigamestu óvissuþáttum í rekstri samstæðunnar og fær mánaðarlega skýrslur um
stöðu fjármála, auðlinda, öryggis- og heilsumála og þýðingamikilla umhverfisþátta. Fjallað er um áhættustýringu,
rekstraráhættu og aðrar áhættur í starfsemi OR reglulega á stjórnarfundum. Þá fer Innri endurskoðun
Reykjavíkurborgar með fjármála- og stjórnsýslueftirlit hjá OR í umboði stjórnar. Í því felst Innri endurskoðun
leggur mat á virkni áhættustýringar, eftirlitsaðferða og stjórnhátta með stöðugar umbætur að markmiði.
OR og dótturfélög hafa innleitt stjórnunarkerfi í samræmi við alþjóðlega staðla og kröfur laga. Reglulega sannprófa
óháðir faggiltir aðilar virkni þessara kerfa:
ISO 9001 - Alþjóðlegur gæðastjórnunarstaðall
ISO 14001 - Alþjóðlegur umhverfisstjórnunarstaðall
ISO 27001 - Alþjóðlegur staðall um stjórnun upplýsingaöryggis
ISO 45001- Alþjóðlegur staðall um stjórnun heilbrigðis og öryggis á vinnust
HACCP/GÁMES - Alþjóðlegt matvælaeftirlitskerfi
ÍST 85 - Íslenskur staðall um jafnlaunakerfi
Rafmagnsöryggisstjórnunarkerfi
Innra eftirlitskerfi sölumæla
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
11
Heildarfjöldi
tengjanlegra rafbíla
Stærð kolefnisspors
miðað við árið 2016
Fjarvera starfsfólks
vegna veikinda eða
slysa
Starfsánægja
samkvæmt greiningu
Afstaða almennings til
vörumerkja OR
Markmið: 40.000
Staða: 38.203
Viðmið: -30%
Markmið: -40%
Staða: +5%
Markmið: < 3,6%
Staða: 4,5%
Viðmið: 4,2
Markmið: 4,5
Staða: 4,3
Viðmið: 5,7
Markmið: 6,3
Staða: 6,1
Stjórnhættir og innra eftirlit, frh.
Stefnumiðaðir stjórnhættir, virk innleiðing áhættustefnu og þeirra stefna sem tilgreindar eru í eigendastefnu OR og
sameignarsamningi eru til þess fallnar efla innra eftirlit. Innri eftirlitskerfi eru reglulega tekin út í innri og ytri
úttektum þar sem virkni þeirra er staðfest. Ef í ljós kemur í kjölfar úttektar að úrbóta sé þörf, er brugðist við þeim.
Stjórnendur OR, framkvæmdastjórar og forstöðufólk bera ábyrgð á innra eftirliti hver á sínu sviði. Áhættustjórnun
og ferli er eining innan OR sem ber ábyrgð á innri eftirlitskerfi OR séu virk. Gæðakerfi OR njóta óháðrar vottunar
ytri aðila. OR fylgir stöðlum Félags um innri endurskoðun varðandi framkvæmd innri endurskoðunar. Innri
endurskoðun Reykjavíkurborgar gegnir hlutverki innri endurskoðanda OR. Innan OR starfar regluvörður sem hefur
eftirlit með upplýsingagjöf til Kauphallar og Fjármálaeftirlits.
Hjá OR er skráð verklag um meðferð mála þegar ætla starfsmaður eða stjórnandi hafi brotið gegn reglum
fyrirtækisins eða hafi orðið uppvís sviksemi í starfi. Verklagsreglan er öllu starfsfólki aðgengileg. Vakni grunur
um brot ber tilkynna það næsta yfirmanni eða innri endurskoðanda fyrirtækisins sem ber upplýsa um það en
gæta trúnaðar við meðferð slíkra upplýsinga, þar með talið gæta leyndar um nafn tilkynnanda. Eitt tilvik var á
árinu 2022 þar sem ábending kom fram um mögulega sviksemi. Það var rannsakað af innri endurskoðanda sem
uppljóstraramál en athugun leiddi ekki til aðgerða.
Árangur og óvissuþættir 2022
Starfsemi Orkuveitu Reykjavíkur er í eðli sínu varfærin þar sem standa þarf tryggan vörð um grunnþjónustu
fyrirtækjanna í samstæðunni. Unnið er eftir áhættustefnu, sem rýnd er reglulega af stjórn. Meginmarkmið
áhættustefnu er tryggja OR og dótturfélög geti sinnt grunnhlutverki sínu á öruggan og hagkvæman máta með
lágmarksáhættu. Þetta gerir OR með því að:
Draga úr sveiflum í afkomu samstæðunnar á hverjum tíma með tilliti til undirliggjandi áhættu í rekstrinum
og áhættuþættir séu ávallt innan skilgreindra marka sem stjórnin setur og eru skráð í áhættuhandbók.
Tryggja samstæða OR hafi nægt til standa undir uppbyggingu á þjónustu og reglulegri starfsemi.
Greina, meta og stýra áhættum í rekstri með hliðsjón af starfsemi, stefnum OR og skilgreindum mörkum.
Orkuveita Reykjavíkur hefur sett samstæðunni töluleg markmið í mikilvægum efnum sem stefnt er því fyrir
árslok 2023. Framvindunni er miðlað opinberlega á vef OR. Viðmið í loftslagsmálum er sótt í Parísarsáttmálann, um
starfsánægju í gagnagrunninn Ísland í vinnunni og í vörumerkjamælingum meðaltal mælinga á afstöðu til
vörumerkja íslenskra fyrirtækja á starfssviði samstæðu OR.
Hér eru markmiðin og staða hvers mælikvarða í árslok 2022:
Nýting samstæðu Orkuveitu Reykjavíkur á náttúrugæðum felast einkum í nýtingu háhita fyrir raforku- og
varmavinnslu fyrir hitaveitu, lághita fyrir hitaveitur, grunnvatns fyrir vatnsveitur og til upphitunar í virkjunum fyrir
hitaveitur, sjávar sem viðtaka fráveitu og andrúmslofts sem viðtaka losunar. Þörf fyrir auðlindir til orkuvinnslu er
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
12
Árangur og óvissuþættir 2022, frh.
metin með forðastýringaráætlunum. Þær og eftirspurnarspár eru grundvöllur ákvarðana um uppbyggingu kerfa eða
aukna orkuöflun. Á árinu 2022 var unnin framtíðarsýn hitaveitu Veitna, byg á eldri gagnaöflun misseranna á
undan. Hún leiðir í ljós huga þarf vel forðamálum í flestum veitum ásamt umtalsverðum viðbótum í orkuöflun
og niðurdælingu háhitasvæða. Í miklu kuldakasti undir lok árs 2022 og í upphafi 2023 kom til skerðinga á afhendingu
til stórnotenda hitaveitna, t.d. sundlauga. Öflug upplýsingagjöf til almennings og annarra hagsmunaaðila leiddi til
þess aðgerðirnar nutu skilnings í samfélaginu. Varðandi háhita er niðurdráttur í samræmi við spár og markmið
viðhaldsborana eftir gufu gekk mestu eftir. Gufuöflun til Hellisheiðarvirkjunar verður efld með tvöföldun gufuæðar
frá Hverahlíð sem tekin verður í notkun 2024. Kaldavatnsforði er góður og öll vatnssýni stóðust gæðakröfur.
Rauntímaeftirlit með gæðum neysluvatns í Reykjavík gefur góða raun. Úrkoma og viðhald á hreinsistöð fráveitu á
höfuðborgarsvæðinu leiddu til tíðara yfirfalls við dælu- og hreinsistöðvar. Mælingar á gæðum sjávar við útrásir
sumarið 2022 benda þó til lítillar sjávarmengunar vegna skólps.
Kolefnisspor samstæðunnar stækkaði á árinu 2022 og það einkum rekja til hnökra í rekstri lofthreinsistöðvar við
Hellisheiðarvirkjun. Stórt skref til smækkunar kolefnissporsins verður stigið með stækkun lofthreinsistöðvar á
Hellisheiði árið 2025. Við Nesjavallavirkjun var rekstur tilraunastöðvar af sama toga áformaður á árinu 2022 en
frestaðist til fyrsta ársfjórðungs 2023. Þar verður koldíoxíð og brennisteinsvetni fangað úr jarðgufu og fargað með
steinrenningu. Brennisteinsvetni fór ekki yfir reglugerðarmörk á starfssvæði samstæðunnar á árinu 2022.
Loftslagsáhætta snertir alla þætti starfsemi OR en einkum veiturekstur. Á árinu var áfram unnið því að fella þá
þekkingu sem aflað hefur verið með skýrslugerð Veitna inn í aðra áhættustýringu samstæðunnar en einnig
niðurstöður áhættugreiningar frá öðrum fyrirtækjum i samstæðunni. Áhættan snýr einkum aðlögun
sjávarborðshækkun, meiri úrkomuákefð og leysingum og óvissum langtímabreytingum á lofthita hér á landi með
samsvarandi breytingu á eftirspurn eftir vatni til húshitunar. Þá var hættan á aukinni tíðni eldingaveðurs tekin inn í
áhættufylki samstæðunnar. Unnið er í senn mótvægisaðgerðum og aðgerðum til aðlögunar. Ein þeirra er
viðskiptavinir verði meðvitaðri um notkun sína á orku og stýring bæti tingu. Snjallmælavæðing Veitna styður mjög
við hvort tveggja og á árinu hófust kerfisbundin mælaskipti sem eru á áætlun hvað varðar tíma, kostnað og gæði.
Orkuveita Reykjavíkur hóf útgáfu grænna skuldabréfa árið 2019 undir grænum skuldabréfaramma. Það varð til þess
fleiri tilboð bárust í útgefin skuldabréf en áður. Árið 2021 gaf OR út nýjan ramma grænnar fjármögnunar, þar
sem fjármögnun er á öðru sniði en með útgáfu skuldabréfa. Með breytingunni eru fjármagnaðar grænar eignir
samstæðunnar en ekki tiltekin verkefni einstakra félaga innan hennar. Öll fjármögnun samstæðunnar á árinu 2022
féll undir nýja græna fjármögnunarrammann, þar með talin sjálfstæð skuldabréfaútgáfa Ljósleiðarans ehf. Á árinu
voru græn skuldabréf Ljósleiðarans tekin til skráningar á aðalmarkað Nasdaq Iceland.
Á árinu 2021 gaf OR út siðareglur fyrir birgja samstæðunnar. Þær byggjast á 10 stoðum Global Compact
samstarfsins á vegum Sameinuðu þjóðanna og tilgangur útgáfunnar er betri tökum á sjálfbærni allrar
virðiskeðju samstæðunnar. Með því samþykkja siðareglurnar með undirskrift gengst birginn undir kröfur um
virðingu fyrir mannréttindum, reglum vinnumarkaða, umhverfinu og beita sér gegn spillingu. Samsvarandi kröfur
hafa verið í útboðsgögnum OR um árabil en með þessu eru slík viðmið sett í minni innkaupum en þeim sem fara í
formleg útboð. Í árslok 2022 hafði 121 innlendur og erlendur birgir staðfest þeir hlíttu siðareglunum, auk þess
þurfa allir þeir sem taka þátt í útboðum samstæðunnar að staðfesta siðareglurnar.
Eigendur OR veittu á árinu heimild til stofnunar sérstaks hlutafélags um rekstur Carbfix. Verkefni Carbfix eru mjög
fjárfrek og teljast til áhættufjárfestinga og því er hafinn undirbúningur afla Carbfix hf. hlutafjár frá ytri aðilum til
styðja við frekari uppbyggingu á starfsemi Carbfix, fjármagna uppbyggingu Coda Terminal í Straumsvík og önnur
verkefni. Carbfix hlaut mikilvæga viðurkenningu á árinu þegar félagið hlaut styrk sem nemur um 16 milljörðum
íslenskra króna úr Nýsköpunarsjóði Evrópusambandsins til uppbyggingar á móttöku- og förgunarmiðstöðinni Coda
Terminal í Straumsvík. Styrkurinn er háður því að Carbfix fjármagni uppbygginu verkefnisins að öðru leyti.
Aðsókn að Jarðhitasýningu ON í Hellisheiðarvirkjun sótti í eðlilegra horf á árinu 2022 eftir hrun í gestafjölda árin á
undan vegna takmarkana kórónuveirufaraldursins. Elliðaárstöð, nýr áfangastaður sem nýtir húsnæði
Rafstöðvarinnar við Elliðaár, er í örri uppbyggingu á vegum Orkuveitu Reykjavíkur. Ákveðið var sameina þennan
rekstur í einni einingu og var Jarðhitasýningin því seld til móðurfélagsins á árinu. Jafnframt var ákveðið leggja af
götuljósaþjónustu ON. Hún var auglýst til sölu á árinu 2022 og nýr aðili tekur við þjónustunni árið 2023. Ljósleiðarinn
brást við breyttum aðstæðum á fjarskiptamarkaði með margvíslegum aðgerðum á árinu 2022, þar á meðal leigu á
þráðum í svokölluðum NATO-streng, nýjum samningum við fjarskiptafélög og kaupum á stofnneti Sýnar. Kaupin á
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
13
Árangur og óvissuþættir 2022, frh.
stofnneti Sýnar eru háð samþykki Samkeppniseftirlitsins og þar af leiðandi gerður þjónustusamningur við Sýn.
Jafnframt var óskað samþykkis eigenda OR á hlutafjáraukningu frá ytri aðilum. Það erindi er nú til umfjöllunar hjá
eigendum. Sjá einnig skýringu 37 í samstæðuársreikningi OR.
Sjóðsstaða félagsins er sterk og var í árslok 17,7 milljarðar kr. auk þess sem samstæðan hefur aðgang lánalínum
fjárhæð 9,1 milljarður kr. í árslok 2022. Þessi trausta lausafjárstaða tryggði fyrirtækið var fært um að mæta
áföllum á borð við óhagfellda niðurstöðu Landsréttar í svonefndu Glitnismáli á árinu 2021. Á árinu 2022 kom til
greiðslu á uppgjöri vegna þessa dómsmáls og OR greiddi 2,6 milljarða kr. í vaxtakostnað. Þetta einskiptis uppgjör
hafði þau áhrif að handbært fé frá rekstri var 23,7 milljarðar kr., en ef ekki hefði komið til þessa uppgjörs þá hefði
handbært fé frá rekstri verið 26,3 milljarðar kr.
Væntingar um sölu á 6,8% eignarhlut OR í Landsneti gengu ekki eftir á árinu en undir lok árs var þó gengið frá
kaupum ríkisins á öðrum eignarhlutum í Landsneti. Stefnt er að sölu á eignarhlut OR á fyrri hluta ársins 2023.
Enn hefur ekki verið til lykta leidd krafa Ljósleiðarans á hendur Símanum sem gerð var í framhaldi af niðurstöðu
Póst- og fjarskiptastofnunar (nú Fjarskiptastofu) vegna brots á fjölmiðlalögum. Fjarskiptastofa úrskurðaði
Ljósleiðaranum og fleirum í hag árið 2018, Héraðsdómur féll í málinu 2020, Landsréttur dæmdi í málinu á árinu
2022 og hefur Síminn fengið áfrýjunarleyfi til Hæstaréttar. Ekki er ljóst hvenær niðurstöðu er að vænta. Auk
þessa var hafið formlegt ferli af hálfu OR þar sem ágreiningi um forsendur raforkusölusamnings við Norðurál, sem
ON sér um framkvæmd á, var vísað til alþjóðlegs gerðardóms. Sjá einnig skýringu 37 í samstæðuársreikningi OR.
Í skýringum 27 til og með 31 með ársreikningi er finna frekari umfjöllun um helstu áhættur Orkuveitu Reykjavíkur.
Félagið er vel rekstrarhæft og getur vel tekið á sig áföll um fyrirsjáanlega framtíð. Vegna eðlis starfseminnar,
veita heimilum og fyrirtækjum grunnþjónustu, eru áhrif samdráttar í efnahagslífinu á tekjur félagsins takmörkuð.
Yfirlýsing stjórnar og forstjóra
Samkvæmt bestu vitneskju stjórnar og forstjóra Orkuveitu Reykjavíkur er ársreikningur samstæðunnar í samræmi
við alþjóðlega reikningsskilastaðla eins og þeir hafa verið staðfestir af Evrópusambandinu og viðbótarkröfur sem
koma fram í íslenskum lögum og reglum um ársreikninga félaga með skráð skuldabréf. áliti stjórnar og forstjóra
gefur ársreikningurinn glögga mynd af eignum, skuldum og fjárhagsstöðu samstæðunnar 31. desember 2022 ásamt
rekstrarafkomu hennar sem og breytingu á handbæru á árinu og lýsir helstu áhættuþáttum og óvissu sem
samstæðan býr við.
Reykjavík, 14. mars 2023
Í stjórn fyrirtækisins:
Gylfi Magnússon
Vala Valtýsdóttir
Skúli Helgason
Ragnhildur Alda Vilhjálmsdóttir
Þórður Gunnarsson
Forstjóri:
Bjarni Bjarnason
14
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Áritun óháðra endurskoðenda
Til stjórnar og eigenda Orkuveitu Reykjavíkur.
Áritun á samstæðuársreikning
Álit
Við höfum endurskoðað meðfylgjandi samstæðuársreikning Orkuveitu Reykjavíkur (hér eftir „samstæðan“) fyrir árið
2022. Samstæðuársreikningurinn hefur geyma yfirlýsingu stjórnar og forstjóra, rekstrarreikning, yfirlit um
heildarafkomu, efnahagsreikning, yfirlit um sjóðstreymi, eiginfjáryfirlit, upplýsingar um mikilvægar
reikningsskilaaðferðir og aðrar skýringar.
Það er álit okkar samstæðuársreikningurinn gefi glögga mynd af afkomu samstæðunnar á árinu 2022, efnahag
hans 31. desember 2022 og breytingu á handbæru á árinu 2022, í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla eins
og þeir hafa verið samþykktir af Evrópusambandinu og íslensk lög og reglur um ársreikninga.
Grundvöllur fyrir áliti
Endurskoðað var í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla (ISA) en nánar er gerð grein fyrir ábyrgð okkar í
kaflanum Ábyrgð endurskoðanda. Við uppfyllum ákvæði siðareglna endurskoðenda á Íslandi og teljumst því óháð
samstæðunni. Við teljum að við endurskoðunina höfum við aflað nægilegra og viðeigandi gagna til byggja álit okkar
á.
Lykilatriði endurskoðunarinnar
Lykilatriði endurskoðunarinnar eru þau atriði, sem okkar faglega mati, hafa mesta þýðingu við endurskoðun okkar á
ársreikningi samstæðunnar árið 2022. Þessi atriði voru yfirfarin við endurskoðun á samstæðuársreikningnum og höfð
til hliðsjónar við ákvörðun á viðeigandi áliti á honum. Í áritun okkar látum við ekki í ljós sérstakt álit á hverju þeirra fyrir
sig.
Eftirfarandi atriði teljum við vera lykilatriði í endurskoðun okkar:
Skýring á lykilatriði í endurskoðuninni Hvernig var brugðist við lykilatriði í endurskoðun
Mat framleiðslu- og veitukerfis
Sjá umfjöllun um mikilvægar reikningsskilaaðferðir í
skýringu 38 (d) bls. 61-62 og skýringu 12 á bls. 32-34:
Við höfum skilgreint mat framleiðslu- og veitukerfa sem
lykilatriði við endurskoðun okkar vegna ársins 2022. Veitu-
og framleiðslukerfi samstæðunnar eru metin útfrá
afskrifuðu endurstofnverði í samræmi við ákvæði IAS 16.
Það felur í sér lagt er mat á breytingu
byggingarkostnaðar samskonar eigna og bæði stofnverð
og uppsafnaðar fyrningar eru endurmetnar í samræmi við
þær breytingar.
Samstæðan framkvæmir virðisrýrnunarpróf á
reikningsskiladegi og færir virðisrýrnun á eignirnar ef
niðurstaðan er núvirt tekjustreymi eignanna er
lægra en bókfært virði þeirra. Einnig getur endurmat
eignnanna aldrei orði hærra en sem nemur núvirtu
tekjustreymi þeirra.
Forsendur sem notaðar eru við endurmatið og
virðisrýrnunarprófið byggja á mati stjórnenda og eru
hluta til huglægar. Þar sem eignfærð framleiðslu- og
veitukerfi eru verulegur liður í samstæðuársreikningnum
getur hver breyta í forsendum haft veruleg áhrif á afkomu
og efnahag samstæðunnar. Vinna okkar náði bæði til
mats á endurmati og virðisrýrnun framleiðslu- og
veitukerfa.
Sem hluti af endurskoðun okkar fórum við yfir
aðferðafræði félagsins við mat á framleiðslu- og
veitukerfa og samkvæmni þess við alþjóðlega
reikningsskilastaðla.
Við fórum yfir ferli samstæðunnar við endurmatið og
virðisrýrnunarpróf. Við fórum einnig yfir virkni líkana
sem samstæðan notar við matið.
Við lögðum mat á forsendur stjórnenda með
samanburði við opinberar upplýsingar þar sem það á
við. Í þeim tilvikum þar sem forsendur byggja ekki á
opinberum upplýsingum lögðum við sjálfstætt mat á
forsendur stjórnenda.
Við þessa skoðun var verðmatssérfræðingur notaður til
aðstoðar.
Áritun óháðra endurskoðenda, frh.:
15
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Lykilatriði endurskoðunarinnar, frh.
Innlausn tekna
Sjá umfjöllun um mikilvægar reikningsskilaaðferðir í
skýringu 38 (j) á bls. 64 og skýringu 3 á bls. 24-25:
Tekjur af sölu og dreifingu á raforku og heitu vatni eru
innleystar miðað við mælingar inná kerfin teknu tilliti til
orkutapa sem eiga sér stað í dreifikerfum. Mismunur á því
magni sem kemur inná kerfin frádregnum töpum og
reikningsfærði notkun myndar tímabilsleiðréttingu sem er
færð á reikningsskiladegi.
Sökum þess tekjuskráning í lok ársins er byggð á
áætlun stjórnenda er ákveðin óvissa bundin í
tekjuskráningu er snýr lotun tekna og tilvist. Af þeim
sökum beinum við sjónum okkar sérstaklega lotun
tekna í endurskoðuninni, auk annarra
endurskoðunaraðgerða er snúa að tekjuinnlausn.
Við endurskoðun á tekjum höfum við lagt mat á
eftirlitsþætti í tekjukerfum samstæðunnar. Þá höfum við
prófað ákveðna eftirlitsþætti er snúa skráningu
tekna. Við höfum skoðað og lagt mat á
tölvueftirlitsumhverfi samstæðunnar þar sem við höfum
meðal annars farið yfir hvernig aðgangsstýringum er
háttað inn í fjárhagskerfi og í undirkerfi er snúa
tekjuskráningu.
Við höfum beitt gagnaendurskoðunaraðgerðum þar
sem við höfum m.a. yfirfarið afstemmingar á undir og
yfirkerfi, beðið um staðfestingu ákveðinna viðskiptavina
á mótteknu magni raforku og heitu vatni, veltu og stöðu
í viðskiptamannabókhaldi í árslok. Við höfum einnig
skoðað innborganir eftir áramótin þar sem ekki fékkst
staðfest staða frá viðskiptavinum.
Við höfum einnig framkvæmt greiningaraðgerðir þar
sem við höfum borið saman við væntingar okkar við
raunverulega tekjuskráningu hjá samstæðunni.
Mat á innbyggðum afleiðum
Sjá umfjöllun um mikilvægar reikningsskilaaðferðir í
skýringu 27 (c) bls. 48-49 og í skýringu 17 á bls. 37, og
umfjöllun um þrepaskiptingu gangvirðis í skýringu 32 á
bls. 53-54.
Innbyggð afleiða í raforkusölusamningum er færð í
efnahagsreikning þar sem verð ákveðinna
raforkusamninga við stórnotendur eru bundnir við álverð.
Þar sem sala á rafmagni og álverð er ekki nátengd gera
reikningsskilastaðlar kröfu um áhættan er snýr
tengingu við álverð sé metin sérstaklega.
Við endurskoðun okkar yfirfórum við verðmatsaðferðir
samstæðunnar og samkvæmni við alþjóðlega
reikningsskilastaðla.
Við yfirfórum ferli samstæðunnar við greiningu og mat
á forsendum sem notaðar við gangvirðismat ásamt því
yfirfara verðmatslíkön sem stuðst er við og
endurreiknuðum virði afleiðunnar miðað við upplýsingar
sem við öfluðum.
Innbyggða afleiðan telst vera þriðja þreps fjárskuld en mat
á slíkum fjármálagjörningi er háð forsendum stjórnenda
sem og ytri þáttum. Sökum þess hversu viðkvæmt matið
er gagnvart breytingum í forsendum þar sem hver breyta í
forsendum matsins getur haft veruleg áhrif á afkomu og
efnahag samstæðunnar teljum við þessa áhættu vera
verulega og því lykilþáttur í endurskoðuninni.
Við þessa skoðun var verðmatssérfræðingur notaður til
aðstoðar.
Aðrar upplýsingar
Stjórn og framkvæmdastjóri eru ábyrg fyrir öllum upplýsingum sem félagið birtir, jafnt með ársreikningi sem öðrum
upplýsingum. Álit okkar nær ekki til annarra upplýsinga sem félagið gefur út en tilgreint er hér ofan. Aðrar
upplýsingar eru t.a.m ársskýrsla samstæðunnar, skýrsla stjórnar og framkvæmdastjóra (ekki umfram það sem álit
okkar segir til um hér neðan). Hvað ábyrgð okkar varðar felst hún í yfirlestri á efni og innihaldi og athugun á því
hvort um verulegt ósamræmi sé að ræða milli þeirra og ársreikningsins.
Í samræmi við ákvæði 2. mgr. 104. gr. laga nr. 3/2006 um ársreikninga staðfestum við í yfirlýsingu stjórnar og
forstjóra sem fylgir ársreikningi þessum eru veittar þær upplýsingar lágmarki sem ber veita í skýrslu stjórnar
samkvæmt lögum um ársreikninga og koma ekki fram í skýringum.
Áritun óháðra endurskoðenda, frh.:
16
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Ábyrgð stjórnar og framkvæmdastjóra á ársreikningnum
Stjórn og forstjóri eru ábyrg fyrir gerð og framsetningu samstæðuársreikningsins í samræmi við alþjóðlega
reikningsskilastaðla eins og þeir hafa verið samþykktir af Evrópusambandinu og lög um ársreikninga. Stjórn og
forstjóri eru einnig ábyrg fyrir innra eftirliti við gerð og framsetningu samstæðuársreikningsins, þannig hann án
verulegra annmarka, hvort sem er vegna sviksemi eða mistaka.
Við gerð ársreikningsins eru stjórn og framkvæmdastjóri ábyrg fyrir því meta rekstrarhæfi félagsins. Ef við á, skulu
stjórn og framkvæmdastjóri setja fram viðeigandi skýringar um rekstrarhæfi og hvers vegna ákveðið var beita
forsendunni um rekstrarhæfi við gerð og framsetningu ársreikningsins, nema stjórn og framkvæmdastjóri hafi ákveðið
að leysa félagið upp eða hætta starfsemi, eða hafa enga aðra raunhæfa möguleika en að gera það.
Stjórn og endurskoðunarnefnd skulu hafa eftirlit með gerð og framsetningu ársreikningsins.
Ábyrgð endurskoðanda
Markmið okkar er afla nægjanlegrar vissu um ársreikningurinn án verulegra annmarka, hvort sem er af
völdum sviksemi eða mistaka og að gefa út áritun sem felur í sér álit okkar.
Nægjanleg vissa er nokkuð hátt stig vissu, en það tryggir ekki endurskoðun sem framkvæmd er í samræmi við
alþjóðlega endurskoðunarstaðla muni uppgötva allar verulegar skekkjur séu þær til staðar. Skekkjur geta orðið vegna
mistaka eða sviksemi og eru álitnar verulegar ef þær gætu haft áhrif á fjárhagslega ákvarðanatöku notenda
ársreikningsins, einar og sér eða samanlagðar.
Sem hluti af endurskoðuninni sem framkvæmd er í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla beitum við faglegu
mati (e. professional judgement) og viðhöfum faglega tortryggni (e. professional skepticism). Eftirfarandi atriði eru
einnig hluti af endurskoðun okkar á ársreikningi félagsins:
- Greinum og metum hættuna á verulegri skekkju í ársreikningnum, hvort sem er vegna mistaka eða sviksemi,
hönnum og framkvæmum endurskoðunaraðgerðir til bregðast við þeim hættum og öflum endurskoðunargagna
sem eru nægjanleg og viðeigandi til byggja álit okkar á. Hættan á uppgötva ekki verulega skekkju vegna
sviksemi er meiri en uppgötva ekki skekkju vegna mistaka, þar sem sviksemi getur falið í sér samsæri,
skjalafals, misvísandi framsetningu ársreiknings, einhverju viljandi sleppt eða farið framhjá innri
eftirlitsaðgerðum.
- Metum hvort reikningsskilaaðferðir sem notaðar eru, og tengdar skýringar, séu viðeigandi og hvort
reikningshaldslegt mat stjórnenda sé raunhæft.
- Öflum skilnings á innra eftirliti, sem snertir endurskoðunina, í þeim tilgangi hanna viðeigandi
endurskoðunaraðgerðir, en ekki í þeim tilgangi að veita álit á virkni innra eftirlits félagsins.
- Ályktum um notkun stjórnenda á forsendunni um rekstrarhæfi og metum á grundvelli endurskoðunarinnar hvort
verulegur vafi leiki á rekstrarhæfi eða hvort aðstæður séu til staðar sem gætu valdið verulegum efasemdum um
rekstrarhæfi. Ef við teljum verulegur vafi leiki á rekstrarhæfi ber okkur vekja sérstaka athygli á viðeigandi
skýringum ársreikningsins í áritun okkar. Ef slíkar skýringar eru ófullnægjandi þurfum við víkja frá fyrirvaralausri
áritun. Niðurstaða okkar byggir á endurskoðunargögnum sem aflað er fram dagsetningu áritunar okkar. Engu
að síður geta atburðir eða aðstæður í framtíðinni valdið óvissu um rekstrarhæfi félagsins.
- Metum í heild sinni hvort ársreikningurinn gefi glögga mynd af undirliggjandi viðskiptum og atburðum, metum
framsetningu, uppbyggingu, innihald og þar með talið skýringar með tilliti til glöggrar myndar.
- Öflum fullnægjandi endurskoðunargagna, vegna fjárhagsupplýsinga eininga innan samstæðunnar, til geta látið í
ljós álit á samstæðuársreikningi. Við erum ábyrgð fyrir skipulagi, umsjón og framgangi endurskoðunar
samstæðunnar. Við berum ein ábyrgð á áliti okkar á samstæðunni.
Okkur ber skylda til upplýsa stjórn og endurskoðunarnefnd meðal annars um áætlað umfang og tímasetningu
endurskoðunarinnar og veruleg atriði sem komu upp í endurskoðun okkar, þar á meðal verulega annmarka á innra
eftirliti sem komu fram í endurskoðuninni, ef við á.
Við höfum afhent stjórn og endurskoðunarnefnd endurskoðunarskýrslu þar sem gerð er grein fyrir þessum atriðum og
er hún í samræmi við áritun þessa.
Áritun óháðra endurskoðenda, frh.:
17
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Ábyrgð endurskoðanda, frh.
Við höfum ekki veitt félaginu neina þá þjónustu sem telst óheimilt veita samhliða endurskoðun í samræmi við lög
um endurskoðendur. Við höfum einnig lýst því yfir við stjórn og endurskoðunarnefnd við höfum uppfyllt skyldur
siðareglna um óhæði og höfum miðlað til þeirra upplýsingum um tengsl eða önnur atriði sem tu mögulega haft áhrif
á óhæði okkar og þar sem viðeigandi er, hvaða varnir við höfum til að tryggja óhæði okkar.
Af þeim atriðum sem við höfum upplýst stjórn og endurskoðunarnefnd um, lögðum við mat á hvaða atriði fðu mesta
þýðingu í endurskoðuninni á yfirstandandi ári og eru það lykilatriði endurskoðunarinnar. Við lýsum þessum atriðum í
áritun okkar nema lög og reglur leyfa ekki upplýst um slík atriði eða í einstaka tilfellum þegar endurskoðandinn
metur að ekki skuli upplýsa um viðkomandi atriði þar sem neikvæðar afleiðingar af slíkri upplýsingagjöf eru taldar vega
þyngra en hagsmunir almennings af upplýsingunum.
Önnur atriði samkvæmt ákvæðum laga og regla
Áritun vegna sameiginlegs rafræns skýrslusniðs (e. European Single Electronic Format - ESEF reglur)
Í tengslum við endurskoðun okkar á samstæðuársreikningi Orkuveitu Reykjavíkur framkvæmdum við aðgerðir til
geta gefið álit á það hvort samstæðuársreikningurinn fyrir árið 2022 með skráarheitið „5493004ARP9VPUIX5B73-
2022-12-31-is.zip“ hafi í meginatriðum verið gerður í samræmi við kröfur laga um upplýsingaskyldu útgefenda
verðbréfa og flöggunarskyldu nr. 20/2021 um sameiginleg rafræn skýrslusnið (e. European Single Electronic Format),
ESEF reglur EU 2019/815 sem innihalda skilyrði sem tengjast gerð samstæðuársreiknings á XHTML formi og iXBRL
merkingum samstæðuársreikningsins.
Stjórn og forstjóri eru ábyrg fyrir gerð og framsetningu samstæðuársreikningsins í samræmi við lög um
upplýsingaskyldu útgefenda verðbréfa og flöggunarskyldu. Í þeirri ábyrgð felst meðal annars útbúa ársreikning á
XHTML formi í samræmi við ákvæði reglugerðar Evrópusambandsins, EU 2019/815, um sameiginleg rafræn
skýrslusnið (e. European Single Electronic Format, ESEF reglur).
Ábyrgð okkar er afla hæfilegrar vissu um hvort samstæðuársreikningurinn, byggt á þeim gögnum sem við höfum
aflað, í öllum meginatriðum í samræmi við ESEF reglur og gefa út áritun með áliti okkar. Eðli, tímasetning og
umfang aðgerða sem valdar eru byggja á mati endurskoðandans, þar á meðal mati á áhættunni vikið í
verulegum atriðum frá kröfum sem fram koma í ESEF reglum, hvort sem er vegna sviksemi eða mistaka.
Það er álit okkar samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur fyrir árið 2022 með skráarheitið
"5493004ARP9VPUIX5B73-2022-12-31-is.zip" hafi í öllum meginatriðum verið gerður í samræmi við kröfur laga um
upplýsingaskyldu útgefanda verðbréfa og flöggunarskyldu um sameiginlegt rafrænt skýrslusnið (ESEF reglur).
Við vorum kjörnir endurskoðendur félagsins á aðalfundi þann 28. apríl 2022 en þetta er fimmta samfellda reikningsárið
þar sem við erum endurskoðendur félagsins.
fyrir hönd Grant Thornton endurskoðunar ehf.
Reykjavík, 14. mars 2023
Davíð Arnar Einarsson, löggiltur endurskoðandi,
Theodór Sigurbergsson, löggiltur endurskoðandi
18
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Rekstrarreikningur 2022
Skýr.
2022
2021
Rekstrartekjur .................................................................................................
4
56.919.366
51.745.550
Söluhagnaður .................................................................................................
45.455
144.286
Rekstrartekjur samtals
56.964.822
51.889.836
Orkukaup og orkuflutningur ............................................................................
(
6.717.534)
(
5.871.919)
Laun og launatengd gjöld ...............................................................................
7
(
7.939.019)
(
7.502.005)
Annar rekstrarkostnaður .................................................................................
(
6.563.422)
(
5.006.382)
Rekstrargjöld samtals
(
21.219.976)
(
18.380.306)
Rekstrarhagnaður fyrir afskriftir (EBITDA) .................................................
35.744.846
33.509.530
Afskriftir ..........................................................................................................
9
(
14.439.275)
(
13.256.961)
Rekstrarhagnaður (EBIT) .............................................................................
21.305.571
20.252.570
Vaxtatekjur ......................................................................................................
314.071
182.844
Vaxtagjöld .......................................................................................................
(
12.965.835)
(
8.394.213)
Önnur gjöld af fjáreignum og fjárskuldum .......................................................
1.368.286
4.154.981
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld samtals
10
(
11.283.478)
(
4.056.388)
Áhrif hlutdeildarfélaga .....................................................................................
15
(
3.159)
(
3.967)
Hagnaður fyrir tekjuskatt
10.018.933
16.192.215
Tekjuskattur ....................................................................................................
11
(
1.581.692)
(
4.152.386)
Hagnaður ársins
8.437.242
12.039.829
Skipting hagnaðar
Eigendur fyrirtækisins .....................................................................................
8.437.304
12.039.829
Minnihluti í dótturfélögum ...............................................................................
(
63)
0
Hagnaður ársins
8.437.242
12.039.829
Skýringar á bls. 23-69 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins.
19
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Yfirlit um heildarafkomu 2022
Skýr.
2022
2021
Hagnaður ársins ..........................................................................................................
8.437.242
12.039.829
Önnur heildarafkoma
Liðir færðir beint á eigið sem munu ekki vera færðir síðar í rekstrarreikning
Endurmat, hækkun ......................................................................................................
12
27.367.756
18.501.057
Tekjuskattur af endurmati ...........................................................................................
19
(
3.795.162)
(
2.645.771)
Gangvirðisbreytingar fjáreigna á gangvirði í gegnum aðra heildarafkomu ..................
16
(
463.000)
228.000
23.109.594
16.083.286
Liðir færðir beint á eigið sem gætu verið færðir síðar í rekstrarreikning
Þýðingarmunur ............................................................................................................
22
5.235.764
1.403.976
Önnur heildarafkoma eftir skatta .................................................................................
28.345.358
17.487.262
Heildarafkoma .............................................................................................................
36.782.600
29.527.091
Skýringar á bls. 23-69 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins.
20
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Efnahagsreikningur 31. desember 2022
Eignir
Skýr.
31.12.2022
31.12.2021
Varanlegir rekstrarfjármunir ......................................................................
12
406.760.917
363.713.260
Óefnislegar eignir .....................................................................................
13
3.106.779
2.966.481
Leigueign ..................................................................................................
14
2.180.951
2.576.177
Eignarhlutar í hlutdeildarfélögum ..............................................................
15
81.264
80.923
Eignarhlutar í öðrum félögum ...................................................................
16
55.680
55.680
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ...........................................
17
1.448.798
0
Áhættuvarnarsamningar ...........................................................................
18
78.545
73.264
Tekjuskatteign ..........................................................................................
19
3.759.231
3.812.930
Fastafjármunir samtals
417.472.164
373.278.714
Birgðir .......................................................................................................
20
2.297.853
1.337.505
Viðskiptakröfur ..........................................................................................
21
6.360.401
5.625.149
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ...........................................
17
110.312
1.548.338
Eignarhlutar í öðrum félögum ...................................................................
16
5.632.000
6.095.000
Áhættuvarnarsamningar ...........................................................................
18
346.984
17.036
Aðrar skammtímakröfur ............................................................................
21
692.873
674.401
Fyrirframgreiddur kostnaður .....................................................................
236.167
328.780
Markaðsverðbréf .......................................................................................
11.070.605
14.657.369
Handbært ..............................................................................................
6.650.749
10.319.874
Veltufjármunir samtals
33.397.944
40.603.452
Eignir samtals
450.870.108
413.882.166
Eigið
Endurmatsreikningur varanlegra rekstrarfjármuna ...................................
121.092.491
101.733.552
Bundinn hlutdeildarreikningur ...................................................................
74.657.104
66.451.877
Bundið eigið vegna þróunar ..................................................................
111.277
123.873
Gangvirðisreikningur .................................................................................
5.232.000
5.695.000
Þýðingarmunur .........................................................................................
11.543.578
6.307.814
Óráðstafað eigið ...................................................................................
33.799.290
33.340.963
Eigið fé móðurfyrirtækis
246.435.741
213.653.079
Hlutdeild minnihluta ..................................................................................
337
0
Eigið fé samtals
22
246.436.078
213.653.079
Skuldir
Vaxtaberandi skuldir .................................................................................
23
151.000.804
149.859.537
Leiguskuld ................................................................................................
14
2.076.354
2.475.864
Lífeyrisskuldbinding ..................................................................................
24
668.460
630.879
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ...........................................
17
0
931.389
Áhættuvarnarsamningar ...........................................................................
18
40.275
332.279
Tekjuskattsskuldbinding ...........................................................................
19
21.047.364
16.929.779
Langtímaskuldir samtals
174.833.258
171.159.726
Viðskiptaskuldir .........................................................................................
3.673.238
3.522.684
Vaxtaberandi skuldir .................................................................................
23
19.805.390
15.187.655
Leiguskuld ................................................................................................
14
190.640
179.498
Áhættuvarnarsamningar ...........................................................................
18
150.384
1.584.188
Fyrirframinnheimtar tekjur .........................................................................
596.681
142.970
Tekjuskattur til greiðslu .............................................................................
11
1.490.981
1.753.949
Aðrar skammtímaskuldir ...........................................................................
25
3.693.458
6.698.418
Skammtímaskuldir samtals
29.600.771
29.069.361
Skuldir samtals
204.434.030
200.229.088
Eigið og skuldir samtals
450.870.108
413.882.166
Skýringar á bls. 23-69 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins.
21
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Eiginfjáryfirlit 2022
Endurmats-
Bundinn
Bundið
Eigið
reikningur
hlutdeildar-
eigið v.
Gangvirðis-
Þýðingar-
Óráðstafað
meirihluta-
Hlutdeild
Samtals
rekstrarfjárm.
reikningur
þróunar
reikningur
munur
eigið
eigenda
minnihluta
eigið
Árið 2022
Eigið 1. janúar 2022 ...........................
101.733.552
66.451.877
123.873
5.695.000
6.307.814
33.340.963
213.653.079
0
213.653.079
Endurmat, hækkun .................................
27.367.756
27.367.756
27.367.756
Tekjuskattsáhrif af endurmati ................... (
Gangvirðisbreytingar fjáreigna í
gegnum heildarafkomu .......................
3.795.162)
(
463.000)
(
(
3.795.162)
463.000)
(
(
3.795.162)
463.000)
Þýðingarmunur .......................................
5.235.764
5.235.764
5.235.764
Hagnaður (tap) ársins ............................
8.437.304
8.437.304
( 63)
8.437.242
Heildarafkoma ........................................
23.572.594
0
0
(
463.000)
5.235.764
8.437.304
36.782.662
( 63)
36.782.600
Innlausn endurmats vegna afskrifta ......... (
Hlutdeild í hagnaði dóttur- og
hlutdeildarf. umfram móttekinn arð .....
4.213.655)
8.205.227
(
4.213.655
8.205.227)
0
0
0
0
Aðrar breytingar .....................................
400
400
Bundið eigið vegna þróunar ...............
(
12.596)
12.596
0
0
Greiddur arður ........................................
(
4.000.000)
(
4.000.000)
(
4.000.000)
Eigið 31. desember 2022 ...................
121.092.491
74.657.104
111.277
5.232.000
11.543.578
33.799.290
246.435.741
337
246.436.078
Árið 2021
Eigið 1. janúar 2021 ...........................
89.478.008
60.207.208
108.308
5.467.000
4.903.838
27.961.627
188.125.988
0
188.125.988
Endurmat, hækkun .................................
18.501.057
18.501.057
18.501.057
Tekjuskattsáhrif af endurmati ................... (
Gangvirðisbreytingar fjáreigna í
gegnum heildarafkomu .......................
2.645.771)
228.000
(
2.645.771)
228.000
(
2.645.771)
228.000
Þýðingarmunur .......................................
1.403.976
1.403.976
1.403.976
Hagnaður ársins .....................................
12.039.829
12.039.829
0
12.039.829
Heildarafkoma ........................................
15.855.286
0
0
228.000
1.403.976
12.039.829
29.527.091
0
29.527.091
Innlausn endurmats vegna afskrifta ......... (
Hlutdeild í hagnaði dóttur- og
hlutdeildarf. umfram móttekinn arð .....
3.599.741)
6.244.669
(
3.599.741
6.244.669)
0
0
0
0
Bundið eigið vegna þróunar ...............
15.565
(
15.565)
0
0
Greiddur arður ........................................
(
4.000.000)
(
4.000.000)
(
4.000.000)
Eigið 31. desember 2021 ...................
101.733.552
66.451.877
123.873
5.695.000
6.307.814
33.340.963
213.653.079
0
213.653.079
Skýringar á bls. 23-69 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins.
22
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Sjóðstreymisyfirlit 2022
Rekstrarhreyfingar
Skýr.
2022
2021
Hagnaður ársins ...................................................................................................
8.437.242
12.039.829
Leiðrétt fyrir:
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld ........................................................................
10
11.283.478
4.056.388
Hlutdeild í afkomu hlutdeildarfélaga ......................................................................
15
3.159
3.967
Tekjuskattur ..........................................................................................................
11
1.581.692
4.152.386
Afskriftir .................................................................................................................
9
14.439.275
13.256.961
Söluhagnaður varanlegra rekstrarfjármuna ..........................................................
(
45.455)
(
144.286)
Lífeyrisskuldbinding, breyting ...............................................................................
39.581
(
26.148)
Veltufé frá rekstri án vaxta og skatta
35.738.972
33.339.096
Birgðir, hækkun .....................................................................................................
(
543.531)
(
87.831)
Verk í vinnslu, hækkun .........................................................................................
(
416.817)
0
Skammtímakröfur, hækkun ...................................................................................
(
520.904)
(
639.144)
Skammtímaskuldir, (lækkun) hækkun ..................................................................
(
205.163)
246.166
Handbært frá rekstri án vaxta og skatta
34.052.556
32.858.288
Innborgaðar vaxtatekjur ........................................................................................
312.766
256.459
Greidd vaxtagjöld .................................................................................................
(
5.061.235)
(
4.397.886)
Greiddir vextir vegna uppgjörs gjaldmiðlasamninga (dómsmál) ...........................
(
2.578.937)
0
Móttekinn arður .....................................................................................................
164.861
120.972
Greiðslur vegna annarra fjármunatekna og fjármagnsgjalda ................................
(
1.433.124)
(
1.408.825)
Greiddir skattar .....................................................................................................
(
1.774.668)
(
1.847.091)
Handbært frá rekstri
23.682.219
25.581.917
Fjárfestingarhreyfingar
Fjárfesting í varanlegum rekstrarfjármunum .........................................................
12
(
20.409.489)
(
17.598.548)
Fjárfesting í óefnislegum eignum ..........................................................................
13
(
607.822)
(
519.866)
Söluverð varanlegra rekstrarfjármuna ...................................................................
119.934
168.522
Fjárfestingar í hlutdeildarfélögum .........................................................................
(
3.500)
(
3.500)
Breyting á bundnum innlánum ..............................................................................
0
6.500.000
Breyting á markaðsverðbréfum .............................................................................
2.934.876
(
5.618.663)
Fjárfestingarhreyfingar
(
17.966.001)
(
17.072.056)
Fjármögnunarhreyfingar
Tekin langtímalán .............................................................................................
23
11.137.877
14.283.912
Afborganir langtímaskulda ....................................................................................
23
(
16.477.427)
(
24.183.955)
Greiddur arður ......................................................................................................
22
(
4.000.000)
(
4.000.000)
Afborganir leiguskulda ..........................................................................................
14
(
95.075)
(
98.186)
Fjármögnunarhreyfingar
(
9.434.625)
(
13.998.229)
Lækkun á handbæru fé ......................................................................................
(
3.718.407)
(
5.488.368)
Handbært í ársbyrjun ......................................................................................
10.319.874
15.820.051
Áhrif gengisbreytinga á handbært .....................................................................
49.283
(
11.809)
Handbært í árslok ...........................................................................................
6.650.749
10.319.874
Aðrar upplýsingar
Veltufé frá rekstri ...................................................................................................
36
27.713.639
23.674.975
Skýringar á bls. 23-69 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins.
Skýringar
23
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
1. Félagið
Orkuveita Reykjavíkur (OR) er sameignarfyrirtæki sem starfar á grundvelli laga nr. 136/2013 um Orkuveitu
Reykjavíkur. OR er með höfuðstöðvar á Íslandi Bæjarhálsi 1 í Reykjavík. Samstæðuársreikningur OR
geymir ársreikning móðurfyrirtækisins og dótturfélaga þess, (sem vísað er til í heild sinni sem „samstæðunnar“)
og hlutdeild í hlutdeildarfélögum. Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur er hluti af
samstæðuársreikningi Reykjavíkurborgar.
Samstæðan veitir þjónustu í gegnum dótturfélög sín sem reka orkuver, rafveitu, hitaveitu, vatnsveitu, fráveitu
og ljósleiðara á þjónustusvæði sínu.
2. Grundvöllur reikningsskilanna
a. Yfirlýsing um alþjóðlegum reikningsskilastöðlum fylgt
Ársreikningur samstæðunnar er gerður í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla (IFRS) eins og þeir hafa
verið staðfestir af Evrópusambandinu og viðbótarkröfur sem koma fram í íslenskum lögum og reglum um
ársreikninga félaga með skráð skuldabréf.
Stjórn staðfesti og heimilaði birtingu ársreikningsins 14 . mars 2023.
Fjallað er um reikningsskilaaðferðir samstæðunnar í skýringu 38.
b. Starfrækslu- og framsetningargjaldmiðill
Ársreikningur samstæðunnar er gerður í íslenskum krónum, sem er starfrækslugjaldmiðill OR. Allar fjárhæðir
eru birtar í þúsundum króna nema annað sé tekið fram.
c. Matsaðferðir
Reikningsskil samstæðunnar eru gerð á grundvelli kostnaðarverðs, því undanskildu hluti varanlegra
rekstrarfjármuna hafa verið endurmetnir til gangvirðis, innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum,
eignarhlutar í öðrum félögum og aðrar fjáreignir og fjárskuldir eru færð á gangvirði. Fjallað er um aðferðir við
mat á gangvirði í skýringu 38.
d. Mat og ályktanir við beitingu reikningsskilaaðferða
Gerð samstæðuársreiknings í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla krefst þess stjórnendur taki
ákvarðanir, meti og gefi sér forsendur sem hafa áhrif á beitingu reikningsskilaaðferða og birtar fjárhæðir eigna,
skulda, tekna og gjalda. Endanlegar niðurstöður kunna að vera frábrugðnar þessu mati.
Mat og forsendur þess eru endurskoðaðar reglulega. Áhrifin af breytingum eru færð á því tímabili sem breyting
er gerð og jafnframt á síðari tímabilum ef breytingin hefur áhrif á þau.
Upplýsingar um mikilvæg atriði, þar sem óvissa í mati og mikilvægi ákvarðana varðandi reikningsskilaaðferðir
hefur mest áhrif á skráðar fjárhæðir í reikningsskilunum, er að finna í eftirfarandi skýringum:
- skýring 12 - varanlegir rekstrarfjármunir (endurmat dreifi- og framleiðslukerfis og mat á virðisrýnun)
- skýring 16 - eignarhlutir í öðrum félögum (mat forsenda við útreikning gangvirðis eignarhluta flokkaðra á
gangvirði í gegnum aðra heildarafkomu)
- skýring 17 - innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum (mat forsenda við útreikning gangvirðis)
- skýring 18 - áhættuvarnarsamningar (mat forsenda við útreikning gangvirðis)
- skýring 19 - tekjuskattseign og tekjuskattsskuldbinding (mat á skattalegum framtíðarhagnaði á
móti yfirfæranlegu tapi)
- skýring 27 - markaðsáhætta
Skýringar
24
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
3. Starfsemi og tekjuskráning samstæðufélaga
Eftirfarandi eru upplýsingar um starfsemi samstæðufélaga. Sundurliðun tekna eftir afurðum er finna í
skýringu nr. 4 og tekjur eftir starfsþáttum í skýringu nr. 5.
Vörur og þjónusta Eðli, tímasetning tekjuinnlausnar og greiðsluskilmálar
a. Sala á rafmagni
b. Sala á heitu vatni
c. Sala á köldu vatni
ON Power ohf. og Orka náttúrunnar ohf. annast framleiðslu og sölu á
rafmagni og Veitur ohf. dreifa rafmagni skv. gjaldskrá. Tekjur af sölu og
dreifingu á raforku eru færðar í rekstrarreikning samkvæmt mældri
afhendingu til kaupenda á tímabilinu og föstu gjaldi. Gjaldskrá fyrir dreifingu
raforku er háð tekjumörkum sem gefin er út af Orkustofnun í samræmi við
raforkulög nr. 65/2003. Við tengingu á nýju húsnæði við veitukerfi raforku og
við endurnýjun á tengingu, er innheimt sérstakt gjald til mæta kostnaði
vegna nýrra kerfa eða endurnýjunar þeirra. Tekjur af tengigjöldum eru
færðar í rekstrarreikning við tengingu. Viðskiptakröfur vegna sölu á rafmagni
hafa alla jafna 30 daga greiðslufrest og er gjalddagi sami og eindagi.
Einstaka samningar við ákveðna viðskiptavini gætu verið með öðru
greiðslufyrirkomulagi en það er frekar undantekning.
Veitur ohf., ON Power ohf. og Orka náttúrunnar ohf. annast framleiðslu á
heitu vatni og Veitur ohf. annast dreifingu á heitu vatni. Tekjur af sölu og
dreifingu á heitu vatni eru færðar í rekstrarreikning samkvæmt mældri
afhendingu til kaupenda á tímabilinu og föstu gjaldi. Við tengingu á nýju
húsnæði við veitukerfi hitaveitu og við endurnýjun á tengingu, er innheimt
sérstakt gjald til mæta kostnaði vegna nýrra kerfa eða endurnýjunar
þeirra. Tekjur af tengigjöldum eru færðar í rekstrarreikning við tengingu.
Viðskiptakröfur vegna sölu á heitu vatni hafa alla jafna 30 daga greiðslufrest
og er gjalddagi sami og eindagi. Einstaka samningar við ákveðna
viðskiptavini gætu verið með öðru greiðslufyrirkomulagi en það er frekar
undantekning.
OR Vatns- og fráveita sf. annast öflun og dreifingu á köldu vatni. Tekjur af
sölu á köldu vatni taka mið af stærð húsnæðis sem er tengt kerfum, auk
fasts gjalds sem er fært línulega yfir tímabil. Lögbundin takmörkun á efri
mörkum gjaldskrár félagsins er 0,5% af fasteignamati. auki eru tekjur
færðar samkvæmt mældri notkun á köldu vatni hjá tiltekinni
atvinnustarfssemi. Við tengingu á nýju húsnæði við veitukerfi vatnsveitu og
við endurnýjun á tengingu, er innheimt sérstakt gjald til mæta kostnaði
vegna nýrra kerfa eða endurnýjunar þeirra. Tekjur af tengigjöldum eru
færðar í rekstrarreikning við tengingu. Viðskiptakröfur vegna sölu á köldu
vatni hafa alla jafna 30 daga greiðslufrest og er gjalddagi sami og
eindagi. Einstaka samningar við ákveðna viðskiptavini gætu verið með öðru
greiðslufyrirkomulagi en þer frekar undantekning. Vatns- og fráveitugjöld
eru innheimt á fyrstu 9 mánuðum ársins en tekjunum er dreift jafnt á allt árið
reikningshaldslega.
Skýringar
25
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
3. Starfsemi og tekjuskráning samstæðufélaga, frh.
Vörur og þjónusta Eðli, tímasetning tekjuinnlausnar og greiðsluskilmálar
d. Fráveita
e. Aðrar tekjur
OR - vatns- og fráveita sf. annast rekstur fráveitu. Tekjur fráveitu taka mið af
stærð húsnæðis sem er tengt kerfum, auk fasts gjalds sem er fært línulega
yfir tímabil. Lögbundin takmörkun á efri mörkum gjaldskrár er 0,5% af
fasteignamati. Við tengingu á nýju snæði við veitukerfi fráveitu og við
endurnýjun á tengingu, er innheimt sérstakt gjald til að mæta kostnaði vegna
nýrra kerfa eða endurnýjunar þeirra. Tekjur af tengigjöldum eru færðar í
rekstrarreikning við tengingu. Viðskiptakröfur vegna fráveitu hafa alla jafna
30 daga greiðslufrest og er gjalddagi sami og eindagi. Einstaka
samningar við ákveðna viðskiptavini gætu verið með öðru
greiðslufyrirkomulagi en þer frekar undantekning. Vatns- og fráveitugjöld
eru innheimt á fyrstu 9 mánuðum ársins en tekjunum er dreift jafnt á allt árið
reikningshaldslega.
Ljósleiðarinn ehf. sér um rekstur ljósleiðarakerfis. Tekjur af ljósleiðarakerfi
eru færðar við afhendingu á vöru og þjónustu. Um er ræða
samkeppnisrekstur sem er undir eftirliti Fjarskiptastofu. Orkuveita
Reykjavíkur sér um leigu á húsnæði og búnaði, tilfallandi sölu á
sérfræðiþjónustu og fleiru. Tekjur Carbfix félaganna eru vegna ráðgjafar,
uppbyggingar og rekstrar á förgunarstöðum. Leigutekjur eru færðar línulega
í rekstrarreikning á leigutímanum. Aðrar tekjur eru færðar við afhendingu á
vöru eða þjónustu. Viðskiptakröfur vegna annarra tekna og leigutekna hafa
alla jafna 30 daga greiðslufrest.
4.
Tekjur af vöru- og þjónustusölu
Tekjur samstæðunnar af sölu á vörum og þjónustu sundurliðast þannig:
2022
2021
Rafmagn.........................................................................................................
24.062.357
22.081.359
Heitt vatn........................................................................................................
15.705.724
14.112.039
Kalt vatn.........................................................................................................
3.663.319
3.523.769
Fráveita..........................................................................................................
6.513.702
6.010.583
Aðrar tekjur.....................................................................................................
6.974.265
6.017.800
Tekjur af vöru- og þjónustusölu samtals.........................................................
56.919.366
51.745.550
Skýringar
26
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
5. Starfsþáttayfirlit
Starfsþættir og miðlar
Starfssvæði félaga í samstæðu Orkuveitu Reykjavíkur eru einkum á höfuðborgarsvæðinu, en nær auk þess til
Suður- og Vesturlands. Samstæðan skiptist í þrjá starfsþætti, Orkusala og framleiðsla, Veitur og aðra
starfsemi.
Orkusala og framleiðsla annast framleiðslu á rafmagni og varmaorku í orkuverum, raforkusölu til stóriðju og
smásölu auk reksturs og nýframkvæmda vegna götulýsingar.
Veitur sjá um dreifingu rafmagns, varmaorkuvinnslu á lághitasvæðum og dreifingu varmaorku frá
lághitasvæðum og jarðvarmavirkjunum, vatnsöflun og dreifingu á köldu vatni og fráveitustarfsemi.
Önnur starfsemi nær yfir rekstur ljósleiðarakerfis, leigu húsnæðis og búnaðar, tilfallandi sölu sérfræðiþjónustu
og fleira. Einnig þróun og útbreiðslu CarbFix kolefnisbindingaraðferðarinnar með það markmiði draga úr
losun gróðurhúsaloftegunda og sporna gegn loftlagsbreytingum.
Samstæðan er tekjuskattsskyld, nema hluti starfseminnar sem lýtur rekstri vatnsveitu og fráveitu, sem er
háður lögum nr. 32/2004 um vatnsveitur sveitarfélaga og lögum nr. 9/2009 um rekstur fráveitna. Rekstur
hitaveitu er háður orkulögum nr. 58/1967, m.a. um arðsemi. hluti raforkurekstursins sem fellur undir
sérleyfisrekstur samkvæmt raforkulögum nr. 65/2003 er háður tekjumörkum samkvæmt ákvörðun
Orkustofnunar.
Miðill Opinberar kvaðir
Hitaveita
Um sérleyfisveitur gildir ráðherra staðfestir
gjaldskrá og hún öðlast gildi við birtingu í
Stjórnartíðindum.
Rafveita, dreifing
Orkustofnun er send gjaldskrá til staðfestingar. Birta
skal gjaldskrá opinberlega.
Rafveita, framleiðsla
Samkeppni er um orkusölu og því eru
verðbreytingar á orkuhluta rafmagnsverðs ekki
háðar samþykki stjórnvalda.
Vatnsveita
Lögbundin takmörkun á efri mörkum gjaldskrár er
0,5% af fasteignamati. Birta skal gjaldskrá í
Stjórnartíðindum.
Fráveita
Gjaldskrá skal standa undir öllum kostnaði. Birta
skal gjaldskrá í Strnartíðindum.
Ljósleiðari
Samkeppnisrekstur sem er undir eftirliti
Fjarskiptastofu (áður Póst- og fjarskiptastofnun).
Viðskiptavinir sem hafa veruleg áhrif á tekjur samstæðunnar
Einn viðskiptavinur Orkusölu og framleiðslu hefur veruleg áhrif á fjárhæð heildartekna samstæðunnar á árinu
2022 vegna kaupa á rafmagni til stóriðju. Tekjur samstæðunnar frá þessum viðskiptavini, námu 9.653
milljónum kr. eða 16,9% af heildartekjum. (2021: 8.378 milljónir kr. eða 16,1% af heildartekjum).
Skýringar
27
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
5. Starfsþáttayfirlit, frh.
Starfsþáttaupplýsingar eru birtar eftir innri upplýsingagjöf OR. Starfsþættir sem eru birtir eru Veitur, sem samanstanda af veiturekstri samstæðunnar í heitu og köldu vatni,
dreifingu rafmagns og fráveitu, Orkusala og framleiðsla vegna samkeppnisreksturs í framleiðslu og sölu rafmagns og heits vatns auk Annarrar starfsemi sem sýnir rekstur
móðurfyrirtækisins, Ljósleiðarans og Carbfix félaganna. Móðurfyrirtækið sér um þjónustu við dótturfélög, leigu húsnæðis og búnaðar, tilfallandi sölu sérfræðiþjónustu og
fleira. Ljósleiðarinn sér um rekstur ljósleiðarakerfis og Carbfix félögin vinna að þróun og útbreiðslu Carbfix kolefnisbindingaraðferðarinnar með það að markmiði að draga úr
losun gróðurhúsaloftegunda og sporna gegn loftlagsbreytingum. Við gerð starfsþáttayfirlits er notast við sömu reikningsskilareglur og samstæðan notast við og lýst er í
skýringu 38.
Rekstrarstarfsþættir - svið
Árið 2022
Veitur
Orkusala
og framleiðsla
Önnur
starfsemi
Jöfnunar-
færslur
Beiting
IFRS 16*
Samtals
Tekjur frá þriðja aðila ...............................................................
34.557.078
18.101.837
4.305.906
0
56.964.822
Tekjur innan samstæðu ...........................................................
5.413.669
6.517.806
9.980.125
(
21.911.601)
(
0)
Tekjur starfsþátta .....................................................................
39.970.748
24.619.643
14.286.032
(
21.911.601)
56.964.822
Rekstrargjöld starfsþátta ..........................................................
(
21.135.767)
(
10.799.847)
(
11.294.645)
21.838.815
171.467 (
21.219.976)
Rekstrarhagnaður starfsþátta, EBITDA ...................................
18.834.981
13.819.796
2.991.387
(
72.785)
171.467
35.744.846
Afskriftir ....................................................................................
(
6.697.930)
(
5.344.154)
(
2.335.724)
54.662
(
116.129) (
14.439.275)
Afkoma starfsþátta, EBIT .........................................................
12.137.051
8.475.642
655.663
(
18.123)
55.338
21.305.571
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld ...........................................
(
8.039.429)
(
2.709.472)
(
1.441.863)
969.481
(
62.195) (
11.283.478)
Áhrif hlutdeildarfélaga ..............................................................
0
0
(
3.159)
0
(
3.159)
Tekjuskattur .............................................................................
(
391.084)
(
1.121.383)
282.450
(
354.252)
2.579 (
1.581.692)
Hagnaður (tap) ársins ..............................................................
3.706.538
4.644.787
(
506.909)
597.106
(
4.279)
8.437.242
Árið 2021
Tekjur frá þriðja aðila ...............................................................
31.636.055
16.338.974
3.914.807
0
51.889.836
Tekjur innan samstæðu ...........................................................
4.809.368
8.731.561
9.599.222
(
23.140.151)
0
Tekjur starfsþátta .....................................................................
36.445.423
25.070.535
13.514.029
(
23.140.151)
51.889.836
Rekstrargjöld starfsþátta .........................................................
(
20.592.408)
(
11.358.125)
(
9.675.656)
23.071.626
174.257 (
18.380.306)
Rekstrarhagnaður starfsþátta, EBITDA ...................................
15.853.015
13.712.410
3.838.373
(
68.525)
174.257
33.509.530
Afskriftir ....................................................................................
(
5.934.076)
(
5.221.711)
(
2.025.583)
51.355
(
126.947) (
13.256.961)
Afkoma starfsþátta, EBIT .........................................................
9.918.940
8.490.698
1.812.791
(
17.169)
47.310
20.252.569
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld ...........................................
(
5.081.383)
(
5.254.790)
(
244.422)
6.600.430
(
76.224) (
4.056.388)
Áhrif hlutdeildarfélaga ..............................................................
0
0
(
3.967)
0
(
3.967)
Tekjuskattur .............................................................................
(
568.486)
(
629.260)
(
493.939)
(
2.471.572)
10.871 (
4.152.386)
Hagnaður ársins ......................................................................
4.269.072
2.606.649
1.070.463
4.111.688
( 18.042) 12.039.829
* Upplýsingar sem stjórnendur horfa til vegna starfsþátta taka ekki mið af reglum IFRS 16.
Skýringar
28
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
5.
Starfsþáttayfirlit, frh.
Rekstrarstarfsþættir - svið, frh.
Orkusala
Önnur
Beiting
Veitur
og framleiðsla
starfsemi
Jöfnunarfærslur
IFRS 16*
Samtals
Efnahagur (31.12.2022)
Varanlegir rekstrarfjármunir og óefnislegar eignir ....................
212.808.689
149.985.284
47.073.723
0
409.867.696
Leigueignir ...............................................................................
2.180.951
2.180.951
Aðrar eignir ...............................................................................
23.181.593
11.637.831
189.044.494
( 185.042.458)
38.821.461
450.870.108
Vaxtaberandi skuldir ................................................................
75.471.782
59.629.752
170.806.194
( 135.101.533)
170.806.194
Leiguskuldir .............................................................................
2.266.994
2.266.994
Aðrar skuldir .............................................................................
16.934.061
11.334.039
53.926.153
( 50.833.411)
31.360.842
204.434.030
Fjárfestingar
Varanlegir rekstrarfjármunir og óefnislegar eignir ....................
11.849.074
3.200.457
6.117.078
0
21.166.608
Efnahagur (31.12.2021)
Varanlegir rekstrarfjármunir og óefnislegar eignir ....................
188.654.726
137.513.969
40.511.046
0
366.679.741
Leigueignir ...............................................................................
2.576.177
2.576.177
Aðrar eignir ..............................................................................
19.054.117
10.896.392
187.047.232
( 172.371.492)
44.626.249
413.882.166
Vaxtaberandi skuldir ................................................................
68.675.925
57.795.104
165.047.192
( 126.471.030)
165.047.192
Leiguskuldir .............................................................................
2.655.361
2.655.361
Aðrar skuldir .............................................................................
16.040.778
11.224.130
50.026.064
( 44.764.436)
32.526.535
200.229.088
Fjárfestingar
Varanlegir rekstrarfjármunir og óefnislegar eignir ....................
11.992.633
2.300.589
4.228.820
0
18.522.041
Skýringar
29
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
6. Greining á rekstri jarðvarmaorkuvera
Upplýsingar um afkomu á framleiðslu raforku og heitu vatni sbr. 5. mgr. 41. gr. laga nr. 65/2003:
Raforka
Heitt vatn
Raforka
Heitt vatn
2022
2022
2021
2021
Jarðvarmavirkjanir
Tekjur ....................................................................... 13.427.092
4.837.520
12.211.221
4.958.641
Rekstrargjöld ....................................................... ( 2.504.779) (
1.362.312) (
2.354.935) (
1.274.160)
Afskriftir ............................................................... ( 3.923.068) (
1.335.121) (
4.005.916) (
1.138.493)
Afkoma fyrir fjármagnsgjöld ........................................
6.999.244
2.140.087
5.850.370
2.545.989
Arðsemi fjárfestingar ...........................................
5,9%
5,6%
5,7%
8,2%
Hellisheiðarvirkjun og Nesjavallavirkjun eru blandaðar virkjanir, þar sem bæði er framleitt heitt vatn og raforka.
Við skiptingu á sameiginlegum kostnaði er miðað við skiptireglu Orku náttúrunnar og ON Power sem Orkustofnun
hefur hafnað. Orkustofnun er skylt lögum samkvæmt setja félögunum nýjar skiptireglur í kjölfar höfnunarinnar,
sem stofnunin hefur ekki gert enn. Uns Orkustofnun setur félögunum nýjar skiptireglur þá er afkoma miðla miðuð
við skiptireglur Orku náttúrunnar og ON Power sem ekki hafa verið samþykktar af Orkustofnun.
7. Laun og launatengd gjöld
2022
2021
Laun og launatengd gjöld greinast þannig:
Laun .......................................................................................................................
7.461.098
7.077.519
Mótframlag í lífeyrissjóði .........................................................................................
1.007.547
959.265
Breyting lífeyrisskuldbindingar ................................................................................
76.794
9.167
Önnur launatengd gjöld ..........................................................................................
672.567
617.346
Laun og launatengd gjöld samtals ..........................................................................
9.218.005
8.663.297
Laun og launatengd gjöld eru þannig færð í ársreikninginn:
Gjaldfært í rekstrarreikningi ....................................................................................
7.939.019
7.502.005
Eignfært á framkvæmdir .........................................................................................
1.278.986
1.161.292
Laun og launatengd gjöld samtals ..........................................................................
9.218.005
8.663.297
Starfsmannafjöldi:
Fjöldi ársverka ........................................................................................................
577
581
Starfskjör stjórna, forstjóra og framkvæmdastjóra móðurfyrirtækis og dótturfélaga greinast þannig:
Laun og mótframlag í feyrissjóð stjórnar móðurfyrirtækis .....................................
24.537
20.797
Laun og mótframlag í lífeyrissjóð forstjóra móðurfyrirtækis ...................................
48.510
48.783
Laun og mótframlag í lífeyrissjóð fjögurra framkvæmdastjóra móðurfyrirtækis* ....
120.457
138.690
Laun og mótframlag í lífeyrissjóð fjögurra stjórna dótturfélaga ..............................
17.964
14.182
Laun og mótframlag í lífeyrissjóð fjögurra framkvæmdastjóra dótturfélaga ...........
153.680
135.049
Starfslokagreiðslur ..................................................................................................
32.846
17.673
397.994
375.176
*Fimm framkvæmdastjórar í fjóra mánuði 2021.
8. Þóknun greidd til endurskoðanda
2022
2021
Þóknun vegna endurskoðunar ársreiknings og könnunar árshlutauppgjöra .........
33.609
27.026
Önnur þjónusta greidd til endurskoðanda .............................................................
3.941
5.002
Samtals þóknun greidd til endurskoðanda ............................................................
37.549
32.028
Skýringar
30
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
9. Afskriftir og virðisrýrnun
2022
2021
Afskriftir og virðisrýrnun greinast þannig:
Afskriftir varanlegra rekstrarfjármuna, sbr. skýringu 12 ..........................................
13.855.622
12.736.800
Afskriftir óefnislegra eigna, sbr. skýringu 13 ...........................................................
467.523
393.214
Afskrift leigueignar, sbr. skýringu 14 ......................................................................
116.129
126.947
Afskriftir og virðisrýrnun færð í rekstrarreikning ......................................................
14.439.275
13.256.960
10. Fjármunatekjur og frmagnsgjöld
2022
2021
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld greinast þannig:
Vaxtatekjur af lánum og kröfum ..............................................................................
314.071
182.844
Vaxtagjöld og greiddar verðbætur ............................................................................ (
4.960.939)
(
4.031.786)
Áfallnar verðbætur .................................................................................................... (
7.513.412)
(
3.832.508)
Ábyrgðargjald til eigenda 1) ...................................................................................... (
491.483)
(
529.919)
Vaxtagjöld samtals ...................................................................................................
(
12.965.835)
(
8.394.213)
Gangvirðisbreytingar innbyggðra afleiða í raforkusölusamningum ........................
942.160
6.573.330
Gangvirðisbreytingar fjáreigna og fjárskulda á gangvirði í gegnum rekstur ............... (
651.888)
671.804
Gangvirðisbreyting áhættuvarnarsamninga ............................................................
2.061.035
(
962.797)
Vextir vegna uppgjörs gjaldmiðlasamninga (dómsmál) ..........................................
0
(
2.578.937)
Uppgjör áhættuvarnarsamninga ................................................................................ (
1.335.910)
(
1.408.740)
Gengismunur ..........................................................................................................
141.812
1.739.350
Arðstekjur ...............................................................................................................
211.077
120.972
Aðrar tekjur af fjáreignum og fjárskuldum samtals .................................................
1.368.286
4.154.981
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld samtals ...............................................................
(
11.283.478)
(
4.056.388)
1) Samstæðan greiddi ábyrgðargjald til núverandi og fyrrverandi eigenda OR vegna ábyrgða sem þeir hafa veitt á
skuldir samstæðunnar samkvæmt ákvörðun aðalfundar OR árið 2005. Gjaldið er á ársgrunni, 0,82% (2021:
0,81%) á lán vegna sérleyfisstarfsemi og 0,63% (2021: 0,60%) á lán vegna samkeppnisstarfsemi. Útreikningur
gjaldsins er gerður miðað við stöðu lána í lok hvers ársfjórðungs. Ábyrgðargjaldið nam samtals 491 milljónum kr.
á árinu 2022 (2021: 530 milljónir kr.) og er fært á meðal vaxtagjalda.
Gangvirðisbreytingar gegnum rekstur
Við mat á gangvirði óskráðra fjáreigna og fjárskulda er beitt viðurkenndum verðmatsaðferðum sem er lýst í
skýringu 38. Gangvirðisbreyting sem færð er til tekna í rekstrarreikningi vegna þessa nemur samtals 2.351
milljónum kr. á árinu 2022 (2021: tekjufærsla fjárhæð 6.282 milljónir kr.). Gangvirðisbreytingar sem tilheyra
fjáreignum og fjárskuldum sem flokkaðar eru á stigi 3 er tekjufærsla fjárhæð 479 milljónum kr. á árinu 2022
(2021: tekjufærsla að fjárhæð 6.801 milljónir kr.).
Skýringar
31
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
11.
Tekjuskattur
Félög í samstæðunni eru tekjuskattsskyld vegna starfsemi sinnar í samræmi við 2. gr. laga nr. 90/2003 um
tekjuskatt fyrir utan að rekstur vatnsveitu og fráveitu er undanþeginn tekjuskatti.
Móðurfyrirtækið er í 37,6% skatthlutfalli en önnur skattskyld félög samstæðunnar hafa 20% skatthlutfall.
Tekjuskattur færður í rekstrarreikning greinist þannig:
2022
2021
Tekjuskattur til greiðslu ...........................................................................................
1.490.981
1.753.949
Breyting á frestuðum tekjuskatti .............................................................................
90.710
2.398.436
Gjaldfærður tekjuskattur .........................................................................................
1.581.692
4.152.386
Virkt skatthlutfall greinist þannig: 2022
2021
Hagnaður ársins fyrir tekjuskatt ................................................. 10.018.933
16.192.215
Tekjuskattur skv. skatthlutfalli móðurfyrirtækis ...
37,6%
3.767.119
37,6%
6.088.273
Áhrif skatthlutfalla dótturfélaga ...........................
(
13,0%) (
1.302.424)
(
7,1%)
(
1.141.887)
Óskattskyld starfsemi vatnsveitu og fráveitu .......
(
8,0%) (
805.474)
(
4,6%)
(
750.246)
Áhrif gengismunar vegna mismunandi
starfrækslugjaldmiðla í samstæðunni ..............
(
0,32%) (
31.858)
(
0,09%)
(
15.075)
Aðrir liðir ..............................................................
(
0,46%) (
45.670)
(
0,18%)
(
28.679)
Virkur tekjuskattur ...............................................
15,8%
1.581.692
25,6%
4.152.386
Tekjuskattur færður beint á eigið
Frestaður skattur
Fellur til vegna tekna og gjalda sem færð eru beint yfir á eigið
2022
2021
Tekjuskattsáhrif af endurmati ................................................................................
3.795.162
2.645.771
Frestaður tekjuskattur samtals ..............................................................................
3.795.162
2.645.771
Skýringar
32
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
12.
Varanlegir rekstrarfjármunir
Framleiðslu-
Veitu-
Aðrar
Aðrir lausa-
2022
kerfi
kerfi
fasteignir
fjármunir
Samtals
Heildarverð
Staða í ársbyrjun ........................
317.329.727
381.612.662
10.263.261
3.794.059
712.999.709
Viðbætur á árinu .........................
5.598.798
12.375.382
1.965.103
619.303
20.558.586
Þýðingarmunur ...........................
11.719.890
0
0
0
11.719.890
Selt og aflagt á árinu ..................
( 864.542) (
1.660.687) (
8.175)
(
198.224)
(
2.731.629)
Endurmat, hækkun .....................
21.915.947
40.001.687
0
0
61.917.634
Staða í árslok .............................
355.699.819
432.329.044
12.220.189
4.215.137
804.464.189
Afskriftir
Staða í ársbyrjun ........................
140.653.075
205.804.966
781.623
2.046.786
349.286.450
Afskrifað á árinu .........................
7.102.980
6.225.233
198.394
329.015
13.855.622
Þýðingarmunur ...........................
2.668.674
0
0
0
2.668.674
Selt og aflagt á árinu ..................
( 864.542) (
1.660.654) (
1.811)
(
130.344)
(
2.657.351)
Endurmat, hækkun .....................
12.347.884
22.201.994
0
0
34.549.878
Staða í árslok .............................
161.908.071
232.571.539
978.205
2.245.457
397.703.273
Bókfært verð
Bókfært verð 1.1. 2022................
176.676.652
175.807.696
9.481.638
1.747.273
363.713.260
Bókfært verð 31.12.2022.............
193.791.748
199.757.504
11.241.984
1.969.680
406.760.916
2021
Heildarverð
Staða í ársbyrjun ........................
296.669.526
342.855.126
9.056.003
3.254.290
651.834.946
Viðbætur á árinu .........................
4.453.577
11.572.904
1.330.226
642.773
17.999.480
Þýðingarmunur ...........................
3.152.458
0
0
0
3.152.458
Selt og aflagt á árinu ..................
( 89.203) (
86.597) (
122.968)
(
103.003)
(
401.772)
Endurmat, hækkun .....................
13.143.369
27.271.229
0
0
40.414.598
Staða í árslok .............................
317.329.727
381.612.662
10.263.261
3.794.059
712.999.709
Afskriftir
Staða í ársbyrjun ........................
125.987.170
185.814.894
718.007
1.821.647
314.341.717
Afskrifað á árinu .........................
6.633.720
5.586.469
186.380
330.231
12.736.800
Þýðingarmunur ...........................
683.451
0
0
0
683.451
Selt og aflagt á árinu ..................
(
63.051) (
86.630) (
122.764)
(
105.092)
(
377.537)
Endurmat, hækkun .....................
7.411.786
14.490.232
0
0
21.902.018
Staða í árslok .............................
140.653.075
205.804.966
781.623
2.046.786
349.286.450
Bókfært verð
Bókfært verð 1.1. 2021................
170.682.357
157.040.232
8.337.996
1.432.643
337.493.228
Bókfært verð 31.12.2021.............
176.676.652
175.807.696
9.481.638
1.747.273
363.713.260
Fjárfestingar á árinu án greiðsluáhrifa námu í árslok 1.938,2 milljónum kr. (2021: 1.788,8 milljónum kr.). Breyting
ársins á fjárfestingum án greiðsluáhrifa nemur 149,5 milljónum kr.
Skýringar
33
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
12.
Varanlegir rekstrarfjármunir, frh.
Endurmat
Við endurmat eru viðkomandi eignaflokkar metnir til gangvirðis. Endurmat er fært á sérstakan endurmatsreikning
meðal eigin fjár frádregnum tekjuskatti samanber skýringu 38 d. Endurmatið er unnið af sérfræðingum innan
samstæðunnar.
Endurmat var síðast framkvæmt í viðkomandi kerfum samkvæmt eftirfarandi töflu:
Dagsetning
endurmats
Framleiðslukerfi:
Heitt vatn ...........................................................................................................................................
30.9.2022
Kalt vatn ............................................................................................................................................
30.9.2022
Rafmagn ............................................................................................................................................
31.12.2018
Dreifikerfi:
Heitt vatn ...........................................................................................................................................
30.9.2022
Kalt vatn ............................................................................................................................................
30.9.2022
Fráveita .............................................................................................................................................
30.9.2022
Rafmagn ............................................................................................................................................
30.9.2022
Gagnaflutningur .................................................................................................................................
30.9.2022
Gangvirði framangreindra eigna er ákvarðað út frá afskrifuðu endurstofnverði. Það felur í sér lagt er mat á
breytingar á byggingarkostnaðarverði samskonar eigna og bæði stofnverð og uppsafnaðar afskriftir endurmetnar í
samræmi við þær breytingar. Við þennan útreikning var stuðst við opinberar upplýsingar og rauntölur úr bókhaldi
samstæðunnar um verðbreytingar á kostnaðarliðum og tekið tillit til áætlunar um vægi hvers kostnaðarliðar í
heildarkostnaði við byggingu samskonar eigna. Kostnaðarliðir og hlutfallslegt vægi þeirra var ákvarðað af
sérfræðingum samstæðunnar. Einnig er litið til niðurstöðu virðisrýrnunarprófs og endurmat ekki fært umfram vænt
núvirt framtíðarsjóðstreymi af viðkomandi eignum. Veitukerfi fyrir heitt vatn, kalt vatn, fráveitu og rafmagn eru nýtt
í starfsemi sem er háð sérleyfi og tekjumörk miða fyrst og fremst við breytingar á byggingarvísitölu. Tekið er tillit til
þess við ákvörðun gangvirðis þessara kerfa. Endurmat flokkast undir stig 3 af gangvirði, en stigin eru nar
útskýrð í skýringu 32.
Upplýsingar um endurmetnar eignir í árslok
31.12.2022
Framleiðslu-
kerfi
Veitu-
kerfi
Samtals
Endurmetið kfært verð ............................................................
193.791.748
199.757.504
393.549.253
Þar af áhrif endurmats .................................................................. (
63.239.182)
( 76.482.941)
( 139.722.124)
Bókfært verð án endurmats ........................................................
130.552.566
123.274.563
253.827.129
31.12.2021
Endurmetið kfært verð ............................................................
176.676.652
175.807.696
352.484.348
Þar af áhrif endurmats .................................................................. (
53.113.203)
( 65.811.657)
( 118.924.860)
Bókfært verð án endurmats ........................................................
123.563.448
109.996.040
233.559.488
Skýringar
34
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
12. Varanlegir rekstrarfjármunir, frh.
Virðisrýrnunarpf
Virðisrýrnunarpróf voru gerð í árslok 2022 fyrir veitu- og framleiðslukerfi virkjana. Prófin voru gerð miðað við stöðu
eigna í lok september 2022 til staðfesta hvort bæði eignir í notkun og helstu eignir í byggingu standi undir
væntu framtíðarsjóðstreymi. Virðisrýrnunarpróf eru framkvæmd á hvern og einn miðil fyrir framleiðslukerfi og
veitukerfi sem er minnsta sjóðskapandi eining.
Endurheimtanleg fjárhæð hvers miðils var metin út frá notkunarvirði. Notkunarvirði var ákvarðað á þann hátt
núvirða áætlað framtíðarfjárstreymi miðað við áframhaldandi nýtingu miðlanna. Fjárstreymi var byggt á
rekstraráætlun næstu fimm ára. Við mat á nýtingarvirði byggja stjórnendur á áætlun um framtíðar þróun
starfseminnar, byggt er á bæði ytri og innri upplýsingum.
Stuðst var við eftirfarandi forsendur við mat á notkunarvirði:
Árið 2022
Veitukerfi
Framl.kerfi
Hitaveita
Rafmagn
Vatnsveita
Fráveita
virkjana
Meðalvöxtur tekna 2023-2027 ....
2,4%
3,7%
0,6%
1,3%
2,1%
Framt.vöxtur m.t.t. verðlagsþr. ....
0,0%
0,0%
0,4%
0,4%
0,0%-7,8%
EBITDA meðalvöxtur 2023-2027
3,7%
6,5%
-0,2%
0,7%
1,7%
Veginn fjármagnskostnaður ........
5,1%
5,0%
5,0%
5,0%
3,13%-9,72%
Árið 2021
Veitukerfi
Framl.kerfi
Hitaveita
Rafmagn
Vatnsveita
Fráveita
virkjana
Meðalvöxtur tekna 2022-2026 ....
1,9%
2,5%
1,6%
1,9%
4,1%
Framt.vöxtur m.t.t. verðlagsþr. ....
0,7%
0,5%
0,4%
0,3%
0,15%-0,20%
EBITDA meðalvöxtur 2022-2026
5,2%
3,7%
5,0%
4,6%
6,2%
Veginn fjármagnskostnaður ........
3,6%
3,7%
3,2%
3,4%
3,59%-4,35%
Ekki eru líkur á virðisrýrnun hjá Veitum Virkjunum þar sem umframvirði er til staðar. Próf fyrir
rafmagnsframleiðslu stóriðju er þó næmt fyrir breytingum á lykilforsendum. Ef ávöxtunarkrafa hækkar um 0,1
prósentustig en öðrum forsendum er haldið óbreyttum þá lækkar umframvirði rafmagnsframleiðslu um 4,2
milljarða króna. Ef áætluð EBITDA er 1% gri á ári út áætlunartímabilið en öðrum forsendum er haldið
óbreyttum reiknast virðisrýrnun í rafmagnsframleiðslu um 2,8 milljarða króna. Í hvorugu tilfelli kemur þó til
virðisrýrnunar.
Fasteignamat og vátryggingave
Fasteignamat þeirra eigna samstæðunnar sem metnar eru fasteignamati nam 45.610 milljónum kr. í árslok 2022
(2021: 39.603 milljónum kr.). Brunabótamat eigna samstæðunnar er 60.951 milljónir kr. á sama tíma (2021:
52.042 milljónir kr.). Meðal þessara eigna eru fasteignir sem eignfærðar eru meðal framleiðslukerfa og dreifikerfa.
Vátryggingaverðmæti eigna samstæðunnar er 487.634 milljónir kr. í árslok 2022 (2021: 454.249 milljónir kr.).
Skuldbindingar
Samstæðan hefur gert innkaupa- og verksamninga vegna framkvæmda við framleiðslu- og dreifikerfi. Eftirstöðvar
þessara samninga eru í árslok 4.476 milljónir kr. (2021: 5.144 milljónir kr.).
Skýringar
35
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
13.
Óefnislegar eignir
Óefnislegar eignir greinast þannig:
Hita-
2022
réttindi
Hugbúnaður
Þróunareignir
Samtals
Heildarverð
Staða í ársbyrjun .................................................
1.427.031
3.867.437
192.278
5.486.747
Viðbætur á árinu .................................................
0
617.118
( 9.296)
607.822
Staða í árslok ......................................................
1.427.031
4.484.556
182.982
6.094.569
Afskriftir
Staða í ársbyrjun .................................................
457.768
2.055.060
7.437
2.520.265
Afskrifað á árinu ..................................................
0
461.075
6.448
467.523
Staða í árslok ......................................................
457.768
2.516.135
13.885
2.987.789
Bókfært verð
Bókfært verð 1.1. 2022 .......................................
969.263
1.812.377
184.841
2.966.481
Bókfært verð 31.12.2022 ....................................
969.263
1.968.420
169.097
3.106.779
2021
Heildarverð
Staða í ársbyrjun .................................................
1.427.031
3.528.686
135.385
5.091.101
Viðbætur á árinu .................................................
0
465.668
56.894
522.562
Selt og aflagt á árinu ...........................................
0
( 126.916)
0
( 126.916)
Staða í árslok ......................................................
1.427.031
3.867.437
192.278
5.486.747
Afskriftir
Staða í ársbyrjun .................................................
457.768
1.796.199
0
2.253.968
Afskrifað á árinu ..................................................
0
385.777
7.437
393.214
Selt og aflagt á árinu ...........................................
0
( 126.916)
0
( 126.916)
Staða í árslok ......................................................
457.768
2.055.060
7.437
2.520.265
Bókfært verð
Bókfært verð 1.1. 2021 .......................................
969.263
1.732.486
135.385
2.837.134
Bókfært verð 31.12.2021 ....................................
969.263
1.812.377
184.841
2.966.481
14. Leigueignir og leiguskuldir
Sjá lýsingu á reikningsskilaaðferðum í skýringu 38 t.
Samstæðan leigir fasteignir og lóðir. Þessir leigusamningar eru til mis langs tíma en yfirleitt með möguleika á
endurnýjun í lok leigutímans. Sumir leigusamningar innifela viðbótar leigugreiðslur sem eru byggðar á breytingu á
tilteknum vísitölum. Samstæðunni er óheimilt að gera samninga um framleigu vegna ákveðinna leigusamninga.
Samstæðan kýs færa ekki leigueignir og leiguskuldir vegna skammtímaleigusamninga og vegna
leigusamninga um eignir með lágt verðgildi. Samstæðan gjaldfærir leigugreiðslur vegna þessara leigusamninga
línulega á leigutíma.
Skýringar
36
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
14. Leigueignir og leiguskuldir, frh.
Leigueignir greinast þannig:
2022
2021
Leigueignir
Staða í ársbyrjun ...................................................................................................
2.576.177
2.590.642
Viðbætur vegna nýrra eða framlengdra samninga á árinu ....................................
258.466
101.751
Lækkun vegna uppsögn samninga á árinu og breyttra leigugreiðslna ..................
(
614.027)
(
33.915)
Verðbætur af leigueign ..........................................................................................
76.465
44.645
Afskriftir ársins .......................................................................................................
(
116.129)
(
126.947)
Staða í árslok ........................................................................................................
2.180.951
2.576.177
Fjárhæðir færðar í rekstrarreikning:
Afskriftir leigueigna ................................................................................................
116.129
126.947
Leiguskuldir greinast þannig:
2022
2021
Leiguskuldir
Staða í ársbyrjun ...................................................................................................
2.655.361
2.640.913
Hækkun vegna nýrra eða framlengdra samninga á árinu .....................................
258.466
101.751
Lækkun vegna uppsögn samninga á árinu og breyttra leigugreiðslna ..................
(
614.027)
(
33.915)
Vaxtagjöld ..............................................................................................................
62.195
76.224
Greiddar leiguskuldir á árinu .................................................................................
(
171.467)
(
174.257)
Hækkun vegna vísitölubindingar leigugreiðslna ....................................................
76.465
44.645
Staða í árslok ........................................................................................................
2.266.994
2.655.361
Ónúvirt greiðsluflæði leiguskulda greinist þannig:
Innan árs
Eftir 1 til 5 ár
Eftir 5 ár
Samtals
Leigugreiðslur .....................................................
190.640
475.722
2.950.286
3.616.648
Vaxtagreiðslur ....................................................... (
62.635) (
226.495)
(
1.060.525)
(
1.349.655)
Samtals ...............................................................
128.005
249.227
1.889.761
2.266.994
Fjárhæðir færðar í rekstrarreikning:
2022
2021
Vaxtagjöld af leiguskuldum ....................................................................................
62.195
76.224
Fjárhæðir færðar í sjóðstreymi vegna leigugreiðslna:
Vaxtaþáttur (settur fram í sjóðstreymisyfirliti í línu „Greiddir vextir“) .....................
76.392
76.071
Afborgunarþáttur (sett fram í sjóðstreymisyfirliti í línu „Afborganir leiguskulda“) ...
95.075
98.186
Flestir leigusamningar samstæðunnar um fasteignir fela í sér framlengingarheimildir sem samstæðunni er heimilt
nýta allt einu ári fyrir lok óuppsegjanlegs leigutímabils. Samstæðan leggur mat á það við upphaf
leigusamnings hvort það talið nokkuð líklegt hún muni nýta heimildir til framlenginga. Ef verulegar
breytingar verða á aðstæðum sem eru á valdi samstæðunnar, mun hún endurmeta hvort framlengingarheimildir
verði nýttar.
Skýringar
37
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
15.
Eignarhlutar í hlutdeildarfélögum
2022
2021
Eignarhluti
Bókfært verð
Eignarhluti
Bókfært verð
Íslensk Nýorka ehf. ............................................
28,81%
31.212
29,11%
32.758
Netorka hf. ..........................................................
38,41%
46.657
38,41%
44.411
Orkuskólinn REYST hf. .......................................
45,00%
3.395
45,00%
3.753
Samtals ...............................................................
81.264
80.923
Hlutdeild samstæðunnar í afkomu hlutdeildarfélaga var neikvæð um 3.159 þúsund kr. á árinu 2022 (2021:
neikvæð um 3.967 þúsund kr.).
16.
Eignarhlutar í öðrum lögum
Fastafjármunir
Eignarhluti
2022
Eignarhluti
2021
Aðrir eignarhlutar í félögum ................................
55.680
55.680
Veltufjármunir
Landsnet hf. 1) ....................................................
6,8%
5.632.000
6,8%
6.095.000
Eignarhlutar í öðrum félögum samtals ................
5.687.680
6.150.680
Gangvirði eignarhluta sem flokkaðir eru sem fjáreignir á gangvirði í gengum aðra heildarafkomu er ákvarðað með
viðurkenndum matsaðferðum. Stuðst er við verðmat sem framkvæmt er af óháðum þriðja aðila auk mats
sérfræðinga innan OR. Gangvirðislækkun Landsnets hf. nam 463 milljónum. kr. á árinu 2022 (2021: hækkun um
228 milljónir kr.) og var lækkunin færð á sérstakan gangvirðisreikning meðal eigið fjár. Sjá nánar í skýringu 32.
1) Lagaákvæði um breytt eignarhald flutningsfyrirtækis raforku kom til framkvæmda 1. júlí 2022, skv. 19. gr. laga
nr. 74/2021. Lögin kveða á um breytt eignarhald Landsnets með þeim hætti það verði í beinni eigu ríkisins
og/eða sveitarfélaga. Eignahlutur OR í Landsneti hf. í árslok 2022 er því færður meðal veltufjármuna. Snánar í
skýringu 37.
17. Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum
2022
2021
Gangvirði innbyggðra afleiða í raforkusölusamningum í ársbyrjun ........................
616.949
(
5.956.381)
Breyting á gangvirði á árinu ...................................................................................
942.160
6.573.330
Gangvirði innbyggðra afleiða í raforkusölusamn. í árslok, eign / (skuld) ...............
1.559.109
616.949
Skipting innbyggðu afleiðanna er eftirfarandi:
Langtímahluti innbyggðra afleiða, eign / (skuld) ...................................................
1.448.798
(
931.389)
Skammtímahluti innbyggðra afleiða eign / (skuld) .................................................
110.312
1.548.338
Innbyggðar afleiður samtals ..................................................................................
1.559.109
616.949
Frekari umfjöllun um innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum finna í skýringu 27 c.
Skýringar
38
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
18.
Áhættuvarnarsamningar
Áhættuvarnarsamningar á gangvirði gegnum rekstrarreikning:
2022
2021
Eignir
Áhættuvarnarsamningar, langtímahluti ..................................................................
78.545
73.264
Áhættuvarnarsamningar, skammtímahluti .............................................................
346.984
17.036
425.530
90.300
Skuldir
Áhættuvarnarsamningar, langtímahluti ..................................................................
(
40.275)
(
332.279)
Áhættuvarnarsamningar, skammtímahluti .............................................................
(
150.384)
(
1.584.188)
(
190.659)
(
1.916.467)
Hrein eign (skuld) vegna áhættuvarnarsamninga
234.870
(
1.826.167)
Áhættuvarnarsamningar eru metnir með núvirtu framtíðargreiðsluflæði og markaðsgögn notuð við verðlagninguna.
19.
Tekjuskattseign og tekjuskattsskuldbinding
Tekjuskattseign og tekjuskattsskuldbinding greinast þannig:
2022
Skatteign
Skattskuld
Samtals
Tekjuskattseign (-skuldbinding) í ársbyrjun ................................
3.812.930
( 16.929.779)
(
13.116.849)
Reiknaður tekjuskattur ársins ........................................................ (
91.175)
( 1.490.517)
( 1.581.692)
Tekjuskattur til greiðslu ..............................................................
46.437
1.444.544
1.490.981
Tekjuskattsáhrif af endurmati .....................................................
0
( 3.795.162)
( 3.795.162)
Aðrar breytingar ............................................................................ (
8.962)
( 276.451)
( 285.412)
Tekjuskattseign (-skuldbinding) í árslok .....................................
3.759.230
( 21.047.364)
(
17.288.134)
2021
Tekjuskattseign (-skuldbinding) í ársbyrjun ................................
6.675.003
( 14.662.897)
( 7.987.895)
Reiknaður tekjuskattur ársins ........................................................ (
2.888.687)
( 1.263.699)
( 4.152.386)
Tekjuskattur til greiðslu .............................................................
26.614
1.727.336
1.753.949
Tekjuskattsáhrif af endurmati .....................................................
0
( 2.645.771)
( 2.645.771)
Aðrar breytingar ..........................................................................
0
( 84.747)
( 84.747)
Tekjuskattseign (-skuldbinding) í árslok .....................................
3.812.930
( 16.929.779)
(
13.116.849)
Tekjuskattseign og tekjuskattsskuldbinding greinast þannig á einstaka liði efnahagsreikningsins:
31.12.2022 31.12.2021
Skatteign
Skattskuld
Skatteign
Skattskuld
Varanlegir rekstrarfjármunir ................................
897.394 (
20.753.226)
840.820
(
17.344.151)
Innbyggðar afleiður ............................................... (
586.225)
0
( 231.973)
0
Aðrir liðir ............................................................... (
214.403) (
307.401)
635.223
414.372
Áhrif af yfirfæranlegu skattalegu tapi ..................
3.662.464
13.262
2.568.859
0
Tekjuskattseign (-skuldbinding) í árslok ..............
3.759.231 (
21.047.364)
3.812.930
(
16.929.779)
Skýringar
39
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
19. Tekjuskattseign og tekjuskattsskuldbinding, frh.
Yfirfæranlegt skattalegt tap
Samkvæmt gildandi skattalöggjöf er yfirfæranlegt skattalegt tap nýtanlegt á móti skattskyldum hagnaði í 10 ár frá
því það myndast. Yfirfæranlegt skattalegt tap í árslok er nýtanlegt sem hér segir:
2022
2021
Yfirfæranlegt skattalegt tap ársins 2018, nýtanlegt til ársins 2028 ........................
41.429
41.429
Yfirfæranlegt skattalegt tap ársins 2019, nýtanlegt til ársins 2029 ........................
2.059.754
2.059.754
Yfirfæranlegt skattalegt tap ársins 2020, nýtanlegt til ársins 2030 ........................
2.398.725
2.398.725
Yfirfæranlegt skattalegt tap ársins 2021, nýtanlegt til ársins 2031 ........................
2.332.165
2.332.165
Yfirfæranlegt skattalegt tap ársins 2022, nýtanlegt til ársins 2032 ........................
3.099.628
-
Yfirfæranlegt skattalegt tap í árslok .......................................................................
9.931.701
6.832.073
Stjórnendur hafa lagt mat á nýtingu yfirfæranlegs skattalegs taps og gert áætlanir um skattskyldan hagnað næstu
ár. Tekjuskattseign vegna yfirfæranlegs taps er færð upp að því marki sem talið er að það nýtist.
20.
Birgðir
2022
2021
Efnisbirgðir ............................................................................................................
1.881.036
1.337.505
Verk í vinnslu ..........................................................................................................
416.817
0
2.297.853
1.337.505
Efnisbirgðir samanstanda af efni til viðhalds framleiðslu- og dreifikerfa samstæðunnar. Hluti birgða er skilgreindur
sem öryggisbirgðir, þ.e. þær birgðir sem verða vera til staðar til bregðast við bilunum eða viðhaldi jafnvel þó
veltuhraði þeirra lítill. Verðmæti birgða er yfirfarið reglulega. Birgðir til endurnýjunar og nýbygginga eru
eignfærðar meðal varanlegra rekstrarfjármuna sem hluti af kostnaði við eignir í byggingu.
Verk í vinnslu eru verkefni á svæðum sem eru í uppbyggingu og ætluð eru til endursölu.
21. Viðskiptakröfur og aðrar skammtímakröfur
Viðskiptakröfur greinast þannig í árslok:
2022
2021
Viðskiptakröfur, stórnotendur ................................................................................
1.151.734
1.159.284
Viðskiptakröfur, smásala .......................................................................................
5.344.289
4.613.079
Viðskiptakröfur, samtals ........................................................................................
6.496.023
5.772.363
Óbein niðurfærsla vegna krafna sem kunna tapast ..........................................
(
135.622)
(
147.214)
6.360.401
5.625.149
Aðrar skammtímakröfur greinast þannig í árslok:
Fjármagnstekjuskattur ...........................................................................................
222.055
166.192
Áfallnar vaxtatekjur ................................................................................................
6.053
3.509
Kröfur á starfsmenn ...............................................................................................
3.186
2.676
Aðrar kröfur ............................................................................................................
461.578
502.025
692.873
674.401
Skýringar
40
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
22.
Eigið
Eiginfjárhlutfall samstæðunnar í árslok var 54,7% (2021: 51,6%). Ávöxtun eiginfjár var jákvæð um 3,7% á árinu
2022 (2021: jákvæð um 6,2%).
Endurmatsreikningur varanlegra rekstrarfjármuna
Endurmatsreikningur samstæðunnar samanstendur af endurmatshækkunum rekstrarfjármuna teknu tilliti til
tekjuskatts. Afskriftir af endurmetna verðinu eru færðar í rekstrarreikning og millifærðar á sama tíma af
endurmatsreikningi á óráðstafað eigið fé.
Þýðingarmunur
Á þýðingarmun er færður allur gengismunur sem verður til vegna umreiknings reikningsskila starfsemi með annan
starfsrækslugjaldmiðil en íslenskar krónur.
Gangvirðisreikningur
Gangvirðisreikningur samanstendur af breytingum á mati á fjáreignum sem flokkaðar eru á gangvirði í gegnum
heildarafkomu, að teknu tilliti til tekjuskatts.
Bundinn hlutdeildarreikningur
Samkvæmt lögum nr. 3/2006 ber félögum færa hlutdeild í afkomu dóttur- eða hlutdeildarfélaga, sem færð er í
rekstrarreikning og er umfram móttekinn arð eða þann arð sem ákveðið hefur verið úthluta, á bundinn
hlutdeildarreikning meðal eigin fjár.
Bundið eigið fé vegna þróunar
Samkvæmt lögum nr. 3/2006 ber félögum sem eignfæra þróunarkostnað færa sömu fjárhæð af óráðstöfuðu
eigin fé á sérstakan lið meðal eigin fjár sem óheimilt er að úthluta arði af.
Óráðstafað eigið
Á árinu 2022 var greiddur arður til eigenda fjárhæð 4.000 milljónir kr. (2021: greiddur arður fjárhæð 4.000
milljónir kr.).
23.
Vaxtaberandi skuldir
Vaxtaberandi skuldir samstæðunnar eru færðar á afskrifuðu kostnaðarverði. Frekari upplýsingar um vaxtaáhættu
og gjaldeyrisáhættu eru veittar í skýringu 27. Vaxtaberandi skuldir greinast með eftirfarandi hætti:
Langtímaskuldir
31.12.2022
31.12.2021
Skuldir við lánastofnanir .........................................................................................
74.208.461
77.649.505
Skuldabréfaútgáfa ..................................................................................................
96.597.733
87.397.686
170.806.194
165.047.192
Næsta árs afborganir langtímaskulda ....................................................................
(
19.805.390)
(
15.187.655)
151.000.804
149.859.537
Skilmálar vaxtaberandi skulda
31.12.2022
31.12.2021
Lokagjalddagi
Meðalvextir
Eftirstöðvar
Meðalvextir
Eftirstöðvar
Skuldir í erlendum gjaldmiðlum:
í árslok
í árslok
Skuldir í CHF ..............................
5.10.2027
0,20%
6.432.675
0,00%
7.166.297
Skuldir í EUR ..............................
19.12.2027
2,59%
16.307.554
0,80%
17.390.754
Skuldir í USD ..............................
26.11.2035
5,21%
37.372.874
2,03%
34.665.932
Skuldir í JPY ...............................
5.10.2027
0,04%
1.733.353
0,02%
2.187.201
Skuldir í GBP ..............................
26.2.2024
4,12%
782.265
1,11%
1.207.197
Skuldir í SEK ..............................
5.10.2027
1,98%
1.632.162
0,02%
2.069.306
64.260.884
64.686.686
Skuldir í íslenskum krónum:
Verðtryggðar ...............................
18.2.2055
2,62%
87.705.830
2,62%
81.376.580
Óverðtryggðar ............................
18.2.2042
6,41%
18.839.481
4,06%
18.983.926
106.545.311
100.360.506
Vaxtaberandi skuldir samtals .................................................... 170.806.194 165.047.192
Skýringar
41
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
23.
Vaxtaberandi skuldir, frh.
Afborganir vaxtaberandi lána greinast þannig næstu ár:
31.12.2022
Árið
2023............................................................................................................................................
19.805.390
Árið
2024............................................................................................................................................
15.598.029
Árið
2025............................................................................................................................................
19.068.623
Árið
2026............................................................................................................................................
16.480.001
Árið
2027............................................................................................................................................
11.209.707
Síðar
..................................................................................................................................................
88.644.444
Langtímaskuldir samtals, þ.m.t. næsta árs afborgun ........................................................................
170.806.194
31.12.2021
Árið
2022............................................................................................................................................
15.187.655
Árið
2023............................................................................................................................................
19.196.497
Árið
2024............................................................................................................................................
15.082.367
Árið
2025............................................................................................................................................
15.967.229
Árið
2026............................................................................................................................................
14.038.102
Síðar
..................................................................................................................................................
85.575.342
Langtímaskuldir samtals, þ.m.t. næsta árs afborgun.........................................................................
165.047.192
Breyting vaxtaberandi skulda á árinu greinist þannig:
2022
2021
Hreyfingar með greiðsluáhrif
Vaxtaberandi skuldir 1. janúar ....................................................................................... 165.047.192
171.700.453
lántaka .............................................................................................................. 11.137.877
14.283.912
Afborganir .............................................................................................................. ( 16.477.427)
(
24.183.955)
Hreyfingar án greiðsluáhrifa
Gengismunur ......................................................................................................... 3.458.236
(
678.424)
Verðbætur .............................................................................................................. 7.640.317
3.925.206
Vaxtaberandi skuldir 31. desember ................................................................................ 170.806.194
165.047.192
Ábyrgðir og veðsetningar
Orkuveitu Reykjavíkur er heimilt að stofna til fjárhagslegra skuldbindinga til þarfa fyrirtækisins og gangast í ábyrgð
fyrir greiðslum í sama skyni. Fjárhagslegar skuldbindingar sem njóta skulu ábyrgðar eigenda eru háðar samþykki
þeirra. ábyrgð á fjárhagslegum skuldbindingum samþykkt af eigendum skal innbyrðis skipting ábyrgðar vera í
réttu hlutfalli við eignarhluta hans í fyrirtækinu. Ábyrgð eigenda nær ekki til annarra skuldbindinga fyrirtækisins og
getur hún ekki numið hærra hlutfalli en 80% af fjárþörf verkefnis sem veitt er eigendaábyrgð. Ábyrgðir eigenda á
fjárhagslegum skuldbindingum sem stofnað var til fyrir gildistöku laga nr. 144/2010, halda gildi sínu eins og til
þeirra var stofnað þar til þær eru fullu efndar. Á uppgjördegi voru eigendur í hlutfallslegri ábyrgð fyrir 38,3% af
vaxtaberandi skuldum samstæðunnar. Samstæðan hefur ekki veðsett eignir sínar til tryggingar á skuldum.
Fjárhagsskilyrði lánasamninga
Lán fjárhæð 115.138 milljónir kr. eru með tilteknum fjárhagsskilyrðum sem snúa hlutföllum
endurgreiðslutíma lána miðað við EBITDA og vaxta sem hlutfall af EBITDA (31.12.2021: 102.279 milljónir kr.).
Einnig er horft til þess markmið áætlana u innan ákveðinna vikmarka. Stjórnendur fara reglulega yfir
fjárhagsskilyrðin og er mat stjórnenda ekki hætta á þau falli. Í lok árs 2022 stóðst samstæðan öll
fjárhagsskilyrði lánasamninga.
Skýringar
42
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
24.
Lífeyrisskuldbinding
Lífeyrisskuldbinding kemur til vegna réttinda núverandi og fyrrverandi starfsmanna samstæðunnar í
réttindatengdum lífeyriskerfum.
Í árslok var áfallin lífeyrisskuldbinding samstæðunnar metin um 705,5 milljónir kr., núvirt miðað v2% vexti,
teknu tilliti til hlutdeildar í hreinni eign lífeyrissjóðsins (2021: 665,9 milljónir kr.). Samstæðan uppfærir
lífeyrisskuldbindinguna samkvæmt mati tryggingastærðfræðings þegar það liggur fyrir ár hvert. Forsendur um
lífslíkur eru í samræmi við ákvæði reglugerðar nr. 391/1998 um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi
lífeyrissjóða. Áætluð hækkun skuldbindingarinnar á árinu byggir á almennri hækkun launa teknu tilliti til vaxta.
Sá hluti skuldbindingarinnar sem áætlaður er til greiðslu á árinu 2023 er færður meðal skammtímaskulda.
2022
2021
Lífeyrisskuldbinding í ársbyrjun ..............................................................................
665.879
692.027
Framlag vegna lífeyrisgreiðslna á árinu .................................................................... (
37.213)
(
35.315)
Hækkun á lífeyrisskuldbindingu á árinu ..................................................................
76.794
9.167
Lífeyrisskuldbinding í árslok ...................................................................................
705.460
665.879
Langtímahluti lífeyrisskuldbindingar .......................................................................
668.460
630.879
Skammtímahluti lífeyrisskuldbindingar ...................................................................
37.000
35.000
Lífeyrisskuldbinding í árslok ..................................................................................
705.460
665.879
25. Aðrar skammtímaskuldir
Aðrar skammtímaskuldir greinast þannig í árslok:
2022
2021
Ógreidd opinber gjöld .............................................................................................
696.321
670.554
Ógreidd laun og launatengdir liðir ..........................................................................
1.785.455
1.711.810
Áfallin vaxtagjöld .....................................................................................................
1.088.810
790.891
Næsta árs greiðslur vegna lífeyrisskuldbindingar ...................................................
37.000
35.000
Gjaldfallnir afleiðusamningar (dómsmál) ................................................................
0
3.335.937
Aðrar skuldir ...........................................................................................................
85.872
154.226
Aðrar skammtímaskuldir samtals ..........................................................................
3.693.458
6.698.418
Skýringar
43
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
26.
Áhættustýring og fjármálagerningar
Starfsemi OR einkennist af varfærni í samræmi við skyldur fyrirtækis í eigu sveitarfélaga, sem opinberra aðila skv.
lögum um Orkuveitu Reykjavíkur og önnur lög, reglur og viðmið um skyldur og góða stjórnarhætti.
Meginmarkmið áhættustefnu er að tryggja að OR geti sinnt grunnhlutverki sínu á öruggan og hagkvæman máta
með lágmarksáhættu. Þetta gerir OR með því að:
draga úr sveiflum í afkomu samstæðunnar á hverjum tíma með tilliti til undirliggjandi áhættu í rekstrinum og að
áhættuþættir séu ávallt innan skilgreindra marka sem stjórnin setur og er skráð í áhættuhandbók,
tryggja OR hafi nægt til standa undir uppbyggingu á þjónustu og reglulegri starfsemi,
greina, meta og stýra áhættum í rekstri með hliðsjón af starfsemi, stefnum OR og skilgreindum mörkum.
Áhættuvilji miðast við að:
fjárhagsleg staða OR sé traust,
eignir séu vel varðveittar,
staðinn sé vörður um orðspor,
starfað sé í samræmi við lög og ytri sem innri reglur,
sviksemi sé ekki liðin,
öryggi og heilsa starfsmanna og notenda þjónustunnar sé tryggð,
ábyrga nýtingu auðlinda,
upplýsingar séu öruggar, aðgengilegar og tiltækar og
umhverfissjónarmið séu höfð leiðarljósi í starfseminni.
Áhættuvilji er skilgreindur enn frekar í sértækum stefnum og reglum OR.
Áhættur greinast í:
Markaðsáhættu, sem fjallað er um í skýringu 27
Lausafjáráhættu, sem fjallað er um í skýringu 28
Mótaðilaáhættu, sem fjallað er um í skýringu 29
Rekstraráhættu, sem fjallað er um í skýringu 30
Verkefna- og fjárfestingaráhættu, sem fjallað er um í skýringu 31
27.
Markaðsáhætta
Markaðsáhætta er hættan á því breytingar á markaðsverði erlendra gjaldmiðla, álverðs, vaxta og annarra
verðbreytinga hafi áhrif á afkomu samstæðunnar eða virði fjármálagerninga. Miðað við núverandi
efnahagsreikning er markaðsáhætta Orkuveitu Reykjavíkur einkum rakin til breytinga á vöxtum, gjaldmiðlum,
verðbólgu og álverðs en áhætta vegna markaðsverðbréfa, s.s. hluta- og skuldabréfa er minni. Áhættan sem vegur
mest hjá samstæðunni er því þrenns konar:
a.
Gjaldeyrisáhætta vegna eigna og skulda í efnahagsreikningi og sjóðstreymis í erlendri mynt
b.
Vaxtaáhætta vegna lána og samninga samstæðunnar í greiðsluflæði og gangvirðis fjármálagerninga
c.
Álverðsáhætta vegna álverðstengdra raforkusamninga
Skýringar
44
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
27.
Markaðsáhætta, frh.
a.
Gjaldeyrisáhætta
Gjaldeyrisáhætta er hættan á því breytingar í gengi gjaldmiðla hafi neikvæð áhrif á afkomu samstæðunnar.
Gjaldeyrisáhætta er mæld sem mismunur milli eigna og skulda í hverri mynt þar sem tillit er tekið til allra eigna og
skulda, framvirkra samninga og annarra afleiða. Áhættustýringu er heimilt nota framvirka samninga og
gjaldmiðlaskiptasamninga til draga úr áhættu vegna gengisbreytinga. Samþykkt hafa verið mörk um
lágmarks/hámarks gjaldeyrismisvægi í sjóðstreymi til næstu 5 fjárhagsára.
Samstæðan býr við gengisáhættu vegna sölusamninga, innkaupa og langtímalána í mismunandi gjaldmiðlum.
Þeir gjaldmiðlar sem einkum skapa gengisáhættu eru bandarískur dollari (USD), evra (EUR) og svissnenskur
franki (CHF).
Af vaxtaberandi lánum samstæðunnar eru um 38% í erlendum gjaldmiðlum. Samstæðan hefur gert langtíma
sölusamninga á raforku í erlendum gjaldmiðlum. Væntar tekjur vegna umfangsmestu sölusamninga í erlendum
gjaldeyri námu á uppgjörsdegi um 68.897 milljónum kr. (2021: 69.130 milljónir kr.) fjárhæð er byggð á
framvirku verði á áli á LME (London Metal Exchange), gengi USD og langtíma væntingum um verðþróun
samkvæmt mati CRU, óháðum matsaðila, eins og það liggur fyrir á uppgjörsdegi. Til viðbótar ofangreindu hafa
verið gerðir aðrir smærri og umfangsminni sölusamningar í erlendum gjaldeyri.
Gengi helstu gjaldmiðla á árinu:
2022
2021
31.12.2022
31.12.2021
Meðalgengi
Árslokagengi
CHF ....................................................................
141,828
138,974
153,850
142,830
EUR ....................................................................
142,329
150,189
151,500
147,600
USD ...................................................................
135,464
127,047
142,040
130,380
JPY .....................................................................
1,033
1,157
1,077
1,133
GBP ....................................................................
166,901
174,707
170,810
175,730
SEK .....................................................................
13,387
14,807
13,622
14,392
CAD ....................................................................
103,953
101,304
104,920
102,420
Þröng viðskiptavog .........................................
190,262
196,103
199,831
195,602
Skýringar
45
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
27.
a.
Markaðsáhætta, frh.
Gjaldeyrisáhætta, frh.
Gjaldeyrisáhætta í efnahag
Gjaldeyrisáhætta samstæðunnar er eftirfarandi:
Aðrar
31.12.2022 CHF
EUR
USD
JPY
SEK
ISK
myntir
Samtals
Vaxtaberandi skuldir ..................................... ( 6.432.675)
( 16.307.554)
( 37.372.874)
( 1.733.353)
( 1.632.162)
( 782.265)
( 64.260.884)
Viðskiptakröfur/(skuldir) ................................
( 107.770)
916.007
( 3.955)
( 144.408)
( 19.470)
640.404
Handbært .................................................. 10.502
383.115
2.432.032
112
603
2.177
152
2.828.693
Innbyggðar afleiður .......................................
1.559.109
1.559.109
Áhættuvarnarsamningar ...............................
234.869
234.869
Kröfur/(skuldir) innan samstæðu* .................
( 4.365.683)
( 1.476.624)
( 5.842.307)
Langtímalán til tengdra aðila* .......................
45.711.616
45.711.616
Samtals áhætta yfir rekstur ...........................
( 6.422.173)
( 16.032.209)
9.115.076
( 1.733.241)
( 1.635.514)
( 1.618.855)
( 801.583)
( 19.128.499)
Eigið dótturfélaga með erl. starfr.gjm.** ....
7.538
67.154.748
67.162.286
Eignarhlutir í öðrum félögum .........................
5.632.000
5.632.000
Samtals áhætta yfir rekstur og eigið .........
( 6.422.173)
( 16.024.671)
81.901.824
( 1.733.241)
( 1.635.514)
( 1.618.855)
( 801.583)
53.665.788
(*) Starfrækslugjaldmiðill ON Power ohf. er USD og færist gengismunur yfir hagnað/(tap) af eignum og skuldum félagsins í ISK. Jafnframt færist gengismunur í móðurfélagi
vegna erlendra eigna og skulda móðurfélagsins gagnvart dótturfélagi þess, ON Power ohf.
(**) Þýðingarmunur yfir eigið samstæðunnar reiknast vegna þýðingar á eigin dótturfélaga með erlendan starfrækslugjaldmiðil.
Skýringar
46
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
27.
a.
Markaðsáhætta, frh.
Gjaldeyrisáhætta, frh.
Gjaldeyrisáhætta í efnahag, frh.
Aðrar
31.12.2021
CHF
EUR
USD
JPY
SEK
ISK
myntir
Samtals
Vaxtaberandi skuldir .....................................
( 7.166.297)
( 17.390.754)
( 34.665.932)
( 2.187.201)
( 2.069.306)
(
1.207.197)
( 64.686.686)
Viðskiptakröfur/(skuldir) ................................
( 167.991)
914.978
( 401)
( 30.995)
( 4.515)
711.075
Handbært ..................................................
2.320
133.458
1.809.111
1.058
1.171
2.754
51.655
2.001.527
Innbyggðar afleiður .......................................
616.949
616.949
Áhættuvarnarsamningar ...............................
( 1.826.166)
( 1.826.166)
Kröfur/(skuldir) innan samstæðu* .................
( 4.463.001)
( 1.148.899)
( 5.611.900)
Langtímalán til tengdra aðila* .......................
44.459.387
44.459.387
Samtals áhætta yfir rekstur ...........................
( 7.163.977)
( 17.425.288)
6.845.327
( 2.186.143)
( 2.068.536)
( 1.177.141)
(
1.160.056)
( 24.335.813)
Eigið dótturfélaga með erl. starfr.gjm.** ....
58.241.335
58.241.335
Eignarhlutir í öðrum félögum .........................
6.095.000
6.095.000
Samtals áhætta yfir rekstur og eigið .........
( 7.163.977)
( 17.425.288)
71.181.662
( 2.186.143)
( 2.068.536)
( 1.177.141)
(
1.160.056)
40.000.521
(*) Starfrækslugjaldmiðill ON Power ohf. er USD og færist gengismunur yfir hagnað/(tap) af eignum og skuldum félagsins í ISK. Jafnframt færist gengismunur í móðurfélagi
vegna erlendra eigna og skulda móðurfélagsins gagnvart dótturfélagi þess, ON Power ohf.
(**) Þýðingarmunur yfir eigið samstæðunnar reiknast vegna þýðingar á eigin dótturfélaga með erlendan starfrækslugjaldmiðil.
Næmnigreining
Styrking á gengi íslensku krónunnar um 10% gagnvart neðangreindum gjaldmiðlum hefði breytt hagnaði (tapi) og eigin fé um eftirfarandi fjárhæðir fyrir tekjuskatt. Veiking
íslensku krónunnar um 10% gagnvart neðangreindum gjaldmiðlum hefði sömu áhrif en í gagnstæða átt. Greiningin byggir á því allar breytur, sérstaklega vextir og álverð,
haldist óbreyttar.
Aðrar
CHF
EUR
USD
JPY
SEK
ISK
myntir
Samtals
Hagnaður eða (tap)
Árið 2022 ......................................................
642.217
1.603.221
(
911.508)
173.324
163.551
161.885
80.158
1.912.850
Árið 2021 ......................................................
716.398
1.742.529
(
684.533)
218.614
206.854
117.714
116.006
2.433.581
Eigið
Árið 2022 ......................................................
642.217
1.602.467
(
8.190.182)
173.324
163.551
161.885
80.158
(
5.366.579)
Árið 2021 ......................................................
716.398
1.742.529
(
7.118.166)
218.614
206.854
117.714
116.006
(
4.000.052)
Skýringar
47
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
27. Markaðsáhætta, frh.
b.
Vaxtaáhætta
Vaxtaáhætta, er áhættan á því breytingar á vöxtum hafi neikvæð áhrif á afkomu samstæðunnar. Samstæðan
býr við vaxtaáhættu vegna vaxtaberandi eigna og skulda og fjármálagerninga á gangvirði. Skuldir bera bæði fasta
og breytilega vexti og er meirihluti þeirra með fasta vexti. Fylgst er sérstaklega með vaxtaáhætta innan
skilgreindra marka og eru heimildir til staðar til stýra vaxtaáhættu með áhættuvarnarsamningum innan
skilgreindra marka um lágmarks/hámarks fastvaxtahlutfall í sjóðstreymi til næstu 5 fjárhagsára. Á árinu 2023 hafa
81% af gjalddögum vaxtaberandi skulda, að teknu tilliti til áhættuvarnasamninga, verið festir.
Vaxtaberandi fjáreignir og fjárskuldir samstæðunnar greinast þannig:
Fjármálagerningar með fasta vexti
31.12.2022 31.12.2021
Fjármálagerningar á gangvirði
Markaðsverðbréf .......................................................................................................
11.070.605
14.657.369
Áhættuvarnarsamningar ...........................................................................................
234.870
(
1.826.167)
11.305.475
12.831.203
Í eftirfarandi töflu er finna reiknuð áhrif af breytingum vaxta á sjóðstreymi til eins árs og fjármálagerninga færða
á gangvirði í gegnum rekstur og sjóðstreymi teknu tilliti til tekjuskatts. Greiningin var unnin með sama hætti árið
2021.
Næmigreining vaxta
Næmi sjóðstreymis Næmi gangvirðis
31.12.2022
100 punkta
hækkun
100 punkta
lækkun
100 punkta
hækkun
100 punkta
lækkun
Innbyggðar afleiður ..................................................
0
0
47.097 (
43.987)
Eignarhlutir í félögum ...............................................
0
0
(
641.271)
723.013
Áhættuvarnarsamningar ...........................................
0
0
(
603) (
605)
Vaxtaberandi skuldir ................................................... (
189.395)
189.395
0
0
(
189.395)
189.395
(
594.778)
678.421
31.12.2021
100 punkta
hækkun
100 punkta
lækkun
100 punkta
hækkun
100 punkta
lækkun
Innbyggðar afleiður ..................................................
0
0
50.306 (
54.110)
Eignarhlutir í félögum ...............................................
0
0 (
1.625.771)
3.246.739
Áhættuvarnarsamningar ...........................................
41.117
(
41.117)
25.646 (
51.718)
Vaxtaberandi skuldir ................................................... (
220.795)
220.795
0
0
(
179.678)
179.678 (
1.549.819)
3.140.910
Fjárskuldir ...................................................................................................................
( 109.144.384) (
99.241.377)
Fjármálagerningar með breytilega vexti
Fjárskuldir ................................................................................................................. ( 61.661.810) (
65.805.815)
Skýringar
48
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
27. Markaðsáhætta, frh.
c.
Álverðhætta
Álverðsáhætta er áhætta á því breyting á álverði hafi neikvæð áhrif á afkomu samstæðunnar.
Samstæðan hefur gert raforkusölusamninga í dollurum sem tengdir eru við þróun heimsmarkaðsverðs á áli.
Tekjur af raforkusölusamningum sem tengdir eru álverði námu 16,9% af heildartekjum samstæðunnar á árinu
2022 (2021: 16,1%).
Til draga úr álverðsáhættu hefur Orkuveita Reykjavíkur gert afleiðusamninga til draga úr sveiflum
álverðstengdra tekna. Áhættustýring hefur heimild til verja álverðsáhættu og samþykkt hafa verið
lágmarks/hámarks varnarhlutföll til næstu 5 fjárhagsára. Á uppgjörsdegi námu varnir 69% af áætlaðri
álverðstengdri sölu næstu 12 mánaða (31.12.2021: 89%).
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum
Raforkusölusamningar tengdir álverði fela í sér innbyggðar afleiður, þar sem tekjur af þeim eru háðar breytingum
á heimsmarkaðsverði á áli í framtíðinni. Í samræmi við ákvæði alþjóðlegra reikningsskilastaðla um
fjármálagerninga hefur gangvirði innbyggðra afleiða vegna Grundartanga og hluta til vegna Helguvíkur verið
metið og fært í reikningsskilin.
Þar sem markaðsverð á innbyggðum afleiðum liggur ekki fyrir hefur verið lagt mat á gangvirði þeirra með
viðurkenndum matsaðferðum. Ákvarðað hefur verið vænt núvirt greiðsluflæði samninga á uppgjörsdegi miðað við
framvirkt verð á áli á LME (London Metal Exchange) og langtíma væntinga um verðþróun á áli. Langtíma
væntingar eru byggðar á mati CRU, óháðs matsaðila, eins og það liggur fyrir á uppgjörsdegi. Frá núvirtu
greiðsluflæði á uppgjörsdegi hefur verið dregið vænt núvirt greiðsluflæði samninga á uppgjörsdegi miðað við
forsendur um álverð sem lágu til grundvallar á upphafsdegi samninga. Mismunurinn er gangvirði afleiðunnar.
Gengið er út frá því að afleiðan hafi ekkert virði á upphafsdegi samnings.
Innbyggðar afleiður raforkusölusamninga sem færðar eru í reikningsskilin eru færðar til eigna og skulda í
efnahagsreikningi á gangvirði á uppgjörsdegi og gangvirðisbreyting uppgjörstímabilsins er færð í rekstrarreikning
meðal tekna og gjalda af fjáreignum og fjárskuldum.
Skýringar
49
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
27.
Markaðsáhætta, frh.
c.
Álverðhætta, frh.
Í eftirfarandi töflu er að finna reiknuð áhrif af breytingum álverðs á fjármálagerninga færða á gangvirði að teknu
tilliti til tekjuskatts.
Næmnigreining álverðs
Næmni gangvirðis
31.12.2022
10% lækkun 10% hækkun
Innbyggðar afleiður ..................................................................................................... (
3.580.885)
3.580.885
Álvarnir ......................................................................................................................
582.767 (
582.767)
Samtals ....................................................................................................................... (
2.998.117)
2.998.117
Næmni gangvirðis
31.12.2021
10% lækkun 10% kkun
Innbyggðar afleiður ..................................................................................................... (
3.827.863)
3.827.863
Álvarnir ......................................................................................................................
983.022 (
1.058.701)
Samtals ....................................................................................................................... (
2.844.840)
2.769.162
d.
Önnur markaðsáhætta
Önnur markaðsáhætta, s.s. vaxtaálagsáhætta og hlutabréfaáhætta er takmörkuð, þar sem fjárfestingar í
skuldabréfum og eignarhlutum er óverulegur hluti af starfsemi samstæðunnar lausafjárstýringu undanskilinni.
Virði þeirra fjáreigna sem bundnar eru í sjóðum eða í eignastýringu er háð breytingum á markaði t.a.m. vegna
verðbreytinga á skuldabréfa- og hlutafjármarkaði. Sjá nánar í skýringu 28 um lausafjáráhættu.
28.
Lausafjáráhætta
Lausafjáráhætta er hættan á því samstæðan geti ekki staðið við fjárhagslegar skuldbindingar sínar. Markmið
samstæðunnar er stýra lausafé þannig að tryggt sé að það hafi alltaf nægt laust til að mæta skuldbindingum
sínum.
OR átti í lok ársins 6.651 milljónir kr. handbært auk markaðsverðbréfa fjárhæð 11.071 milljónir kr. Sjóðstaða
OR var því alls 17.721 milljónir kr. í árslok 2022. Á sama tíma átti OR einnig ónýttar lánsheimildir og opnar
lánalínur fjárhæð 9.100 milljónir kr. Samtals átti OR þannig 26.821 milljónir kr. tryggt lausafé í árslok 2022.
Samsvarandi fjárhæð í lok árs 2021 nam 34.606 milljónir kr.
Skýringar
50
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
28.
Lausafjáráhætta frh.
Samningsbundnar greiðslur vegna fjármálagerninga, þar með taldar væntanlegar vaxtagreiðslur, greinast þannig:
31.12.2022
Samnings-
Bókfært bundið
Eftir meira
ve sjóðsflæði
Innan árs Eftir 1-2 ár Eftir 2-5 ár en 5 ár
Fjármálagerningar sem ekki eru afleiður
Viðskiptakröfur .....
6.360.401
6.360.401
6.360.401
0
0
0
Aðrar kröfur ..........
692.873
692.873
692.873
0
0
0
Markaðsverðbréf ..
11.070.605
11.070.605
11.070.605
0
0
0
Handbært .........
Vaxtaberandi
6.650.749
6.650.749
6.650.749
0
0
0
skuldir ..................
( 170.806.194) (
213.536.972) (
25.484.696) (
20.628.843) (
57.241.559) ( 110.181.873)
Viðskiptaskuldir ...
(
3.673.238) (
3.673.238) (
3.673.238)
0
0
0
Aðrar skuldir ........
(
3.693.458) (
3.693.458) (
3.693.458)
0
0
0
( 153.398.262) (
196.129.040) (
8.076.764) (
20.628.843) (
57.241.559) ( 110.181.873)
Fjármálagerningar sem eru afleiður, nettó fjáreignir og fjárskuldir
Innb. afleiður í raf-
orkusölusamn. ..
1.559.109
68.896.568
9.604.769
10.027.842
26.927.060
22.336.898
Áhættuvarnar-
samningar ..........
234.870
302.012
283.519
55.168
(
36.675)
0
1.793.979
69.198.581
9.888.288
10.083.011
26.890.385
22.336.898
31.12.2021
Fjármálagerningar sem ekki eru afleiður
Viðskiptakröfur ..... 5.625.149
5.625.149
5.625.149
0
0
0
Aðrar kröfur .......... 674.401
674.401
674.401
0
0
0
Markaðsverðbréf .. 14.657.369
14.657.369
14.657.369
0
0
0
Handbært ................ 10.319.874
10.319.874
10.319.874
0
0
0
Vaxtaberandi
skuldir .................. ( 165.047.192) (
200.378.478) (
18.625.353) (
22.318.196) (
53.368.080) (
106.066.850)
Viðskiptaskuldir ... ( 3.522.684) (
3.522.684) (
3.522.684)
0
0
0
Aðrar skuldir ........ ( 6.698.418) (
6.698.418) (
6.698.418)
0
0
0
( 143.991.500) (
179.322.787)
2.430.339 (
22.318.196) (
53.368.080) (
106.066.850)
Fjármálagerningar sem eru afleiður, nettó fjáreignir og fjárskuldir
Innb. afleiður í raf-
orkusölusamn. ..
616.949
69.130.064
10.143.657
9.607.663
25.259.708
24.119.036
Áhættuvarnar-
samningar ............ (
1.826.167) (
3.008.122) (
2.653.618) (
437.654)
83.150
0
(
1.209.217)
66.121.941
7.490.038
9.170.009
25.342.859
24.119.036
Komi til endurfjármögnunar langtímalána til lengingar lánstíma má gera ráð fyrir að dreifing greiðsluflæðis verði
önnur en að ofan greinir.
Skýringar
51
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
29.
Mótilaáhætta
Mótaðilaáhætta er hættan á fjárhagslegu tapi samstæðunnar ef viðskiptamaður eða mótaðili í fjármálagerningi
getur ekki staðið við umsamdar skuldbindingar sínar. Mótaðilaáhætta samstæðunnar er einkum vegna
raforkusölusamninga til iðnaðar og afleiðusamninga sem eru gerðir í áhættuvarnarskyni. Einnig er til staðar
mótaðilaáhætta vegna smásölu, en tap vegna vangoldinna krafna er óverulegt og hefur takmörkuð áhrif á afkomu
samstæðunnar. Beitt er heimild í IFRS 15 til þess líta framhjá fjármögnunarþætti krafna sem búist er við
innheimtist á innan við ári.
Við gerð samninga er reynt að tryggja eftir fremsta megni að mótaðilinn sé traustur og uppgjör stærri mótaðila eru
skoðuð reglulega sem og lánshæfismat þeirra.
Mesta mögulega tap samstæðunnar vegna fjáreigna er bókfært verð þeirra, sem greinist þannig:
31.12.2022
31.12.2021
Viðskiptakröfur ..........................................................................................................
6.360.401
5.625.149
Aðrar skammtímakröfur ............................................................................................
692.873
674.401
Áhættuvarnarsamningar ...........................................................................................
425.530
90.300
Markaðsverðbréf .......................................................................................................
11.070.605
14.657.369
Handbært ..............................................................................................................
6.650.749
10.319.874
Samtals .....................................................................................................................
25.200.158
31.367.093
Fjáreignir samkvæmt sundurliðun hér að ofan eru flokkaðar á afskrifuðu kostnaðarverði eða á gangvirði í gegnum
rekstrarreikning. Flokkun þeirra má sjá í skýringu 33.
Mesta mögulega tap vegna viðskiptakrafna á reikningsskiladegi eftir viðskiptavinum:
Viðskiptakröfur, stórnotendur ....................................................................................
1.151.734
1.159.284
Viðskiptakröfur, smásala ...........................................................................................
5.208.667
4.465.865
Samtals .....................................................................................................................
6.360.401
5.625.149
Aldursgreining og niðurfærsla viðskiptakrafna
Árið 2022 Nafnve
Niðurfærsla
Bókfært verð
Ógjaldfallnar kröfur ................................................................................... 5.644.350
66.215
5.578.134
Gjaldfallnar kröfur, 1 til 30 dagar ...................................................... 359.302
4.626
354.676
Gjaldfallnar kröfur, 31 til 90 dagar .................................................... 349.291
8.675
340.615
Gjaldfallnar kröfur, eldri en 91 dagur ................................................ 143.080
56.105
86.975
Samtals .................................................................................................... 6.496.023
135.622
6.360.401
Árið 2021 Nafnve
Niðurfærsla
Bókfært verð
Ógjaldfallnar kröfur ................................................................................... 5.378.359
75.128
5.303.232
Gjaldfallnar kröfur, 1 til 30 dagar ...................................................... 271.988
9.847
262.140
Gjaldfallnar kröfur, 31 til 90 dagar .................................................... 38.721
3.267
35.453
Gjaldfallnar kröfur, eldri en 91 dagur ................................................ 83.295
58.972
24.324
Samtals .................................................................................................... 5.772.363
147.214
5.625.149
Skýringar
52
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
29. Mótaðilaáhætta, frh.
Breyting á niðurfærslu viðskiptakrafna innan ársins greinist þannig:
2022
2021
Staða 1.1. .................................................................................................................
147.214
155.258
Afskrifað á árinu ........................................................................................................
11.503
51.485
Bókfærð niðurfærsla ................................................................................................... (
23.095) (
59.528)
Staða 31.12. .............................................................................................................
135.622
147.214
Samstæðan færir niður viðskiptakröfur vegna áætlaðra tapa. Áætluð töp viðskiptakrafna eru metin á hverjum
uppgjörsdegi af stjórnendum. Lagt er mat á innheimtanleika krafna, bæði almennt og sértækt vegna krafna sem
komnar eru í talsverð vanskil. Við mat á almennri niðurfærslu er byggt á sögulegri tapsreynslu, aldursgreiningu
krafna og almennu efnahagsástandi. Ekki er talin þörf á niðurfærslu annarra skammtímakrafna.
Kröfur sem verða til vegna fráveitu og vatnsveitu eru með lögveð í fasteignum og því er ekki færð niðurfærsla
vegna þeirra.
Þjónustusvið samstæðunnar sér um innheimtu viðskiptakrafna og sér að mestu um upplýsingagjöf til viðskiptavina
vegna þeirra. Innheimta fer fram eftir vel skilgreindu ferli þar sem m.a. er gætt samræmdu verklagi við úrlausn
innheimtumála.
Niðurfærsla viðskiptakrafna er færð meðal annars rekstrarkostnaðar í rekstrarreikningi.
30.
Rekstraráhætta
Rekstraráhætta er skilgreind sem hætta á tjóni eða skaða sem getur orðið vegna ófullnægjandi innri ferla eða
kerfa, bilunar í búnaði, ttsemi starfsfólks eða vegna ytri þátta í rekstrarumhverfi. Áhætturáð OR vaktar áhættur í
samstæðunni, breytingar sem verða á þeim auk lykilmælikvarða er varða virkni áhættustjórnunar innan allra
eininga samstæðunnar.
Skýringar
53
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
31.
Verkefna- og fjárfestingaráhætta
Arðsemismat er framkvæmt til samræmis við aðfangaferli hvers fyrirtækis. Miða skal við væntur ábati eða vænt
arðsemi uppfylli markmið arðsemistefnu og styðji við aðrar stefnur fyrirtækisins. Verkefni eru metin til samræmis
við heildarstefnumörkun og miða við væntur ábati eða vænt arðsemi uppfylli markmið arðsemistefnu og styðji
við aðrar stefnur fyrirtækisins.
32.
Gangvii
Samanburður á gangvirði og bókfærðu verði
Bókfært verð fjáreigna og fjárskulda á uppgjörsdegi er jafnt og gangvirði þeirra, fyrir utan vaxtaberandi skuldir sem
eru færðar á afskrifuðu kostnaðarverði. Bókfært verð og gangvirði þeirra greinist með eftirfarandi hætti:
31.12.2022 31.12.2021
Bókfært
Bókfært
ve Gangvirði
ve Gangvirði
Vaxtaberandi skuldir ................................................. 170.806.194 177.796.952 165.047.192 176.771.819
Gangvirði vaxtaberandi skulda er reiknað núvirði höfuðstóls og vaxta, sem er afvaxtað með markaðsvöxtum, auk
viðeigandi áhættuálags á uppgjörsdegi. Gangvirði vaxtaberandi skulda er flokkað sem stig 2.
Vextir við mat á gangvirði
Þar sem við á er notaður vaxtaferill á uppgjörsdegi þegar vænt sjóðstreymi er núvirt. Vextirnir greinast þannig:
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ...........
Áhættuvarnarsamningar ...........................................
Vaxtaberandi skuldir .................................................
31.12.2022
11,11% til 12,44%
4,3% til 5,4%
0,49% til 12,72 %
31.12.2021
7,99% til 9,49%
0,1% til 1,3%
0,49% til 3,88%
Stig gangvirðis
Taflan sýnir fjármálagerninga sem færðir eru í reikningsskilin, flokkaða eftir stigi gangvirðis. Stig gangvirðis eru
skilgreind út frá verðmatsaðferð á eftirfarandi hátt:
Stig 1: Uppgefin verð á virkum markaði fyrir sams konar eignir og skuldir.
Stig 2: Forsendur byggja á öðrum breytum en uppgefnum verðum á virkum markaði (stig 1) sem unnt er afla
fyrir eignir og skuldir, beint (t.d. verð) eða óbeint (afleidd af verðum).
Stig 3: Forsendur gangvirðis eigna og skulda eru byggðar á gögnum sem ekki er unnt öllu leiti afla á
markaði. Verðmat á eignarhlutum í félögum er unnið af starfsmönnum OR og ytri sérfræðingum og byggir á
afkomu og opinberum gögnum um framtíðartekjur og framtíðarfjárfestingar undirliggjandi eigna.
31.12.2022
Stig 1
Stig 2
Stig 3
Samtals
Eignarhlutir í félögum ...............................................
0
0
5.687.680
5.687.680
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ...........
0
0
1.559.109
1.559.109
Áhættuvarnarsamningar ...........................................
0
234.870
0
234.870
Markaðsverðbréf ......................................................
11.070.605
0
0
11.070.605
11.070.605
234.870
7.246.789
18.552.264
31.12.2021
Eignarhlutir í félögum ...............................................
0
0
6.150.680
6.150.680
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ...........
0
0
616.949
616.949
Áhættuvarnarsamningar ...........................................
0
( 1.826.167)
0
( 1.826.167)
Markaðsverðbréf ......................................................
14.657.369
0
0
14.657.369
14.657.369
( 1.826.167)
6.767.629
19.598.832
Skýringar
54
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
32.
Gangvii, frh.
Breyting á eignum sem falla undir stig 3 greinist með eftirfarandi hætti á árinu:
2022
2021
Staða 1.1. .................................................................................................................
6.767.629
(
33.701)
Matsbreyting .............................................................................................................
479.160
6.801.330
Staða 31.12. .............................................................................................................
7.246.789
6.767.629
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum eru til lengri tíma en tíu ára og því flokkaðar undir 3. stig þar sem
framtíðarmarkaður áls nær eingöngu yfir tíu ár.
Mat á gangvirði
Hluti af fjáreignum og fjárskuldum samstæðunnar eru metnar á gangvirði. Gangvirði þessara eigna og skulda er
ákvarðað samkvæmt markaðsgögnum eða verðum í nýlegum viðskiptum liggi þessar upplýsingar fyrir. Annars er
viðurkenndum verðmatsaðferðum beitt. nari upplýsingar um gangvirðisútreikninga finna í umfjöllun um
þessar eignir og skuldir í skýringum nr. 16, 17 og 18.
33.
Yfirlit um fjármálagerninga
Fjáreignir og fjárskuldir greinast í eftirfarandi flokka fjármálagerninga:
31.12.2022 31.12.2021
Fjáreignir og Fjáreignir Fjáreignir og Fjáreignir
fjárskuldir á á gangvirði fjárskuldir á á gangvirði
Afskrif gangvirði í í gegnum aðra Afskrifað gangvirði í í gegnum aðra
kostnaðarverð rekstur heildarafkomu
kostnaðarverð rekstur heildarafkomu
Eignarhlutar í
öðrum félögum .... 55.680 55.680
Eignarhlutar í
öðrum félögum .... 5.632.000 6.095.000
Innb. afleiður í
raforkus.samn. .... 1.559.109 616.949
Áhættuvarnir ........ 425.530 90.300
Viðskiptakröfur ..... 6.360.401 5.625.149
Aðrar sk.kr. .......... 692.873 674.401
Markaðsverðbréf .. 11.070.605 14.657.369
Handbært ......... 6.650.749 10.319.874
Vaxtab. skuldir ....... ( 170.806.194)
Áhættuvarnir ........ (
190.659)
( 165.047.192)
(
1.916.467)
Viðskiptaskuldir ... (
Aðrar sk.skuld. ....... (
3.673.238)
3.693.458)
( 3.522.684)
( 6.698.418)
Samtals .................
( 164.468.867) 12.920.264 5.632.000 ( 158.648.869) 13.503.832 6.095.000
Skýringar
55
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
34.
Tengdir aðilar
Skilgreining tengdra aðila
Reykjavíkurborg, stofnanir og félög undir stjórn borgarinnar, hlutdeildarfélög, stjórnarmenn og lykilstjórnendur
samstæðunnar eru skilgreindir sem tengdir aðilar. Makar þessara aðila og ófjárráða börn falla einnig undir
skilgreininguna, ásamt fyrirtækjum í eigu eða undir stjórn þessara aðila.
Viðskipti við tengda aðila
Framangreindir aðilar hafa átt í viðskiptum við samstæðuna á árinu.
Eftirfarandi er yfirlit um helstu viðskipti við tengda aðila á árinu, ásamt yfirliti um kröfur og skuldir samstæðunnar
við þessa aðila í árslok. Viðskiptum og stöðum milli félaga innan samstæðunnar er eytt út í samstæðureikningnum
og því ekki tilgreind. Upplýsingarnar ekki til sölu samstæðunnar á hefðbundnum aðföngum til heimilisreksturs
viðkomandi aðila.
Sala til tengdra aðila á árinu var eftirfarandi:
2022
2021
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
2.157.024
1.787.928
Stofnanir og félög undir stjórn Reykjavíkurborgar .....................................................
636.048
643.833
Hlutdeildarfélög .........................................................................................................
0
1.040
2.793.072
2.432.801
Kaup á vörum og þjónustu af tengdum aðilum á árinu voru eftirfarandi:
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
148.617
135.004
Stofnanir og félög undir stjórn Reykjavíkurborgar .....................................................
24.806
95.510
Hlutdeildarfélög .........................................................................................................
114.608
72.944
Stjórnarmenn og lykilstjórnendur ..............................................................................
71.414
0
359.445
303.458
Kröfur á hendur tengdum aðilum í árslok voru eftirfarandi:
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
464.740
199.107
Stofnanir og félög undir stjórn Reykjavíkurborgar .....................................................
38.505
44.932
503.245
244.039
Skuldir við tengda aðila voru eftirfarandi:
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
238.416
176.414
Stofnanir og félög undir stjórn Reykjavíkurborgar .....................................................
975
1.035
239.391
177.449
Vaxtagjöld á lán frá eigendum móðurfélags voru eftirfarandi:
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
457.422
526.868
Akraneskaupstaður ...................................................................................................
31.559
36.055
Borgarbyggð .............................................................................................................
2.502
3.113
491.483
566.036
Ábyrgðargjald greitt til eigenda er meðal vaxtagjalda í ofangreindu yfirliti. Sjá
ábyrgðargjaldið í skýringu 10. Fjallað er um laun stjórnenda í skýringu 7.
fjárhæðir og
umfjöllun um
Skýringar
56
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
35.
Dótturfélög í samstæðunni
Eignarhluti
Dótturfyrirtæki
Meginstarfsemi
31.12.2022
31.12.2021
Ljósleiðarinn ehf.
Uppbygging og rekstur ljósleiðaranets
100,0%
100,0%
OR Eignir ohf.
Eignarhaldsfélag
100,0%
100,0%
Veitur ohf.
Uppbygging og rekstur veitukerfa
100,0%
100,0%
Orka náttúrunnar ohf.
Vinnsla og sala rafmagns
100,0%
100,0%
ON Power ohf.
Vinnsla og sala rafmagns
100,0%
100,0%
OR vatns- og fráveita sf.
Vatns- og fráveitustarfsemi
100,0%
100,0%
Eignarhaldsfélagið Carbfix ohf.
Ráðgjöf, rannsóknir og nýsköpun
99,9%
100,0%
Carbfix hf.
Ráðgjöf, rannsóknir og nýsköpun
100,0%
0,0%
Coda Terminal hf.
Uppbygging kolefnisförgunarstöðvar
100,0%
0,0%
36.
Sjóðstreymisyfirlit
Veltufé frá rekstri greinist þannig:
2022
2021
Hagnaður ársins .......................................................................................................
8.437.242
12.039.829
Rekstrarliðir sem hafa ekki áhrif á sjóðstreymi:
Afskriftir .....................................................................................................................
14.439.275
13.256.961
Söluhagnaður fastafjármuna ....................................................................................... (
45.455) (
144.286)
Hlutdeildartekjur ........................................................................................................
3.159
3.967
Breyting lífeyrisskuldbindingar .................................................................................
39.581 (
26.148)
Verðbætur og gengismunur lána ..............................................................................
7.262.977
2.160.207
Innbyggð afleiða ......................................................................................................... (
587.908) (
4.101.758)
Gangvirðisbreytingar áhættuvarnarsamninga .............................................................. (
2.112.934)
1.262.545
Tekjuskattsskuldbinding .............................................................................................. (
239.921) (
59.550)
Gangvirðisbreytingar eigna í eignastýringu ...............................................................
651.888 (
671.804)
Gengismunur af handbæru ..................................................................................... (
70.907)
11.431
Aðrir liðir ..................................................................................................................... (
63.358) (
56.419)
Veltufé frá rekstri .......................................................................................................
27.713.639
23.674.975
Skýringar
57
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
37. Önnur mál
Kaup á stofnneti Sýnar
Þann 2. desember 2022 skrifuðu Ljósleiðarinn ehf. og Sýn hf. undir 3 milljarða kr. kaupsamning Ljósleiðarans á
stofnneti Sýnar og 12 ára þjónustusamning á milli fyrirtækjanna. Gengið hefur verið frá fjármögnun, en fyrirvari er í
samningunum um samþykki Samkeppniseftirlitsins og er búist við niðurstaða þess liggi fyrir á fyrsta
ársfjórðungi 2023.
Raforkusamningi við Norðurál vísað til alþjóðlegs gerðardóms
Á árinu 2022 var hafið formlegt ferli af hálfu Orkuveitu Reykjavíkur (OR), þar sem ágreiningi um forsendur
raforkusölusamnings við Norðurál, sem ON Power sér um framkvæmd á, var vísað til alþjóðlegs gerðardóms.
Málið lýtur kröfu OR um endurskoðun á samningum, þar sem jafnvægi milli hagsmuna samningsaðila hafi
raskast vegna atvika og forsendna sem OR hefur ekki forræði á. Í þessum fasa málsins, mun niðurstaða
gerðardómsins aðeins snúa því hvort jafnvægi milli samningsaðila hafi raskast vegna ófyrirsjáanlegra atvika
svo eðlilegt sé að taka upp viðræður um breytingar á samningum, en ekki taka afstöðu til mögulegra fjárhæða.
Sala á eignarhlut í Landsneti
Undanfarin misseri hefur verið stefnt sölu eignarhlutar Orkuveitu Reykjavíkur í Landsneti, þar sem í
raforkulögum er kveðið á um flutningsfyrirtækið skuli vera í beinni eigu íslenska ríkisins og/eða sveitarfélaga. Í
árslok 2020 samþykkti stjórn Orkuveitu Reykjavíkur viljayfirlýsing um breytingu á eignarhaldi Landsnets yrði
undirrituð og ganga til viðræðna um sölu eignarhlutarins. Í kjölfarið hófust viðræður við fulltrúa
fjármálaráðuneytisins um málið. Ráðuneytið samdi í lok árs 2022 við félög í eigu ríkisins um kaup á hlut þeirra í
Landsneti, en ráðuneytið vildi klára þá samninga áður en gengið væri frá kaupum þess á hlut OR. Bókfært verð
eignahlutarins er metið á 5,6 milljarða kr. 31.12.2022 og er fært á meðal veltufjármuna, sjá nánar skýringu 16.
Stefnt er að því að gengið verði frá sölu á hlut Orkuveitu Reykjavíkur á árinu 2023.
Viðgerð á höfuðstöðvum
Í lok ágúst 2015 komu í ljós alvarlegar rakaskemmdir á húsnæði OR Bæjarhálsi 1. Aðgerðir stjórnenda OR
hafa frá upphafi miðast því skapa fólki viðunandi vinnuaðstöðu og hafa helstu sérfræðingar verið hafðir með
í ráðum við helstu ákvarðanir. Þá hefur verið reynt leita skynsamlegustu leiða til ráða bót á skemmdum og
einnig að grafast fyrir um orsakir þeirra. Árið 2017 var húsinu lokað og starfsemin færð annað. Ákveðið var fara
í ítarlega valkostagreiningu og skoða þá möguleika sem voru í stöðunni. Niðurstaðan var fjarlægja gallaða
útveggi hússins, rétta það af og endurbyggja veggina. OR hefur gert verksamning um endurbætur á húsnæðinu
við Ístak. Framkvæmdir hófust í maí 2021 og eru á áætlun, áætluð verklok eru í mars 2023. Áætlaður verktími eru
22 mánuðir og upphæð verksamnings við Ístak er um 1.580 milljónir kr., en áfallinn framkvæmdakostnaður af
verksamningi við Ístak er um 1.494 milljónir kr. Viðbótar- framkvæmdakostnaður, sem felst í greiðslu verðbóta til
Ístaks, auka-, og viðbótarverka ásamt kostnaði við færslu stjórnstöðva sem eru bókfærðar á verkefni nemur um
120 milljónir kr. Undirbúningur nauðsynlegra endurbóta innanhúss í vesturhúsi er hafinn og stefnt er því
útboðsferli verkframkvæmdar hefjist í mars 2023. Einnig er unnið undirbúningi framkvæmda í hvolfrými. Um
nýtt verkefni er að ræða sem samþykkt var af stjórn sérstaklega.
Skýringar
58
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
37.
Önnur mál, frh.
Vatnstjón hjá Vatns- og fráveitu
Orkuveita Reykjavíkur - vatns- og fráveita stóð fyrir framkvæmdum við Suðurgötu sem m.a. fólust í endurnýjun á
lögnum. Aðfararnótt 21. janúar 2021 fór stofnlögn vatns í sundur með þeim afleiðingum vatn flæddi inn í
byggingar Háskóla Íslands. Tjónþoli fékk mkvadda matsmenn til meta umfang tjónsins og skiluðu þeir
matsskýrslu til tjónþola í janúar 2022. Í því undirmati var kostnaður vegna endurbóta metinn samtals 123,6
milljónir króna. Þann 4. mars 2022 lagði tjónþoli inn beiðni hjá Héraðsdómi Reykjavíkur þar sem óskað var eftir
dómkvaddir yrðu matsmenn til framkvæma yfirmat. Með bréfi, dagsettu 16. maí 2022 gerði tjónþoli
skaðabótakröfu á Veitur ohf., VÍS og fleiri aðila um óskipta ábyrgð á greiðslu á tæplega 224 milljónum króna auk
vaxta og dráttarvaxta. Kröfunni var hafnað með sameiginlegu bréfi VÍS og Veitna ohf., dagsettu 27. maí 2022. OR -
vatns- og fráveita er með frjálsa ábyrgðatryggingu sem tekur til skaðabótaábyrgðar sem fellur á félagið. Skilmálar
þeirrar tryggingar mæla fyrir um 5 milljóna króna sjálfsábyrgð og 50% af fjárhæð tjóns eftir það. Þak
tryggingarinnar er 300 milljónir króna.
Málaferli og kröfur
Þann 5. mars 2019 sendi lögmaður Ljósleiðarans Símanum hf. kröfu um fébætur vegna tjóns sem fyrirtækið telur
sig hafa orðið fyrir vegna brots á fjölmiðlalögum, sem Fjarskiptastofa, þá Póst og fjarskiptastofnun, birti ákvörðun
um þann 3. júlí 2018. Nemur krafan um 1,3 milljarði króna vegna tapaðra tekna, kostnaðar og vaxta. Óskað var
formlegra viðbragða frá Símanum. Framangreindu bréfi svöruðu lögmenn Símans með bréfi dagsettu 19. mars
2019 þar sem Síminn hafnaði kröfunni alfarið. Síminn hf. höfðaði dómsmál á hendur Fjarskiptastofu, Ljósleiðarans
ehf., Sýn hf. og Mílu ehf. vegna ákvörðunar Fjarskiptastofu um lögbrotið. Dómur héraðsdóms var kveðinn upp
þann 1. júlí 2020, þar sem ákvörðun Fjarskiptastofu var staðfest, þó með nokkrum breytingum á forsendum.
Málinu var áfrýjað til Landsréttar af Símanum hf., Fjarskiptastofu og Sýn hf. sem staðfesti efnislega niðurstöðu
Fjarskiptastofu. Síminn óskaði eftir áfrýjunarleyfi til Hæstaréttar og hefur áfrýjunarleyfið verið samþykkt af
Hæstarétti auk þess hefur áfrýjunarstefna verið gefin út af Hæstarétti.
Ekkert hefur verið fært vegna þessarar kröfu í ársreikning félagsins fyrir árið 2022.
Skýringar
59
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38.
Mikilvægar reikningsskilaaðferðir
Reikningsskilaaðferðum sem lýst er hér á eftir hefur verið beitt með samræmdum hætti á öllum þeim
tímabilum sem birt eru í ársreikningnum og af öllum fyrirtækjum í samstæðunni.
a.
Grundvöllur samstæðu
i)
Dótturfélög
Dótturfélög eru þau félög þar sem samstæðan fer með yfirráð. Samstæðan fer með yfirráð þegar hún ber
áhættu eða hefur ávinning af breytilegri arðsemi af hlutdeild sinni í félaginu og getur haft áhrif á arðsemina
vegna yfirráða sinna. Reikningsskil dótturfélaga eru innifalin í samstæðureikningnum frá því yfirráð nást og
þar til þeim lýkur.
ii)
Hlutdeildarfélög
Hlutdeildarfélög eru þau félög þar sem samstæðan hefur veruleg áhrif á fjárhags- og rekstrarstefnu en ekki
yfirráð. Veruleg áhrif eru alla jafna til staðar þegar samstæðan ræður yfir 20-50% atkvæðisréttar.
Eignarhlutir í hlutdeildarfélögum eru færðir með hlutdeildaraðferð. Hlutdeildarfélög eru upphaflega færð á
kostnaðarverði sem innifelur viðskiptakostnað. Eftir upphaflega skráningu er hlutdeild samstæðunnar í afkomu
og heildarafkomu hlutdeildarfélaga færð í samstæðureikninginn þar til verulegum áhrifum eða sameiginlegum
yfirráðum lýkur.
iii)
Viðskipti felld út við gerð samstæðureiknings
Viðskipti milli félaga innan samstæðunnar, stöður milli þeirra og óinnleystar tekjur og gjöld sem myndast hafa í
viðskiptum milli félaganna eru felld út við gerð ársreiknings samstæðunnar. Óinnleystur hagnaður sem hefur
myndast í viðskiptum við hlutdeildarfélög er færður til lækkunar í samræmi við eignarhlut samstæðunnar í
félögunum. Óinnleyst tap er fært út með sama hætti og óinnleystur hagnaður, en aðeins því marki
ekkert bendi til virðisrýrnunar.
b.
Erlendir gjaldmiðlar
i)
Viðskipti í erlendum gjaldmiðlum
Viðskipti í erlendum gjaldmiðlum eru færð í starfrækslugjaldmiðla einstakra samstæðufélaga á gengi
viðskiptadags. Peningalegar eignir og skuldir í erlendum gjaldmiðlum eru færðar á gengi uppgjörsdags. Aðrar
eignir og skuldir sem færðar eru á gangvirði í erlendri mynt eru færðar á gengi þess dags er gangvirði var
ákveðið. Gengismunur vegna viðskipta í erlendum gjaldmiðlum er færður í rekstrarreikning.
ii)
Dótturfélag með annan starfrækslugjaldmiðil en íslenska krónu
Eignir og skuldir starfsemi félags samstæðunnar sem hefur bandarískan dollar (USD) sem
starfrækslugjaldmiðil eru umreiknaðar í íslenskar krónur (ISK) miðað við gengi uppgjörsdags. Tekjur og gjöld
þessarar starfsemi eru umreiknuð í ISK á meðalgengi ársins. Gengismunur sem myndast við yfirfærslu í ISK
er færður á sérstakan lið í yfirliti um heildarafkomu. Þegar starfsemi með annan starfrækslugjaldmiðil en
íslenska krónu er seld, að hluta til eða öllu leyti, er tengdur gengismunur fluttur í rekstrarreikning.
c.
Fjármálagerningar
i)
Fjáreignir aðrar en afleiðusamningar
Lán, kröfur og innstæður eru færð til bókar á þeim degi sem til þeirra er stofnað. Allar aðrar fjáreignir, þ.m.t.
fjáreignir metnar á gangvirði gegnum rekstrarreikning eru upphaflega færðar á þeim degi sem OR gerist aðili
að samningsbundnum ákvæðum fjármálagerningsins.
Skýringar
60
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
c.
Fjármálagerningar, frh.
i)
Fjáreignir aðrar en afleiðusamningar, frh.
Fjáreignir eru afskráðar ef samningsbundinn réttur OR sjóðstreymi vegna fjáreignanna rennur út eða ef OR
framselur rétt til sjóðstreymis af eigninni til annars aðila án þess halda eftir yfirráðum eða því sem st allri
þeirri áhættu og ávinningi sem í eignarhaldinu felst. Hluta af framseldum fjáreignum sem stofnað er til eða
haldið er eftir af OR er sérgreint í ársreikningi sem eign eða skuld.
OR flokkar fjáreignir aðrar en afleiðusamninga í eftirfarandi flokka: Fjáreignir á gangvirði í gegnum
heildarafkomu, Fjáreignir metnar á gangvirði gegnum rekstrarreikning og Fjáreignir á afskrifuðu kostnaðarvirði.
Fjáreignir á gangvirði í gegnum aðra heildarafkomu
Samstæðan tilgreinir fjárfestingar í tilteknum eignarhlutum í öðrum félögum sem fjáreignir á gangvirði í
gegnum heildarafkomu. Þær eru færðar á gangvirði og gangvirðisbreytingar færðar beint á sérstakan lið meðal
eigin fjár. Fenginn arður er fæður yfir rekstarreikning. Gangvirðisbreytingar, sem færðar hafa verið á eigið
eru ekki færðar yfir rekstur.
Fjáreignir á gangvirði gegnum rekstrarreikning
Fjáreignir eru flokkaðar á gangvirði gegnum rekstrarreikning séu þær veltufjáreign eða ef þær eru tilgreindar á
gangvirði gegnum rekstrarreikning við upphaflega skráningu í bókhald. Fjáreignir eru tilgreindar á gangvirði
gegnum rekstrarreikning ef ákvarðanir OR um kaup og sölu byggjast á gangvirði þeirra í samræmi við
skrásetta áhættustýringu OR eða fjárfestingastefnu. Við upphaflega skráningu er beinn viðskiptakostnaður
færður í rekstrarreikning þegar hann fellur til. Fjáreignir á gangvirði gegnum rekstrarreikning eru færðar á
gangvirði í efnahagsreikning og gangvirðisbreytingar eru færðar í rekstrarreikning.
Fjáreignir á afskrifuðu kostnaðarverði
Fjáreignir á afskrifuðu kostnaðarverði eru fjáreignir með föstum eða ákvarðanlegum greiðslum og sem ekki eru
skráðar á virkum markaði. Slíkar eignir eru upphaflega færðar á gangvirði viðbættum öllum tengdum
viðskiptakostnaði. Eftir upphaflega skráningu eru fjáreignir á afskrifuðu kostnaðarverði metin á afskrifuðu
kostnaðarverði miðað við virka vexti, að frádreginni virðisrýrnun þegar við á.
Fjáreignir á afskrifuðu kostnaðarverði samanstanda af viðskiptakröfum og öðrum skammtímakröfum.
Til handbærs fjár telst sjóður og óbundnar bankainnstæður sem eru til ráðstöfunar innan þriggja mánaða.
ii)
Fjárskuldir aðrar en afleiðusamningar
OR afskráir fjárskuld þegar samningsbundnum skyldum vegna skuldagerningsins er lokið, þær felldar niður
eða falla úr gildi.
OR flokkar fjárskuldir aðrar en afleiðusamninga sem fjárskuldir á afskrifuðu kostnaðarverði. Slíkar skuldir eru
upphaflega færðar á gangvirði viðbættum tengdum viðskiptakostnaði. Eftir upphaflega skráningu eru
þessar fjárskuldir metnar á afskrifuðu kostnaðarverði miðað við virka vexti.
Til fjárskulda OR annarra en afleiðusamninga teljast: lántökur, viðskiptaskuldir og aðrar skammtímaskuldir.
iii)
Afleiðusamningar
Við upphaflega skráningu eru afleiðusamningar færðir á gangvirði. Viðskiptakostnaður þeim tengdur er færður
í rekstrarreikning þegar hann fellur til. Eftir upphaflega skráningu eru afleiðusamningar færðir á gangvirði í
efnahagsreikning og gangvirðisbreytingar eru færðar í rekstrarreikning.
Skýringar
61
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
c.
Fjármálagerningar, frh.
iv)
Innbyggðar afleiður
Innbyggðar afleiður eru aðskildar frá grunnsamningum og færðar sérstaklega þegar efnahagsleg einkenni og
áhætta grunnsamnings og innbyggðrar afleiðu eru ekki nátengd, annar gerningur með sömu ákvæði og
innbyggða afleiðan væri skilgreindur sem afleiðusamningur og blandaði gerningurinn er ekki metinn í heild á
gangvirði gegnum rekstrarreikning.
d.
Varanlegir rekstrarfjármunir
i)
Færsla og mat
Varanlegir rekstrarfjármunir, aðrir en veitu- og framleiðslukerfi, eru færðir til eignar á kostnaðarverði
frádregnum uppsöfnuðum afskriftum og virðisrýrnun.
Kostnaðarverð samanstendur af beinum kostnaði sem fellur til við kaupin. Kostnaðarverð varanlegra
rekstrarfjármuna sem samstæðan byggir sjálf innifelur efniskostnað og launakostnað, annan kostnað sem
fellur til við koma eigninni í notkun, auk kostnaðar sem áætlað er að muni falla til við niðurrif eigna. Keyptur
hugbúnaður sem er nauðsynlegur til unnt nýta vélbúnað er eignfærður sem hluti af þeim
tækjabúnaði.
Vaxtagjöld af lánsfé sem nýtt er til fjármögnunar á kostnaðarverði mannvirkja í byggingu eru eignfærð á
byggingartíma. Á undirbúningskostnað eru ekki reiknaðir vextir. Eftir eignirnar eru teknar í notkun eru
vaxtagjöld færð til gjalda í rekstrarreikningi.
Þegar varanlegir rekstrarfjármunir eru samsettir úr einingum með ólíkan nýtingartíma eru einingarnar
aðgreindar og afskrifaðar miðað við nýtingartímann.
Veitu- og framleiðslukerfi samstæðunnar eru skráð á endurmetnu verði í efnahagsreikningnum sem er
gangvirði þeirra á endurmatsdegi að frádregnum viðbótar afskriftum frá þeim tíma. Endurmat þessara eigna er
framkvæmt með reglubundnum hætti. Allar verðmatshækkanir vegna þessa endurmats eru færðar á sérstakan
endurmatsreikning meðal eigin fjár frádreginni tekjuskattsskuldbindingu. Bakfærsla á áður færðu endurmati
vegna verðmatslækkunar eigna er færð til lækkunar á áður færðu endurmati á endurmatsreikning
frádreginni tekjuskattsskuldbindingu. Afskriftir af endurmetna verðinu eru færðar í rekstrarreikning. Innlausn
endurmats vegna afskrifta er færð af sérstökum endurmatsreikningi á óráðstafað eigið teknu tilliti til
tekjuskatts. Við sölu eða niðurlagningu eignar er hluti sérstaka endurmatsreikningsins sem tilheyrir þeirri
eign færður á óráðstafað eigið fé.
Gangvirði eigna er ákvarðað miðað við afskrifað endurstofnverð. Það felur í sér lagt er mat á breytingar á
byggingarkostnaðarverði samskonar eigna og bæði stofnverð og uppsafnaðar afskriftir endurmetið í samræmi
við þær breytingar. Við þennan útreikning er stuðst við opinberar upplýsingar og rauntölur úr bókhaldi
samstæðunnar um verðbreytingar á kostnaðarliðum og tekið tillit til áætlunar um vægi hvers kostnaðarliðar í
heildarkostnaði við byggingu samskonar eigna. Kostnaðarliðir og hlutfallslegt vægi þeirra var ákvarðað af
sérfræðingum OR. Einnig er litið til niðurstöðu virðisrýrnunarprófs sem framkvæmt er af sérfræðingum OR og
endurmat ekki fært umfram vænt framtíðarsjóðstreymi af viðkomandi eignum. Dreifikerfi fyrir heitt vatn, kalt
vatn, fráveitu og rafmagn eru nýtt í starfsemi sem er háð sérleyfum og tekjumörk miða fyrst og fremst við
breytingar á byggingarvísitölu. Tekið er tillit til þess við ákvörðun gangvirðis þessara kerfa.
Hagnaður eða tap af sölu varanlegra rekstrarfjármuna er munurinn á söluverðinu og bókfærðu verði
eignarinnar og er fært í rekstrarreikning. Þegar endurmetnir varanlegir rekstrarfjármunir eru seldir er endurmat
þeirra meðal eigin fjár fært á óráðstafað eigið fé.
ii)
Kostnaður sem fellur til síðar
Kostnaður við endurnýja einstaka hluta varanlegra rekstrarfjármuna er færður til eignar ef líklegt er talið
ávinningur sem felst í eigninni muni renna til samstæðunnar og hægt er meta kostnaðinn á áreiðanlegan
hátt. Allur annar kostnaður er gjaldfærður í rekstrarreikningi þegar til hans er stofnað.
Skýringar
62
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
d.
Varanlegir rekstrarfjármunir, frh.
iii)
Afskriftir
Afskriftir eru reiknaðar línulega sem fastur árlegur hundraðshluti af kostnaðarverði eða endurmetnu
kostnaðarverði miðað við áætlaðan nýtingartíma einstakra hluta varanlegra rekstrarfjármuna frá þeim tíma
sem þær eru nýtanlegar. Land er ekki afskrifað. Áætlaður nýtingartími greinist þannig:
Framleiðslukerfi ..............................................................................................................................
Veitukerfi rafveitu ...........................................................................................................................
Veitukerfi hitaveitu ..........................................................................................................................
Veitukerfi vatnsveitu .......................................................................................................................
Veitukerfi fráveitu ...........................................................................................................................
Veitukerfi ljósleiðara .......................................................................................................................
Aðrar fasteignir ...............................................................................................................................
Aðrir lausafjármunir ........................................................................................................................
7-60 ár
15-50 ár
10-60 ár
30-90 ár
15-60 ár
9-46 ár
25-50 ár
3-25 ár
Afskriftaaðferðir, nýtingartími og niðurlagsverð eru endurmetin á uppgjörsdegi.
e.
Óefnislegar eignir
i)
Hitaréttindi
Hitaréttingi hafa óskilgreindan líftíma og eru færð á kostnaðarverði að frádreginni virðisrýrnun. Hitaréttindi eru
aðskilin frá landi við kaup.
ii)
Aðrar óefnislegar eignir
Aðrar óefnislegar eignir eru metnar á kostnaðarverði frádregnum uppsöfnuðum afskriftum og virðisrýrnun.
iii)
Kostnaður sem fellur til síðar
Kostnaður sem fellur til síðar er aðeins eignfærður ef hann eykur væntan framtíðarávinning þeirrar eignar sem
hann tengist. Allur annar kostnaður er gjaldfærður í rekstrarreikningi þegar hann fellur til.
iv)
Afskriftir
Afskriftir eru færðar línulega í rekstrarreikning miðað við áætlaðan nýtingartíma óefnislegra eigna frá þeim degi
sem þær eru nýtanlegar. Áætlaður nýtingartími greinist þannig:
Hugbúnaður ................................................................................................................................... 5-7 ár
f.
Birgðir
Birgðir eru metnar á kostnaðarverði eða hreinu söluvirði, hvoru sem lægra reynist. Kostnaðarverð birgða
byggir á fyrst inn - fyrst út reglunni og innifelur kostnað sem fellur til við afla birgðanna og koma þeim á
þann stað og í það ástand sem þær eru í á uppgjörsdegi. Hreint söluvirði er áætlað söluverð í venjulegum
viðskiptum að frádregnum áætluðum kostnaði við að selja vöru.
Skýringar
63
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
g.
Virðisrýrnun
i)
Fjáreignir
Á hverjum uppgjörsdegi er kannað hvort til staðar hlutlæg vísbending um virðisrýrnun fjáreigna. Fjáreign
telst hafa rýrnað í verði ef hlutlægar vísbendingar eru um einn eða fleiri atburðir sem átt hafa sér stað
benda til þess að vænt framtíðarsjóðstreymi viðkomandi eignar verði lægra en áður var talið.
Virðisrýrnun fjáreigna sem færðar eru á afskrifuðu kostnaðarverði er mismunurinn á bókfærðu verði þeirra
annars vegar og núvirtu væntu framtíðarsjóðstreymi miðað við upphaflega virka vexti hins vegar. Virðisrýrnun
fjáreigna á gangvirði í gegnum aðra heildarafkomu er ákvarðað með hliðsjón af gangvirði þeirra á hverjum
tíma. Samstæðan skilgreinir gangvirðislækkun niður fyrir kostnaðarverð sem hlutlæga vísbendingu um
virðisrýrnun fjáreigna á gangvirði í gegnum heildarafkomu þegar:
-
um er ræða lækkun 15% niður fyrir kostnaðarverð eða
-
gangvirðislækkun varir í a.m.k. sex mánuði.
Einstakar mikilvægar fjáreignir eru prófaðar sérstaklega hver um sig með tilliti til virðisrýrnunar. Aðrar fjáreignir
eru flokkaðar saman eftir lánsáhættueinkennum.
Virðisrýrnun fjáreigna er færð í rekstrarreikning. Uppsafnað tap af fjáreignum til sölu sem fært hefur verið á
eigið fé er fært í rekstrarreikning.
Virðisrýrnun er bakfærð ef hægt er tengja bakfærsluna með hlutlægum hætti atburðum sem hafa orðið eftir
virðisrýrnun var færð. Bakfærsla virðisrýrnunar fjáreigna sem færðar eru á afskrifuðu kostnaðarverði og
fjáreigna til sölu sem eru skuldabréf er færð í rekstrarreikning. Bakfærsla virðisrýrnunar fjáreigna til sölu sem
eru hlutabréf er færð beint á eigið fé.
ii)
Aðrar eignir
Bókfært verð annarra eigna, undanskildum birgðum og tekjuskattseign, er yfirfarið á hverjum uppgjörsdegi
til meta hvort vísbendingar séu um virðisrýrnun þeirra. Ef vísbending er til staðar er endurheimtanleg
fjárhæð eignarinnar metin.
Endurmatslækkun er gjaldfærð þegar bókfært verð eignar eða fjárskapandi einingar er hærra en
endurheimtanleg fjárhæð hennar. Fjárskapandi eining er minnsti aðgreinanlegi hópur eigna sem myndar
sjóðstreymi sem er mestu leyti óháð öðrum einingum eða hópum eininga. Virðisrýrnun er gjaldfærð í
rekstrarreikningi en síðan til hlutfallslegrar lækkunar á bókfærðu verði annarra eigna sem tilheyra einingunni.
Endurheimtanleg fjárhæð eignar eða fjárskapandi einingar er hreint gangvirði þeirra eða nýtingarvirði, hvort
sem hærra reynist. Nýtingarvirði er metið miðað við áætlað framtíðarsjóðstreymi, sem er núvirt með vöxtum
fyrir skatta, sem endurspeglar mat markaðarins á tímavirði peninga hverju sinni og þeirri áhættu sem fylgir
eignunum.
Virðisrýrnun annarra eigna er bakfærð ef breyting hefur átt sér stað á mati sem notað var við útreikning á
endurheimtanlegri fjárhæð. Virðisrýrnun er einungis bakfærð því marki sem nemur áður færðri virðisrýrnun
að teknu tilliti til afskrifta.
h.
Hlunnindi starfsmanna
i)
Iðgjaldatengd lífeyriskerfi
Kostnaður vegna framlaga í iðgjaldatengd lífeyriskerfi er gjaldfærður í rekstrarreikningi þegar hann fellur til.
ii)
Réttindatengd lífeyriskerfi
Skuldbinding samstæðunnar vegna réttindatengdra lífeyriskerfa er reiknuð sérstaklega fyrir hvert kerfi með því
áætla framtíðarvirði lífeyrisréttinda sem núverandi og fyrrverandi starfsmenn hafa áunnið sér á
yfirstandandi og fyrri tímabilum. Réttindin eru afvöxtuð til finna núvirði þeirra og er allur ófærður fyrri
kostnaður og raunvirði eigna til greiðslu lífeyris dreginn frá. Árlega reiknar tryggingastærðfræðingur
skuldbindingu á grundvelli aðferðar sem miðast við áunnin réttindi. Breytingar á skuldbindingunni eru færðar í
rekstrarreikning þegar þær falla til.
Skýringar
64
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38.
Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
i.
Skuldbindingar
Skuldbinding er færð í efnahagsreikninginn þegar samstæðunni ber lagaleg skylda eða hefur tekið á sig
skuldbindingu vegna liðinna atburða og líklegt er kostnaður vegna hennar, sem hægt er meta með
áreiðanlegum hætti, falli á samstæðuna. Skuldbindingin er metin út frá væntu framtíðarfjárflæði, sem er núvirt
með vöxtum sem endurspegla markaðsvexti og þá áhættu sem fylgir skuldbindingunni.
j.
Tekjur
i)
Tekjur af sölu og dreifingu á raforku og heitu vatni
Tekjur af sölu og dreifingu á raforku og heitu vatni eru færðar í rekstrarreikning samkvæmt mældri afhendingu
til kaupenda á árinu og föstu árlegu gjaldi.
Gjaldskrá fyrir dreifingu raforku er háð tekjumörkum sem gefin er út af Orkustofnun í samræmi við ákvæði
raforkulaga nr. 65/2003. Tekjumörkin byggja á rauntölum fyrri ára úr rekstri dreifiveitu, afskrift
rekstrarfjármuna, rauntöpum í dreifikerfi og arðsemi eigin fjár. Við ákvörðun tekjumarka er litið framhjá
fjármagnsliðum. Gjaldskrá er ákveðin miðað við tekjumörk og áætlanir um raforkusölu á dreifiveitusvæði OR.
ii)
Tekjur af sölu á köldu vatni og fráveitu
Tekjur vegna sölu á köldu vatni og fráveitu taka mið af stærð húsnæðis sem tengt er kerfunum, auk fasts
gjalds og eru færðar línulega. auki eru tekjur færðar samkvæmt mældri notkun á köldu vatni hjá tiltekinni
atvinnustarfsemi.
iii)
Tengigjöld
Við tengingu á nýju húsnæði við veitukerfi raforku, vatns og fráveitu eða við endurnýjun á tengingu, er
innheimt sérstakt gjald af notendum. Þessu gjaldi er ætlað ta kostnaði vegna nýrra kerfa eða
endurnýjunar þeirra. Tekjur af tengigjöldum eru færðar í rekstrarreikning við tengingu.
iv)
Leigutekjur
Leigutekjur eru tekjufærðar línulega í rekstrarreikning á leigutímanum.
v)
Aðrar tekjur
Aðrar tekjur eru færðar þegar til þeirra er unnið eða við afhendingu vöru og þjónustu.
Skýringar
65
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
k.
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld
Fjármunatekjur samanstanda af vaxtatekjum af fjárfestingum, arðstekjum, breytingum á gangvirði fjáreigna þar
sem gangvirðisbreyting er færð í rekstrarreikning, gengishagnaði af erlendum gjaldmiðlum og hagnaði af
áhættuvarnargerningum sem eru færðir í rekstrarreikning. Vaxtatekjur eru færðar eftir því sem þær falla til
miðað við virka vexti. Arðstekjur eru færðar í rekstrarreikning á þeim degi sem arðsúthlutun er samþykkt.
Fjármagnsgjöld samanstanda af vaxtakostnaði af lántökum, bakfærslu núvirðingar skuldbindinga, gengistapi
af erlendum gjaldmiðlum, tapi af áhættuvarnargerningum sem fært er í rekstrarreikning og virðisrýrnun
fjáreigna. Lántökukostnaður er færður í rekstrarreikning miðað við virka vexti.
Virkir vextir eru ávöxtunarkrafa sem notuð er við núvirðingu áætlaðs sjóðstreymis yfir áætlaðan líftíma
fjármálagernings eða styttra tímabil, eftir því sem við á, þannig það jafngildi bókfærðri fjárhæð
fjáreignarinnar eða fjárskuldarinnar í efnahagsreikningi.
Gengishagnaði og gengistapi er jafnað saman í rekstrarreikningi.
l.
Tekjuskattur
Tekjuskattur samanstendur af tekjuskatti til greiðslu vegna ársins og frestuðum tekjuskatti. Tekjuskattur er
færður í rekstrarreikning nema þegar hann varðar liði sem eru færðir beint á eigið fé, en í þeim tilvikum er
tekjuskatturinn færður á þá liði.
Tekjuskattur til greiðslu er tekjuskattur sem áætlað er komi til greiðslu á næsta ári vegna skattskylds
hagnaðar ársins, miðað vgildandi skatthlutfall á uppgjörsdegi, auk leiðréttinga á tekjuskatti til greiðslu vegna
fyrri ára. Tekjuskattshlutfall móðurfyrirtækisins er 37,6% og dótturfélaganna 20%. Rekstur vatns- og fráveitu er
undanþeginn skattskyldu.
Frestaður tekjuskattur er færður vegna tímabundinna mismuna á bókfærðu verði eigna og skulda í
ársreikningnum annars vegar og skattverði þeirra hins vegar. Útreikningur á frestuðum skatti byggir á því
skatthlutfalli sem vænst er verði í gildi þegar tímabundnir mismunir koma til með snúast við, miðað við
gildandi lög á uppgjörsdegi. Frestaður tekjuskattur var reiknaður miðað við 37,6% fyrir móðurfyrirtækið sem er
skattalega sameignarfélag og 20% fyrir dótturfélögin sem eru hlutafélög.
Tekjuskattseign er einungis færð því marki sem líklegt er talið skattskyldur hagnaður verði til ráðstöfunar
í framtíðinni, sem unnt verður nýta eignina á móti. Tekjuskattseign er metin á hverjum uppgjörsdegi og
lækkuð að því marki sem talið er að hún komi ekki til með að nýtast.
m.
Starfsþáttayfirlit
Rekstrarstarfsþáttur er hluti samstæðunnar sem fæst við viðskipti og er fær um afla tekna og stofna til
gjalda, bæði innan og utan samstæðu. Afkoma allra starfsþátta samstæðunnar er yfirfarin af stjórnendum til
meta frammistöðu þeirra.
Rekstrarafkoma starfsþátta og eignir þeirra samanstanda af liðum sem tengja beint við hvern starfsþátt og
þá liði sem hægt er að skipta milli starfsþátta á rökrænan hátt.
Fjárfestingar starfsþátta er heildarkostnaður við kaup rekstrarfjármuna og óefnislegra eigna.
Skýringar
66
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
n.
Ákvörðun gangvirðis
Nokkrar reikningsskilaaðferðir og skýringar samstæðunnar krefjast ákvörðunar á gangvirði, bæði vegna
fjármálagerninga og annarra eigna og skulda. Fjármálastjóri ber ábyrgð á öllum mikilvægum ákvörðunum um
gangvirði, þ.m.t. 3. stigs gangvirðismöt. Áhættustýring, undir stjórn fjármálastjóra, fer reglulega yfir mikilvægar
forsendur sem eru ógreinanlegar á markaði og matsbreytingar. Ef upplýsingar frá þriðja aðila, líkt og verð frá
miðlurum eða verðmatsþjónustu, eru notaðar við ákvörðun gangvirðis þá eru þær upplýsingar nýttar til
styðja þá niðurstöðu matið uppfylli kröfur um alþjóðlega reikningsskilastaðla (IFRS), þar á meðal þstig
sem slíkt mat myndi falla undir. Endurskoðunarnefnd samstæðunnar er upplýst um mikilvæg atriði tengd
gangvirðismati.
Við ákvörðun gangvirðis eigna eða skulda notar samstæðan markaðsupplýsingar eins miklu leyti og hægt
er. Gagnvirðið er flokkað í mismunandi stig á grundvelli þeirra forsenda sem notaðar eru við matið samkvæmt
eftirfarandi flokkum:
Stig 1: Skráð verð (óbreytt) á virkum markaði fyrir samskonar eignir og skuldir.
Stig 2: Aðrar forsendur en skráð verð samkvæmt 1. stigi sem hægt er greina fyrir eignina eða skuldina,
ýmist beint (þ.e. verð) eða óbeint (þ.e. afleidd af verði).
Stig 3: Forsendur sem notaðar eru við mat eignar eða skuldar eru ekki byggðar á fáanlegum
markaðsupplýsingum (ógreinanlegar upplýsingar).
Ef forsendur sem notaðar eru við ákvörðun gangvirðis eignar eða skuldar flokkast á mismunandi stig í
stigkerfinu, þá er gangvirðið allt flokkað á sama stigi og lægstu mikilvægar forsendur matsins.
Samstæðan færir tilfærslur milli stiga í stigkerfinu í lok þess reikningstímabils sem breytingin átti sér stað.
Nánari upplýsingar um forsendurnar sem notaðar eru við ákvörðun gangvirðis er finna í þeim skýringum
sem þær eiga við og í skýringu um gangvirði nr. 32.
o.
Varanlegir rekstrarfjármunir
Gangvirði framleiðslukerfa og ljósleiðarakerfa sem hafa verið endurmetin er ákvarðað miðað við afskrifað
endurstofnverð. Það felur í sér lagt er mat á breytingar á byggingarkostnaðarverði samskonar eigna og
bæði stofnverð og uppsafnaðar afskriftir endurmetnar í samræmi við þær breytingar. Einnig er litið til
niðurstöðu virðisrýrnunarprófs og endurmat ekki fært umfram vænt framtíðarsjóðstreymi af viðkomandi
eignum.
p.
Fjárfestingar í eignarhlutum í öðrum félögum og skuldabréfum
Gangvirði eignarhluta í öðrum félögum og skuldabréfa er ákvarðað með hliðsjón af markaðsverði þeirra á
uppgjörsdegi. Ef markaðsverð er ekki þekkt byggir mat á gangvirði á viðurkenndum matsaðferðum.
Matsaðferðir geta falið í sér stuðst er við verð í nýlegum viðskiptum milli ótengdra aðila. Við beitingu
matsaðferða er litið til þeirra þátta sem markaðsaðilar myndu nota við verðmat og aðferðirnar eru í samræmi
við viðurkenndar aðferðir við að verðleggja fjáreignir.
Skýringar
67
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
q.
Afleiður
Gangvirði afleiða er byggt á skráðu markaðsvirði þeirra, ef það er til. Ef markaðsverð er ekki til, er gangvirðið
fundið með viðurkenndum matsaðferðum.
Matsaðferðir geta falið í sér notast er við verð í nýlegum viðskiptum á milli ótengdra ila. Tekið er mið af
verðmæti annarra fjármálagerninga sem eru áþekkir þeim gerningi sem um ræðir, stuðst við aðferðir til
meta núvirt fjárstreymi eða aðrar verðmatsaðferðir sem beita til meta með áreiðanlegum hætti
raunverulegt markaðsverðmæti. Við beitingu matsaðferða eru allir þættir notaðir sem markaðsaðilar myndu
nota við verðmat og aðferðirnar eru í samræmi við viðurkenndar aðferðir við verðleggja fjármálagerninga.
Samstæðan sannreynir reglulega matsaðferðir sínar og prófar þær með því nota vesem fengist hafa í
viðskiptum á virkum markaði með sama gerning, án aðlagana eða breytinga, eða byggja á upplýsingum frá
virkum markaði.
Gangvirði afleiðusamninga sem ekki eru skráðir á virkum mörkuðum er ákvarðað með notkun matsaðferða
sem eru endurskoðaðar reglulega af sérfróðu starfsfólki. Öll matslíkön sem eru notuð þurfa vera samþykkt
og prófuð til að tryggja að niðurstöðurnar endurspegli þau gögn sem notuð voru.
Áreiðanlegasta sönnun á gangvirði afleiðusamninganna í upphafi er kaupverðið, nema gangvirði gerningsins
sannanlegt með samanburði við önnur skráð og nýleg markaðsviðskipti á sama fjármálagerningi eða byggt
á matsaðferð þar sem breytur byggja eingöngu á markaðsgögnum. Þegar slík gögn eru fyrir hendi, færir
samstæðan hagnað eða tap á upphaflegum skráningardegi gerninga.
Gangvirði vaxtaskiptasamninga er byggt á verðtilboði miðlara. Þessi verðtilboð eru prófuð með tilliti til
sanngirni með því afvaxta framtíðargreiðsluflæði byggt á ákvæðum og lokadegi hvers samnings og með því
að nota markaðsvexti fyrir svipaða gerninga á verðmatsdegi.
r.
Viðskiptakröfur og aðrar skammtímakröfur
Gangvirði viðskiptakrafna og annarra skammtímakrafna er metið á núvirði vænts framtíðargreiðsluflæðis, sem
afvaxtað er á markaðsvöxtum uppgjörsdags. Gangvirði er einungis metið svo unnt upplýsa um það í
skýringum.
s.
Fjárskuldir sem ekki teljast afleiður
Gangvirði, sem einungis er metið vegna skýringa, er ákvarðað út frá núvirði framtíðarsjóðsflæðis höfuðstóls og
vaxta og er afvaxtað með markaðsvöxtum á uppgjörsdegi.
t.
Leigusamningar
Við upphaf samnings leggur samstæðan mat á það hvort samningur eða hluti hans feli í sér leigusamning.
Samningur er leigusamningur hluta eða heild ef samningurinn felur í sér rétt til yfirráða tiltekinnar eignar á
tilteknu tímabili í skiptum fyrir endurgjald. Við mat á því hvort í leigusamningi feli í sér yfirráð tiltekinnar eignar
notar samstæðan skilgreiningu leigusamnings í IFRS 16.
Skýringar
68
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
t.
Leigusamningar, frh.
i
Samstæðan sem leigutaki
Við upphaf eða breytingu á samningi sem felur í sér leiguhluta úthlutar samstæðan endurgjaldinu á leiguhluta
á grundvelli sjálfstæðs verðs hvers hluta fyrir sig. Fyrir leigusamninga um fasteignir hefur samstæðan hins
vegar kosið að aðgreina ekki leiguhluta frá öðrum hlutum samningsins og færir þá sem einn leigusamning.
Samstæðan færir leigueign og leiguskuld við upphaf leigusamnings. Leigueignin er upphaflega færð á
kostnaðarverði. Upphafleg fjárhæð leiguskuldarinnar að teknu tilliti til leigugreiðslna sem hafa falltil fyrir eða
á upphafsdegi samningsins, beinum kostnaði við öflun leigueignarinnar og áætlaðum kostnaði við taka
niður og fjarlægja eignina eða til þess færa eignina eða umhverfi hennar í samt horf loknum
leigusamningi og að frádregnum leiguílvilnunum sem samstæðan hefur fengið.
Leigueignin er í kjölfarið afskrifuð línulega frá upphafi til loka leigusamningsins, nema þegar eignarhald flyst
yfir til samstæðunnar í lok leigutímabilsins eða ef kostnaðarverð leigueignarinnar endurspeglar samstæðan
muni nýta sér kauprétt í lok leigutímabilsins. Í þeim tilfellum er leigueignin afskrifuð á nýtingartíma eignarinnar.
Nýtingartíminn er ákvarðaður með sömu aðferð og notuð er fyrir aðra fastafjármunir samstæðunnar. Jafnframt
er virði leigueignar lækkað reglubundið um sem nemur virðisrýrnun hennar ef einhver er og leiðrétt vegna
endurmats leiguskuldarinnar.
Leiguskuld er upphaflega færð á núvirði ógreiddra leigugreiðslna á upphafsdegi leigusamningsins.
Greiðslurnar eru núvirtar með því nota innbyggða vexti leigusamningsins, séu þeir tiltækir, en annars notar
samstæðan þá vexti sem hún fær á nýju lánsfé. Að jafnaði notar samstæðan vexti á nýju lánsfé til núvirðingar.
Samstæðan ákvarðar vexti á nýju lánsfé með því sækja vaxtaupplýsingar vegna ólíkra fjármögnunarleiða
og gerir tilteknar aðlaganir til að endurspegla skilmála leigusamningsins og eiginleika eignarinnar sem er leigð.
Leigugreiðslur sem eru innfaldar í ákvörðun fjárhæðar leiguskuldar samstæðunnar fela í sér eftirfarandi:
Fastar greiðslur, þar með taldar leigugreiðslur sem eru samkvæmt eðli sínu fastar
Breytilegar leigugreiðslur tengdar vöxtum eða vísitölu, upphaflega áætlaðar miðað við vexti eða vísitölu á
upphafsdegi
Fjárhæðir sem gert er ráð fyrir þurfi greiða samkvæmt hrakvirðistryggingu
Kaupverð samkvæmt kaupréttarákvæði í leigusamningi þegar samstæðan telur nokkuð víst hún muni
nýta kaupréttinn, leigugreiðslur á valkvæðum framlengingartímabilum ef samstæðan er nokkuð viss um
hún muni nýta framlengingarheimildir og greiðslur vegna uppsagnar leigusamnings fyrir lok leigutímans, nema
samstæðan sé nokkuð viss um að nýta ekki uppsagnarheimildir.
Leiguskuldin er færð á afskrifuðu kostnaðarverði m því nota aðferð virkra vaxta. Hún er endurmetin
þegar breyting verður á framtíðarleigugreiðslum vegna breytinga á vísitölu eða vöxtum, ef það er breyting á
mati samstæðunnar á fjárhæð sem hún væntir verði greidd samkvæmt hrakvirðistryggingu, ef samstæðan
breytir mati sínu á því hvort hún muni nýta kaupréttarákvæði, heimildir til framlengingar eða uppsagnar
leigusamnings eða ef það er breyting á fjárhæð leigugreiðslu sem er í eðli sínu föst.
Þegar leiguskuldin er endurmetin með þessum hætti þá er samsvarandi leiðrétting gerð á bókfærðu verði
leigueignarinnar, eða leiðrétting færð í rekstrarreikning samstæðunnar ef bókfært virði leigueignarinnar hefur
verið fært niður í núll.
Leigueignir og leiguskuldir eru sérgreindar í efnahagsreikningi.
Samstæðan kýs færa ekki leigueignir og leiguskuldir vegna leigusamninga um eignir lágu virði og
leigusamninga sem eru til skamms tíma. Samstæðan gjaldfærir leigugreiðslur vegna þessara leigusamninga
línulega á leigutíma.
Skýringar
69
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2022
38.
Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
t. Leigusamningar, frh.
ii
Samstæðan sem leigusali
Við upphaf eða breytingu á samningi sem inniheldur leiguþátt skiptir samstæðan endurgjaldi samkvæmt
samningnum niður á einstaka leiguþætti samningsins á grundvelli hlutfallslegs sjálfstæðs verðs þeirra.
Þegar samstæðan er leigusali þá er ákvarðað við upphaf leigusamnings hvort um er ræða
fjármögnunarleigusamning eða rekstrarleigusamning.
Við flokkun leigusamnings leggur samstæðan heildstætt mat á það hvort leigusamningurinn flytji meginhluta
áhættu og ávinnings sem tilheyrir eignarhaldi hinnar undirliggjandi eignar. Ef það er niðurstaðan þá er
leigusamningurinn fjármögnunarleigusamningur en ef ekki þá er hann rekstrarleigusamningur. Ákveðnir þættir
eru hluti af þessu mati eins og til dæmis hvort leigusamningurinn nær yfir meginhluta nýtingartíma eignarinnar.
Samstæðan færir leigugreiðslur vegna rekstrarleigusamninga línulega yfir leigutímabilið og setur þær fram
meðal annarra tekna í rekstrarreikningi.
39.
Nýir reikningsskilastaðlar og túlkanir á þeim sem samstæðan hefur ekki ennþá innleitt
Nokkrir nýir alþjóðlegir reikningsskilastaðlar gilda um fjárhagsár sem byrja eftir 1. janúar 2023 en heimilt er að
beita þeim fyrir gildistöku þeirra. Samstæðan hefur hins vegar ekki innleitt nýja eða breytta reikningsskilastaðla
fyrr en heimilt var við gerð þessara reikningsskila.
Ekki er búist við eftirfarandi breytingar á stöðlum og túlkunum muni hafa veruleg áhrif á reikningsskil
samstæðunnar.
-Breytingar á IAS 12 Tekjuskattur
-Breytingar á IAS 8 Reikningsskilaaðferðir, breytingar á reikningshaldslegu mati og skekkjur
-Breytingar á IAS 1 Framsetning reikningsskila
-Breytingar á IFRS 17 Vátrygginagasamningar vegna IFRS 9
-IFRS 17 tryggingasamningar
5493004ARP9VPUIX5B732022-01-012022-12-315493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-315493004ARP9VPUIX5B732022-12-315493004ARP9VPUIX5B732021-12-315493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:RevaluationSurplusMember5493004ARP9VPUIX5B732022-01-012022-12-31ifrs-full:RevaluationSurplusMember5493004ARP9VPUIX5B732022-12-31ifrs-full:RevaluationSurplusMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:CapitalReserveMember5493004ARP9VPUIX5B732022-01-012022-12-31ifrs-full:CapitalReserveMember5493004ARP9VPUIX5B732022-12-31ifrs-full:CapitalReserveMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ORK:ReserveOfDevelopmentExpenseMember5493004ARP9VPUIX5B732022-01-012022-12-31ORK:ReserveOfDevelopmentExpenseMember5493004ARP9VPUIX5B732022-12-31ORK:ReserveOfDevelopmentExpenseMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:ReserveOfGainsAndLossesOnFinancialAssetsMeasuredAtFairValueThroughOtherComprehensiveIncomeMember5493004ARP9VPUIX5B732022-01-012022-12-31ifrs-full:ReserveOfGainsAndLossesOnFinancialAssetsMeasuredAtFairValueThroughOtherComprehensiveIncomeMember5493004ARP9VPUIX5B732022-12-31ifrs-full:ReserveOfGainsAndLossesOnFinancialAssetsMeasuredAtFairValueThroughOtherComprehensiveIncomeMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember5493004ARP9VPUIX5B732022-01-012022-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember5493004ARP9VPUIX5B732022-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember5493004ARP9VPUIX5B732022-01-012022-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember5493004ARP9VPUIX5B732022-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember5493004ARP9VPUIX5B732022-01-012022-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember5493004ARP9VPUIX5B732022-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember5493004ARP9VPUIX5B732022-01-012022-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember5493004ARP9VPUIX5B732022-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:RevaluationSurplusMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:RevaluationSurplusMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:CapitalReserveMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:CapitalReserveMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ORK:ReserveOfDevelopmentExpenseMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ORK:ReserveOfDevelopmentExpenseMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:ReserveOfGainsAndLossesOnFinancialAssetsMeasuredAtFairValueThroughOtherComprehensiveIncomeMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:ReserveOfGainsAndLossesOnFinancialAssetsMeasuredAtFairValueThroughOtherComprehensiveIncomeMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:EquityAttributableToOwnersOfParentMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:NoncontrollingInterestsMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31iso4217:ISK