Ársreikningur samstæðu 2021
Orkuveita Reykjavíkur
Kt. 551298-3029
Bæjarhálsi 1, 110 Reykjavík
Ísland
Efnisyfirlit
Orkuveita Reykjavíkur leggur sérstaka áherslu á þessi
Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna í starfseminni
Mælikvarðar og umfang þjónustu
Yfirlit stjórnenda
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra
Áritun óháðra endurskoðenda
Rekstrarreikningur
Yfirlit um heildarafkomu
Efnahagsreikningur
Eiginfjáryfirlit
Sjóðstreymisyfirlit
Skýringar
3
4
5
13
17
18
19
20
21
22
Mælikvarðar
46,1%
47,3%
49,3%
47,7%
51,6%
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
60,0%
2017 2018 2019 2020 2021
Eiginfjárhlutfall
6,4%
6,1%
4,9%
4,9%
5,9%
0,0%
2,0%
4,0%
6,0%
8,0%
2017 2018 2019 2020 2021
Arðsemi heildareigna
6,2
6,4
6,0
6,1
5,5
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
2017 2018 2019 2020 2021
Nettó skuldir / handbært fé frá rekstri
0,9
1,0
1,1
1,3 1,3
0,0
0,4
0,8
1,2
1,6
2017 2018 2019 2020 2021
Veltufjárhlutfall án álafleiðu
Þjónustan
Borgarbyggð
Reykjanesbær
Ólafsvík
Grundarfjörður
Stykkishólmur
Akranes
Hvalfjarðarsveit
Þingvellir
Búðardalur
Andakílsárvirkjun
Vík
Hvolsvöllur
Hella
Flúðir
Selfoss
Hellisheiðarvirkjun
Vegamót
Ísafjörður
Blönduós
Víðihlíð
Varmahlíð
Mývatn
Skjöldólfsstaðir
Egilsstaðir
Stöðvarfjörður
Djúpivogur
Jökulsárlón
Freysnes
Kirkjubæjarklaustur
Höfn
Akureyri
Húsavík
Dalvík
Sauðárkrókur
Hveragerði
Grímsnes
Biskupstungur
Ásahreppur
Þorlákshöfn
Nesjavallavirkjun
Hafnarfjörður
Veitur
Orkattúrunnar
Reykjavík
Garðabær
Kópavogur
Ljósleiðarinn
Carbfix
Seltjarnarnes
Mosfellsbær
________________________________________________________________________________________
Rekstrarár 2021 2020 2019 2018 2017
Fjárhæðir eru á verðlagi hvers árs í milljónum kr.
Rekstrartekjur ............................................................ 51.890 48.627 46.570 45.916 43.666
Rekstrarkostnaður ..................................................... 18.380)( 19.172)( 18.398)( 17.299)( 17.285)(
þ.a. orkukaup og flutningur .................................... 5.872)( 5.793)( 5.659)( 6.106)( 5.949)(
EBITDA ..................................................................... 33.510 29.454 28.172 28.617 26.380
Afskriftir ..................................................................... 13.257)( 13.056)( 12.121)( 10.271)( 9.063)(
Rekstrarhagnaður EBIT ............................................ 20.253 16.398 16.051 18.346 17.318
Sjóðstreymi
Innleystar vaxtatekjur ................................................ 256 397 337 398 572
Greidd vaxtagjöld ...................................................... 4.398)( 4.940)( 5.373)( 4.806)( 4.186)(
Handbært fé frá rekstri .............................................. 25.582 23.152 22.864 21.054 20.595
Veltufé frá rekstri ....................................................... 22.412 22.357 21.684 24.337 21.293
Lausafé
31.12.2021 31.12.2020 31.12.2019 31.12.2018 31.12.2017
Bundnar innstæður og markaðsverðbréf ................... 14.657 14.867 9.833 7.223 6.125
Handbært fé .............................................................. 10.320 15.820 8.657 10.988 6.255
Óádregnar lánalínur .................................................. 9.629 11.776 11.600 11.000 10.000
Lausafé samtals ........................................................ 34.606 42.463 30.090 29.211 22.380
Yfirlit stjórnenda
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
4
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021 5
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra
Orkuveita Reykjavíkur (OR) er sameignarfyrirtæki sem starfar á grundvelli laga nr. 136/2013 um Orkuveitu
Reykjavíkur. Lögbundið hlutverk OR er að stunda vinnslu, framleiðslu og sölu raforku og heits vatns og gufu og
rekstur grunnkerfa, svo sem dreifiveitu rafmagns, hitaveitu, vatnsveitu, fráveitu og ljósleiðarakerfi, auk annarrar
starfsemi sem hefur sambærilega stöðu. Einnig þá starfsemi aðra sem nýtt getur rannsóknir, þekkingu eða búnað
fyrirtækjanna, sem og iðnþróun og nýsköpun, enda tengist hún kjarnastarfsemi fyrirtækisins.
Yfirlitsmyndin að neðan sýnir kjarnastarfsemi samstæðu Orkuveitu Reykjavíkur. Þar fyrir neðan er greint frá helstu
viðskiptaferlum í virðiskeðjunni og loks eru tilteknir helstu hagsmunaaðilar að hverjum hlekk keðjunnar.
Virðiskeðja
AUÐLIND
– Leit að og rannsókn
auðlinda og öflun réttinda
til að nýta þær
– Vöktun og stýring
nýtingar
NÝFRAMKVÆMDIR
– Hönnun og öflun leyfa
– Kaup á efni, búnaði og
þjónustu verktaka
– Eftirlit og prófanir
VINNSLA OG MIÐLUN
– Móttaka nýsmíði í
rekstur
– Stýring og vöktun
vinnslu
– Eftirlit, viðhald og
endurnýjun
– Kaup á efni, búnaði og
þ
j
ónustu
VIÐSKIPTI OG ÞJÓNUSTA
– Öflun og skráning
viðskiptavina
– Tenging heimila og
fyrirtækja
– Álestur og útgáfa
reikninga
– Viðbrögð við bilunum
AUÐLIND
– Vöktun viðtaka
Hagsmuna-
aðilar
Opinberir aðilar
Leyfisveitingar, skipulag
og eftirlit.
Almenningur
Umsagnir um leyfi,
kæruréttur
Eigendur OR
Staðfesting áforma á
nýjum svæðum
Opinberir aðilar
Leyfisveitingar, skipulag
og eftirlit.
Verktalar og
vörubirgjar
Framkvæmdir, útvegun
efnis, ráðgjöf, fjármögnun
Almenningur
Umsagnir og kæruréttur
Eigendur OR
Staðfesting áforma á
nýjum svæðum
Opinberir aðilar
Vöktun á rekstri og
auðlindanýtingu
Almenningur
Ábendingar, upplýsingar
Viðskiptavinir
Upplýsingar um
þjónustubrest
Verktakar og
vörubirgjar
Framkvæmdir, útvegun
efnis, ráðgjöf, fjármögnun
Viðskiptavinir
Greiðsla reikninga, álestur
Opinberir aðilar
Vöktun á afhendingaröryggi,
notkunarmælingum og verði
Opinberir aðilar
Vöktun
umhverfisáhrifa
Almenningur
Ábendingar,
upplýsingar
Starfsfólk, samtök og félög fólks og fyrirtækja og eftirlitsaðilar með starfsaðstæðum á vinnumarkaði eiga hagsmuni að allri virðiskeðjunni.
Ársreikningur samstæðunnar er gerður í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla (IFRS), eins og þeir hafa verið
staðfestir af Evrópusambandinu og viðbótarkröfur sem koma fram í íslenskum lögum og reglum um ársreikninga
félaga með skráð skuldabréf. Hann hefur að geyma ársreikning Orkuveitu Reykjavíkur og dótturfélaga þess.
Samhliða útgáfu þessa ársreiknings gefur OR út rafræna, samþætta Ársskýrslu OR 2021. Hún er gerð í samræmi
við UFS viðmið (umhverfi, félagslegir þættir, stjórnarhættir) Nasdaq OMX Nordic. Þar er ítarleg grein gerð fyrir
stjórnarháttum, umhverfis- og loftslagsmálum, starfsmannamálum og samfélagsmálum, viðskiptalíkani og
virðiskeðju samstæðunnar, helstu viðskiptaferlum og hagsmunaaðilum að rekstrinum, mannréttindastefnu OR og
hvernig OR spornar við svikum og mútum. Skýrslan hlýtur óháða ytri skoðun og áritanir og er jafnframt árituð af
stjórn og forstjóra OR. Ársskýrsla OR 2021 er öllum aðgengileg á slóðinni https://arsskyrsla2021.or.is. Þar er
skýrsluna einnig að finna á pdf-sniði. Vísanir í skýrsluna eru í einstaka undirkafla hennar.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021 6
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Samstæða Orkuveitu Reykjavíkur
Orkuveita Reykjavíkur sinnir lögbundnu hlutverki sínu í samfélaginu undir fjórum vörumerkjum auk merkis
móðurfélagsins, sem gegnir þjónandi forystuhlutverki innan samstæðunnar. Eigendur Orkuveitu Reykjavíkur í
byrjun og lok árs 2021 voru Reykjavíkurborg (93,539%), Akraneskaupstaður (5,528%) og Borgarbyggð (0,933%)
og öll dótturfyrirtæki innan samstæðunnar eru alfarið í eigu OR, sbr. skýringu 35.
Innan móðurfélagsins er haldið utan um fjármál samstæðunnar og innkaup, mannauð og
upplýsingatækni, starfrækt þjónustusvið með sameiginlegu þjónustuveri og reikningagerð og
vísindafólk sinnir rannsóknum og nýsköpun fyrir fyrirtækin í samstæðunni. Þá eru innan
móðurfélagsins sérfræðieiningar sem veita forystu og þjónustu t.d. hvað varðar öryggi og heilsu,
umhverfis- og loftslagsmál, lögfræðimál og samskiptamál.
Meðalfjöldi stöðugilda á árinu voru 581,4.
Fastráðin hjá samstæðunni í ársloks 2021 voru 496. Konur voru 29% og karlar 71%. Meðal
st
j
órnenda í samstæðu OR í árslok voru konur 50% o
g
karlar 50%.
F
y
rirtæki
Veitur ohf.
OR vatns- o
g
fráveita sf.
Orka náttúrunnar ohf.
ON Power ohf.
Ljósleiðarinn ehf. Carbfix ohf.
Starfssvið
Veitur reka rafveitur og
hitaveitur, sem nánast allar
eru með sérleyfi á sínu
starfssvæði.
Veitur sjá um starfsemi OR
vatns- og fráveitu sf. sem
gegnir lögbundnum
skylduverkefnum sveitarfélaga
hvað varðar vatnsveitur og
fráveitur, einkum í þeim
sveitarfélögum sem eiga OR.
Orka náttúrunnar ohf.
framleiðir heitt vatn og
rafmagn í Nesjavallavirkjun og
rafmagn í Andakílsárvirkjun.
Vatnið fer allt til hitaveitu
Veitna á höfuðborgarsvæðinu
en rafmagn einkum á
almennan markað. ISK er
starfsrækslugjaldmiðill.
Orka náttúrunnar sér um
starfsemi ON Power ohf. sem
framleiðir heitt vatn og
rafmagn í Hellisheiðarvirkjun.
Vatnið fer allt til hitaveitu
Veitna á höfuðborgarsvæðinu
en rafmagn einkum á
heildsölumarkað. USD er
starfsrækslu
gj
aldmiðill.
Ljósleiðarinn ehf. leggur og
rekur víðfeðmt ljósleiðaranet
sem nýtt er af
fjarskiptafyrirtækjum til að
veita netþjónustu til heimila og
fyrirtækja.
Carbfix ohf. er rannsókna-,
nýsköpunar- og
ráðgjafarfyrirtæki á sviði
kolefnisbindingar sem selur
fyrirtækjum innan og utan OR-
samstæðunnar þjónustu.
Helstu lög um starfsemina
um Orkuveitu Re
k
avíkur
ilda um alla starfsemi samstæðunna
r
Orkulög
Raforkulög
Lög um uppbyggingu og
rekstur fráveitna
Lög um vatnsveitur
sveitarfélaga
Vatnalög
Upplýsingalög
Stjórnsýslulög (vatns- og
fráveitur)
g
um umhverfisáb
y
r
g
ð
Raforkulög
Orkulög
Vatnalög
Samkeppnislög
Lög um umhverfisábyrgð
Lög um fjarskipti
Samkeppnislög
Lög um hollustuhætti og
mengunarvarnir
Lög um umhverfisábyrgð
Tek
j
ur
(
s
j
á einni
g
sk
ý
rin
g
u 3
)
Tekjur eru nánast alfarið af
sölu veituþjónustu með
sérleyfi til heimila og
fyrirtækja. Gjaldskrár lúta
eftirliti hins opinbera sem hér
segir:
Hitaveita: Umhverfis-, orku- og
loftslagsráðuneytið
Rafveita: Orkustofnun
Vatnsveita: Innviðaráðuneytið
Fráveita: Innviðaráðuneytið
Tekjur eru af sölu rafmagns á
almennum markaði, sölu
rafmagns á heildsölumarkaði,
sölu á heitu vatni í heildsölu til
hitaveitu Veitna á
höfuðborgarsvæðinu og leigu
á aðstöðu í Jarðhitagarði ON
við Hellisheiðarvirkjun í Ölfusi.
Heildsöluverð á heitu vatni
lýtur eftirliti Orkustofnunar en
raforkumarkaður er
samkeppnismarkaður sem
m.a. Samkeppniseftirlitið og
Orkustofnun f
y
l
g
j
ast með.
Tekjur eru annars vegar af
ljósleiðaratengingum til heimila
og fyrirtækja sem nýta sér
þjónustu fjarskiptafyrirtækja
um kerfi Ljósleiðarans og
hinsvegar af heildsölu
gagnaflutninga um ljósleiðara
innan kerfa fjarskiptafyrirtækja.
Fjarskiptamarkaður er
samkeppnismarkaður undir
eftirliti Fjarskiptastofu og
Samkeppniseftirlits.
Carbfix er nýstofnað
sprotafyrrirtæki byggt á
samnefndri aðferð til
kolefnisbindingar og helstu
tekjur fyrirtækisins eru styrkir
frá alþjóðlegum
samkeppnissjóðum til
rannsókna- og þróunarstarfs.
Meðalf
j
öldi stöðu
g
ilda 2021
218,6 98,2 46 7,8
Hlutfall kvenna í st
j
órn o
g
formennska í árslok 2021
40%: Kona 60%: Kona 40%: Kona 40%: Kona
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021 7
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Helstu niðurstöður fjármála 2021
Hagnaður af rekstri samstæðunnar á árinu 2021 nam 12.040 milljónum kr. (2020: hagnaður 5.628 milljónir kr.).
Heildarafkoma samstæðunnar á árinu 2021 nam 29.527 milljónum kr. (2020: 8.827 milljónir kr.). Samkvæmt
efnahagsreikningi námu eignir samstæðunnar 413.882 milljónum kr. í árslok (31.12.2020: 394.164 milljónir kr.).
Eigið fé nam 213.653 milljónum kr. í árslok (31.12.2020: 188.126 milljónir kr.) og er eiginfjárhlutfall samstæðunnar
51,6% (31.12.2020: 47,7%).
Þann 5. október 2020 birti Orkuveita Reykjavíkur fjárhagsspá í fréttakerfi Nasdaq Iceland. Samkvæmt spánni var
gert ráð fyrir að tekjur ársins 2021 yrðu 49,1 milljarður króna er raunin er 51,9 milljarðar króna eða 2,8 milljörðum
króna hærri en áætlað var sem að mestu má rekja til hærri tekna af raforkusölu sem tengd er álverði.
Rekstrarkostnaður var áætlaður 19,1 milljarður en raunin varð 18,4 milljarðar eða 0,8 milljörðum króna lægri en
áætlað var sem rekja má til lægri viðhaldskostnaðar veitukerfa en áætlað var.
Fjárfesting ársins í rekstrarfjármunum nam 18,5 milljörðum en fjárhagsspáin gerði ráð fyrir 21,2 milljörðum. Helstu
ástæður lægri fjárfestingar má rekja til seinkunar á endurbyggingu húsnæðis OR að Bæjarhálsi 1 og færri
vinnsluholum vegna betri stöðu gufuforða í virkjunum.
Stjórn Orkuveitu Reykjavíkur leggur til við aðalfund að greiddur verði arður til eiganda á árinu 2022 vegna
rekstrarársins 2021 að fjárhæð 4.000milljónir kr. Vísað er að öðru leyti til ársreikningsins varðandi ráðstöfun
hagnaðar og aðrar breytingar á eigin fé.
Heimsmarkmið og UFS 2021
Stjórn OR hefur ákveðið að leggja sérstaka áherslu á fimm af 17 Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna í starfsemi
samstæðunnar. Í Ársskýrslu OR 2021 er nákvæm grein gerð fyrir frammistöðunni árið 2021 með tilliti til
Heimsmarkmiðanna og undirmarkmiða hvers þeirra.
Jafnrétti kynjanna
verði tryggt og völd
allra kvenna og
stúlkna efld
Tryggja aðgengi að og
sjálfbæra nýtingu,
allra á hreinu vatni og
salernisaðstöðu
Tryggja öllum aðgang
að öruggri og
sjálfbærri orku á
viðráðanlegu verði
Sjálfbær neyslu- og
framleiðslu-mynstur
verði tryggð
Grípa til bráðra
aðgerða gegn
loftslagsbreytingum
og áhrifum þeirra
Ársskýrsla OR 2021 er gerð með hliðsjón af UFS viðmiðum Nasdaq. Hér er töfluyfirlit yfir skýrsluna en í henni sjálfri
er fjallað nánar um þá þætti sem koma fram í töflunni.
UMHVERFI STJÓRNARHÆTTIR SAMFÉLAG
U1. Losun
gróðurhúsalofttegunda
48,6
þús.tn.
F1. Launahlutfall forstjóra 3,0 S1. Kynjahlutfall í stjórn 50/50
U2. Losunarkræfni
gróðurhúsalofttegunda
0,9
þús.tn./
ma.kr.
F2. Launamunur kynja
0,2%
konum í
hag
S2. Óhæði stjórnar
Sjá
skýrslu
U3. Orkunotkun
99,9%
endurn.l.
F3. Starfsmannavelta 13,7% S3. Kaupaukar Nei
U4. Orkukræfni
646
MWst./
starfsm.
F4. Kynjajafnrétti Sjá skýrslu S4. Kjarasamningar
98,2%
aðild að
stéttarf.
U5. Samsetning orku
99,9%
endurn.l.
F5. Hlutfall tímabundinna
starfskrafta
Sjá skýrslu S5. Siðareglur birgja
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021 8
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
UMHVERFI STJÓRNARHÆTTIR SAMFÉLAG
U6. Vatnsnotkun
77
millj.m
3
F6. Aðgerðir gegn mismunun Sjá skýrslu
S6. Siðferði og aðgerðir gegn
spillingu
Sjá
skýrslu
U7. Umhverfisstarfsemi
ISO
14001
F7. Vinnuslysatíðni
5,7/millj.
vinnust.
S7. Persónuvernd
U8. Loftslagseftirlit/stjórn F8. Hnattræn heilsa og öryggi
Veikinda-
hlutf. 3,1%
S8. Sjálfbærniskýrsla
U9. Loftslagseftirlit/stjórnendur
F9. Barna- og
nauðungarvinna
Sjá skýrslu
S9. Starfsvenjur við
upplýsingagjöf
UFS og
Heims-
markm.
S.þ.
U10. Mildun loftslagsáhættu
Sjá
skýrslu
F10. Mannréttindi Sjá skýrslu
S10. Gögn tekin út/sannreynd
af ytri aðila
Efnisskipan Ársskýrslu OR 2021 er byggð á UFS viðmiðunum og tilvísanir eru í viðkomandi kafla skýrslunnar.
Stjórnarhættir og innra eftirlit
Stjórnarhættir OR eiga að tryggja fagmennsku, hagkvæmni, ráðdeild, gegnsæi og ábyrgð í rekstrinum. Á grunni
laga um Orkuveitu Reykjavíkur gerðu eigendur með sér sameignarsamning, sem skýrir nánar ábyrgð og valdmörk.
Hann er aðgengilegur á vef OR eins og Eigendastefna OR þar sem áherslur eigenda um starfshætti í samstæðunni
eru skýrðar. Stjórnir fyrirtækjanna í samstæðu OR hafa sett sér ítarlegar starfsreglur auk siðareglna sem er að finna
á vef OR eða vefjum viðkomandi fyrirtækis og allar fundargerðir stjórnar OR eru birtar á vef fyrirtækisins ásamt þeim
fundargögnum, sem ekki ríkir trúnaður um.
Gildi Orkuveitu Reykjavíkur eru hagsýni, framsýni og heiðarleiki. Siðareglur OR byggja á gildum Orkuveitu
Reykjavíkur. Siðareglurnar eru skráðar og opinberar og eiga að hjálpa starfsfólki að láta heiðarleika, virðingu og
jafnrétti einkenna öll samskipti hvort sem er við viðskiptavini, samstarfsfólk, stjórn, verktaka eða aðra
hagsmunaaðila.
Starfsreglur stjórnar OR taka mið af siðareglunum, Leiðbeiningum um stjórnarhætti fyrirtækja, sem gefnar eru út af
Viðskiptaráði Íslands, Nasdaq OMX Iceland ehf. og Samtökum atvinnulífsins og handbók stjórnarmanna, útgefinni
af KPMG. Um dótturfélög gilda samþykktir hvers félags og starfsreglur stjórna þeirra.
Stjórn OR er samkvæmt lögum um fyrirtækið skipuð sex fulltrúum, fimm kjörnum af borgarstjórn Reykjavíkur og
einum kjörnum af bæjarstjórn Akraness. Borgarstjórn Reykjavíkur kýs formann og varaformann stjórnarinnar úr hópi
fulltrúa Reykjavíkurborgar. Í árslok 2021 skipuðu stjórn Orkuveitu Reykjavíkur:
Dr. Brynhildur Davíðsdóttir, formaður, prófessor í umhverfis- og auðlindafræði við Háskóla Íslands.
Dr. Gylfi Magnússon, varaformaður, prófessor í hagfræði og fjármálum við Háskóla Íslands.
Vala Valtýsdóttir, formaður starfskjaranefndar stjórnar, lögmaður og sérfræðingur í fyrirtækjalögfræði.
Eyþór Arnalds, borgarfulltrúi í Reykjavík.
Hildur Björnsdóttir, borgarfulltrúi í Reykjavík.
Valgarður Lyngdal Jónsson, bæjarfulltrúi á Akranesi.
Borgarbyggð og Starfsmannafélag OR eiga áheyrnarfulltrúa á stjórnarfundum.
Forstjóri Orkuveitu Reykjavíkur er Bjarni Bjarnason, jarðfræðingur og verkfræðingur.
Starfskjaranefnd er undirnefnd stjórnar OR og stjórnin tilnefnir fulltrúa í endurskoðunarnefnd Reykjavíkurborgar.
Endurskoðunarnefnd fylgist með stjórnarháttum, virkni áhættustýringar og innra eftirliti með því að yfirfara og
samþykkja verkefnaáætlun innri endurskoðenda en það er stór hluti af verkefnum innri endurskoðunar að hafa eftirlit
með og kanna virkni áhættustýringar og virkni innra eftirlits. Á fundi nefndarinnar þann 19. október 2020 samþykkti
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021 9
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
nefndin innri endurskoðunaráætlun fyrir tímabilið 1. desember 2020 til 1. september 2022. Nefndin fjallar í störfum
sínum reglulega um verkefni innri endurskoðunar og tekur til umfjöllunar skýrslur um einstök verkefni hennar.
Nefndin fer yfir og samþykkir endurskoðunaráætlun ytri endurskoðenda en við gerð áætlunarinnar er lagt mat á
áhættu- og óvissuþætti í starfsemi félagsins. Hluti af verkefnum ytri endurskoðenda er að leggja mat á innra eftirlit
sem tengist reikningsskilagerð félagsins. Nefndin fylgist með framgangi endurskoðunarinnar og fer yfir niðurstöður
ytri endurskoðenda. Þá fylgir nefndin sérstaklega eftir afdrifum ábendinga innri og ytri endurskoðenda.
Nefndin fundaði á árinu með sérfræðingum félagsins í áhættustjórnun og fékk kynningu á áhættustjórnunarkerfi OR
samstæðunnar.
Stjórn OR hefur virkt eftirlit með veigamestu óvissuþáttum í rekstri samstæðunnar og fær mánaðarlega skýrslur um
stöðu fjármála, auðlinda, öryggis- og heilsumála og þýðingamikilla umhverfisþátta. Fjallað er um áhættustýringu,
rekstraráhættu og aðrar áhættur í starfsemi OR reglulega á stjórnarfundum. Þá fer Innri endurskoðun
Reykjavíkurborgar með fjármála- og stjórnsýslueftirlit hjá OR í umboði stjórnar. Í því felst að Innri endurskoðun
leggur mat á virkni áhættustýringar, eftirlitsaðferða og stjórnarhátta með stöðugar umbætur að markmiði.
OR og dótturfélög hafa innleitt stjórnunarkerfi í samræmi við alþjóðlega staðla og kröfur laga. Reglulega sannprófa
óháðir faggiltir aðilar virkni þessara kerfa:
ISO 9001 - Alþjóðlegur gæðastjórnunarstaðall
ISO 14001 - Alþjóðlegur umhverfisstjórnunarstaðall
ISO 27001 - Alþjóðlegur staðall um stjórnun upplýsingaöryggis
ISO 45001- Alþjóðlegur staðall um stjórnun heilbrigðis og öryggis á vinnustað
HACCP/GÁMES - Alþjóðlegt matvælaeftirlitskerfi
ÍST 85 - Íslenskur staðall um jafnlaunakerfi
Rafmagnsöryggisstjórnunarkerfi
Innra eftirlitskerfi sölumæla
Stefnumiðaðir stjórnarhættir, virk innleiðing áhættustefnu og þeirra stefna sem tilgreindar eru í eigendastefnu OR
og sameignarsamningi eru til þess fallnar að efla innra eftirlit. Innri eftirlitskerfi eru reglulega tekin út í innri og ytri
úttektum þar sem virkni þeirra er staðfest. Ef í ljós kemur í kjölfar úttektar að úrbóta sé þörf, er brugðist við þeim.
Stjórnendur OR, framkvæmdastjórar og forstöðumenn bera ábyrgð á innra eftirliti hver á sínu sviði. Áhættustjórnun
og ferli bera ábyrgð á að innri eftirlitskerfi OR séu virk. Gæðakerfi OR njóta óháðrar vottunar ytri aðila. OR fylgir
stöðlum Félags um innri endurskoðun varðandi framkvæmd innri endurskoðunar. Innri endurskoðun
Reykjavíkurborgar gegnir hlutverki innri endurskoðanda OR. Innan OR starfar regluvörður sem hefur eftirlit með
upplýsingagjöf til Kauphallar og Fjármálaeftirlits.
Hjá OR er skráð verklag um meðferð mála þegar ætla má að starfsmaður eða stjórnandi hafi brotið gegn reglum
fyrirtækisins eða hafi orðið uppvís að sviksemi í starfi. Verklagsreglan er öllu starfsfólki aðgengileg. Vakni grunur
um brot ber að tilkynna það næsta yfirmanni eða innri endurskoðanda fyrirtækisins sem ber að upplýsa um það en
gæta trúnaðar við meðferð slíkra upplýsinga, þar með talið að gæta leyndar um nafn tilkynnanda. Ekkert tilvik var
um að upp hafi komið grunur um sviksemi eða spillingu árið 2021.
Árangur og óvissuþættir 2021
Starfsemi Orkuveitu Reykjavíkur er í eðli sínu varfærin þar sem standa þarf tryggan vörð um grunnþjónustu
fyrirtækjanna í samstæðunni. Unnið er eftir áhættustefnu, sem rýnd er reglulega af stjórn. Meginmarkmið
áhættustefnu er að tryggja að OR geti sinnt grunnhlutverki sínu á öruggan og hagkvæman máta með
lágmarksáhættu. Þetta gerir OR með því að:
draga úr sveiflum í afkomu samstæðunnar á hverjum tíma með tilliti til undirliggjandi áhættu í rekstrinum
og að áhættuþættir séu ávallt innan skilgreindra marka sem stjórnin setur og eru skráð í áhættuhandbók.
tryggja að OR hafi nægt fé til að standa undir uppbyggingu á þjónustu og reglulegri starfsemi.
greina, meta og stýra áhættum í rekstri með hliðsjón af starfsemi, stefnum OR og skilgreindum mörkum.
Orkuveita Reykjavíkur hefur sett samstæðunni töluleg markmið í mikilvægum efnum sem stefnt er að því að ná fyrir
árslok 2023. Framvindunni er miðlað opinberlega á vef OR. Viðmið í loftslagsmálum er sótt í Parísarsáttmálann, um
starfsánægju í gagnagrunninn Ísland í vinnunni og í vörumerkjamælingum meðaltal mælinga á afstöðu til
vörumerkja íslenskra fyrirtækja á starfssviði samstæðu OR.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021 10
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Hér eru markmiðin og staða hvers mælikvarða í árslok 2021:
Heildarfjöldi
tengjanlegra rafbíla
Stærð kolefnisspors
miðað við árið 2015
Fjarvera starfsfólks
vegna veikinda eða
slysa
Starfsánægja
samkvæmt greiningu
Afstaða almennings til
vörumerkja OR
Markmið: 40.000
Staða: 26.052
Viðmið: -30%
Markmið: -40%
Staða: -21%
Markmið: < 3,6%
Staða: 2,8%
Viðmið: 4,2
Markmið: 4,5
Staða: 4,3
Viðmið: 5,7
Markmið: 6,3
Staða: 6,1
Nýting samstæðu Orkuveitu Reykjavíkur á náttúrugæðum felast einkum í nýtingu háhita fyrir raforku- og
varmavinnslu fyrir hitaveitu, lághita fyrir hitaveitur, grunnvatns fyrir vatnsveitur og til upphitunar í virkjunum fyrir
hitaveitur, sjávar sem viðtaka fráveitu og andrúmslofts sem viðtaka losunar. Þörf fyrir auðlindir til orkuvinnslu er
metin með forðastýringaráætlunum. Þær og eftirspurnarspár eru grundvöllur ákvarðana um uppbyggingu kerfa eða
aukna orkuöflun. Á árinu 2021 voru þessi grunngögn efld og þétt og leiddi sú vinna í ljós hvar skóinn getur kreppt á
næstu árum eða áratugum. Huga þarf vel að forðamálum í flestum veitum ásamt umtalsverðum viðbótum í orkuöflun
og niðurdælingu háhitasvæða. Ekki kom til mikilsháttar vandræða á árinu en í nokkrum hitaveitum stendur forði
tæpt. Varðandi háhita er niðurdráttur í samræmi við spár og markmið viðhaldsborana eftir gufu gekk að mestu eftir.
Kaldavatnsforði er góður og öll vatnssýni stóðust gæðakröfur. Rauntímaeftirlit með gæðum neysluvatns í Reykjavík
gefur góða raun. Úrkomuákefð á árinu 2021 leiddi ásamt viðhaldi til tíðara yfirfalls við dælu- og hreinsistöðvar
fráveitu og viðhaldsstopp hreinsistöðvar leiddi til aukins yfirfallstíma en mælingar sumarið 2021 við útrásir
hreinsistöðvanna leiddu í ljós mjög litla sjávarmengun vegna skólps.
Kolefnisspor samstæðunnar minnkaði lítið eitt á árinu 2021 en stórt skref til smækkunar þess verður stigið með
stækkun lofthreinsistöðvar á Hellisheiði árið 2025. Við Nesjavallavirkjun er rekstur tilraunastöðvar af sama toga
áformaður á árinu 2022, þar sem koldíoxíð og brennisteinsvetni er fangað úr jarðgufu og fargað með steinrenningu.
Brennisteinsvetni fór ekki yfir reglugerðarmörk á starfssvæði samstæðunnar á árinu 2021.
Loftslagsáhætta snertir alla þætti starfsemi OR en einkum veiturekstur. Á árinu var unnið að því að fella þá þekkingu
sem aflað hefur verið með skýrslugerð Veitna inn í aðra áhættustýringu samstæðunnar. Hún snýr einkum að
aðlögun að sjávarborðshækkun, meiri úrkomuákefð og leysingum og óvissum langtímabreytingum á lofthita hér á
landi með samsvarandi breytingu á eftirspurn eftir vatni til húshitunar. Unnið er í senn að mótvægisaðgerðum og
aðgerðum til aðlögunar. Ein þeirra er að viðskiptavinir verði meðvitaðri um notkun sína á orku og stýring bæti
nýtingu. Snjallmælavæðing Veitna styður mjög við hvort tveggja og skrifað var undir veigamestu samninga þessa
verkefnis á árinu.
Hvaða loftslagsvá kann að steðja að grunnvatni eða vatnsbólum er óljóst en rauntímaeftirlit Veitna með neysluvatni
gerir fyrirtækið betur í stakk búið að fylgjast með hugsanlegum breytingum og verja samfélagið fyrir þeim. Á árinu
2021 komu upp gróðureldar í grennd vatnsbóla Veitna í Heiðmörk. Ekki kom til mengunar neysluvatns en þarna
kann að vera á ferð áhætta sem geri frekar vart við sig með breyttu loftslagi.
Orkuveita Reykjavíkur hóf útgáfu grænna skuldabréfa árið 2019 undir grænum skuldabréfaramma. Það varð til þess
að fleiri tilboð bárust í útgefin skuldabréf en áður. Árið 2021 gaf OR út nýjan ramma, ramma grænnar fjármögnunar,
þar sem fjármögnun á öðru sniði en með útgáfu skuldabréfa fellur einnig undir. Með breytingunni eru fjármagnaðar
grænar eignir samstæðunnar en ekki tiltekin verkefni einstakra félaga innan hennar. Öll fjármögnun samstæðunnar
á árinu 2021 féll undir nýja græna fjármögnunarrammann, þar með talin sjálfstæð skuldabréfaútgáfa Ljósleiðarans
ehf.
Á árinu 2021 gaf OR út siðareglur fyrir birgja samstæðunnar. Þær byggjast á 10 stoðum Global Compact
samstarfsins á vegum Sameinuðu þjóðanna og tilgangur útgáfunnar er að ná betri tökum á sjálfbærni allrar
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021 11
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
virðiskeðju samstæðunnar. Með því að samþykkja siðareglurnar með undirskrift gengst birginn undir kröfur um
virðingu fyrir mannréttindum, reglum vinnumarkaða, umhverfinu og að beita sér gegn spillingu. Samsvarandi kröfur
hafa verið í útboðsgögnum OR um árabil en með þessu eru gerðar samsvarandi kröfur í minni innkaupum en þeim
sem fara í formleg útboð. Í árslok 2021 höfðu 96 birgjar staðfest að þeir hlíttu siðareglunum.
Enn er óljóst umfang tjóns sem varð í Háskóla Íslands þegar vatnsæð sprakk í grennd við skólann snemma árs.
Matsmenn eru að meta umfang tjóns en tryggingafélag Veitna annast meðferð málsins. Þá er til meðferðar hjá
samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytinu kæra vegna vatnsgjalds OR vatns- og fráveitu sf. Samgöngu- og
sveitarstjórnarráðuneytið hóf frumkvæðisathugun á vatnsgjaldi hjá vatnsveitum sveitarfélaga í kjölfar kærunnar en
niðurstaða kærumálsins liggur ekki fyrir.
Markaðsáhætta jókst hjá báðum fyrirtækjunum í samstæðunni sem starfa á samkeppnismörkuðum. Nýr erlendur
fjárfestir haslaði sér völl á íslenskum fjarskiptamarkaði sem virðist vera þróast í átt aukinnar samþjöppunnar, einkum
á þeim heildsölumarkaði sem Ljósleiðarinn starfar á. Fyrirtækið hefur brugðist við með ýmsum hætti – hvort tveggja
í uppbyggingu nets síns og með bættri fjármögnun í árangursríkum skuldabréfaútboðum – en athygli vakti þegar
Ljósleiðarinn hafði frumkvæði að því að nýir ljósleiðarastrengir voru lagðir eftir að eldgos við Fagradalsfjall tók í
sundur helsta burðarstreng fjarskipta á þeim slóðum. Þá ógnaði það Orku náttúrunnar ohf. þegar ljóst varð það
fyrirkomulag vals á raforkusala til þrautavara að viðskiptavinir geta verið fluttir á milli sölufyrirtækja án þeirra
vitneskju. Fyrirtækið hefur óskað lagfæringar á fyrirkomulaginu og ítrekaði þá ósk þegar í ljós kom að fyrirkomulagið
virðist hafa verið misnotað.
Málarekstur stendur yfir vegna tveggja ágreiningsefna á samkeppnismörkuðum. Ljósleiðarinn gerði kröfu á hendur
Símanum í framhaldi af niðurstöðu Póst- og fjarskiptastofnunar (nú Fjarskiptastofu) vegna brots á fjölmiðlalögum.
Síminn skaut niðurstöðu stofnunarinnar til dómstóla, var dæmdur brotlegur í héraði en málinu var áfrýjað til
Landsréttar. Fyrir Landsrétti er einnig áfrýjun Ísorku eftir að héraðsdómur felldi úr gildi úrskurð kærunefndar
útboðsmála sem leitt hafði til lokunar hverfishleðslna ON. Málið sætir flýtimeðferð og vonir standa til að niðurstaða
fáist á fyrstu mánuðum ársins 2022. Auk þessa liggur fyrir ákvörðun af hálfu OR um að vísa ágreiningi um forsendur
raforkusölusamnings við Norðurál, sem ON sér um framkvæmd á, til alþjóðlegs gerðardóms.
Á árinu fékk Carbfix 3,9 milljóna evra styrk úr nýsköpunarsjóði Evrópusambandsins. Slíkar tekjur eru viðurkenning
fyrir gott starf en í eðli sínu óvissar. Því var mikilvægt að á árinu voru gerðir fyrstu samningarnir um bindingu CO
2
frá öðrum en fyrirtækjum innan samstæðu OR. Það er við RioTinto í Straumsvík og jafnframt er stefnt að innflutningi
á lofttegundinni með varanlega bindingu í grennd við álverið í Straumsvík í huga. Stofnun verkefnafélags í þessu
skyni var frestað þar til greitt yrði úr óvissu um heimild OR til að taka þátt í verkefninu.
Kórónuveirufaraldurinn hafði margvísleg áhrif á starfsemi OR samstæðunnar á árunum 2020 og 2021. Bein áhrif
voru til lækkunar álverðs árið 2020 en mikillar hækkunar á árinu 2021. Vegna þeirra alþjóðlegu reikningsskilastaðla
sem OR fylgir, skilar sveiflan sér í reiknaða afkomu samstæðunnar og er verðmæti álafleiðu í raforkusölusamningum
metið 6,6 milljörðum kr. meira í ársreikningi 2021 en í ársreikningi 2020. Þetta fé er ekki í hendi. OR mætir áhættu
vegna þessara sveiflna með varnarsamningum og reglulega eru gerð álagspróf þar sem gert er ráð fyrir óhagstæðri
þróun gengis, álverðs og verðbólgu í senn.
Sjóðsstaða er sterk og var í árslok 25 milljarðar kr. auk þess sem fyrirtækið hefur aðgang að lánalínum að fjárhæð
9,6 milljarðar kr. í árslok 2021. Þessi trausta lausafjárstaða tryggði að fyrirtækið var fært um að mæta áföllum á
borð við óhagfellda niðurstöðu Landsréttar í svonefndu Glitnismáli. Nánar er fjallað um málið í skýringu 37 í fyrstu
málsgrein.
Verð á annarri hrávöru en áli hefur einnig hækkað og þar með ýmis aðföng til viðhalds og uppbyggingar virkjana og
veitukerfa. Þá hefur sú röskun sem faraldurinn hefur valdið á flutningum komið fram í töfum á afhendingu aðfanga
án þess þó að teljandi tjón hafi hlotist af enn sem komið er.
Þá er ógetið áhrifa heimsfaraldursins á starfsfólk en vísbendingar eru um að tryggð starfsfólks við vinnustaði hafi
minnkað í faraldrinum. Langvarandi fjarvinna og hugsanlega fleiri þættir virðast hafa aukið starfsmannaveltu. Til að
bregðast við hættu af slíkum spekileka hefur fyrirtækið hrundið af stað úttekt á ástæðum aukinnar starfsmannaveltu,
sem alla jafna hefur verið tiltölulega lítil hjá OR í samanburði við íslenskan vinnumarkað.
Í skýringum 27 til og með 31 með ársreikningi er að finna frekari umfjöllun um áhættur Orkuveitu Reykjavíkur.
Félagið er vel rekstrarhæft og getur vel tekið á sig áföll um fyrirsjáanlega framtíð. Vegna eðlis starfseminnar – að
veita heimilum og fyrirtækjum grunnþjónustu – eru áhrif samdráttar í efnahagslífinu á tekjur félagsins takmörkuð.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021 12
Skýrsla og yfirlýsing stjórnar og forstjóra, frh.:
Yfirlýsing stjórnar og forstjóra
Samkvæmt bestu vitneskju stjórnar og forstjóra Orkuveitu Reykjavíkur er ársreikningur samstæðunnar í samræmi
við alþjóðlega reikningsskilastaðla eins og þeir hafa verið staðfestir af Evrópusambandinu og viðbótarkröfur sem
koma fram í íslenskum lögum og reglum um ársreikninga félaga með skráð skuldabréf. Að áliti stjórnar og forstjóra
gefur ársreikningurinn glögga mynd af eignum, skuldum og fjárhagsstöðu samstæðunnar 31. desember 2021 ásamt
rekstrarafkomu hennar sem og breytingu á handbæru fé á árinu og lýsir helstu áhættuþáttum og óvissu sem
samstæðan býr við.
Reykjavík, 8. mars 2022
Í stjórn fyrirtækisins:
Brynhildur Davíðsdóttir
Gylfi Magnússon
Vala Valtýsdóttir
Eyþór Laxdal Arnalds
Hildur Björnsdóttir
Valgarður Lyngdal Jónsson
Forstjóri:
Bjarni Bjarnason
________________________________________________________________________________________________
Til stjórnar og eigenda Orkuveitu Reykjavíkur.
Áritun á samstæðuársreikning
Álit
Grundvöllur fyrir áliti
Lykilatriði endurskoðunarinnar
Eftirfarandi atriði teljum við vera lykilatriði í endurskoðun okkar:
Skýring á lykilatriði í endurskoðuninni Hvernig var brugðist við lykilatriði í endurskoðun
Mat framleiðslu- og veitukerfis
Forsendur sem notaðar eru við endurmatið og
virðisrýrnunarprófið byggja á mati stjórnenda og eru
hluta til huglægar. Þar sem eignfærð framleiðslu- og
veitukerfi eru verulegur liður í samstæðuársreikningnum
getur hver breyta í forsendum haft veruleg áhrif á afkomu
og efnahag samstæðunnar. Vinna okkar náði bæði til
mats á endurmati og virðisrýrnun framleiðslu- og
veitukerfa.
Við þessa skoðun var verðmatssérfræðingur notaður til
aðstoðar.
Áritun óháðra endurskoðenda
Það felur í sér lagt er mat á breytingu
byggingarkostnaðar samskonar eigna og bæði stofnverð
og uppsafnaðar fyrningar eru endurmetnar í samræmi við
þær breytingar.
Samstæðan framkvæmir virðisrýrnunarpróf á
reikningsskiladegi og færir virðisrýrnun á eignirnar ef
niðurstaðan er núvirt tekjustreymi eignanna er
lægra en bókfært virði þeirra. Einnig getur endurmat
eignnanna aldrei orði hærra en sem nemur núvirtu
tekjustreymi þeirra.
Við lögðum mat á forsendur stjórnenda með
samanburði við opinberar upplýsingar þar sem það á
við. Í þeim tilvikum þar sem forsendur byggja ekki á
opinberum upplýsingum lögðum við sjálfstætt mat á
forsendur stjórnenda.
Við fórum yfir ferli samstæðunnar við endurmatið og
virðisrýrnunarpróf. Við fórum einnig yfir virkni líkana
sem samstæðan notar við matið.
Við höfum endurskoðað meðfylgjandi samstæðuársreikning Orkuveitu Reykjavíkur (hér eftir „samstæðan“) fyrir árið
2021. Samstæðuársreikningurinn hefur geyma yfirlýsingu stjórnar og forstjóra, rekstrarreikning, yfirlit um
heildarafkomu, efnahagsreikning, yfirlit um sjóðstreymi, eiginfjáryfirlit, upplýsingar um mikilvægar reikningsskilaaðferðir
og aðrar skýringar.
Það er álit okkar samstæðuársreikningurinn gefi glögga mynd af afkomu samstæðunnar á árinu 2021, efnahag
hans 31. desember 2021 og breytingu á handbæru á árinu 2021, í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla eins
og þeir hafa verið samþykktir af Evrópusambandinu og íslensk lög og reglur um ársreikninga.
Endurskoðað var í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla (ISA) en nánar er gerð grein fyrir ábyrgð okkar í
kaflanum Ábyrgð endurskoðanda. Við uppfyllum ákvæði siðareglna endurskoðenda á Íslandi og teljumst því óháð
samstæðunni. Við teljum við endurskoðunina höfum við aflað nægilegra og viðeigandi gagna til byggja álit okkar
á.
Lykilatriði endurskoðunarinnar eru þau atriði, sem okkar faglega mati, hafa mesta þýðingu við endurskoðun okkar á
ársreikningi samstæðunnar árið 2021. Þessi atriði voru yfirfarin við endurskoðun á samstæðuársreikningnum og höfð
til hliðsjónar við ákvörðun á viðeigandi áliti á honum. Í áritun okkar látum við ekki í ljós sérstakt álit á hverju þeirra fyrir
sig.
Sjá umfjöllun um mikilvægar reikningsskilaaðferðir í
skýringu 38 (d) bls. 59-60 og skýringu 12 á bls. 31-33:
Við höfum skilgreint mat framleiðslu- og veitukerfa sem
lykilatriði við endurskoðun okkar vegna ársins 2021. Veitu
-
og framleiðslukerfi samstæðunnar eru metin útfrá
afskrifuðu endurstofnverði í samræmi við ákvæði IAS 16.
Sem hluti af endurskoðun okkar fórum við yfir
aðferðafræði félagsins við mat á framleiðslu- og
veitukerfa og samkvæmni þess við alþjóðlega
reikningsskilastaðla.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
13
________________________________________________________________________________________________
Áritun óháðra endurskoðenda, frh.:
Lykilatriði endurskoðunarinnar, frh.
Innlausn tekna
Mat á innbyggðum afleiðum
Aðrar upplýsingar
Við höfum beitt gagnaendurskoðunaraðgerðum þar
sem við höfum m.a. yfirfarið afstemmingar á undir og
yfirkerfi, beðið um staðfestingu ákveðinna viðskiptavina
á mótteknu magni raforku og heitu vatni, veltu og stöðu
í viðskiptamannabókhaldi í árslok. Við höfum einnig
skoðað innborganir eftir áramótin þar sem ekki fékkst
staðfest staða frá viðskiptavinum.
Við endurskoðun okkar yfirfórum við verðmatsaðferðir
samstæðunnar og samkvæmni við alþjóðlega
reikningsskilastaðla.
Sjá umfjöllun um mikilvægar reikningsskilaaðferðir í
skýringu 28 (c) bls. 47-48 og í skýringu 17 á bls. 36, og
umfjöllun um þrepaskiptingu gangvirðis í skýringu 32 á
bls. 52-53.
Innbyggða afleiðan telst vera þriðja þreps fjárskuld en mat
á slíkum fjármálagjörningi er háð forsendum stjórnenda
sem og ytri þáttum. Sökum þess hversu viðkvæmt matið
er gagnvart breytingum í forsendum þar sem hver breyta í
forsendum matsins getur haft veruleg áhrif á afkomu og
efnahag samstæðunnar teljum við þessa áhættu vera
verulega og því lykilþáttur í endurskoðuninni.
Sökum þess tekjuskráning í lok ársins er byggð á
áætlun stjórnenda er ákveðin óvissa bundin í
tekjuskráningu er snýr lotun tekna og tilvist. Af þeim
sökum beinum við sjónum okkar sérstaklega lotun
tekna í endurskoðuninni, auk annarra
endurskoðunaraðgerða er snúa að tekjuinnlausn.
Við þessa skoðun var verðmatssérfræðingur notaður til
aðstoðar.
Í samræmi við ákvæði 2. mgr. 104. gr. laga nr. 3/2006 um ársreikninga staðfestum við í yfirlýsingu stjórnar og
forstjóra sem fylgir ársreikningi þessum eru veittar þær upplýsingar lágmarki sem ber veita í skýrslu stjórnar
samkvæmt lögum um ársreikninga og koma ekki fram í skýringum.
Stjórn og framkvæmdastjóri eru ábyrg fyrir öllum upplýsingum sem félagið birtir, jafnt með ársreikningi sem öðrum
upplýsingum. Álit okkar nær ekki til annarra upplýsinga sem félagið gefur út en tilgreint er hér ofan. Aðrar
upplýsingar eru t.a.m ársskýrsla samstæðunnar, skýrsla stjórnar og framkvæmdastjóra (ekki umfram það sem álit
okkar segir til um hér neðan). Hvað ábyrgð okkar varðar felst hún í yfirlestri á efni og innihaldi og athugun á því
hvort um verulegt ósamræmi sé að ræða milli þeirra og ársreikningsins.
Við höfum einnig framkvæmt greiningaraðgerðir þar
sem við höfum borið saman við væntingar okkar við
raunverulega tekjuskráningu hjá samstæðunni.
Innbyggð afleiða í raforkusölusamningum er færð í
efnahagsreikning þar sem verð ákveðinna
raforkusamninga við stórnotendur eru bundnir við álverð.
Þar sem sala á rafmagni og álverð er ekki nátengd gera
reikningsskilastaðlar kröfu um áhættan er snýr
tengingu við álverð sé metin sérstaklega.
Við yfirfórum ferli samstæðunnar við greiningu og mat á
forsendum sem notaðar við gangvirðismat ásamt því
yfirfara verðmatslíkön sem stuðst er við og
endurreiknuðum virði afleiðunnar miðað við upplýsingar
sem við öfluðum.
Sjá umfjöllun um mikilvægar reikningsskilaaðferðir í
skýringu 38 (j) á bls. 62 og skýringu 3 á bls. 23-24:
Við endurskoðun á tekjum höfum við lagt mat á
eftirlitsþætti í tekjukerfum samstæðunnar. Þá höfum við
prófað ákveðna eftirlitsþætti er snúa skráningu
tekna. Við höfum skoðað og lagt mat á
tölvueftirlitsumhverfi samstæðunnar þar sem við höfum
meðal annars farið yfir hvernig aðgangsstýringum er
háttað inn í fjárhagskerfi og í undirkerfi er snúa
tekjuskráningu.
Tekjur af sölu og dreifingu á raforku og heitu vatni eru
innleystar miðað við mælingar inná kerfin teknu tilliti til
orkutapa sem eiga sér stað í dreifikerfum. Mismunur á því
magni sem kemur inná kerfin frádregnum töpum og
reikningsfærði notkun myndar tímabilsleiðréttingu sem er
færð á reikningsskiladegi.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
14
________________________________________________________________________________________________
Áritun óháðra endurskoðenda, frh.:
Ábyrgð stjórnar og framkvæmdastjóra á ársreikningnum
Stjórn og endurskoðunarnefnd skulu hafa eftirlit með gerð og framsetningu ársreikningsins.
Ábyrgð endurskoðanda
-
-
-
-
-
-
Við gerð ársreikningsins eru stjórn og framkvæmdastjóri ábyrg fyrir því meta rekstrarhæfi félagsins. Ef við á, skulu
stjórn og framkvæmdastjóri setja fram viðeigandi skýringar um rekstrarhæfi og hvers vegna ákveðið var beita
forsendunni um rekstrarhæfi við gerð og framsetningu ársreikningsins, nema stjórn og framkvæmdastjóri hafi ákveðið
að leysa félagið upp eða hætta starfsemi, eða hafa enga aðra raunhæfa möguleika en að gera það.
Nægjanleg vissa er nokkuð hátt stig vissu, en það tryggir ekki endurskoðun sem framkvæmd er í samræmi við
alþjóðlega endurskoðunarstaðla muni uppgötva allar verulegar skekkjur séu þær til staðar. Skekkjur geta orðið vegna
mistaka eða sviksemi og eru álitnar verulegar ef þær gætu haft áhrif á fjárhagslega ákvarðanatöku notenda
ársreikningsins, einar og sér eða samanlagðar.
Sem hluti af endurskoðuninni sem framkvæmd er í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla beitum við faglegu
mati (e. professional judgement) og viðhöfum faglega tortryggni (e. professional skepticism). Eftirfarandi atriði eru
einnig hluti af endurskoðun okkar á ársreikningi félagsins:
Við höfum afhent stjórn og endurskoðunarnefnd endurskoðunarskýrslu þar sem gerð er grein fyrir þessum atriðum og
er hún í samræmi við áritun þessa.
Öflum fullnægjandi endurskoðunargagna, vegna fjárhagsupplýsinga eininga innan samstæðunnar, til geta látið í
ljós álit á samstæðuársreikningi. Við erum ábyrgð fyrir skipulagi, umsjón og framgangi endurskoðunar
samstæðunnar. Við berum ein ábyrgð á áliti okkar á samstæðunni.
Okkur ber skylda til upplýsa stjórn og endurskoðunarnefnd meðal annars um áætlað umfang og tímasetningu
endurskoðunarinnar og veruleg atriði sem komu upp í endurskoðun okkar, þar á meðal verulega annmarka á innra
eftirliti sem komu fram í endurskoðuninni, ef við á.
Stjórn og forstjóri eru ábyrg fyrir gerð og framsetningu samstæðuársreikningsins í samræmi við alþjóðlega
reikningsskilastaðla eins og þeir hafa verið samþykktir af Evrópusambandinu og lög um ársreikninga. Stjórn og
forstjóri eru einnig ábyrg fyrir innra eftirliti við gerð og framsetningu samstæðuársreikningsins, þannig hann án
verulegra annmarka, hvort sem er vegna sviksemi eða mistaka.
Markmið okkar er afla nægjanlegrar vissu um ársreikningurinn án verulegra annmarka, hvort sem er af
völdum sviksemi eða mistaka og að gefa út áritun sem felur í sér álit okkar.
Öflum skilnings á innra eftirliti, sem snertir endurskoðunina, í þeim tilgangi hanna viðeigandi
endurskoðunaraðgerðir, en ekki í þeim tilgangi að veita álit á virkni innra eftirlits félagsins.
Greinum og metum hættuna á verulegri skekkju í ársreikningnum, hvort sem er vegna mistaka eða sviksemi,
hönnum og framkvæmum endurskoðunaraðgerðir til bregðast við þeim hættum og öflum endurskoðunargagna
sem eru nægjanleg og viðeigandi til byggja álit okkar á. Hættan á uppgötva ekki verulega skekkju vegna
sviksemi er meiri en uppgötva ekki skekkju vegna mistaka, þar sem sviksemi getur falið í sér samsæri,
skjalafals, misvísandi framsetningu ársreiknings, einhverju viljandi sleppt eða farið framhjá innri
eftirlitsaðgerðum.
Metum hvort reikningsskilaaðferðir sem notaðar eru, og tengdar skýringar, séu viðeigandi og hvort
reikningshaldslegt mat stjórnenda sé raunhæft.
Ályktum um notkun stjórnenda á forsendunni um rekstrarhæfi og metum á grundvelli endurskoðunarinnar hvort
verulegur vafi leiki á rekstrarhæfi eða hvort aðstæður séu til staðar sem gætu valdið verulegum efasemdum um
rekstrarhæfi. Ef við teljum verulegur vafi leiki á rekstrarhæfi ber okkur vekja sérstaka athygli á viðeigandi
skýringum ársreikningsins í áritun okkar. Ef slíkar skýringar eru ófullnægjandi þurfum við víkja frá fyrirvaralausri
áritun. Niðurstaða okkar byggir á endurskoðunargögnum sem aflað er fram dagsetningu áritunar okkar. Engu
síður geta atburðir eða aðstæður í framtíðinni valdið óvissu um rekstrarhæfi félagsins.
Metum í heild sinni hvort ársreikningurinn gefi glögga mynd af undirliggjandi viðskiptum og atburðum, metum
framsetningu, uppbyggingu, innihald og þar með talið skýringar með tilliti til glöggrar myndar.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
15
________________________________________________________________________________________________
Áritun óháðra endurskoðenda, frh.:
Ábyrgð endurskoðanda, frh.
Önnur atriði samkvæmt ákvæðum laga og regla
Áritun vegna sameiginlegs rafræns skýrslusniðs (e. European Single Electronic Format - ESEF reglur)
fyrir hönd Grant Thornton endurskoðunar ehf.
Reykjavík, 8. mars 2022.
Davíð Arnar Einarsson, löggiltur endurskoðandi,
J. Sturla Jónsson, löggiltur endurskoðandi
Í tengslum við endurskoðun okkar á samstæðuársreikningi Orkuveitu Reykjavíkur framkvæmdum við aðgerðir til
geta gefið álit á það hvort samstæðuársreikningurinn fyrir árið 2021 með skráarheitið „5493004ARP9VPUIX5B73-2021
-
21-31-is.zip“ hafi í meginatriðum verið gerður í samræmi við kröfur laga um upplýsingaskyldu útgefenda verðbréfa og
flöggunarskyldu nr. 20/2021 um sameiginleg rafræn skýrslusnið (e. European Single Electronic Format), ESEF reglur
EU 2019/815 sem innihalda skilyrði sem tengjast gerð samstæðuársreiknings á XHTML formi og iXBRL merkingum
samstæðuársreikningsins.
Stjórn og forstjóri eru ábyrg fyrir gerð og framsetningu samstæðuársreikningsins í samræmi við lög um
upplýsingaskyldu útgefenda verðbréfa og flöggunarskyldu. Í þeirri ábyrgð felst meðal annars útbúa ársreikning á
XHTML formi í samræmi við ákvæði reglugerðar Evrópusambandsins, EU 2019/815, um sameiginleg rafræn
skýrslusnið (e. European Single Electronic Format, ESEF reglur).
Ábyrgð okkar er afla hæfilegrar vissu um hvort samstæðuársreikningurinn, byggt á þeim gögnum sem við höfum
aflað, í öllum meginatriðum í samræmi við ESEF reglur og gefa út áritun með áliti okkar. Eðli, tímasetning og
umfang aðgerða sem valdar eru byggja á mati endurskoðandans, þar á meðal mati á áhættunni vikið í
verulegum atriðum frá kröfum sem fram koma í ESEF reglum, hvort sem er vegna sviksemi eða mistaka.
Við höfum ekki veitt félaginu neina þá þjónustu sem telst óheimilt veita samhliða endurskoðun í samræmi við lög
um endurskoðendur. Við höfum einnig lýst því yfir við stjórn og endurskoðunarnefnd við höfum uppfyllt skyldur
siðareglna um óhæði og höfum miðlað til þeirra upplýsingum um tengsl eða önnur atriði sem gætu mögulega haft áhrif
á óhæði okkar og þar sem viðeigandi er, hvaða varnir við höfum til að tryggja óhæði okkar.
Af þeim atriðum sem við höfum upplýst stjórn og endurskoðunarnefnd um, lögðum við mat á hvaða atriði höfðu mesta
þýðingu í endurskoðuninni á yfirstandandi ári og eru það lykilatriði endurskoðunarinnar. Við lýsum þessum atriðum í
áritun okkar nema lög og reglur leyfa ekki upplýst um slík atriði eða í einstaka tilfellum þegar endurskoðandinn
metur ekki skuli upplýsa um viðkomandi atriði þar sem neikvæðar afleiðingar af slíkri upplýsingagjöf eru taldar vega
þyngra en hagsmunir almennings af upplýsingunum.
Við vorum kjörnir endurskoðendur félagsins á aðalfundi þann 14. apríl 2021 en þetta er fjórða samfellda reikningsárið
þar sem við erum endurskoðendur félagsins.
Það er álit okkar samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur fyrir árið 2021 með skráarheitið
"5493004ARP9VPUIX5B73-2021-21-31-is.zip" hafi í öllum meginatriðum verið gerður í samræmi við kröfur laga um
upplýsingaskyldu útgefanda verðbréfa og flöggunarskyldu um sameiginlegt rafrænt skýrslusnið (ESEF reglur).
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
16
________________________________________________________________________________________________
Skýr. 2021 2020
Rekstrartekjur ................................................................................................. 4 51.745.550 48.619.545
Söluhagnaður ................................................................................................. 144.286 6.978
Rekstrartekjur samtals 51.889.836 48.626.523
Orkukaup og orkuflutningur ............................................................................ 5.871.919)( 5.793.122)(
Laun og launatengd gjöld ............................................................................... 7 7.502.005)( 7.750.009)(
Annar rekstrarkostnaður ................................................................................. 5.006.382)( 5.629.196)(
Rekstrargjöld samtals 18.380.306)( 19.172.327)(
Rekstrarhagnaður fyrir afskriftir (EBITDA) ................................................. 33.509.530 29.454.196
Afskriftir .......................................................................................................... 9 13.256.961)( 13.056.194)(
Rekstrarhagnaður (EBIT) ............................................................................. 20.252.570 16.398.002
Vaxtatekjur ...................................................................................................... 182.844 313.417
Vaxtagjöld ....................................................................................................... 8.394.213)( 7.642.896)(
Önnur gjöld af fjáreignum og fjárskuldum ....................................................... 4.154.981 3.522.869)(
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld samtals 10 4.056.388)( 10.852.347)(
Áhrif hlutdeildarfélaga ..................................................................................... 15 3.967)( 4.137
Hagnaður fyrir tekjuskatt 16.192.215 5.549.792
Tekjuskattur .................................................................................................... 11 4.152.386)( 78.298
12.039.829 5.628.090
Skýringar á bls. 22-67 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins.
Rekstrarreikningur 2021
Hagnaður ársins
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
17
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýr. 2021 2020
Hagnaður ársins ............................................................................................................ 12.039.829 5.628.090
Liðir færðir beint á eigið fé sem munu ekki vera færðir síðar í rekstrarreikning
Endurmat, hækkun ........................................................................................................ 12 18.501.057 0
Tekjuskattur af endurmati .............................................................................................. 19 2.645.771)( 0
15.855.286 0
Liðir færðir beint á eigið fé sem gætu verið færðir síðar í rekstrarreikning
Gangvirðisbreytingar fjáreigna á gangvirði í gegnum aðra heildarafkomu .................... 16 228.000 706.413
Þýðingarmunur .............................................................................................................. 23 1.403.976 2.492.019
1.631.976 3.198.432
Önnur heildarafkoma eftir skatta ................................................................................... 17.487.262 3.198.432
Heildarafkoma ............................................................................................................... 29.527.091 8.826.522
Skýringar á bls. 22-67 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins.
Yfirlit um heildarafkomu 2021
Önnur heildarafkoma
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
18
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýr. 31.12.2021 31.12.2020
Eignir
Varanlegir rekstrarfjármunir ........................................................................ 12 363.713.260 337.493.229
Óefnislegar eignir ....................................................................................... 13 2.966.481 2.837.133
Leigueign .................................................................................................... 14 2.576.177 2.590.642
Eignarhlutar í hlutdeildarfélögum ............................................................... 15 80.923 81.389
Eignarhlutar í öðrum félögum ..................................................................... 16 55.680 5.922.680
Áhættuvarnarsamningar ............................................................................. 18 73.264 509.904
Tekjuskattsinneign ..................................................................................... 19 3.812.930 6.675.003
Fastafjármunir samtals 373.278.714 356.109.980
Birgðir ......................................................................................................... 20 1.337.505 1.249.674
Viðskiptakröfur ........................................................................................... 21 5.625.149 5.439.828
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ............................................. 17 1.548.338 0
Eignarhlutir til sölu ...................................................................................... 16 6.095.000 0
Áhættuvarnarsamningar ............................................................................. 18 17.036 45.399
Aðrar skammtímakröfur .............................................................................. 21 674.401 404.863
Fyrirframgreiddur kostnaður ....................................................................... 328.780 227.706
Bundnar innstæður og markaðsverðbréf .................................................... 22 14.657.369 14.866.902
Handbært fé ............................................................................................... 22 10.319.874 15.820.051
Veltufjármunir samtals 40.603.452 38.054.423
Eignir samtals 413.882.166 394.164.403
Eigið fé
Endurmatsreikningur varanlegra rekstrarfjármuna ..................................... 101.733.552 89.478.008
Bundinn hlutdeildarreikningur ..................................................................... 66.451.877 60.207.208
Bundið eigið fé vegna þróunar ................................................................... 123.873 108.308
Gangvirðisreikningur .................................................................................. 5.695.000 5.467.000
Þýðingarmunur ........................................................................................... 6.307.814 4.903.838
Óráðstafað eigið fé ..................................................................................... 33.340.963 27.961.627
Eigið fé samtals 23 213.653.079 188.125.988
Skuldir
Vaxtaberandi skuldir ................................................................................... 24 149.859.537 152.350.925
Leiguskuld .................................................................................................. 14 2.475.864 2.472.960
Lífeyrisskuldbinding .................................................................................... 25 630.879 659.027
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ............................................. 17 931.389 4.907.730
Áhættuvarnarsamningar ............................................................................. 18 332.279 571.981
Tekjuskattsskuldbinding ............................................................................. 19 16.929.779 14.662.897
Langtímaskuldir samtals 171.159.726 175.625.520
Viðskiptaskuldir .......................................................................................... 3.522.684 2.822.579
Vaxtaberandi skuldir ................................................................................... 24 15.187.655 19.349.528
Leiguskuld .................................................................................................. 14 179.498 167.953
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ............................................. 17 0 1.048.651
Áhættuvarnarsamningar ............................................................................. 18 1.584.188 846.690
Fyrirframinnheimtar tekjur .......................................................................... 142.970 541.288
Tekjuskattur til greiðslu .............................................................................. 11 1.753.949 1.847.570
Aðrar skammtímaskuldir ............................................................................ 26 6.698.418 3.788.635
Skammtímaskuldir samtals 29.069.361 30.412.895
Skuldir samtals 200.229.088 206.038.415
Eigið fé og skuldir samtals 413.882.166 394.164.403
Skýringar á bls. 22-67 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins.
Efnahagsreikningur 31. desember 2021
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
19
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Endurmats- Bundinn Bundið
reikningur hlutdeildar- eigið fé v. Gangvirðis- Þýðingar- Óráðstafað Samtals
rekstrarfjárm. reikningur þróunar reikningur munur eigið fé eigið fé
Eigið fé 1. janúar 2021 ........................................................... 89.478.008 60.207.208 108.308 5.467.000 4.903.838 27.961.627 188.125.988
Endurmat, hækkun ................................................................. 18.501.057 18.501.057
Tekjuskattsáhrif af endurmati ................................................. 2.645.771)( 2.645.771)(
Gangvirðisbreytingar fjáreigna í gegnum heildarafkomu ........ 228.000 228.000
Þýðingarmunur ....................................................................... 1.403.976 1.403.976
Hagnaður ársins ..................................................................... 12.039.829 12.039.829
15.855.286 0 0 228.000 1.403.976 12.039.829 29.527.091
Innlausn endurmats vegna afskrifta ....................................... 3.599.741)( 3.599.741 0
6.244.669 6.244.669)( 0
15.565 15.565)( 0
4.000.000)( 4.000.000)(
Eigið fé 31. desember 2021 ................................................... 101.733.552 66.451.877 123.873 5.695.000 6.307.814 33.340.963 213.653.079
Árið 2020
93.186.474 48.585.813 0 4.760.587 2.411.820 33.354.772 182.299.466
Gangvirðisbreytingar fjáreigna í gegnum heildarafkomu ........ 706.413 706.413
Þýðingarmunur ....................................................................... 2.492.019 2.492.019
Hagnaður ársins ..................................................................... 5.628.090 5.628.090
Heildarafkoma ........................................................................ 0 0 0 706.413 2.492.019 5.628.090 8.826.522
Innlausn endurmats vegna afskrifta ....................................... 3.708.466)( 3.708.466 0
11.621.394 11.621.394)( 0
Bundið eigið fé vegna þróunar ............................................... 108.308 108.308)( 0
3.000.000)( 3.000.000)(
89.478.008 60.207.208 108.308 5.467.000 4.903.838 27.961.627 188.125.988
Skýringar á bls. 22-67 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins.
Eigið fé 31. desember 2020 ...................................................
Eigið fé 1. janúar 2020 ...........................................................
Greiddur arður ........................................................................
Bundið eigið fé vegna þróunar ...............................................
Hlutdeild í hagnaði dóttur- og
hlutdeildarfélaga umfram móttekinn arð ..............................
hlutdeildarfélaga umfram móttekinn arð ..............................
Hlutdeild í hagnaði dóttur- og
Greiddur arður ........................................................................
Eiginfjáryfirlit 2021
Árið 2021
Heildarafkoma ........................................................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
20
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýr. 2021 2020
Rekstrarhreyfingar
12.039.829 5.628.090
Leiðrétt fyrir:
10 4.056.388 10.852.347
15 3.967 4.137)(
11 4.152.386 78.298)(
9 13.256.961 13.056.194
144.286)( 6.978)(
26.148)( 61.057)(
33.339.096 29.386.161
87.831)( 54.199)(
639.144)( 601.636)(
246.166 599.287
32.858.288 29.329.613
Innborgaðar vaxtatekjur ......................................................................................... 256.459 396.760
Greidd vaxtagjöld ................................................................................................. 4.397.886)( 4.940.326)(
Móttekinn arður ..................................................................................................... 120.972 88.119
Greiðslur vegna annarra fjármunatekna og fjármagnsgjalda ................................ 1.408.825)( 11.742)(
Greiddir skattar ...................................................................................................... 1.847.091)( 1.710.389)(
Handbært fé frá rekstri 25.581.917 23.152.033
Fjárfestingarhreyfingar
Fjárfesting í varanlegum rekstrarfjármunum .......................................................... 12 17.598.548)( 15.986.233)(
Fjárfesting í óefnislegum eignum .......................................................................... 13 519.866)( 699.222)(
Söluverð varanlegra rekstrarfjármuna ................................................................... 168.522 17.000
Fjárfestingar í hlutdeildarfélögum .......................................................................... 3.500)( 3.500)(
Breyting á bundnum innlánum ............................................................................... 6.500.000 4.000.000)(
Breyting á markaðsverðbréfum ............................................................................. 5.618.663)( 154.324)(
Fjárfestingarhreyfingar 17.072.056)( 20.826.279)(
Fjármögnunarhreyfingar
Tekin ný langtímalán ............................................................................................. 24 14.283.912 29.965.498
Afborganir langtímaskulda ..................................................................................... 24 24.183.955)( 22.225.138)(
Greiðslur vegna gjaldeyrisvarna ............................................................................ 0 37.743)(
Greiddur arður ....................................................................................................... 23 4.000.000)( 3.000.000)(
Afborganir leiguskulda ........................................................................................... 14 98.186)( 93.187)(
Fjármögnunarhreyfingar 13.998.229)( 4.609.429
(Lækkun) hækkun á handbæru fé ...................................................................... 5.488.368)( 6.935.183
Handbært fé í ársbyrjun ...................................................................................... 15.820.051 8.657.025
Áhrif gengisbreytinga á handbært fé ..................................................................... 11.809)( 227.842
Handbært fé í árslok ............................................................................................ 22 10.319.874 15.820.051
Aðrar upplýsingar
36 22.412.430 22.357.403
Skýringar á bls. 22-67 eru óaðskiljanlegur hluti ársreikningsins.
Sjóðstreymisyfirlit 2021
Skammtímakröfur, hækkun ...................................................................................
Skammtímaskuldir, hækkun ..................................................................................
Handbært fé frá rekstri án vaxta og skatta
Birgðir, hækkun .....................................................................................................
Hagnaður ársins ....................................................................................................
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld .........................................................................
Hlutdeild í afkomu hlutdeildarfélaga ......................................................................
Tekjuskattur ...........................................................................................................
Afskriftir .................................................................................................................
Veltufé frá rekstri ...................................................................................................
Söluhagnaður varanlegra rekstrarfjármuna ...........................................................
Lífeyrisskuldbinding, breyting ................................................................................
Veltufé frá rekstri án vaxta og skatta
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
21
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
1. Félagið
2. Grundvöllur reikningsskilanna
a. Yfirlýsing um að alþjóðlegum reikningsskilastöðlum sé fylgt
b. Starfrækslu- og framsetningargjaldmiðill
c. Matsaðferðir
d. Mat og ályktanir við beitingu reikningsskilaaðferða
Samstæðan veitir þjónustu í gegnum dótturfélög sín sem reka orkuver, rafveitu, hitaveitu, vatnsveitu, fráveitu
og ljósleiðara á þjónustusvæði sínu.
Ársreikningur samstæðunnar er gerður í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla (IFRS) eins og þeir hafa
verið staðfestir af Evrópusambandinu og viðbótarkröfur sem koma fram í íslenskum lögum og reglum um
ársreikninga félaga með skráð skuldabréf.
Stjórn staðfesti og heimilaði birtingu ársreikningsins 8. mars 2022.
- skýring 12 - varanlegir rekstrarfjármunir (endurmat dreifi- og framleiðslukerfis og mat á virðisrýnun)
- skýring 19 - tekjuskattseign og tekjuskattsskuldbinding (mat á skattalegum framtíðarhagnaði á
Upplýsingar um mikilvæg atriði, þar sem óvissa í mati og mikilvægi ákvarðana varðandi reikningsskilaaðferðir
hefur mest áhrif á skráðar fjárhæðir í reikningsskilunum, er að finna í eftirfarandi skýringum:
- skýring 16 - eignarhlutir í öðrum félögum (mat forsenda við útreikning gangvirðis eignarhluta flokkaðra til
sölu)
- skýring 17 - innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum (mat forsenda við útreikning gangvirðis)
móti yfirfæranlegu tapi)
- skýring 28 - markaðsáhætta
Skýringar
Reikningsskil samstæðunnar eru gerð á grundvelli kostnaðarverðs, því undanskildu hluti varanlegra
rekstrarfjármuna hafa verið endurmetnir til gangvirðis, innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum,
eignarhlutar í öðrum félögum og aðrar fjáreignir og fjárskuldir eru færð á gangvirði. Fjallað er um aðferðir við
mat á gangvirði í skýringu 38.
Fjallað er um reikningsskilaaðferðir samstæðunnar í skýringu 38.
Gerð samstæðuársreiknings í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla krefst þess stjórnendur taki
ákvarðanir, meti og gefi sér forsendur sem hafa áhrif á beitingu reikningsskilaaðferða og birtar fjárhæðir eigna,
skulda, tekna og gjalda. Endanlegar niðurstöður kunna að vera frábrugðnar þessu mati.
Ársreikningur samstæðunnar er gerður í íslenskum krónum, sem er starfrækslugjaldmiðill OR. Allar fjárhæðir
eru birtar í þúsundum króna nema annað sé tekið fram.
Orkuveita Reykjavíkur (OR) er sameignarfyrirtæki sem starfar á grundvelli laga nr. 136/2013 um Orkuveitu
Reykjavíkur. OR er með höfuðstöðvar á Íslandi Bæjarhálsi 1 í Reykjavík. Samstæðuársreikningur OR
geymir ársreikning móðurfyrirtækisins og dótturfélaga þess, (sem vísað er til í heild sinni sem
„samstæðunnar“) og hlutdeild í hlutdeildarfélögum. Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur er hluti af
samstæðuársreikningi Reykjavíkurborgar.
Mat og forsendur þess eru endurskoðaðar reglulega. Áhrifin af breytingum eru færð á því tímabili sem
breyting er gerð og jafnframt á síðari tímabilum ef breytingin hefur áhrif á þau.
- skýring 18 - áhættuvarnarsamningar (mat forsenda við útreikning gangvirðis)
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
22
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
3. Starfsemi og tekjuskráning samstæðufélaga
V
örur og þjónusta Eðli, tímasetning tekjuinnlausnar og greiðsluskilmálar
a. Sala á rafmagni
b. Sala á heitu vatni
c. Sala á köldu vatni
ON Power ohf. og Orka náttúrunnar ohf. annast framleiðslu og sölu á
rafmagni og Veitur ohf. dreifa rafmagni skv. gjaldskrá. Tekjur af sölu og
dreifingu á raforku eru færðar í rekstrarreikning samkvæmt mældri
afhendingu til kaupenda á tímabilinu og föstu gjaldi. Gjaldskrá fyrir dreifingu
raforku er háð tekjumörkum sem gefin er út af Orkustofnun í samræmi við
raforkulög nr. 65/2003. Við tengingu á nýju húsnæði við veitukerfi raforku og
við endurnýjun á tengingu, er innheimt sérstakt gjald til mæta kostnaði
vegna nýrra kerfa eða endurnýjunar þeirra. Tekjur af tengigjöldum eru færðar
í rekstrarreikning við tengingu. Viðskiptakröfur vegna sölu á rafmagni hafa
alla jafna 30 daga greiðslufrest og er gjalddagi sami og eindagi. Einstaka
samningar við ákveðna viðskiptavini gætu verið með öðru
greiðslufyrirkomulagi en það er frekar undantekning.
Eftirfarandi eru upplýsingar um starfsemi samstæðufélaga. Sundurliðun tekna eftir afurðum er finna í
skýringu nr. 4 og tekjur eftir starfsþáttum í skýringu nr. 5.
Veitur ohf., ON Power ohf. og Orka náttúrunnar ohf. annast framleiðslu á
heitu vatni og Veitur ohf. annast dreifingu á heitu vatni. Tekjur af sölu og
dreifingu á heitu vatni eru færðar í rekstrarreikning samkvæmt mældri
afhendingu til kaupenda á tímabilinu og föstu gjaldi. Við tengingu á nýju
húsnæði við veitukerfi hitaveitu og við endurnýjun á tengingu, er innheimt
sérstakt gjald til mæta kostnaði vegna nýrra kerfa eða endurnýjunar
þeirra. Tekjur af tengigjöldum eru færðar í rekstrarreikning við tengingu.
Viðskiptakröfur vegna sölu á heitu vatni hafa alla jafna 30 daga greiðslufrest
og er gjalddagi sami og eindagi. Einstaka samningar við ákveðna
viðskiptavini gætu verið með öðru greiðslufyrirkomulagi en það er frekar
undantekning.
OR Vatns- og fráveita sf. annast öflun og dreifingu á köldu vatni. Tekjur af
sölu á köldu vatni taka mið af stærð húsnæðis sem er tengt kerfum, auk
fasts gjalds sem er fært línulega yfir tímabil. Lögbundin takmörkun á efri
mörkum gjaldskrár félagsins er 0,5% af fasteignamati. auki eru tekjur
færðar samkvæmt mældri notkun á köldu vatni hjá tiltekinni
atvinnustarfssemi. Við tengingu á nýju húsnæði við veitukerfi vatnsveitu og
við endurnýjun á tengingu, er innheimt sérstakt gjald til mæta kostnaði
vegna nýrra kerfa eða endurnýjunar þeirra. Tekjur af tengigjöldum eru færðar
í rekstrarreikning við tengingu. Viðskiptakröfur vegna sölu á köldu vatni hafa
alla jafna 30 daga greiðslufrest og er gjalddagi sami og eindagi. Einstaka
samningar við ákveðna viðskiptavini gætu verið með öðru
greiðslufyrirkomulagi en það er frekar undantekning. Vatns- og fráveitugjöld
eru innheimt á fyrstu 9 mánuðum ársins en tekjunum er dreift jafnt á allt árið
reikningshaldslega.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
23
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
3. Starfsemi og tekjuskráning samstæðufélaga, frh.
V
örur og þjónusta Eðli, tímasetning tekjuinnlausnar og greiðsluskilmálar
d. Fráveita
e.
A
ðrar tekjur
4. Tekjur af vöru- og þjónustusölu
Tekjur samstæðunnar af sölu á vörum og þjónustu sundurliðast þannig: 2021 2020
22.081.359 19.692.020
14.112.039 14.134.120
3.523.769 3.441.212
6.010.583 5.839.857
6.162.086 5.519.314
51.889.836 48.626.523
Fráveita..........................................................................................................
OR Vatns- og fráveita sf. annast rekstur fráveitu. Tekjur fráveitu taka mið af
stærð húsnæðis sem er tengt kerfum, auk fasts gjalds sem er fært línulega
yfir tímabil. Lögbundin takmörkun á efri mörkum gjaldskrár er 0,5% af
fasteignamati. Við tengingu á nýju húsnæði við veitukerfi fráveitu og við
endurnýjun á tengingu, er innheimt sérstakt gjald til mæta kostnaði vegna
nýrra kerfa eða endurnýjunar þeirra. Tekjur af tengigjöldum eru færðar í
rekstrarreikning við tengingu. Viðskiptakröfur vegna fráveitu hafa alla jafna
30 daga greiðslufrest og er gjalddagi sami og eindagi. Einstaka
samningar við ákveðna viðskiptavini gætu verið með öðru
greiðslufyrirkomulagi en það er frekar undantekning. Vatns- og fráveitugjöld
eru innheimt á fyrstu 9 mánuðum ársins en tekjunum er dreift jafnt á allt árið
reikningshaldslega.
Kalt vatn.........................................................................................................
Aðrar tekjur....................................................................................................
Tekjur af vöru- og þjónustusölu samtals........................................................
Ljósleiðarinn ehf. sér um rekstur ljósleiðarakerfis. Tekjur af ljósleiðarakerfi
eru færðar við afhendingu á vöru og þjónustu. Um er ræða
samkeppnisrekstur sem er undir eftirliti Fjarskiptastofu (áður Póst- og
fjarskiptastofnun). Orkuveita Reykjavíkur sér um leigu á húsnæði og búnaði,
tilfallandi sölu á sérfræðiþjónustu og fleiru. Leigutekjur eru færðar línulega í
rekstrarreikning á leigutímanum og aðrar tekjur við afhendingu á vöru eða
þjónustu. Viðskiptakröfur vegna annarra tekna og leigutekna hafa alla jafna
30 daga greiðslufrest.
Rafmagn........................................................................................................
Heitt vatn.......................................................................................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
24
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
5. Starfsþáttayfirli
t
Starfsþættir og miðlar
Miðill
Viðskiptavinir sem hafa veruleg áhrif á tekjur samstæðunnar
Veitur sjá um dreifingu rafmagns, varmaorkuvinnslu á lághitasvæðum og dreifingu varmaorku frá
lághitasvæðum og jarðvarmavirkjunum, vatnsöflun og dreifingu á köldu vatni og fráveitustarfsemi.
Orkusala og framleiðsla annast framleiðslu á rafmagni og varmaorku í orkuverum, raforkusölu til stóriðju og
smásölu auk reksturs og nýframkvæmda vegna götulýsingar.
Starfssvæði félaga í samstæðu Orkuveitu Reykjavíkur eru einkum á höfuðborgarsvæðinu, en nær auk þess til
Suður- og Vesturlands. Samstæðan skiptist í þrjá starfsþætti, Orkusala og framleiðsla, Veitur og aðra
starfsemi.
Önnur starfsemi nær yfir rekstur ljósleiðarakerfis, leigu húsnæðis og búnaðar, tilfallandi sölu sérfræðiþjónustu
og fleira. Einnig þróun og útbreiðslu CarbFix kolefnisbindingaraðferðarinnar með það markmiði draga úr
losun gróðurhúsaloftegunda og sporna gegn loftlagsbreytingum.
Samstæðan er tekjuskattsskyld, nema hluti starfseminnar sem lýtur rekstri vatnsveitu og fráveitu, sem er
háður lögum nr. 32/2004 um vatnsveitur sveitarfélaga og lögum nr. 9/2009 um rekstur fráveitna. Rekstur
hitaveitu er háður orkulögum nr. 58/1967, m.a. um arðsemi. hluti raforkurekstursins sem fellur undir
sérleyfisrekstur samkvæmt raforkulögum nr. 65/2003 er háður tekjumörkum samkvæmt ákvörðun
Orkustofnunar.
Samkeppnisrekstur sem er undir eftirliti
Fjarskiptastofu (áður Póst- og fjarskiptastofnun).
Orkustofnun er send gjaldskrá til staðfestingar. Birta
skal gjaldskrá opinberlega.
Rafveita, framleiðsla
Opinberar kvaðir
Hitaveita
Um sérleyfisveitur gildir ráðherra staðfestir
gjaldskrá og hún öðlast gildi við birtingu í
Stjórnartíðindum.
Rafveita, dreifing
Ljósleiðari
Lögbundin takmörkun á efri mörkum gjaldskrár er
0,5% af fasteignamati. Birta skal gjaldskrá í
Stjórnartíðindum.
Fráveita
Gjaldskrá skal standa undir öllum kostnaði. Birta
skal gjaldskrá í Stjórnartíðindum.
Einn viðskiptavinur Orkusölu og framleiðslu hefur veruleg áhrif á fjárhæð heildartekna samstæðunnar á árinu
2021 vegna kaupa á rafmagni til stóriðju. Tekjur samstæðunnar frá þessum viðskiptavini, námu 8.378
milljónum kr. eða 16,1% af heildartekjum. (2020: 6.157 milljónir kr. eða 12,7% af heildartekjum).
Samkeppni er um orkusölu og því eru
verðbreytingar á orkuhluta rafmagnsverðs ekki
háðar samþykki stjórnvalda.
Vatnsveita
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
25
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
____________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Starfsþáttayfirlit, frh.
Rekstrarstarfsþættir - svið
Orkusala Önnur Jöfnunar- Beiting
Árið 2021 Veitur og framleiðsla starfsemi færslur IFRS 16* Samtals
31.636.055 16.338.974 3.914.807 0 51.889.836
4.809.368 8.731.561 9.599.222 23.140.151)( 0
36.445.423 25.070.535 13.514.029 23.140.151)( 51.889.836
20.592.408)( 11.358.125)( 9.675.656)( 23.071.626 174.257 18.380.306)(
15.853.015 13.712.410 3.838.373 68.525)( 174.257 33.509.530
5.934.076)( 5.221.711)( 2.025.583)( 51.355 126.947)( 13.256.961)(
9.918.940 8.490.698 1.812.791 17.169)( 47.310 20.252.570
5.081.383)( 5.254.790)( 244.422)( 6.600.430 76.224)( 4.056.388)(
0 0 3.967)( 0 3.967)(
568.486)( 629.260)( 493.939)( 2.471.572)( 10.871 4.152.386)(
4.269.072 2.606.649 1.070.463 4.111.688 18.042)( 12.039.830
Árið 2020
30.980.893 14.415.534 3.230.096 0 48.626.523
5.019.268 10.222.671 8.018.632 23.260.572)( 0)(
36.000.161 24.638.205 11.248.728 23.260.572)( 48.626.523
19.733.603)( 13.582.972)( 9.282.989)( 23.260.572 166.665 19.172.327)(
16.266.558 11.055.233 1.965.739 0 166.665 29.454.196
5.750.380)( 5.293.309)( 1.892.632)( 0 119.873)( 13.056.194)(
10.516.178 5.761.925 73.107 0 46.792 16.398.002
3.933.205)( 2.432.032)( 5.135.512)( 724.576 76.174)( 10.852.347)(
0 0 4.137 0 4.137
935.595)( 691.996)( 1.967.101 262.200)( 989 78.298
5.647.379 2.637.896 3.091.167)( 462.376 28.393)( 5.628.090
*
Hagnaður (tap) ársins ..............................................................
Upplýsingar sem stjórnendur horfa til vegna starfsþátta taka ekki mið af reglum IFRS 16.
Tekjur starfsþátta .....................................................................
Afkoma starfsþátta, EBIT .........................................................
Tekjuskattur .............................................................................
Áhrif hlutdeildarfélaga ..............................................................
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld ...........................................
Rekstrargjöld starfsþátta .........................................................
Afskriftir ....................................................................................
Skýringar
Tekjur frá þriðja aðila ...............................................................
Tekjur innan samstæðu ...........................................................
Tekjur starfsþátta .....................................................................
Rekstrarhagnaður starfsþátta, EBITDA ...................................
Rekstrargjöld starfsþátta ..........................................................
Starfsþáttaupplýsingar eru birtar eftir innri upplýsingagjöf OR. Starfsþættir sem eru birtir eru Veitur, sem samanstanda af veiturekstri samstæðunnar í heitu og köldu vatni,
dreifingu rafmagns og fráveitu, Orkusala og framleiðsla vegna samkeppnisreksturs í framleiðslu og sölu rafmagns og heits vatns auk Annarrar starfsemi sem sýnir rekstur
móðurfyrirtækisins, Ljósleiðarans og Carbfix. Móðurfyrirtækið sér um þjónustu við dótturfélög, leigu húsnæðis og búnaðar, tilfallandi sölu sérfræðiþjónustu og fleira.
Ljósleiðarinn sér um rekstur ljósleiðarakerfis og Carbfix vinnur þróun og útbreiðslu CarbFix kolefnisbindingaraðferðarinnar með það markmiði draga úr losun
gróðurhúsaloftegunda og sporna gegn loftlagsbreytingum. Við gerð starfsþáttayfirlits er notast við sömu reikningsskilareglur og samstæðan notast við og lýst er í skýringu
38.
Afskriftir ....................................................................................
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld ...........................................
Afkoma starfsþátta, EBIT .........................................................
Tekjuskattur .............................................................................
Hagnaður ársins ......................................................................
Tekjur innan samstæðu ...........................................................
Rekstrarhagnaður starfsþátta, EBITDA ...................................
Tekjur frá þriðja aðila ...............................................................
Áhrif hlutdeildarfélaga ..............................................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
26
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
____________________________________________________________________________________________________________________________________
Skýringar
5. Starfsþáttayfirlit, frh.
Rekstrarstarfsþættir - svið, frh.
Orkusala Önnur Beiting
Veitur og framleiðsla starfsemi Jöfnunarfærslur IFRS 16* Samtals
Efnahagur (31.12.2021)
188.654.726 137.513.969 40.511.046 0 366.679.741
2.576.177 2.576.177
A
ðrar eignir ............................................................................... 19.054.117 10.896.392 187.047.232 172.371.492)( 44.626.249
413.882.166
68.675.925 57.795.104 165.047.192 126.471.030)( 165.047.192
2.655.361 2.655.361
A
ðrar skuldir .............................................................................. 16.040.778 11.224.130 50.026.064 44.764.436)( 32.526.535
200.229.088
Fjárfestingar
11.992.633 2.300.589 4.228.820 0 18.522.041
Efnahagur (31.12.2020)
170.907.579 134.658.796 34.763.987 0 340.330.362
2.590.642 2.590.642
17.299.445 9.017.863 180.282.563 155.356.472)( 51.243.399
394.164.403
63.350.425 59.115.637 171.700.453 122.466.062)( 171.700.453
2.640.913 2.640.913
13.438.843 9.820.903 37.631.920 29.194.617)( 31.697.049
206.038.415
Fjárfestingar
9.894.685 3.790.152 3.099.391 0 16.784.228
Varanlegir rekstrarfjármunir og óefnislegar eignir ....................
Aðrar eignir ..............................................................................
Vaxtaberandi skuldir ................................................................
Aðrar skuldir .............................................................................
Varanlegir rekstrarfjármunir og óefnislegar eignir ....................
Varanlegir rekstrarfjármunir og óefnislegar eignir ....................
Vaxtaberandi skuldir ................................................................
Varanlegir rekstrarfjármunir og óefnislegar eignir ....................
Leigueignir ...............................................................................
Leiguskuldir ..............................................................................
Leigueignir ...............................................................................
Leiguskuldir ..............................................................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
27
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
6. Greining á rekstri jarðvarmaorkuvera
Upplýsingar um afkomu á framleiðslu raforku og heitu vatni sbr. 5. mgr. 41. gr. laga nr. 65/2003:
Raforka Heitt vatn Raforka Heitt vatn
2021 2021 2020 2020
Jarðvarmavirkjanir
Tekjur ...................................................................
12.211.221 4.958.641 9.978.521 4.181.425
Rekstrargjöld ........................................................
2.354.935)( 1.274.160)( 2.184.318)( 1.074.388)(
Afskriftir ................................................................
4.005.916)( 1.138.493)( 3.611.269)( 1.639.636)(
Afkoma fyrir fjármagnsgjöld ..................................
5.850.370 2.545.989 4.182.934 1.467.401
Arðsemi fjárfestingar ............................................
5,7% 8,2% 4,2% 4,4%
7. Laun og launatengd gjöld
2021 2020
Laun og launatengd gjöld greinast þannig:
Laun .........................................................................................................................
7.077.519 7.289.655
Mótframlag í lífeyrissjóði ..........................................................................................
959.265 938.688
Breyting lífeyrisskuldbindingar .................................................................................
9.167 27.574)(
Önnur launatengd gjöld ...........................................................................................
617.346 630.105
Laun og launatengd gjöld samtals ...........................................................................
8.663.297 8.830.874
Laun og launatengd gjöld eru þannig færð í ársreikninginn:
Gjaldfært í rekstrarreikningi .....................................................................................
7.502.005 7.750.009
Eignfært á framkvæmdir ..........................................................................................
1.161.292 1.080.866
Laun og launatengd gjöld samtals ...........................................................................
8.663.297 8.830.874
Starfsmannafjöldi:
Fjöldi ársverka ......................................................................................................... 581 612
Starfskjör stjórna, forstjóra og framkvæmdastjóra móðurfyrirtækis og dótturfélaga greinast þannig:
Laun stjórnar móðurfyrirtækis ..................................................................................
18.536 17.149
Laun forstjóra móðurfyrirtækis ................................................................................
38.746 31.899
Laun fjögurra framkvæmdastjóra móðurfyrirtækis* .................................................
123.536 105.911
Laun fjögurra stjórna dótturfélaga ............................................................................
12.719 12.318
Laun fjögurra framkvæmdastjóra dótturfélaga .........................................................
119.031 106.141
Starfslokagreiðslur ...................................................................................................
16.200 0
328.769 273.418
Skýringar
*Fimm framkvæmdastjórar í fjóra mánuði 2021.
Hellisheiðarvirkjun og Nesjavallavirkjun eru blandaðar virkjanir, þar sem bæði er framleitt heitt vatn og raforka.
Við skiptingu á sameiginlegum kostnaði er miðað við skiptireglu Orku náttúrunnar og ON Power sem Orkustofnun
hefur hafnað. Orkustofnun er skylt lögum samkvæmt setja félögunum nýjar skiptireglur í kjölfar höfnunarinnar,
sem stofnunin hefur ekki gert enn. Uns Orkustofnun setur félögunum nýjar skiptireglur þá er afkoma miðla miðuð
við skiptireglur Orku náttúrunnar og ON Power sem ekki hafa verið samþykktar af Orkustofnun.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
28
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
8. Þóknun greidd til endurskoðanda
2021 2020
27.026 20.323
5.002 3.463
32.028 23.786
9. Afskriftir og virðisrýrnun
2021 2020
Afskriftir og virðisrýrnun greinast þannig:
Afskriftir varanlegra rekstrarfjármuna, sbr. skýringu 12 ...........................................
12.736.800 12.576.132
Afskriftir óefnislegra eigna, sbr. skýringu 13 ............................................................
393.214 360.189
Afskrift leigueignar, sbr. skýringu 14 ........................................................................
126.947 119.873
Afskriftir og virðisrýrnun færð í rekstrarreikning .......................................................
13.256.960 13.056.194
10. Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld
2021 2020
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld greinast þannig:
Vaxtatekjur af lánum og kröfum ...............................................................................
182.844 313.417
Vaxtagjöld og greiddar verðbætur ...........................................................................
4.031.786)( 4.337.988)(
Áfallnar verðbætur ...................................................................................................
3.832.508)( 2.658.020)(
Ábyrgðargjald til eigenda 1) .....................................................................................
529.919)( 646.888)(
Vaxtagjöld samtals ..................................................................................................
8.394.213)( 7.642.896)(
Gangvirðisbreytingar innbyggðra afleiða í raforkusölusamningum .........................
6.573.330 722.948
Gangvirðisbreytingar fjáreigna og fjárskulda á gangvirði í gegnum rekstur .............
671.804 879.564
Gangvirðisbreyting áhættuvarnarsamninga .............................................................
962.797)( 549.880)(
Vextir vegna uppgjörs gjaldmiðlasamninga .............................................................
2.578.937)( 0
Uppgjör áhættuvarnarsamninga ..............................................................................
1.408.740)( 43.742)(
Gengismunur ...........................................................................................................
1.739.350 4.619.877)(
Arðstekjur ................................................................................................................
120.972 88.119
Aðrar tekjur (gjöld) af fjáreignum og fjárskuldum samtals .......................................
4.154.981 3.522.869)(
Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld samtals .............................................................
4.056.388)( 10.852.346)(
Gangvirðisbreytingar gegnum rekstur
1) Samstæðan greiddi ábyrgðargjald til núverandi og fyrrverandi eigenda OR vegna ábyrgða sem þeir hafa veitt á
skuldir samstæðunnar samkvæmt ákvörðun aðalfundar OR árið 2005. Gjaldið er á ársgrunni, 0,81% (2020:
0,85%) á lán vegna sérleyfisstarfsemi og 0,60% (2020: 0,61%) á lán vegna samkeppnisstarfsemi. Útreikningur
gjaldsins er gerður miðað við stöðu lána í lok hvers ársfjórðungs. Ábyrgðargjaldið nam samtals 530 milljónum kr.
á árinu 2021 (2020: 647 milljónir kr.) og er fært á meðal vaxtagjalda.
Þóknun vegna endurskoðunar ársreiknings og könnunar árshlutauppgjöra ..........
Önnur þjónusta greidd til endurskoðanda ...............................................................
Samtals þóknun greidd til endurskoðanda .............................................................
Við mat á gangvirði óskráðra fjáreigna og fjárskulda er beitt viðurkenndum verðmatsaðferðum sem er lýst í
skýringu 38. Gangvirðisbreyting sem færð er til tekna í rekstrarreikningi vegna þessa nemur samtals 6.282
milljónum kr. á árinu 2021 (2020: tekjufærsla fjárhæð 1.053 milljónir kr.). Gangvirðisbreytingar sem tilheyra
fjáreignum og fjárskuldum sem flokkaðar eru á stigi 3 er tekjufærsla fjárhæð 6.801 milljónum kr. á árinu 2021
(2020: tekjufærsla að fjárhæð 1.429 milljónir kr.).
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
29
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
11. Tekjuskattur
Tekjuskattur færður í rekstrarreikning greinist þannig:
2021 2020
Tekjuskattur til greiðslu ............................................................................................
1.753.949 1.847.570
Breyting á frestuðum tekjuskatti ..............................................................................
2.398.436 1.925.868)(
Gjaldfærður (tekjufærður) tekjuskattur .....................................................................
4.152.386 78.298)(
Virkt skatthlutfall greinist þannig:
2021 2020
16.192.215 5.549.792
Tekjuskattur skv. skatthlutfalli móðurfyrirtækis .....
37,6% 6.088.273 37,6% 2.086.722
Áhrif skatthlutfalla dótturfélaga .............................
7,1%)( 1.141.887)( 26,7%)( 1.480.390)(
Óskattskyld starfsemi vatnsveitu og fráveitu ........
4,6%)( 750.246)( 12,9%)( 716.278)(
Áhrif gengismunar vegna mismunandi
starfrækslugjaldmiðla í samstæðunni ...............
0,09%)( 15.075)( 0,37% 20.677
Aðrir liðir ...............................................................
0,18%)( 28.679)( 0,20% 10.970
Virkur tekjuskattur ................................................
25,6% 4.152.386 1,4%)( 78.298)(
2021 2020
2.645.771 0
2.645.771 0
Frestaður tekjuskattur samtals ...............................................................................
Móðurfyrirtækið er í 37,6% skatthlutfalli en önnur skattskyld félög samstæðunnar hafa 20% skatthlutfall.
Frestaður skattur
Fellur til vegna tekna og gjalda sem færð eru beint yfir á eigið fé
Tekjuskattsáhrif af endurmati .................................................................................
Tekjuskattur færður beint á eigið fé
Hagnaður ársins fyrir tekjuskatt ..................................................
Félög í samstæðunni eru tekjuskattsskyld vegna starfsemi sinnar í samræmi við 2. gr. laga nr. 90/2003 um
tekjuskatt fyrir utan að rekstur vatnsveitu og fráveitu er undanþeginn tekjuskatti.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
30
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
12.
V
aranlegir rekstrarfjármuni
r
Framleiðslu- Veitu- Aðrar Aðrir lausa-
2021 kerfi kerfi fasteignir fjármunir Samtals
Heildarverð
Staða í ársbyrjun .........................
296.669.526 342.855.126 9.056.003 3.254.290 651.834.946
Viðbætur á árinu .........................
4.453.577 11.572.904 1.330.226 642.773 17.999.480
Þýðingarmunur ...........................
3.152.458 0 0 0 3.152.458
Selt og aflagt á árinu ...................
89.203)( 86.597)( 122.968)( 103.003)( 401.772)(
Endurmat, hækkun .....................
13.143.369 27.271.229 0 0 40.414.598
Staða í árslok ..............................
317.329.727 381.612.662 10.263.261 3.794.059 712.999.709
Afskriftir
Staða í ársbyrjun .........................
125.987.170 185.814.894 718.007 1.821.647 314.341.717
Afskrifað á árinu ..........................
6.633.720 5.586.469 186.380 330.231 12.736.800
Þýðingarmunur ...........................
683.451 0 0 0 683.451
Selt og aflagt á árinu ...................
63.051)( 86.630)( 122.764)( 105.092)( 377.537)(
Endurmat, hækkun .....................
7.411.786 14.490.232 0 0 21.902.018
Staða í árslok ..............................
140.653.075 205.804.966 781.623 2.046.786 349.286.450
Bókfært verð
Bókfært verð 1.1. 2021................ 170.682.357 157.040.232 8.337.996 1.432.643 337.493.228
Bókfært verð 31.12.2021............. 176.676.652 175.807.696 9.481.638 1.747.273 363.713.260
2020
Heildarverð
Staða í ársbyrjun .........................
286.821.727 333.939.325 8.588.468 3.698.076 633.047.596
Viðbætur á árinu .........................
6.384.782 8.894.595 586.423 219.205 16.085.006
Þýðingarmunur ...........................
5.829.966 0 0 0 5.829.966
Selt og aflagt á árinu ...................
2.366.948)( 21.206 118.888)( 662.992)( 3.127.622)(
Staða í árslok ..............................
296.669.526 342.855.126 9.056.003 3.254.290 651.834.946
Afskriftir
Staða í ársbyrjun .........................
120.910.890 180.405.224 686.648 2.088.703 304.091.464
Afskrifað á árinu ..........................
6.632.187 5.405.879 152.152 385.914 12.576.132
Þýðingarmunur ...........................
791.721 0 0 0 791.721
Selt og aflagt á árinu ...................
2.347.628)( 3.791 120.793)( 652.969)( 3.117.600)(
Staða í árslok ..............................
125.987.170 185.814.894 718.007 1.821.647 314.341.717
Bókfært verð
Bókfært verð 1.1. 2020................ 165.910.837 153.534.101 7.901.820 1.609.374 328.956.132
Bókfært verð 31.12.2020............. 170.682.357 157.040.232 8.337.996 1.432.643 337.493.228
Fjárfestingar á árinu án greiðsluáhrifa námu í árslok 1.788,8 milljónum kr. (2020: 1.391,8 milljónum kr.). Breyting
ársins á fjárfestingum án greiðsluáhrifa nemur 396,9 milljónum kr.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
31
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
12.
V
aranlegir rekstrarfjármunir, frh.
Endurmat
Endurmat var síðast framkvæmt í viðkomandi kerfum samkvæmt eftirfarandi töflu:
Dagsetning
endurmats
Framleiðslukerfi:
30.9.2021
30.9.2021
31.12.2018
Dreifikerfi:
30.9.2021
30.9.2021
30.9.2021
30.9.2021
30.9.2021
Upplýsingar um endurmetnar eignir í árslok
Framleiðslu- Veitu-
kerfi kerfi Samtals
31.12.2021
Endurmetið bókfært verð .............................................................
176.676.652 175.807.696 352.484.348
Þar af áhrif endurmats .................................................................
53.113.203)( 65.811.657)( 118.924.860)(
Bókfært verð án endurmats .........................................................
123.563.448 109.996.040 233.559.488
31.12.2020
Endurmetið bókfært verð .............................................................
170.682.357 157.040.232 327.722.589
Þar af áhrif endurmats .................................................................
49.995.549)( 55.203.793)( 105.199.342)(
Bókfært verð án endurmats .........................................................
120.686.808 101.836.439 222.523.247
Við endurmat eru viðkomandi eignaflokkar metnir til gangvirðis. Endurmat er fært á sérstakan endurmatsreikning
meðal eigin fjár frádregnum tekjuskatti samanber skýringu 38 d
.
Endurmatið er unnið af sérfræðingum innan
samstæðunnar.
Heitt vatn ...........................................................................................................................................
Kalt vatn ............................................................................................................................................
Kalt vatn ............................................................................................................................................
Rafmagn ............................................................................................................................................
Fráveita .............................................................................................................................................
Rafmagn ............................................................................................................................................
Gagnaflutningur .................................................................................................................................
Gangvirði framangreindra eigna er ákvarðað út frá afskrifuðu endurstofnverði. Það felur í sér lagt er mat á
breytingar á byggingarkostnaðarverði samskonar eigna og ði stofnverð og uppsafnaðar afskriftir endurmetnar í
samræmi við þær breytingar. Við þennan útreikning var stuðst við opinberar upplýsingar og rauntölur úr bókhaldi
samstæðunnar um verðbreytingar á kostnaðarliðum og tekið tillit til áætlunar um vægi hvers kostnaðarliðar í
heildarkostnaði við byggingu samskonar eigna. Kostnaðarliðir og hlutfallslegt vægi þeirra var ákvarðað af
sérfræðingum samstæðunnar. Einnig er litið til niðurstöðu virðisrýrnunarprófs og endurmat ekki fært umfram vænt
núvirt framtíðarsjóðstreymi af viðkomandi eignum. Veitukerfi fyrir heitt vatn, kalt vatn, fráveitu og rafmagn eru nýtt
í starfsemi sem er háð sérleyfi og tekjumörk miða fyrst og fremst við breytingar á byggingarvísitölu. Tekið er tillit til
þess við ákvörðun gangvirðis þessara kerfa. Endurmat flokkast undir stig 3 af gangvirði, en stigin eru nánar
útskýrð í skýringu 32.
Heitt vatn ...........................................................................................................................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
32
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
12. Varanlegir rekstrarfjármunir, frh.
Virðisrýrnunarpróf
Stuðst var við eftirfarandi forsendur við mat á notkunarvirði:
Framl.kerfi
Hitaveita Rafmagn Vatnsveita Fráveita virkjana
1,9% 2,5% 1,6% 1,9% 4,1%
0,7% 0,5% 0,4% 0,3% 0,15%-0,20%
5,2% 3,7% 5,0% 4,6% 6,2%
3,6% 3,7% 3,2% 3,4% 3,59%-4,35%
Framl.kerfi
Hitaveita Rafmagn Vatnsveita Fráveita virkjana
0,0% 1,9% 1,3% 1,6% 1,0%
0,5% 0,7% 0,4% 0,3% 0,0%-6,8%
-1,8% 1,4% 4,7% 4,9% 0,1%
3,7% 3,7% 4,0% 3,8% 4,35%-7,85%
Fasteignamat og vátryggingaverð
Skuldbindingar
EBITDA meðalvöxtur 2022-2026
Veginn fjármagnskostnaður ........
Virðisrýrnunarpróf voru gerð fyrir veitu- og framleiðslukerfi virkjana miðað við stöðu eigna í lok september 2021 til
staðfesta hvort bæði eignir í notkun og helstu eignir í byggingu standi undir væntu framtíðarsjóðstreymi.
Virðisrýrnunarpróf eru framkvæmd á hvern og einn miðil fyrir framleiðslukerfi og veitukerfi sem er minnsta
sjóðskapandi eining.
Fasteignamat þeirra eigna samstæðunnar sem metnar eru fasteignamati nam 39.603 milljónum kr. í árslok 2021
(2020: 32.241 milljónum kr.). Brunabótamat eigna samstæðunnar er 52.042 milljónir kr. á sama tíma (2020:
48.117 milljónir kr.). Meðal þessara eigna eru fasteignir sem eignfærðar eru meðal framleiðslukerfa og dreifikerfa.
Vátryggingaverðmæti eigna samstæðunnar er 454.249 milljónir kr. í árslok 2021 (2020: 402.885 milljónir kr.).
Veitukerfi
Árið 2021
EBITDA meðalvöxtur 2021-2025
Endurheimtanleg fjárhæð hvers miðils var metin út frá notkunarvirði. Notkunarvirði var ákvarðað á þann hátt
núvirða áætlað framtíðarfjárstreymi miðað við áframhaldandi nýtingu miðlanna. Fjárstreymi var byggt á
rekstraráætlun næstu fimm ára. Við mat á nýtingarvirði byggja stjórnendur á áætlun um framtíðar þróun
starfseminnar, byggt er á bæði ytri og innri upplýsingum.
Veitukerfi
Framt.vöxtur m.t.t. verðlagsþr. ....
Meðalvöxtur tekna 2022-2026 ....
Árið 2020
Veginn fjármagnskostnaður ........
Meðalvöxtur tekna 2021-2025 ....
Samstæðan hefur gert innkaupa- og verksamninga vegna framkvæmda við framleiðslu- og dreifikerfi. Eftirstöðvar
þessara samninga eru í árslok 5.144 milljónir kr. (2020: 1.903 milljónir kr.).
Ekki eru líkur á virðisrýrnun hjá Veitum Virkjunum þar sem umframvirði er til staðar. Próf fyrir
rafmagnsframleiðslu er þó næmt fyrir breytingum á lykilforsendum. Ef ávöxtunarkrafa hækkar um 0,1 prósentustig
en öðrum forsendum er haldið óbreyttum þá lækkar umframvirði rafmagnsframleiðslu um 7,5 milljarða króna. Ef
áætluð EBITDA er 1% lægri á ári út áætlunartímabilið en öðrum forsendum er haldið óbreyttum reiknast
virðisrýrnun í rafmagnsframleiðslu um 3,5 milljarða króna. Í hvorugu tilfelli kemur þó til virðisrýrnunar.
Framt.vöxtur m.t.t. verðlagsþr. ....
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
33
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
13. Óefnislegar eignir
Óefnislegar eignir greinast þannig:
Hita-
2021 réttindi Hugbúnaður Þróunareignir Samtals
Heildarverð
1.427.031 3.528.686 135.385 5.091.101
0 465.668 56.894 522.562
0 126.916)( 0 126.916)(
1.427.031 3.867.437 192.278 5.486.747
Afskriftir
457.768 1.796.199 0 2.253.968
0 385.777 7.437 393.214
0 126.916)( 0 126.916)(
457.768 2.055.060 7.437 2.520.265
Bókfært verð
969.263 1.732.486 135.385 2.837.133
969.263 1.812.377 184.841 2.966.481
2020
Heildarverð
1.427.031 3.020.288 0 4.447.319
0 563.838 135.385 699.222
0 55.440)( 0 55.440)(
1.427.031 3.528.686 135.385 5.091.101
Afskriftir
457.768 1.491.451 0 1.949.219
0 360.189 0 360.189
0 55.440)( 0 55.440)(
457.768 1.796.199 0 2.253.968
Bókfært verð
969.263 1.528.837 0 2.498.100
969.263 1.732.486 135.385 2.837.133
14. Leigueignir og leiguskuldir
Sjá lýsingu á reikningsskilaaðferðum í skýringu 38 t.
Samstæðan kýs færa ekki leigueignir og leiguskuldir vegna skammtímaleigusamninga og vegna
leigusamninga um eignir með lágt verðgildi. Samstæðan gjaldfærir leigugreiðslur vegna þessara leigusamninga
línulega á leigutíma.
Samstæðan leigir fasteignir og lóðir. Þessir leigusamningar eru til mis langs tíma en yfirleitt með möguleika á
endurnýjun í lok leigutímans. Sumir leigusamningar innifela viðbótar leigugreiðslur sem eru byggðar á breytingu á
tilteknum vísitölum. Samstæðunni er óheimilt að gera samninga um framleigu vegna ákveðinna leigusamninga.
Staða í ársbyrjun ..................................................
Staða í ársbyrjun ..................................................
Viðbætur á árinu ..................................................
Selt og aflagt á árinu ............................................
Staða í árslok .......................................................
Staða í ársbyrjun ..................................................
Viðbætur á árinu ..................................................
Selt og aflagt á árinu ............................................
Staða í árslok .......................................................
Staða í ársbyrjun ..................................................
Afskrifað á árinu ...................................................
Selt og aflagt á árinu ............................................
Staða í árslok .......................................................
Bókfært verð 1.1. 2021 ........................................
Bókfært verð 31.12.2021 .....................................
Afskrifað á árinu ...................................................
Selt og aflagt á árinu ............................................
Staða í árslok .......................................................
Bókfært verð 1.1. 2020 ........................................
Bókfært verð 31.12.2020 .....................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
34
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
14. Leigueignir og leiguskuldir, frh.
Leigueignir greinast þannig:
2021 2020
Leigueignir
2.590.642 2.488.863
101.751 53.454
33.915)( 0
44.645 168.198
126.947)( 119.873)(
2.576.177 2.590.642
Fjárhæðir færðar í rekstrarreikning:
126.947 119.873
Leiguskuldir greinast þannig:
2021 2020
Leiguskuldir
2.640.913 2.509.752
101.751 53.454
33.915)( 0
76.224 76.174
174.257)( 166.665)(
44.645 168.198
2.655.361 2.640.913
Ónúvirt greiðsluflæði leiguskulda greinist þannig:
Innan árs Eftir 1 til 5 ár Eftir 5 ár Samtals
179.498 540.935 3.721.876 4.442.309
74.972)( 277.305)( 1.434.670)( 1.786.948)(
104.525 263.630 2.287.206 2.655.361
Fjárhæðir færðar í rekstrarreikning:
2021 2020
76.224 76.174
Fjárhæðir færðar í sjóðstreymi vegna leigugreiðslna:
76.071 73.478
98.186 93.187
Staða í árslok ..........................................................................................................
Flestir leigusamningar samstæðunnar um fasteignir fela í sér framlengingarheimildir sem samstæðunni er heimilt
nýta allt einu ári fyrir lok óuppsegjanlegs leigutímabils. Samstæðan leggur mat á það við upphaf
leigusamnings hvort það talið nokkuð líklegt hún muni nýta heimildir til framlenginga. Ef verulegar
breytingar verða á aðstæðum sem eru á valdi samstæðunnar, mun hún endurmeta hvort framlengingarheimildir
verði nýttar.
Afborgunarþáttur (sett fram í sjóðstreymisyfirliti í línu „Afborganir leiguskulda“) ....
Vaxtagjöld af leiguskuldum .....................................................................................
Afskriftir leigueigna .................................................................................................
Vaxtagreiðslur ......................................................
Leigugreiðslur ......................................................
Staða í ársbyrjun ....................................................................................................
Vaxtaþáttur (settur fram í sjóðstreymisyfirliti í línu „Greiddir vextir“) ......................
Samtals ................................................................
Greiddar leiguskuldir á árinu ...................................................................................
Hækkun vegna vísitölubindingar leigugreiðslna .....................................................
Staða í árslok ..........................................................................................................
Hækkun vegna nýrra eða framlengdra samninga á árinu ......................................
Vaxtagjöld ...............................................................................................................
Afskriftir ársins ........................................................................................................
Viðbætur vegna nýrra eða framlengdra samninga á árinu .....................................
Verðbætur af leigueign ...........................................................................................
Staða í ársbyrjun ....................................................................................................
Lækkun vegna uppsögn samninga á árinu .............................................................
Lækkun vegna uppsögn samninga á árinu .............................................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
35
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
15. Eignarhlutar í hlutdeildarfélögum
Eignarhluti Bókfært verð Eignarhluti Bókfært verð
Íslensk Nýorka ehf. ..............................................
29,11% 32.758 29,46% 33.235
Netorka hf. ............................................................ 38,41%
44.411
38,41%
42.138
Orkuskólinn REYST hf. ........................................ 45,00%
3.753
45,00%
6.017
Samtals ................................................................
80.923 81.389
16. Eignarhlutar í öðrum félögum
Eignarhluti 2021 Eignarhluti 2020
Fastafjármunir
0,0% 0 6,8% 5.867.000
55.680 55.680
55.680 5.922.680
Veltufjármunir
6,8% 6.095.000 0,0% 0
17. Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum
2021 2020
5.956.381)( 6.679.329)(
6.573.330 722.948
616.949 5.956.381)(
Skipting innbyggðu afleiðanna er eftirfarandi:
931.389)( 4.907.730)(
1.548.338 1.048.651)(
616.949 5.956.381)(
Frekari umfjöllun um innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum má finna í skýringu 28 c.
Gangvirði innbyggðra afleiða í raforkusölusamningum í ársbyrjun .........................
Gangvirði innbyggðra afleiða í raforkusölusamn. í árslok, eign / (skuld) ................
1) Lagaákvæði um breytt eignarhald flutningsfyrirtækis raforku kemur til framkvæmda 1. júlí 2022, skv. 19. gr. laga
nr. 74/2021. Lögin kveða á um breytt eignarhald Landsnets með þeim hætti það verði í beinni eigu ríkisins
og/eða sveitarfélaga. Fyrir liggja viljayfirlýsingar um viðræður allra eiganda Landsnets, þar með talið Orkuveitu
Reykjavíkur, þar sem samið verður um verð fyrir hlut hvers eiganda og greiðslufyrirkomulag fyrir 1. júlí 2022.
Eignahlutur OR í Landsneti hf. í árslok 2021 er því færður á meðal veltufjármuna en ekki fastafjármuna líkt og í
árslok 2020.
Innbyggðar afleiður samtals ...................................................................................
2021 2020
Breyting á gangvirði á árinu ....................................................................................
Gangvirði eignarhluta sem flokkaðir eru sem fjáreignir á gangvirði í gengum aðra heildarafkomu er ákvarðað með
viðurkenndum matsaðferðum. Stuðst er við verðmat sem framkvæmd eru af óháðum þriðja aðila auk mats
sérfræðinga innan OR. Gangvirðisbreyting Landsnets hf. nam 228 milljónum. kr. á árinu 2021 (2020: 706
milljónum kr.) og var hækkunin færð á sérstakan gangvirðisreikning meðal eigið fjár. Sjá nánar í skýringu 32.
Landsnet hf. 1) .....................................................
Aðrir eignarhlutar í félögum .................................
Eignarhlutar í öðrum félögum samtals .................
Landsnet hf. 1) .....................................................
Hlutdeild samstæðunnar í afkomu hlutdeildarfélaga var neikvæð um 3.967 þúsund kr. á árinu 2021 (2020: jákvæð
um 4.137 þúsund kr.).
Langtímahluti innbyggðra afleiða, eign / (skuld) ....................................................
Skammtímahluti innbyggðra afleiða eign / (skuld) ..................................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
36
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
18. Áhættuvarnarsamningar
Áhættuvarnarsamningar á gangvirði gegnum rekstrarreikning:
2021 2020
Fastafjármunir
73.264 509.904
17.036 45.399
332.279)( 571.981)(
1.584.188)( 846.690)(
19. Tekjuskattseign og tekjuskattsskuldbinding
Tekjuskattseign og tekjuskattsskuldbinding greinast þannig:
2021 Skatteign Skattskuld Samtals
Tekjuskattseign (-skuldbinding) í ársbyrjun .................................
6.675.003 14.662.897)( 7.987.895)(
Reiknaður tekjuskattur ársins ......................................................
2.888.687)( 1.263.699)( 4.152.386)(
Tekjuskattur til greiðslu ...............................................................
26.614 1.727.336 1.753.949
Tekjuskattsáhrif af endurmati ......................................................
0 2.654.292)( 2.654.292)(
Aðrar breytingar ...........................................................................
0 76.227)( 76.227)(
Tekjuskattseign (-skuldbinding) í árslok ......................................
3.812.930 16.929.779)( 13.116.849)(
2020
Tekjuskattseign (-skuldbinding) í ársbyrjun .................................
4.879.759 14.679.794)( 9.800.035)(
Reiknaður tekjuskattur ársins ......................................................
1.775.858 1.697.238)( 78.620
Tekjuskattur til greiðslu ..............................................................
19.386 1.828.184 1.847.570
Aðrar breytingar ...........................................................................
0 114.050)( 114.050)(
Tekjuskattseign (-skuldbinding) í árslok ......................................
6.675.003 14.662.897)( 7.987.895)(
Tekjuskattseign og tekjuskattsskuldbinding greinast þannig á einstaka liði efnahagsreikningsins:
Skatteign Skattskuld Skatteign Skattskuld
Varanlegir rekstrarfjármunir .................................
840.820 17.344.151)( 788.958 14.809.204)(
Innbyggðar afleiður ..............................................
231.973)( 0 2.239.599 0
Aðrir liðir ...............................................................
635.223 414.372 1.954.481 108.290
Áhrif af yfirfæranlegu skattalegu tapi ...................
2.568.859 0 1.691.965 38.016
Tekjuskattseign (-skuldbinding) í árslok ...............
3.812.930 16.929.779)( 6.675.003 14.662.897)(
Áhættuvarnarsamningar .........................................................................................
Áhættuvarnarsamningar .........................................................................................
Áhættuvarnarsamningar .........................................................................................
Veltufjármunir
31.12.2020
Skammtímaskuldir
Áhættuvarnarsamningar .........................................................................................
Langtímaskuldir
31.12.2021
Áhættuvarnarsamningar eru metnir með núvirtu framtíðargreiðsluflæði og markaðsgögn notuð við verðlagninguna.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
37
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
19. Tekjuskattseign og tekjuskattsskuldbinding, frh.
Yfirfæranlegt skattalegt tap
2021 2020
Yfirfæranlegt skattalegt tap ársins 2017, nýtanlegt til ársins 2027 .........................
0 159.548
Yfirfæranlegt skattalegt tap ársins 2018, nýtanlegt til ársins 2028 .........................
41.429 41.429
Yfirfæranlegt skattalegt tap ársins 2019, nýtanlegt til ársins 2029 .........................
2.059.754 2.059.754
Yfirfæranlegt skattalegt tap ársins 2020, nýtanlegt til ársins 2030 .........................
2.398.725 2.429.258
Yfirfæranlegt skattalegt tap ársins 2021, nýtanlegt til ársins 2031 .........................
2.332.165 0
Yfirfæranlegt skattalegt tap í árslok ........................................................................
6.832.073 4.689.989
20. Birgðir
2021 2020
Efnisbirgðir ..............................................................................................................
1.337.505 1.249.674
21. Viðskiptakröfur og aðrar skammtímakröfur
Viðskiptakröfur greinast þannig í árslok:
2021 2020
Viðskiptakröfur, stórnotendur ..................................................................................
1.159.284 838.993
Viðskiptakröfur, smásala ........................................................................................
4.613.079 4.756.092
Viðskiptakröfur, samtals .........................................................................................
5.772.363 5.595.085
Óbein niðurfærsla vegna krafna sem kunna að tapast ...........................................
147.214)( 155.258)(
5.625.149 5.439.828
A
ðrar skammtímakröfur greinast þannig í árslok:
Fjármagnstekjuskattur ............................................................................................
166.192 176.318
Áfallnar vaxtatekjur .................................................................................................
3.509 61.334
Kröfur á starfsmenn ................................................................................................
2.676 4.307
Aðrar kröfur .............................................................................................................
502.025 162.903
674.401 404.863
22. Handbært fé, bundið fé og markaðsverðbréf
Handbært fé, bundin innistæða og markaðsverðbréf greinist þannig í árslok:
2021 2020
0 6.500.000
14.657.369 8.366.902
14.657.369 14.866.902
Handbært fé, laust innan þriggja mánaða ..............................................................
10.319.874 15.820.051
Efnisbirgðir samanstanda af efni til viðhalds framleiðslu- og dreifikerfa samstæðunnar. Hluti birgða er skilgreindur
sem öryggisbirgðir, þ.e. þær birgðir sem verða vera til staðar til bregðast við bilunum eða viðhaldi jafnvel þó
veltuhraði þeirra lítill. Verðmæti birgða er yfirfarið reglulega. Birgðir til endurnýjunar og nýbygginga eru
eignfærðar meðal varanlegra rekstrarfjármuna sem hluti af kostnaði við eignir í byggingu.
Samkvæmt gildandi skattalöggjöf er yfirfæranlegt skattalegt tap nýtanlegt á móti skattskyldum hagnaði í 10 ár frá
því það myndast. Yfirfæranlegt skattalegt tap í árslok er nýtanlegt sem hér segir:
Bankainnstæður, bundnar í þrjá til tólf mánuði .......................................................
Markaðsverðbréf .....................................................................................................
Stjórnendur hafa lagt mat á nýtingu yfirfæranlegs skattalegs taps og gert áætlanir um skattskyldan hagnað næstu
ár. Tekjuskattseign vegna yfirfæranlegs taps er færð upp að því marki sem talið er að það nýtist.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
38
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
23. Eigið fé
Endurmatsreikningur varanlegra rekstrarfjármuna
Þýðingarmunur
Gangvirðisreikningur
Bundinn hlutdeildarreikningur
Bundið eigið fé vegna þróunar
Óráðstafað eigið fé
Gangvirðisreikningur samanstendur af breytingum á mati á fjáreignum til sölu að teknu tilliti til tekjuskatts.
Eiginfjárhlutfall samstæðunnar í árslok var 51,6% (2020: 47,7%). Ávöxtun eiginfjár var jákvæð um 6,2% á árinu
2021 (2020: jákvæð um 3,1%).
Endurmatsreikningur samstæðunnar samanstendur af endurmatshækkunum rekstrarfjármuna teknu tilliti til
tekjuskatts. Afskriftir af endurmetna verðinu eru færðar í rekstrarreikning og millifærðar á sama tíma af
endurmatsreikningi á óráðstafað eigið fé.
Á árinu 2021 var greiddur arður til eigenda fjárhæð 4.000 milljónir kr. (2020: greiddur arður fjárhæð 3.000
milljónir kr. ).
Samkvæmt lögum nr. 3/2006 ber félögum færa hlutdeild í afkomu dóttur- eða hlutdeildarfélaga, sem færð er í
rekstrarreikning og er umfram móttekinn arð eða þann arð sem ákveðið hefur verið úthluta, á bundinn
hlutdeildarreikning meðal eigin fjár.
Samkvæmt lögum nr. 3/2006 ber félögum sem eignfæra þróunarkostnað færa sömu fjárhæð af óráðstöfuðu
eigin fé á sérstakan lið meðal eigin fjár sem óheimilt er að úthluta arði af.
Á þýðingarmun er færður allur gengismunur sem verður til vegna umreiknings reikningsskila starfsemi með annan
starfsrækslugjaldmiðil en íslenskar krónur.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
39
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
24.
V
axtaberandi skuldi
r
Langtímaskuldir 31.12.2021 31.12.2020
Skuldir við lánastofnanir ..........................................................................................
77.649.505 90.611.094
Víkjandi lán frá eigendum ........................................................................................
0 3.550.949
Skuldabréfaútgáfa ...................................................................................................
87.397.686 77.538.410
165.047.192 171.700.453
Næsta árs afborganir langtímaskulda ......................................................................
15.187.655)( 19.349.528)(
149.859.537 152.350.925
Skammtímaskuldir
Næsta árs afborganir langtímaskulda ......................................................................
15.187.655 19.349.528
Vaxtaberandi skuldir samtals ...................................................................................
165.047.192 171.700.453
Skilmálar vaxtaberandi skulda
Lokagjalddagi Meðalvextir Eftirstöðvar Meðalvextir Eftirstöðvar
Skuldir í erlendum gjaldmiðlum:
í árslok í árslok
Skuldir í CHF ..............................
5.10.2027 0,00% 7.166.297 0,00% 8.961.014
Skuldir í EUR ..............................
19.12.2027 0,80% 17.390.754 0,77% 20.569.184
Skuldir í USD ..............................
26.11.2035 2,03% 34.665.932 2,04% 33.949.380
Skuldir í JPY ...............................
10.5.2027 0,02% 2.187.201 0,01% 3.107.268
Skuldir í GBP ..............................
26.2.2024 1,11% 1.207.197 1,13% 1.589.628
Skuldir í SEK ...............................
5.10.2027 0,02% 2.069.306 0,06% 2.611.626
64.686.686 70.788.101
Skuldir í íslenskum krónum:
Verðtryggðar ...............................
18.2.2055
2,62%
81.376.580
2,76%
84.547.786
Óverðtryggðar .............................
18.2.2042
4,06%
18.983.926
2,96%
16.364.565
100.360.506 100.912.352
Vaxtaberandi skuldir samtals .....................................................
165.047.192 171.700.453
A
fborganir vaxtaberandi lána greinast þannig næstu ár:
31.12.2021
15.187.655
19.196.497
15.082.367
15.967.229
14.038.102
85.575.342
165.047.192
31.12.2020
19.349.528
14.927.515
19.046.846
14.967.994
14.734.478
88.674.091
171.700.453
Síðar ..................................................................................................................................................
Á
rið 2024............................................................................................................................................
Árið 2026............................................................................................................................................
Á
rið 2021............................................................................................................................................
Langtímaskuldir samtals, þ.m.t. næsta árs afborgun ........................................................................
Á
rið 2022............................................................................................................................................
Vaxtaberandi skuldir samstæðunnar eru færðar á afskrifuðu kostnaðarverði. Frekari upplýsingar um vaxtaáhættu
og gjaldeyrisáhættu eru veittar í skýringu 28. Vaxtaberandi skuldir greinast með eftirfarandi hætti:
Árið 2025............................................................................................................................................
Árið 2022............................................................................................................................................
Árið 2025............................................................................................................................................
Á
rið 2023............................................................................................................................................
Á
rið 2024............................................................................................................................................
31.12.2020
Langtímaskuldir samtals, þ.m.t. næsta árs afborgun.........................................................................
Árið 2023............................................................................................................................................
Síðar ..................................................................................................................................................
31.12.2021
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
40
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
24. Vaxtaberandi skuldir, frh.
Breyting vaxtaberandi skulda á árinu greinist þannig:
2021 2020
Hreyfingar með greiðsluáhrif
Vaxtaberandi skuldir 1. janúar ................................................................................
171.700.453 154.019.113
Ný lántaka ...............................................................................................................
14.283.912 29.965.498
Afborganir ...............................................................................................................
24.183.955)( 22.225.138)(
Hreyfingar án greiðsluáhrifa
Gengismunur ..........................................................................................................
678.424)( 7.235.628
Verðbætur ...............................................................................................................
3.925.206 2.705.352
Vaxtaberandi skuldir 31. desember .......................................................................
165.047.192 171.700.453
Ábyrgðir og veðsetningar
Fjárhagsskilyrði lánasamninga
25. Lífeyrisskuldbinding
2021 2020
Lífeyrisskuldbinding í ársbyrjun ...............................................................................
692.027 753.084
Framlag vegna lífeyrisgreiðslna á árinu ...................................................................
35.315)( 33.483)(
Hækkun (lækkun) á lífeyrisskuldbindingu á árinu ....................................................
9.167 27.574)(
Lífeyrisskuldbinding í árslok ....................................................................................
665.879 692.027
Langtímahluti lífeyrisskuldbindingar ........................................................................
630.879 659.027
Skammtímahluti lífeyrisskuldbindingar ....................................................................
35.000 33.000
Lífeyrisskuldbinding í árslok ...................................................................................
665.879 692.027
Í árslok var áfallin lífeyrisskuldbinding samstæðunnar metin um 665,9 milljónir kr
.
, núvirt miðað við 2% vexti,
teknu tilliti til hlutdeildar í hreinni eign lífeyrissjóðsins (2020: 692,0 milljónir kr.). Samstæðan uppfærir
lífeyrisskuldbindinguna samkvæmt mati tryggingastærðfræðings þegar það liggur fyrir ár hvert. Forsendur um
lífslíkur eru í samræmi við ákvæði reglugerðar nr. 391/1998 um skyldutryggingu lífeyrisréttinda og starfsemi
lífeyrissjóða. Áætluð hækkun skuldbindingarinnar á árinu byggir á almennri hækkun launa teknu tilliti til vaxta.
Sá hluti skuldbindingarinnar sem áætlaður er til greiðslu á árinu 2022 er færður meðal skammtímaskulda.
Lífeyrisskuldbinding kemur til vegna réttinda núverandi og fyrrverandi starfsmanna samstæðunnar í
réttindatengdum lífeyriskerfum.
Lán fjárhæð 102.279 milljónir kr. eru m tilteknum fjárhagsskilyrðum sem snúa hlutföllum
endurgreiðslutíma lána miðað við EBITDA og vaxta sem hlutfall af EBITDA (31.12.2020: 81.617 milljónir kr.).
Einnig er horft til þess markmið áætlana séu innan ákveðinna vikmarka. Stjórnendur fara reglulega yfir
fjárhagsskilyrðin og er mat stjórnenda ekki hætta á þau falli. Í lok árs 2021 stóðst samstæðan öll
fjárhagsskilyrði lánasamninga.
Eigendur móðurfyrirtækisins eru í hlutfallslegri ábyrgð fyrir 42,1% af vaxtaberandi skuldum samstæðunnar.
Samstæðan hefur ekki veðsett eignir sínar til tryggingar á skuldum.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
41
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
26. Aðrar skammtímaskuldir
Aðrar skammtímaskuldir greinast þannig í árslok:
2021 2020
Ógreidd opinber gjöld ..............................................................................................
670.554 428.076
Ógreidd laun og launatengdir liðir ............................................................................
1.711.810 1.750.339
Áfallin vaxtagjöld ......................................................................................................
790.891 751.557
Næsta árs greiðslur vegna lífeyrisskuldbindingar ....................................................
35.000 33.000
Gjaldfallnir afleiðusamningar* ..................................................................................
3.335.937 740.000
Aðrar skuldir ............................................................................................................
154.226 85.663
Aðrar skammtímaskuldir samtals ...........................................................................
6.698.418 3.788.635
27.
Á
hættustýring og fjármálagerninga
r
• Markaðsáhættu, sem fjallað er um í skýringu 28
• Lausafjáráhættu, sem fjallað er um í skýringu 29
• Mótaðilaáhættu, sem fjallað er um í skýringu 30
• Rekstraráhættu, sem fjallað er um í skýringu 31
28. Markaðsáhætta
Markmið áhættustýringar er að fylgjast með, greina og stýra bæði fjárhags- og rekstraráhættum samstæðunnar.
* Sjá umfjöllun í skýringu 37.
Markaðsáhætta er hættan á því breytingar á markaðsverði erlendra gjaldmiðla, álverðs, vaxta og annarra
verðbreytinga hafi áhrif á afkomu samstæðunnar eða virði fjármálagerninga. Miðað við núverandi
efnahagsreikning er markaðsáhætta Orkuveitu Reykjavíkur einkum rakin til breytinga á vöxtum, gjaldmiðlum,
verðbólgu og álverðs en áhætta vegna markaðsverðbréfa, s.s. hluta- og skuldabréfa er minni. Áhættan sem vegur
mest hjá samstæðunni er því þrenns konar:
a. Gjaldeyrisáhætta vegna eigna og skulda í efnahagsreikningi og sjóðstreymis í erlendri mynt
b. Vaxtaáhætta vegna lána og samninga samstæðunnar í greiðsluflæði og gangvirðis fjármálagerninga
c. Álverðsáhætta vegna álverðstengdra raforkusamninga
Fjárhagsleg áhætta greinist í:
Áhættustefna Orkuveitu Reykjavíkur felur í sér í allri starfsemi samstæðunnar gætt áhættu og með því
stuðlað ábyrgum og skilvirkum ákvörðunum sem og stjórnunarháttum. Áhættuhandbók lýsir heildarsýn stjórnar
þessu leyti. Hún skilgreinir jafnframt tegundir áhættu, mælikvarða við mat á þeim ásamt aðferðum og mörkum.
Ein grunnstoð áhættuhandbókar er kortleggja þá áhættuþætti sem skipta máli í þessu samhengi, mæla áhrif
þeirra og skilgreina ásættanleg mörk við stýringu þeirra.
Ákvörðunartaka og eftirlit með framkvæmd áhættustefnunnar er hjá áhætturáði. Forstjóri skipar áhætturáð sem
fer með umboð stjórnar í meðhöndlun áhættu. Áhætturáð fylgist með að:
• að móta tillögu að áhættustefnu og áhættumörkum fyrir stjórn
• að viðhlítandi aðferðir séu notaðar við mat og mælingar á áhættu
• að eftirlitskerfi með áhættu séu til staðar og séu skilvirk
• að áhættustefnu stjórnar sé fylgt í rekstri Orkuveitu Reykjavíkur
• að farið sé yfir frávik frá stefnu og þeim eftir atvikum vísað til stjórnar
• að vakta rekstraráhættu samstæðunnar
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
42
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
28. Markaðsáhætta, frh.
a. Gjaldeyrisáhætta
Gengi helstu gjaldmiðla á árinu:
2021 2020 31.12.2021 31.12.2020
CHF ...................................................................... 138,974 144,330 142,830 144,380
EUR ...................................................................... 150,189 154,520 147,600 156,100
USD ..................................................................... 127,047 135,270 130,380 127,210
JPY ....................................................................... 1,157 1,270 1,133 1,234
GBP ...................................................................... 174,707 173,590 175,730 173,550
SEK ...................................................................... 14,807 14,750 14,392 15,569
CAD ...................................................................... 101,304 100,950 102,420 99,910
Þröng viðskiptavog SÍ .......................................... 196,103 200,920 195,602 200,456
Samstæðan býr við gengisáhættu vegna sölusamninga, innkaupa og langtímalána í mismunandi gjaldmiðlum.
Þeir gjaldmiðlar sem einkum skapa gengisáhættu eru bandarískur dollar (USD), evra (EUR) og svissneskir frankar
(CHF).
Meðalgengi Árslokagengi
Gjaldeyrisáhætta er hættan á því breytingar í gengi gjaldmiðla hafi neikvæð áhrif á afkomu samstæðunnar.
Gjaldeyrisáhætta er mæld sem mismunur milli eigna og skulda í hverri mynt þar sem tillit er tekið til allra eigna og
skulda, framvirkra samninga og annarra afleiða. Áhættustýringu er heimilt nota framvirka samninga og
gjaldmiðlaskiptasamninga til draga úr áhættu vegna gengisbreytinga. Samþykkt hafa verið mörk um
lágmarks/hámarks gjaldeyrismisvægi í sjóðstreymi til næstu 5 fjárhagsára.
Af vaxtaberandi lánum samstæðunnar eru um 39% í erlendum gjaldmiðlum. Samstæðan hefur gert langtíma
sölusamninga á raforku í erlendum gjaldmiðlum. Væntar tekjur vegna umfangsmestu sölusamninga í erlendum
gjaldeyri námu á uppgjörsdegi um 69.130 milljónum kr. (2020: 67.430 milljónir kr.) fjárhæð er byggð á
framvirku verði á áli á LME (London Metal Exchange), gengi USD og langtíma væntingum um verðþróun
samkvæmt mati CRU, óháðum matsaðila, eins og það liggur fyrir á uppgjörsdegi. Til viðbótar ofangreindu hafa
verið gerðir aðrir smærri og umfangsminni sölusamningar í erlendum gjaldeyri.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
43
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________
28. Markaðsáhætta, frh.
a.
Gjaldeyrisáhætta, frh.
Gjaldeyrisáhætta í efnahag
Gjaldeyrisáhætta samstæðunnar er eftirfarandi:
Aðrar
31.12.2021
CHF EUR USD JPY SEK ISK myntir Samtals
Vaxtaberandi skuldir .....................................
7.166.297)( 17.390.754)( 34.665.932)( 2.187.201)( 2.069.306)( 1.207.197)( 64.686.686)(
Viðskiptakröfur/(skuldir) ................................
167.991)( 914.978 401)( 30.995)( 4.515)( 711.075
Handbært fé ..................................................
2.320 133.458 1.809.111 1.058 1.171 2.754 51.655 2.001.527
Innbyggðar afleiður .......................................
616.949 616.949
Áhættuvarnarsamningar ...............................
1.826.166)( 1.826.166)(
Kröfur/(skuldir) innan samstæðu* .................
4.463.001)( 1.148.899)( 5.611.900)(
Langtímalán til tengdra aðila* .......................
44.459.387 44.459.387
Samtals áhætta yfir rekstur ........................... 7.163.977)( 17.425.288)( 6.845.327 2.186.143)( 2.068.536)( 1.177.141)( 1.160.056)( 24.335.813)(
Eigið fé dótturfélags í USD** ......................... 58.241.335 58.241.335
Eignarhlutir í öðrum félögum ......................... 6.095.000 6.095.000
Samtals áhætta yfir rekstur og eigið fé ......... 7.163.977)( 17.425.288)( 71.181.662 2.186.143)( 2.068.536)( 1.177.141)( 1.160.056)( 40.000.521
Skýringar
(*) Starfrækslugjaldmiðill ON Power ohf. er USD og færist gengismunur yfir hagnað/(tap) af eignum og skuldum félagsins í ISK. Jafnframt færist gengismunur í móðurfélagi
vegna erlendra eigna og skulda móðurfélagsins gagnvart dótturfélagi þess, ON Power ohf.
(**) Starfrækslugjaldmiðill ON Power ohf. er USD og reiknast þýðingarmunur yfir eigið fé samstæðunnar vegna breytinga á gengi USD/ISK.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
44
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Skýringar
28. Markaðsáhætta, frh.
a.
Gjaldeyrisáhætta, frh.
Gjaldeyrisáhætta í efnahag, frh.
Aðrar
31.12.2020
CHF EUR USD JPY SEK ISK myntir Samtals
Vaxtaberandi skuldir .....................................
8.961.014)( 20.569.184)( 33.949.380)( 3.107.268)( 2.611.626)( 1.589.628)( 70.788.101)(
Viðskiptakröfur/(skuldir) ................................
0 217 196.989 0 1.606)( 113.460 21.608)( 287.452
Handbært fé ..................................................
260.965 809.126 4.411.361 25.911 113.225 272.975 228.289 6.121.853
Innbyggðar afleiður .......................................
5.956.381)( 5.956.381)(
Áhættuvarnarsamningar ...............................
34.130)( 829.238)( 863.369)(
Kröfur/(skuldir) innan samstæðu* .................
126)( 2.066.939)( 838.481)( 2.905.546)(
Langtímalán til tengdra aðila* .......................
45.817.850 45.817.850
Samtals áhætta yfir rekstur ........................... 8.700.049)( 19.794.098)( 7.624.262 3.081.357)( 2.500.008)( 452.046)( 1.382.947)( 28.286.243)(
Eigið fé dótturfélags í USD** ......................... 54.907.420 54.907.420
Eignarhlutir í öðrum félögum ......................... 5.867.000 5.867.000
Samtals áhætta yfir rekstur og eigið fé ......... 8.700.049)( 19.794.098)( 68.398.682 3.081.357)( 2.500.008)( 452.046)( 1.382.947)( 32.488.177
Næmnigreining
Aðrar
CHF EUR USD JPY SEK ISK myntir Samtals
Árið 2021 ....................................................... 716.398 1.742.529 684.533)( 218.614 206.854 117.714 116.006 2.433.581
Árið 2020 ....................................................... 870.005 1.979.410 762.426)( 308.136 250.001 45.205 138.295 2.828.624
Árið 2021 ....................................................... 716.398 1.742.529 7.118.166)( 218.614 206.854 117.714 116.006 4.000.052)(
Árið 2020 ....................................................... 870.005 1.979.410 6.839.868)( 308.136 250.001 45.205 138.295 3.248.818)(
Hagnaður eða (tap)
Styrking á gengi íslensku krónunnar um 10% gagnvart neðangreindum gjaldmiðlum hefði breytt hagnaði (tapi) og eigin fé um eftirfarandi fjárhæðir fyrir tekjuskatt. Veiking
íslensku krónunnar um 10% gagnvart neðangreindum gjaldmiðlum hefði sömu áhrif en í gagnstæða átt. Greiningin byggir á því að allar breytur, sérstaklega vextir og álverð,
haldist óbreyttar.
Eigið fé
(*) Starfrækslugjaldmiðill ON Power ohf. er USD og færist gengismunur yfir hagnað/(tap) af eignum og skuldum félagsins í ISK. Jafnframt færist gengismunur í móðurfélagi
vegna erlendra eigna og skulda móðurfélagsins gagnvart dótturfélagi þess, ON Power ohf.
(**) Starfrækslugjaldmiðill ON Power ohf. er USD og reiknast þýðingarmunur yfir eigið fé samstæðunnar vegna breytinga á gengi USD/ISK.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
45
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
28.
Markaðsáhætta, frh.
b. Vaxtaáhætta
Vaxtaberandi fjáreignir og fjárskuldir samstæðunnar greinast þannig:
Fjármálagerningar með fasta vexti
31.12.2021 31.12.2020
Fjárskuldir .................................................................................................................
99.241.377)( 100.944.357)(
Fjármálagerningar með breytilega vexti
Fjárskuldir .................................................................................................................
65.805.815)( 70.756.095)(
Fjármálagerningar á gangvirði
Markaðsverðbréf .......................................................................................................
14.657.369 8.366.902
Áhættuvarnarsamningar ...........................................................................................
1.826.167)( 863.369)(
12.831.203 7.503.534
Næmigreining vaxta
100 punkta 100 punkta 100 punkta 100 punkta
31.12.2021
hækkun kkun kkun lækkun
0 0 50.306 54.110)(
0 0 1.625.771)( 3.246.739
41.117 41.117)( 25.646 51.718)(
220.795)( 220.795 0 0
179.678)( 179.678 1.549.819)( 3.140.910
100 punkta 100 punkta 100 punkta 100 punkta
31.12.2020
hækkun kkun kkun lækkun
0 0 144.689 152.710)(
0 0 1.418.445)( 2.881.957
57.369 57.369)( 35.582 27.176
246.943)( 246.943 0 0
189.574)( 189.574 1.238.174)( 2.756.423
Skýringar
Næmi sjóðstreymis
Vaxtaberandi skuldir .................................................
Innbyggðar afleiður ..................................................
Í eftirfarandi töflu er finna reiknuð áhrif af breytingum vaxta á sjóðstreymi til eins árs og fjármálagerninga færða
á gangvirði í gegnum rekstur og sjóðstreymi teknu tilliti til tekjuskatts. Greiningin var unnin með sama hætti árið
2020.
Áhættuvarnarsamningar ...........................................
Eignarhlutir í félögum ...............................................
Næmi gangvirðis
Vaxtaáhætta, er áhættan á því breytingar á vöxtum hafi neikvæð áhrif á afkomu samstæðunnar. Samstæðan
býr við vaxtaáhættu vegna vaxtaberandi eigna og skulda og fjármálagerninga á gangvirði. Skuldir bera bæði fasta
og breytilega vexti og er meirihluti þeirra með fasta vexti. Áhættustýring fylgist sérstaklega með vaxtaáhætta
innan skilgreindra marka og nýtir heimildir til stýra vaxtaáhættu með afleiðusamningum þar sem skilgreind hafa
verið mörk um lágmarks/hámarks fastvaxtahlutfall í sjóðstreymi til næstu 5 fjárhagsára. Á árinu 2022 hafa 82% af
gjalddögum vaxtaberandi skulda, að teknu tilliti til áhættuvarnasamninga, verið festir.
Innbyggðar afleiður ..................................................
Áhættuvarnarsamningar ...........................................
Eignarhlutir í félögum ...............................................
Vaxtaberandi skuldir .................................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
46
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
28.
Markaðsáhætta, frh.
c.
Á
lverðsáhætta
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum
Þar sem markaðsverð á innbyggðum afleiðum liggur ekki fyrir hefur verið lagt mat á gangvirði þeirra með
viðurkenndum matsaðferðum. Ákvarðað hefur verið vænt núvirt greiðsluflæði samninga á uppgjörsdegi miðað við
framvirkt verð á áli á LME (London Metal Exchange) og langtíma væntinga um verðþróun á áli. Langtíma
væntingar eru byggðar á mati CRU, óháðs matsaðila, eins og það liggur fyrir á uppgjörsdegi. Frá núvirtu
greiðsluflæði á uppgjörsdegi hefur verið dregið vænt núvirt greiðsluflæði samninga á uppgjörsdegi miðað við
forsendur um álverð sem lágu til grundvallar á upphafsdegi samninga. Mismunurinn er gangvirði afleiðunnar.
Gengið er út frá því að afleiðan hafi ekkert virði á upphafsdegi samnings.
Álverðsáhætta er áhætta á því að breyting á álverði hafi neikvæð áhrif á afkomu samstæðunnar.
Á uppgjörsdegi er álverðstengd raforkusala á grundvelli tveggja samninga, einn við Norðurál vegna Grundartanga
og einn við Norðurál Helguvík vegna Helguvíkur. Hvað varðar saming við Norðurál Helguvík hefur afhending
hluta farið fram með afhendingu á Grundartanga. Raforkusölusamningar þessir eru gerðir í dollurum og er verð á
rafmagni tengt heimsmarkaðsverði á áli. Tekjur af raforkusölusamningum sem tengdir eru álverði námu 16,1% af
heildartekjum samstæðunnar á árinu 2021 (2020: 12,7%).
Innbyggðar afleiður raforkusölusamninga sem færðar eru í reikningsskilin eru færðar til eigna og skulda í
efnahagsreikningi á gangvirði á uppgjörsdegi og gangvirðisbreyting uppgjörstímabilsins er færð í rekstrarreikning
meðal tekna og gjalda af fjáreignum og fjárskuldum.
Raforkusölusamningar tengdir álverði fela í sér innbyggðar afleiður, þar sem tekjur af þeim eru háðar breytingum
á heimsmarkaðsverði á áli í framtíðinni. Í samræmi við ákvæði alþjóðlegra reikningsskilastaðla um
fjármálagerninga hefur gangvirði innbyggðra afleiða vegna Grundartanga og hluta til vegna Helguvíkur verið
metið og fært í reikningsskilin.
Til draga úr álverðsáhættu hefur Orkuveita Reykjavíkur gert afleiðusamninga til draga úr sveiflum
álverðstengdra tekna. Áhættustýring hefur heimild til verja álverðsáhættu og samþykkt hafa verið
lágmarks/hámarks varnarhlutföll til næstu 5 fjárhagsára. Á uppgjörsdegi námu varnir 89% af áætlaðri
álverðstengdri sölu næstu 12 mánaða (31.12.2020: 56%).
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
47
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
28.
Markaðsáhætta, frh.
c.
Á
lverðsáhætta, frh.
Næmnigreining álverðs
31.12.2021
10% lækkun 10% hækkun
3.827.863)( 3.827.863
983.022 1.058.701)(
2.844.840)( 2.769.162
31.12.2020
10% lækkun 10% hækkun
3.382.919)( 3.382.919
309.029 585.965)(
3.073.890)( 2.796.954
d.
Ö
nnur markaðsáhætta
29.
Lausafjáráhætta
Samtals .....................................................................................................................
Álvarnir ......................................................................................................................
Álvarnir ......................................................................................................................
Lausafjáráhætta er hættan á því samstæðan geti ekki staðið við fjárhagslegar skuldbindingar sínar. Markmið
samstæðunnar er stýra lausafé þannig tryggt það hafi alltaf nægt laust til mæta skuldbindingum
sínum.
Samtals .....................................................................................................................
Næmni gangvirðis
OR átti í lok ársins 10.320 milljónir kr. handbært auk markaðsverðbréfa fjárhæð 14.657 milljónir kr.
Sjóðstaða OR var því alls 24.977 milljónir kr. í árslok 2021. Á sama tíma átti OR einnig ónýttar lánsheimildir og
opnar lánalínur fjárhæð 9.629 milljónir kr. Samtals átti OR þannig 34.606 milljónir kr. tryggt lausafé í árslok
2021. Samsvarandi fjárhæð í lok árs 2020 nam 42.463 milljónir kr.
Innbyggðar afleiður ...................................................................................................
Innbyggðar afleiður ...................................................................................................
Önnur markaðsáhætta, s.s. vaxtaálagsáhætta og hlutabréfaáhætta er takmörkuð, þar sem fjárfestingar í
skuldabréfum og eignarhlutum er óverulegur hluti af starfsemi samstæðunnar lausafjárstýringu undanskilinni.
Virði þeirra fjáreigna sem bundnar eru í sjóðum eða í eignastýringu er háð breytingum á markaði t.a.m. vegna
verðbreytinga á skuldabréfa- og hlutafjármarkaði. Sjá nánar
í
skýringu 29
um lausafjáráhættu.
Næmni gangvirðis
Í eftirfarandi töflu er finna reiknuð áhrif af breytingum álverðs á fjármálagerninga færða á gangvirði teknu
tilliti til tekjuskatts.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
48
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
29.
Lausafjáráhætta frh.
Samningsbundnar greiðslur vegna fjármálagerninga, þar með taldar væntanlegar vaxtagreiðslur, greinast þannig:
31.12.2021
Samnings-
Bókfært bundið
Eftir meira
verð sjóðsflæði
Innan árs Eftir 1-2 ár Eftir 2-5 ár en 5 ár
Fjármálagerningar sem ekki eru afleiður
Viðskiptakröfur .....
5.625.149 5.625.149 5.625.149 0 0 0
Aðrar kröfur ..........
674.401 674.401 674.401 0 0 0
Markaðsverðbréf ..
14.657.369 14.657.369 14.657.369 0 0 0
Handbært fé .........
10.319.874 10.319.874 10.319.874 0 0 0
Vaxtaberandi
skuldir ................
165.047.192)( 200.378.478)( 18.625.353)( 22.318.196)( 53.368.080)( 106.066.850)(
Viðskiptaskuldir .... 3.522.684)( 3.522.684)( 3.522.684)( 0 0 0
Aðrar skuldir ........ 6.698.418)( 6.698.418)( 6.698.418)( 0 0 0
143.991.500)( 179.322.787)( 2.430.339 22.318.196)( 53.368.080)( 106.066.850)(
Fjármálagerningar sem eru afleiður, nettó fjáreignir og fjárskuldir
Innb. afleiður í raf-
orkusölusamn. ..
616.949 69.130.064 10.143.657 9.607.663 25.259.708 24.119.036
Áhættuvarnar-
samningar .......... 1.826.167)( 3.008.122)( 2.653.618)( 437.654)( 83.150 0
1.209.217)( 66.121.941 7.490.038 9.170.009 25.342.859 24.119.036
31.12.2020
Fjármálagerningar sem ekki eru afleiður
Viðskiptakröfur .....
5.439.828 5.439.828 5.439.828 0 0 0
Aðrar kröfur ..........
404.863 404.863 404.863 0 0 0
Bundnar innst. .....
6.500.000 6.500.000 6.500.000 0 0 0
Markaðsverðbréf ..
8.366.902 8.366.902 8.366.902 0 0 0
Handbært fé .........
15.820.051 15.820.051 15.820.051 0 0 0
Vaxtaberandi
skuldir ...............
171.700.453)( 204.856.007)( 22.613.652)( 17.798.455)( 55.995.854)( 108.448.045)(
Viðskiptaskuldir ....
2.822.579)( 2.822.579)( 2.822.579)(
0 0 0
Aðrar skuldir ........
3.788.635)( 3.788.635)( 3.788.635)(
0 0 0
141.780.023)( 174.935.577)( 7.306.778 17.798.455)( 55.995.854)( 108.448.045)(
Fjármálagerningar sem eru afleiður, nettó fjáreignir og fjárskuldir
Innb. afleiður í raf-
orkusölusamn. ..
5.956.381)( 67.430.057 7.055.996 7.187.410 22.620.445 30.566.207
Á
hættuvarnar-
samningar ..........
863.369)( 1.409.052)( 835.698)( 547.501)( 25.854)( 0
6.819.749)( 66.021.005 6.220.298 6.639.909 22.594.591 30.566.207
Komi til endurfjármögnunar langtímalána til lengingar lánstíma má gera ráð fyrir dreifing greiðsluflæðis verði
önnur en að ofan greinir.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
49
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
30.
Mótaðilaáhætta
31.12.2021 31.12.2020
Viðskiptakröfur ..........................................................................................................
5.625.149 5.439.828
Aðrar skammtímakröfur ............................................................................................
674.401 404.863
Áhættuvarnarsamningar ...........................................................................................
90.300 555.303
Bundnar innstæður ...................................................................................................
0 6.500.000
Markaðsverðbréf .......................................................................................................
14.657.369 8.366.902
Handbært fé ..............................................................................................................
10.319.874 15.820.051
Samtals .....................................................................................................................
31.367.093 37.086.946
Mesta mögulega tap vegna viðskiptakrafna á reikningsskiladegi eftir viðskiptavinum:
Viðskiptakröfur, stórnotendur ....................................................................................
1.159.284 838.993
Viðskiptakröfur, smásala ...........................................................................................
4.465.865 4.600.835
Samtals .....................................................................................................................
5.625.149 5.439.828
Aldursgreining og virðisrýrnun viðskiptakrafna
Árið 2021 Nafnverð Virðisrýrnun Bókfært verð
5.378.359 75.128 5.303.232
271.988 9.847 262.140
38.721 3.267 35.453
83.295 58.972 24.324
5.772.363 147.214 5.625.149
Árið 2020 Nafnverð Virðisrýrnun Bókfært verð
5.216.756 72.019 5.144.737
215.463 5.640 209.823
50.471 7.952 42.519
112.396 69.647 42.749
5.595.085 155.258 5.439.828
Gjaldfallnar kröfur, 1 til 30 dagar ......................................................
Gjaldfallnar kröfur, eldri en 91 dagur ................................................
Gjaldfallnar kröfur, 1 til 30 dagar ......................................................
Samtals ............................................................................................
Gjaldfallnar kröfur, 31 til 90 dagar ....................................................
Ógjaldfallnar kröfur ...........................................................................
Samtals ............................................................................................
Gjaldfallnar kröfur, 31 til 90 dagar ....................................................
Gjaldfallnar kröfur, eldri en 91 dagur ................................................
Ógjaldfallnar kröfur ...........................................................................
Mótaðilaáhætta er hættan á fjárhagslegu tapi samstæðunnar ef viðskiptamaður eða mótaðili í fjármálagerningi
getur ekki staðið við umsamdar skuldbindingar sínar. Mótaðilaáhætta samstæðunnar er einkum vegna
raforkusölusamninga til iðnaðar og afleiðusamninga sem eru gerðir í áhættuvarnarskyni. Einnig er til staðar
mótaðilaáhætta vegna smásölu, en tap vegna vangoldinna krafna er óverulegt og hefur takmörkuð áhrif á afkomu
samstæðunnar. Beitt er heimild í IFRS 15 til þess líta framhjá fjármögnunarþætti krafna sem búist er við
innheimtist á innan við ári.
Við gerð samninga er reynt tryggja eftir fremsta megni mótaðilinn traustur og uppgjör stærri mótaðila eru
skoðuð reglulega sem og lánshæfismat þeirra.
Fjáreignir samkvæmt sundurliðun hér ofan eru flokkaðar á afskrifuðu kostnaðarverði eða á gangvirði í gegnum
rekstrarreikning. Flokkun þeirra má sjá í skýringu 33.
Mesta mögulega tap samstæðunnar vegna fjáreigna er bókfært verð þeirra, sem greinist þannig:
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
50
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
30.
Mótaðilaáhætta, frh.
Breyting á virðisrýrnun viðskiptakrafna innan ársins greinist þannig:
2021 2020
155.258 99.749
51.485 66.194
59.528)( 10.685)(
147.214 155.258
Virðisrýrnun viðskiptakrafna er færð meðal annars rekstrarkostnaðar í rekstrarreikningi.
31.
Rekstraráhætta
Afskrifað á árinu ........................................................................................................
Bókfærð virðisrýrnun .................................................................................................
Staða 31.12. ..............................................................................................................
Rekstraráhætta er skilgreind sem hætta á tjóni eða skaða sem getur orðið vegna ófullnægjandi innri ferla eða
kerfa, bilunar í búnaði, háttsemi starfsfólks eða vegna ytri þátta í rekstrarumhverfi. Stjórnendur meta
rekstraráhættu og fylgst er með þekktum rekstraráhættum félagsins og þær metnar með reglubundnum hætti.
Samstæðan færir niður viðskiptakröfur vegna áætlaðrar virðisrýrnunar. Virðisrýrnun viðskiptakrafna er metin á
hverjum uppgjörsdegi af stjórnendum. Lagt er mat á innheimtanleika krafna, bæði almennt og sértækt vegna
krafna sem komnar eru í talsverð vanskil. Við mat á almennri niðurfærslu er byggt á sögulegri tapsreynslu,
aldursgreiningu krafna og almennu efnahagsástandi. Ekki er talin þörf á niðurfærslu annarra skammtímakrafna.
Kröfur sem verða til vegna fráveitu og vatnsveitu eru með lögveð í fasteignum og því er ekki færð niðurfærsla
vegna þeirra.
Þjónustusvið samstæðunnar sér um innheimtu viðskiptakrafna og sér mestu um upplýsingagjöf til viðskiptavina
vegna þeirra. Innheimta fer fram eftir vel skilgreindu ferli þar sem m.a. er gætt samræmdu verklagi við úrlausn
innheimtumála.
Staða 1.1. ..................................................................................................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
51
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
32.
Gangvirði
Samanburður á gangvirði og bókfærðu verði
Bókfært
Bókfært
verð Gangvirði
verð Gangvirði
Vaxtaberandi skuldir .................................................
165.047.192 176.771.819 171.700.453 183.772.703
Vextir við mat á gangvirði
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ...........
Áhættuvarnarsamningar ...........................................
Vaxtaberandi skuldir .................................................
Stig gangvirðis
31.12.2021 Stig 1 Stig 2 Stig 3 Samtals
0 0 6.150.680 6.150.680
0 0 616.949 616.949
0 1.826.167)( 0 1.826.167)(
14.657.369 0 0 14.657.369
14.657.369 1.826.167)( 6.767.629 19.598.832
31.12.2020
0 0 5.922.680 5.922.680
0 0 5.956.381)( 5.956.381)(
0 863.369)( 0 863.369)(
8.366.902 0 0 8.366.902
8.366.902 863.369)( 33.701)( 7.469.833
Markaðsverðbréf ......................................................
Eignarhlutir í félögum ...............................................
Eignarhlutir í félögum ...............................................
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ...........
Áhættuvarnarsamningar ...........................................
Áhættuvarnarsamningar ...........................................
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum ...........
Markaðsverðbréf ......................................................
31.12.2020
0,45% til 3,32%
Taflan sýnir fjármálagerninga sem færðir eru í reikningsskilin, flokkaða eftir stigi gangvirðis. Stig gangvirðis eru
skilgreind út frá verðmatsaðferð á eftirfarandi hátt:
Stig 2: Forsendur byggja á öðrum breytum en uppgefnum verðum á virkum markaði (stig 1) sem unnt er afla
fyrir eignir og skuldir, beint (t.d. verð) eða óbeint (afleidd af verðum).
0,1% til 1,3%
9,58% til 10,72%
0,49% til 3,88%
31.12.2021
7,99% til 9,49%
Gangvirði vaxtaberandi skulda er reiknað núvirði höfuðstóls og vaxta, sem er afvaxtað með markaðsvöxtum, auk
viðeigandi áhættuálags á uppgjörsdegi. Gangvirði vaxtaberandi skulda er flokkað sem stig 2.
31.12.2020
Þar sem við á er notaður vaxtaferill á uppgjörsdegi þegar vænt sjóðstreymi er núvirt. Vextirnir greinast þannig:
-0,6% til 0,2%
Stig 3: Forsendur gangvirðis eigna og skulda eru byggðar á gögnum sem ekki er unnt öllu leiti afla á
markaði. Verðmat á eignarhlutum í félögum er unnið af starfsmönnum OR og ytri sérfræðingum og byggir á
afkomu og opinberum gögnum um framtíðartekjur og -fjárfestingar undirliggjandi eigna.
Stig 1: Uppgefin verð á virkum markaði fyrir sams konar eignir og skuldir.
Bókfært verð fjáreigna og fjárskulda á uppgjörsdegi er jafnt og gangvirði þeirra, fyrir utan vaxtaberandi skuldir sem
eru færðar á afskrifuðu kostnaðarverði. Bókfært verð og gangvirði þeirra greinist með eftirfarandi hætti:
31.12.2021
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
52
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
32.
Gangvirði, frh.
Breyting á eignum sem falla undir stig 3 greinist með eftirfarandi hætti á árinu: 2021 2020
33.701)( 1.463.062)(
6.801.330 1.429.361
6.767.629 33.701)(
Mat á gangvirði
33.
Yfirlit um fjármálagerninga
Fjáreignir og fjárskuldir greinast í eftirfarandi flokka fjármálagerninga:
Fjáreignir og Fjáreignir Fjáreignir og Fjáreignir
fjárskuldir á á gangvirði fjárskuldir á á gangvirði
Afskrifað gangvirði í í gegnum aðra Afskrifað gangvirði í í gegnum aðra
kostnaðarverð
rekstur
heildarafkomu kostnaðarverð
rekstur
heildarafkomu
Eignarhlutar í
öðrum félögum .....
55.680 55.680 5.867.000
Eignarhlutar
til sölu ..................
6.095.000 0
Innb. afleiður í
raforkus.samn. ....
616.949 5.956.381)(
Áhættuvarnir ........
90.300 555.303
Viðskiptakröfur .....
5.625.149 5.439.828
Aðrar sk.kr. ..........
674.401 404.863
Fyrirgramgreiddur
kostnaður ............
328.780 227.706
Bundar innst. og
markaðsverðbréf ..
14.657.369 6.500.000 8.366.902
Handbært fé .........
10.319.874 15.820.051
Vaxtab. skuldir .....
165.047.192)( 171.700.453)(
Áhættuvarnir ........
1.916.467)( 1.418.671)(
Viðskiptaskuldir ....
3.522.684)( 2.822.579)(
Fyrirfr.innh. tekjur .
142.970)( 541.288)(
Aðrar sk.skuld. .....
6.698.418)( 3.788.635)(
Samtals ................
158.407.380)( 13.448.152 6.095.000 150.404.827)( 1.547.153 5.867.000
31.12.2021
Staða 1.1. ..................................................................................................................
Innbyggðar afleiður í raforkusölusamningum eru til lengri tíma en tíu ára og því flokkaðar undir 3. stig þar sem
framtíðarmarkaður áls nær eingöngu yfir tíu ár.
31.12.2020
Matsbreyting .............................................................................................................
Hluti af fjáreignum og fjárskuldum samstæðunnar eru metnar á gangvirði. Gangvirði þessara eigna og skulda er
ákvarðað samkvæmt markaðsgögnum eða verðum í nýlegum viðskiptum liggi þessar upplýsingar fyrir. Annars er
viðurkenndum verðmatsaðferðum beitt. Nánari upplýsingar um gangvirðisútreikninga finna í umfjöllun um
þessar eignir og skuldir í skýringum nr. 16, 17 og 18.
Staða 31.12. ..............................................................................................................
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
53
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
34.
Tengdir aðilar
Skilgreining tengdra aðila
Viðskipti við tengda aðila
Sala til tengdra aðila á árinu var eftirfarandi:
2021 2020
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
1.787.928 2.008.642
Stofnanir og félög undir stjórn Reykjavíkurborgar .....................................................
643.833 660.075
Hlutdeildarfélög .........................................................................................................
1.040 0
2.432.801 2.668.717
Kaup á vörum og þjónustu af tengdum aðilum á árinu voru eftirfarandi:
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
135.004 87.808
Stofnanir og félög undir stjórn Reykjavíkurborgar .....................................................
95.510 44.537
Hlutdeildarfélög .........................................................................................................
72.944 65.170
303.458 197.515
Kröfur á hendur tengdum aðilum í árslok voru eftirfarandi:
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
199.107 167.785
Stofnanir og félög undir stjórn Reykjavíkurborgar .....................................................
44.932 38.605
244.039 206.390
Skuldir við tengda aðila voru eftirfarandi:
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
176.414 11.105
Stofnanir og félög undir stjórn Reykjavíkurborgar .....................................................
1.035 0
Hlutdeildarfélög .........................................................................................................
0 6.994
177.449 18.099
Vaxtaberandi skuldir við eigendur móðurfyrirtækis voru eftirfarandi:
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
0 3.321.522
Akraneskaupstaður ...................................................................................................
0 196.296
Borgarbyggð .............................................................................................................
0 33.130
0 3.550.949
Vaxtagjöld á lán frá eigendum móðurfélags voru eftirfarandi:
Reykjavíkurborg ........................................................................................................
526.868 930.850
Akraneskaupstaður ...................................................................................................
36.055 53.847
Borgarbyggð .............................................................................................................
3.113 9.297
566.036 993.993
Ábyrgðargjald greitt til eigenda er meðal vaxtagjalda í ofangreindu yfirliti. Sjá fjárhæðir og umfjöllun um
ábyrgðargjaldið í skýringu 10. Fjallað er um laun stjórnenda í skýringu 7.
Framangreindir aðilar hafa átt í viðskiptum við samstæðuna á árinu. Skilyrði og skilmálar viðskiptanna voru
sambærileg og við ótengda aðila.
Reykjavíkurborg, stofnanir og félög undir stjórn borgarinnar, hlutdeildarfélög, stjórnarmenn og lykilstjórnendur
samstæðunnar eru skilgreindir sem tengdir aðilar. Makar þessara aðila og ófjárráða börn falla einnig undir
skilgreininguna, ásamt fyrirtækjum í eigu eða undir stjórn þessara aðila.
Eftirfarandi er yfirlit um helstu viðskipti við tengda aðila á árinu, ásamt yfirliti um kröfur og skuldir samstæðunnar
við þessa aðila í árslok. Viðskiptum og stöðum milli félaga innan samstæðunnar er eytt út í samstæðureikningnum
og því ekki tilgreind. Upplýsingarnar ekki til sölu samstæðunnar á hefðbundnum aðföngum til heimilisreksturs
viðkomandi aðila.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
54
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
35.
Dótturfélög í samstæðunni
Dótturfyrirtæki Meginstarfsemi 31.12.2021 31.12.2020
Ljósleiðarinn ehf. Uppbygging og rekstur ljósleiðaranets 100,0% 100,0%
OR Eignir ohf. Eignarhaldsfélag 100,0% 100,0%
Veitur ohf. Uppbygging og rekstur veitukerfa 100,0% 100,0%
Orka náttúrunnar ohf. Vinnsla og sala rafmagns 100,0% 100,0%
ON Power ohf. Vinnsla og sala rafmagns 100,0% 100,0%
OR vatns- og fráveita sf. Vatns- og fráveitustarfsemi 100,0% 100,0%
Carbfix ohf. Ráðgjöf, rannsóknir og nýsköpun 100,0% 100,0%
36.
Sjóðstreymisyfirlit
Veltufé frá rekstri greinist þannig:
2021 2020
Hagnaður ársins ........................................................................................................
12.039.829 5.628.090
Rekstrarliðir sem hafa ekki áhrif á sjóðstreymi:
Afskriftir .....................................................................................................................
13.256.961 13.056.194
Söluhagnaður fastafjármuna .....................................................................................
144.286)( 6.978)(
Hlutdeildartekjur ........................................................................................................
3.967 4.137)(
Breyting lífeyrisskuldbindingar .................................................................................
26.148)( 61.057)(
Verðbætur og gengismunur lána ..............................................................................
2.160.207 7.542.116
Innbyggð afleiða ........................................................................................................
4.101.758)( 451.119)(
Tekjuskattsskuldbinding ............................................................................................
59.550)( 2.221.748)(
Gjaldfært vegna gjaldeyrisvarna ...............................................................................
0 3.567)(
Gangvirðisbreytingar eigna í eignastýringu ...............................................................
671.804)( 879.564)(
Gengismunur af handbæru fé ...................................................................................
11.431 149.367)(
Aðrir liðir ....................................................................................................................
56.419)( 91.460)(
Veltufé frá rekstri .......................................................................................................
22.412.430 22.357.403
Eignarhluti
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
55
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
37.
Önnur mál
Gjaldfallnir afleiðusamningar
Viðgerð á höfuðstöðvum
Vatnstjón hjá Vatns- og fráveitu
Málaferli og kröfur
Covid-19
Vatns- og fráveita stóð fyrir framkvæmdum við Suðurgötu sem m.a. fólust í endurnýjun á lögnum. Aðfararnótt 21.
janúar 2021 fór stofnlögn vatns í sundur með þeim afleiðingum vatn flæddi inn í byggingar Háskóla Íslands.
Tjónið hefur verið tilkynnt til tryggingarfélaga Vatns- og fráveitu, ráðgjafa og verktaka. Tjónþoli fékk dómkvadda
matsmenn til meta umfang tjónsins og skiluðu þeir matsskýrslu til tjónþola í janúar 2022. Tjónþoli lagði inn
beiðni hjá Héraðsdómi Reykjavíkur þann 4. mars 2022 þar sem óskað var eftir dómkvaddir yrðu matsmenn til
framkvæma yfirmat. Vatns- og fráveita hefur ekki upplýsingar um niðurstöðu undirmatsskýrslu og því liggur
áætlað umfang tjónsins ekki fyrir svo stöddu. Vatns- og fráveita er með frjálsa ábyrgðatryggingu sem tekur til
skaðabótaábyrgðar sem fellur á félagið. Skilmálar þeirrar tryggingar mæla fyrir um 5 millj. kr. sjálfsábyrgð og 50%
af fjárhæð tjóns eftir það. Þak tryggingarinnar er 300 millj. kr.
Í lok ágúst 2015 komu í ljós alvarlegar rakaskemmdir á húsnæði OR Bæjarhálsi 1. Aðgerðir stjórnenda OR
hafa frá upphafi miðast því skapa fólki viðunandi vinnuaðstöðu og hafa helstu sérfræðingar verið hafðir með
í ráðum við helstu ákvarðanir. Þá hefur verið reynt leita skynsamlegustu leiða til ráða bót á skemmdum og
einnig grafast fyrir um orsakir þeirra. Árið 2017 var húsinu lokað og starfsemin færð annað. Ákveðið var fara
í ítarlega valkostagreiningu og skoða þá möguleika sem voru í stöðunni. Niðurstaðan var fjarlægja gallaða
útveggi hússins, rétta það af og endurbyggja veggina. OR hefur gert verksamning um endurbætur á húsnæðinu
við Ístak. Framkvæmdir hófust í maí 2021 og eru á áætlun. Áætlaður verktími eru 22 mánuðir og upphæð
verksamnings við Ístak er um 1.580 millj. kr. en áfallinn framkvæmdakostnaður af verksamningi við Ístak er um
270 millj.kr.
Frá árinu 2020 hefur COVID-19 faraldurinn haft áhrif á efnahagslíf Íslands og alls heimsins. Faraldurinn hefur haft
óveruleg áhrif á rekstur félagsins. Sjóðsstaða þess er sterk um þessar mundir og félagið er vel rekstrarhæft og
getur vel tekið á sig áföll um fyrirsjáanlega framtíð.
Félagið hefur ekki þegið neina opinbera styrki eða nýtt önnur úrræði stjórnvalda vegna COVID-19. Þá hefur ekki
verið endursamið um neina lánaskilmála vegna faraldursins. Áhrif hans á fjármálagerninga félagsins, virðisrýrnun
eigna og gangvirðismat eigna og skulda ógna ekki rekstri eða efnahag félagsins um fyrirsjáanlega framtíð.
Þann 28. janúar 2022 synjaði Hæstiréttur Íslands Orkuveitu Reykjavíkur um áfrýjunarleyfi á niðurstöðu Landsréttar
í málsókn þrotabús Glitnis, vegna ágreinings um uppgjör á gjaldmiðlaskiptasamningum sem gerðir voru skömmu
fyrir efnahagshrunið 2008. Við þetta ber Orkuveitu Reykjavíkur greiða þrotabúinu um 3,4 milljarða króna sem
eru færðir á meðal annarra skammtímaskulda. Á fyrri árum hefur félagið gjaldfært 740 milljónir vegna málsins og í
árslok 2021 voru eftirstöðvar kröfunnar færðar til gjalda.
Þann 5. mars 2019 sendi lögmaður Ljósleiðarans (áður Gagnaveita Reykjavíkur) Símanum hf. kröfu um fébætur
vegna tjóns sem fyrirtækið telur sig hafa orðið fyrir vegna brots á fjölmiðlalögum, sem Fjarskiptastofa (áður
󶂢
Póst og fjarskiptastofnun) birti ákvörðun um þann 3. 2018. Nemur krafan um 1,3 milljarði króna vegna tapaðra
tekna, kostnaðar og vaxta. Óskað var formlegra viðbragða frá Símanum. Framangreindu bréfi svöruðu lögmenn
Símans með bréfi dagsettu 19. mars 2019 þar sem Síminn hafnaði kröfunni alfarið. Síminn hf. höfðaði dómsmál á
hendur Fjarskiptastofu, Ljósleiðarans ehf., Sýn hf. og lu ehf. vegna ákvörðunar Fjarskiptastofu um lögbrotið.
Dómur héraðsdóms var kveðinn upp þann 1. júlí 2020, þar sem ákvörðun Fjarskiptastofu var staðfest, þó með
nokkrum breytingum á forsendum. Málinu var áfrýjað til Landsréttar af Símanum hf., Fjarskiptastofu og Sýn hf. og
bíður þar nú meðferðar.
Ekkert hefur verið fært vegna þessarar kröfu í ársreikning félagsins fyrir árið 2021.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
56
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
________________________________________________________________________________________________
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir
a. Grundvöllur samstæðu
i) Dótturfélög
ii) Hlutdeildarfélög
iii) Viðskipti felld út við gerð samstæðureiknings
b. Erlendir gjaldmiðlar
i) Viðskipti í erlendum gjaldmiðlum
ii) Dótturfélag með annan starfrækslugjaldmiðil en íslenska krónu
c. Fjármálagerningar
i) Fjáreignir aðrar en afleiðusamningar
Dótturfélög eru þau félög þar sem samstæðan fer með yfirráð. Samstæðan fer með yfirráð þegar hún ber
áhættu eða hefur ávinning af breytilegri arðsemi af hlutdeild sinni í félaginu og getur haft áhrif á arðsemina
vegna yfirráða sinna. Reikningsskil dótturfélaga eru innifalin í samstæðureikningnum frá því yfirráð nást og
þar til þeim lýkur.
Hlutdeildarfélög eru þau félög þar sem samstæðan hefur veruleg áhrif á fjárhags- og rekstrarstefnu en ekki
yfirráð. Veruleg áhrif eru alla jafna til staðar þegar samstæðan ræður yfir 20-50% atkvæðisréttar.
Lán, kröfur og innstæður eru færð til bókar á þeim degi sem til þeirra er stofnað. Allar aðrar fjáreignir, þ.m.t.
fjáreignir metnar á gangvirði gegnum rekstrarreikning eru upphaflega færðar á þeim degi sem OR gerist aðili
að samningsbundnum ákvæðum fjármálagerningsins.
Viðskipti milli félaga innan samstæðunnar, stöður milli þeirra og óinnleystar tekjur og gjöld sem myndast hafa í
viðskiptum milli félaganna eru felld út við gerð ársreiknings samstæðunnar. Óinnleystur hagnaður sem hefur
myndast í viðskiptum við hlutdeildarfélög er færður til lækkunar í samræmi við eignarhlut samstæðunnar í
félögunum. Óinnleyst tap er fært út með sama hætti og óinnleystur hagnaður, en aðeins því marki
ekkert bendi til virðisrýrnunar.
Viðskipti í erlendum gjaldmiðlum eru færð í starfrækslugjaldmiðla einstakra samstæðufélaga á gengi
viðskiptadags. Peningalegar eignir og skuldir í erlendum gjaldmiðlum eru færðar á gengi uppgjörsdags. Aðrar
eignir og skuldir sem færðar eru á gangvirði í erlendri mynt eru færðar á gengi þess dags er gangvirði var
ákveðið. Gengismunur vegna viðskipta í erlendum gjaldmiðlum er færður í rekstrarreikning.
Eignir og skuldir starfsemi félags samstæðunnar sem hefur bandarískan dollar (USD) sem
starfrækslugjaldmiðil eru umreiknaðar í íslenskar krónur (ISK) miðað við gengi uppgjörsdags. Tekjur og gjöld
þessarar starfsemi eru umreiknuð í ISK á meðalgengi ársins. Gengismunur sem myndast við yfirfærslu í ISK
er færður á sérstakan lið í yfirliti um heildarafkomu. Þegar starfsemi með annan starfrækslugjaldmiðil en
íslenska krónu er seld, að hluta til eða öllu leyti, er tengdur gengismunur fluttur í rekstrarreikning.
Skýringar
Reikningsskilaaðferðum sem lýst er hér á eftir hefur verið beitt með samræmdum hætti á öllum þeim
tímabilum sem birt eru í ársreikningnum og af öllum fyrirtækjum í samstæðunni.
Eignarhlutir í hlutdeildarfélögum eru færðir með hlutdeildaraðferð. Hlutdeildarfélög eru upphaflega færð á
kostnaðarverði sem innifelur viðskiptakostnað. Eftir upphaflega skráningu er hlutdeild samstæðunnar í afkomu
og heildarafkomu hlutdeildarfélaga færð í samstæðureikninginn þar til verulegum áhrifum eða sameiginlegum
yfirráðum lýkur.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
57
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
c. Fjármálagerningar, frh.
i)
Fjáreignir aðrar en afleiðusamningar, frh.
Fjáreignir á gangvirði í gegnum aðra heildarafkomu
Fjáreignir á gangvirði gegnum rekstrarreikning
Fjáreignir á afskrifuðu kostnaðarverði
ii) Fjárskuldir aðrar en afleiðusamningar
iii) Afleiðusamningar
Við upphaflega skráningu eru afleiðusamningar færðir á gangvirði. Viðskiptakostnaður þeim tengdur er færður
í rekstrarreikning þegar hann fellur til. Eftir upphaflega skráningu eru afleiðusamningar færðir á gangvirði í
efnahagsreikning og gangvirðisbreytingar eru færðar í rekstrarreikning.
Til fjárskulda OR annarra en afleiðusamninga teljast: lántökur, viðskiptaskuldir og aðrar skammtímaskuldir.
Til handbærs fjár telst sjóður og óbundnar bankainnstæður sem eru til ráðstöfunar innan þriggja mánaða.
Fjáreignir eru flokkaðar á gangvirði gegnum rekstrarreikning séu þær veltufjáreign eða ef þær eru tilgreindar á
gangvirði gegnum rekstrarreikning við upphaflega skráningu í bókhald. Fjáreignir eru tilgreindar á gangvirði
gegnum rekstrarreikning ef ákvarðanir OR um kaup og sölu byggjast á gangvirði þeirra í samræmi við
skrásetta áhættustýringu OR eða fjárfestingastefnu. Við upphaflega skráningu er beinn viðskiptakostnaður
færður í rekstrarreikning þegar hann fellur til. Fjáreignir á gangvirði gegnum rekstrarreikning eru færðar á
gangvirði í efnahagsreikning og gangvirðisbreytingar eru færðar í rekstrarreikning.
Fjáreignir á afskrifuðu kostnaðarverði samanstanda af viðskiptakröfum og öðrum skammtímakröfum.
OR flokkar fjárskuldir aðrar en afleiðusamninga sem fjárskuldir á afskrifuðu kostnaðarverði. Slíkar skuldir eru
upphaflega færðar á gangvirði viðbættum tengdum viðskiptakostnaði. Eftir upphaflega skráningu eru
þessar fjárskuldir metnar á afskrifuðu kostnaðarverði miðað við virka vexti.
OR afskráir fjárskuld þegar samningsbundnum skyldum vegna skuldagerningsins er lokið, þær felldar niður
eða falla úr gildi.
Fjáreignir á afskrifuðu kostnaðarverði eru fjáreignir með föstum eða ákvarðanlegum greiðslum og sem ekki
eru skráðar á virkum markaði. Slíkar eignir eru upphaflega færðar á gangvirði viðbættum öllum tengdum
viðskiptakostnaði. Eftir upphaflega skráningu eru fjáreignir á afskrifuðu kostnaðarverði metin á afskrifuðu
kostnaðarverði miðað við virka vexti, að frádreginni virðisrýrnun þegar við á.
Fjáreignir eru afskráðar ef samningsbundinn réttur OR sjóðstreymi vegna fjáreignanna rennur út eða ef OR
framselur rétt til sjóðstreymis af eigninni til annars aðila án þess halda eftir yfirráðum eða því sem næst allri
þeirri áhættu og ávinningi sem í eignarhaldinu felst. Hluta af framseldum fjáreignum sem stofnað er til eða
haldið er eftir af OR er sérgreint í ársreikningi sem eign eða skuld.
OR flokkar fjáreignir aðrar en afleiðusamninga í eftirfarandi flokka: Fjáreignir á gangvirði í gegnum
heildarafkomu, Fjáreignir metnar á gangvirði gegnum rekstrarreikning og Fjáreignir á afskrifuðu
kostnaðarvirði.
Samstæðan tilgreinir fjárfestingar í tilteknum eignarhlutum í öðrum félögum sem fjáreignir á gangvirði í
gegnum heildarafkomu. Þær eru færðar á gangvirði og gangvirðisbreytingar færðar beint á sérstakan lið
meðal eigin fjár. Þó er virðisrýrnun vegna fjáreigna á gangvirði í gegnum heildarafkomu og gengismunur
gjaldmiðla ef um er ræða peningalega liði, færður í rekstrarreikning. Gangvirðisbreytingar, sem færðar hafa
verið á eigið fé, eru færðar í rekstrarreikning þegar fjáreign á gangvirði í gegnum heildarafkomu er afskráð.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
58
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
c. Fjármálagerningar, frh.
iv) Innbyggðar afleiður
d. Varanlegir rekstrarfjármunir
i) Færsla og mat
ii) Kostnaður sem fellur til síðar
Kostnaðarverð samanstendur af beinum kostnaði sem fellur til við kaupin. Kostnaðarverð varanlegra
rekstrarfjármuna sem samstæðan byggir sjálf innifelur efniskostnað og launakostnað, annan kostnað sem
fellur til við koma eigninni í notkun, auk kostnaðar sem áætlað er muni falla til við niðurrif eigna. Keyptur
hugbúnaður sem er nauðsynlegur til unnt nýta vélbúnað er eignfærður sem hluti af þeim
tækjabúnaði.
Gangvirði eigna er ákvarðað miðað við afskrifað endurstofnverð. Það felur í sér lagt er mat á breytingar á
byggingarkostnaðarverði samskonar eigna og bæði stofnverð og uppsafnaðar afskriftir endurmetið í samræmi
við þær breytingar. Við þennan útreikning er stuðst við opinberar upplýsingar og rauntölur úr bókhaldi
samstæðunnar um verðbreytingar á kostnaðarliðum og tekið tillit til áætlunar um vægi hvers kostnaðarliðar í
heildarkostnaði við byggingu samskonar eigna. Kostnaðarliðir og hlutfallslegt vægi þeirra var ákvarðað af
sérfræðingum OR. Einnig er litið til niðurstöðu virðisrýrnunarprófs sem framkvæmt er af sérfræðingum OR og
endurmat ekki fært umfram vænt framtíðarsjóðstreymi af viðkomandi eignum. Dreifikerfi fyrir heitt vatn, kalt
vatn, fráveitu og rafmagn eru nýtt í starfsemi sem er háð sérleyfum og tekjumörk miða fyrst og fremst við
breytingar á byggingarvísitölu. Tekið er tillit til þess við ákvörðun gangvirðis þessara kerfa.
Hagnaður eða tap af sölu varanlegra rekstrarfjármuna er munurinn á söluverðinu og bókfærðu verði
eignarinnar og er fært í rekstrarreikning. Þegar endurmetnir varanlegir rekstrarfjármunir eru seldir er endurmat
þeirra meðal eigin fjár fært á óráðstafað eigið fé.
Innbyggðar afleiður eru aðskildar frá grunnsamningum og færðar sérstaklega þegar efnahagsleg einkenni og
áhætta grunnsamnings og innbyggðrar afleiðu eru ekki nátengd, annar gerningur með sömu ákvæði og
innbyggða afleiðan væri skilgreindur sem afleiðusamningur og blandaði gerningurinn er ekki metinn í heild á
gangvirði gegnum rekstrarreikning.
Varanlegir rekstrarfjármunir, aðrir en veitu- og framleiðslukerfi, eru færðir til eignar á kostnaðarverði
frádregnum uppsöfnuðum afskriftum og virðisrýrnun.
Þegar varanlegir rekstrarfjármunir eru samsettir úr einingum með ólíkan nýtingartíma eru einingarnar
aðgreindar og afskrifaðar miðað við nýtingartímann.
Veitu- og framleiðslukerfi samstæðunnar eru skráð á endurmetnu verði í efnahagsreikningnum sem er
gangvirði þeirra á endurmatsdegi frádregnum viðbótar afskriftum frá þeim tíma. Endurmat þessara eigna er
framkvæmt með reglubundnum hætti. Allar verðmatshækkanir vegna þessa endurmats eru færðar á
sérstakan endurmatsreikning meðal eigin fjár frádreginni tekjuskattsskuldbindingu. Bakfærsla á áður færðu
endurmati vegna verðmatslækkunar eigna er færð til lækkunar á áður færðu endurmati á endurmatsreikning
frádreginni tekjuskattsskuldbindingu. Afskriftir af endurmetna verðinu eru færðar í rekstrarreikning.
Innlausn endurmats vegna afskrifta er færð af sérstökum endurmatsreikningi á óráðstafað eigið teknu
tilliti til tekjuskatts. Við sölu eða niðurlagningu eignar er hluti sérstaka endurmatsreikningsins sem tilheyrir
þeirri eign færður á óráðstafað eigið fé.
Kostnaður við endurnýja einstaka hluta varanlegra rekstrarfjármuna er færður til eignar ef líklegt er talið
ávinningur sem felst í eigninni muni renna til samstæðunnar og hægt er meta kostnaðinn á áreiðanlegan
hátt. Allur annar kostnaður er gjaldfærður í rekstrarreikningi þegar til hans er stofnað.
Vaxtagjöld af lánsfé sem nýtt er til fjármögnunar á kostnaðarverði mannvirkja í byggingu eru eignfærð á
byggingartíma. Á undirbúningskostnað eru ekki reiknaðir vextir. Eftir eignirnar eru teknar í notkun eru
vaxtagjöld færð til gjalda í rekstrarreikningi.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
59
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
d. Varanlegir rekstrarfjármunir, frh.
iii) Afskriftir
7-60 ár
15-50 ár
10-60 ár
30-90 ár
15-60 ár
9-46 ár
25-50 ár
3-25 ár
Afskriftaaðferðir, nýtingartími og niðurlagsverð eru endurmetin á uppgjörsdegi.
e. Óefnislegar eignir
i) Hitaréttindi
ii) Aðrar óefnislegar eignir
iii) Kostnaður sem fellur til síðar
iv) Afskriftir
5-7 ár
f. Birgðir
Kostnaður sem fellur til síðar er aðeins eignfærður ef hann eykur væntan framtíðarávinning þeirrar eignar sem
hann tengist. Allur annar kostnaður er gjaldfærður í rekstrarreikningi þegar hann fellur til.
Aðrar óefnislegar eignir eru metnar á kostnaðarverði að frádregnum uppsöfnuðum afskriftum og virðisrýrnun.
Aðrir lausafjármunir .......................................................................................................................
Veitukerfi ljósleiðara ......................................................................................................................
Hitaréttindi eru færð til eignar í efnahagsreikningi á kostnaðarverði frádregnum uppsöfnuðum afskriftum og
virðisrýrnun og eru færð meðal óefnislegra eigna. Hitaréttindi eru aðskilin frá landi við kaup.
Aðrar fasteignir ..............................................................................................................................
Veitukerfi fráveitu ...........................................................................................................................
Afskriftir eru reiknaðar línulega sem fastur árlegur hundraðshluti af kostnaðarverði eða endurmetnu
kostnaðarverði miðað við áætlaðan nýtingartíma einstakra hluta varanlegra rekstrarfjármuna frá þeim tíma
sem þær eru nýtanlegar. Land er ekki afskrifað. Áætlaður nýtingartími greinist þannig:
Veitukerfi hitaveitu .........................................................................................................................
Veitukerfi vatnsveitu ......................................................................................................................
Veitukerfi rafveitu ...........................................................................................................................
Framleiðslukerfi .............................................................................................................................
Afskriftir eru færðar línulega í rekstrarreikning miðað við áætlaðan nýtingartíma óefnislegra eigna frá þeim
degi sem þær eru nýtanlegar. Áætlaður nýtingartími greinist þannig:
Hugbúnaður ...................................................................................................................................
Birgðir eru metnar á kostnaðarverði eða hreinu söluvirði, hvoru sem lægra reynist. Kostnaðarverð birgða
byggir á fyrst inn - fyrst út reglunni og innifelur kostnað sem fellur til við afla birgðanna og koma þeim á
þann stað og í það ástand sem þær eru í á uppgjörsdegi. Hreint söluvirði er áætlað söluverð í venjulegum
viðskiptum að frádregnum áætluðum kostnaði við að selja vöru.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
60
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
g. Virðisrýrnun
i) Fjáreignir
- um er að ræða lækkun 15% niður fyrir kostnaðarverð eða
ii) Aðrar eignir
h. Hlunnindi starfsmanna
i) Iðgjaldatengd lífeyriskerfi
ii) Réttindatengd lífeyriskerfi
Endurheimtanleg fjárhæð eignar eða fjárskapandi einingar er hreint gangvirði þeirra eða nýtingarvirði, hvort
sem hærra reynist. Nýtingarvirði er metið miðað við áætlað framtíðarsjóðstreymi, sem er núvirt með vöxtum
fyrir skatta, sem endurspeglar mat markaðarins á tímavirði peninga hverju sinni og þeirri áhættu sem fylgir
eignunum.
Endurmatslækkun er gjaldfærð þegar bókfært verð eignar eða fjárskapandi einingar er hærra en
endurheimtanleg fjárhæð hennar. Fjárskapandi eining er minnsti aðgreinanlegi hópur eigna sem myndar
sjóðstreymi sem er mestu leyti óháð öðrum einingum eða hópum eininga. Virðisrýrnun er gjaldfærð í
rekstrarreikningi en síðan til hlutfallslegrar lækkunar á bókfærðu verði annarra eigna sem tilheyra einingunni.
Virðisrýrnun fjáreigna sem færðar eru á afskrifuðu kostnaðarverði er mismunurinn á bókfærðu verði þeirra
annars vegar og núvirtu væntu framtíðarsjóðstreymi miðað við upphaflega virka vexti hins vegar. Virðisrýrnun
fjáreigna á gangvirði í gegnum aðra heildarafkomu er ákvarðað með hliðsjón af gangvirði þeirra á hverjum
tíma. Samstæðan skilgreinir gangvirðislækkun niður fyrir kostnaðarverð sem hlutlæga vísbendingu um
virðisrýrnun fjáreigna á gangvirði í gegnum heildarafkomu þegar:
Einstakar mikilvægar fjáreignir eru prófaðar sérstaklega hver um sig með tilliti til virðisrýrnunar. Aðrar fjáreignir
eru flokkaðar saman eftir lánsáhættueinkennum.
- gangvirðislækkun varir í a.m.k. sex mánuði.
Virðisrýrnun annarra eigna er bakfærð ef breyting hefur átt sér stað á mati sem notað var við útreikning á
endurheimtanlegri fjárhæð. Virðisrýrnun er einungis bakfærð því marki sem nemur áður færðri virðisrýrnun
að teknu tilliti til afskrifta.
Virðisrýrnun er bakfærð ef hægt er tengja bakfærsluna með hlutlægum hætti atburðum sem hafa orðið eftir
virðisrýrnun var færð. Bakfærsla virðisrýrnunar fjáreigna sem færðar eru á afskrifuðu kostnaðarverði og
fjáreigna til sölu sem eru skuldabréf er færð í rekstrarreikning. Bakfærsla virðisrýrnunar fjáreigna til sölu sem
eru hlutabréf er færð beint á eigið fé.
Bókfært verð annarra eigna, undanskildum birgðum og tekjuskattseign, er yfirfarið á hverjum uppgjörsdegi
til meta hvort vísbendingar séu um virðisrýrnun þeirra. Ef vísbending er til staðar er endurheimtanleg
fjárhæð eignarinnar metin.
Virðisrýrnun fjáreigna er færð í rekstrarreikning. Uppsafnað tap af fjáreignum til sölu sem fært hefur verið á
eigið fé er fært í rekstrarreikning.
Á hverjum uppgjörsdegi er kannað hvort til staðar hlutlæg vísbending um virðisrýrnun fjáreigna. Fjáreign
telst hafa rýrnað í verði ef hlutlægar vísbendingar eru um einn eða fleiri atburðir sem átt hafa sér stað
benda til þess að vænt framtíðarsjóðstreymi viðkomandi eignar verði lægra en áður var talið.
Skuldbinding samstæðunnar vegna réttindatengdra lífeyriskerfa er reiknuð sérstaklega fyrir hvert kerfi með því
áætla framtíðarvirði lífeyrisréttinda sem núverandi og fyrrverandi starfsmenn hafa áunnið sér á
yfirstandandi og fyrri tímabilum. Réttindin eru afvöxtuð til finna núvirði þeirra og er allur ófærður fyrri
kostnaður og raunvirði eigna til greiðslu lífeyris dreginn frá. Árlega reiknar tryggingastærðfræðingur
skuldbindingu á grundvelli aðferðar sem miðast við áunnin réttindi. Breytingar á skuldbindingunni eru færðar í
rekstrarreikning þegar þær falla til.
Kostnaður vegna framlaga í iðgjaldatengd lífeyriskerfi er gjaldfærður í rekstrarreikningi þegar hann fellur til.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
61
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
i. Skuldbindingar
j. Tekjur
i) Tekjur af sölu og dreifingu á raforku og heitu vatni
ii) Tekjur af sölu á köldu vatni og fráveitu
iii) Tengigjöld
iv) Leigutekjur
v) Aðrar tekjur
Tekjur vegna sölu á köldu vatni og fráveitu taka mið af stærð húsnæðis sem tengt er kerfunum, auk fasts
gjalds og eru færðar línulega. auki eru tekjur færðar samkvæmt mældri notkun á köldu vatni hjá tiltekinni
atvinnustarfsemi.
Aðrar tekjur eru færðar þegar til þeirra er unnið eða við afhendingu vöru og þjónustu.
Leigutekjur eru tekjufærðar línulega í rekstrarreikning á leigutímanum.
Við tengingu á nýju húsnæði við veitukerfi raforku, vatns og fráveitu eða við endurnýjun á tengingu, er
innheimt sérstakt gjald af notendum. Þessu gjaldi er ætlað mæta kostnaði vegna nýrra kerfa eða
endurnýjunar þeirra. Tekjur af tengigjöldum eru færðar í rekstrarreikning við tengingu.
Skuldbinding er færð í efnahagsreikninginn þegar samstæðunni ber lagaleg skylda eða hefur tekið á sig
skuldbindingu vegna liðinna atburða og líklegt er kostnaður vegna hennar, sem hægt er meta með
áreiðanlegum hætti, falli á samstæðuna. Skuldbindingin er metin út frá væntu framtíðarfjárflæði, sem er núvirt
með vöxtum sem endurspegla markaðsvexti og þá áhættu sem fylgir skuldbindingunni.
Tekjur af sölu og dreifingu á raforku og heitu vatni eru færðar í rekstrarreikning samkvæmt mældri afhendingu
til kaupenda á árinu og föstu árlegu gjaldi.
Gjaldskrá fyrir dreifingu raforku er háð tekjumörkum sem gefin er út af Orkustofnun í samræmi við ákvæði
raforkulaga nr. 65/2003. Tekjumörkin byggja á rauntölum fyrri ára úr rekstri dreifiveitu, afskrift
rekstrarfjármuna, rauntöpum í dreifikerfi og arðsemi eigin fjár. Við ákvörðun tekjumarka er litið framhjá
fjármagnsliðum. Gjaldskrá er ákveðin miðað við tekjumörk og áætlanir um raforkusölu á dreifiveitusvæði OR.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
62
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
k. Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld
l. Tekjuskattur
m. Starfsþáttayfirlit
Tekjuskattur til greiðslu er tekjuskattur sem áætlað er komi til greiðslu á næsta ári vegna skattskylds
hagnaðar ársins, miðað við gildandi skatthlutfall á uppgjörsdegi, auk leiðréttinga á tekjuskatti til greiðslu vegna
fyrri ára. Tekjuskattshlutfall móðurfyrirtækisins er 37,6% og dótturfélaganna 20%. Rekstur vatns- og fráveitu er
undanþeginn skattskyldu.
Fjárfestingar starfsþátta er heildarkostnaður við kaup rekstrarfjármuna og óefnislegra eigna.
Verðlag sölu á vöru og þjónustu milli starfsþátta er ákveðið eins og um óskylda aðila sé að ræða.
Frestaður tekjuskattur er færður vegna tímabundinna mismuna á bókfærðu verði eigna og skulda í
ársreikningnum annars vegar og skattverði þeirra hins vegar. Útreikningur á frestuðum skatti byggir á því
skatthlutfalli sem vænst er verði í gildi þegar tímabundnir mismunir koma til með snúast við, miðað við
gildandi lög á uppgjörsdegi. Frestaður tekjuskattur var reiknaður miðað við 37,6% fyrir móðurfyrirtækið sem er
skattalega sameignarfélag og 20% fyrir dótturfélögin sem eru hlutafélög.
Virkir vextir eru ávöxtunarkrafa sem notuð er við núvirðingu áætlaðs sjóðstreymis yfir áætlaðan líftíma
fjármálagernings eða styttra tímabil, eftir því sem við á, þannig það jafngildi bókfærðri fjárhæð
fjáreignarinnar eða fjárskuldarinnar í efnahagsreikningi.
Fjármagnsgjöld samanstanda af vaxtakostnaði af lántökum, bakfærslu núvirðingar skuldbindinga, gengistapi
af erlendum gjaldmiðlum, tapi af áhættuvarnargerningum sem fært er í rekstrarreikning og virðisrýrnun
fjáreigna. Lántökukostnaður er færður í rekstrarreikning miðað við virka vexti.
Gengishagnaði og gengistapi er jafnað saman í rekstrarreikningi.
Rekstrarafkoma starfsþátta og eignir þeirra samanstanda af liðum sem tengja beint við hvern starfsþátt og
þá liði sem hægt er að skipta milli starfsþátta á rökrænan hátt.
Rekstrarstarfsþáttur er hluti samstæðunnar sem fæst við viðskipti og er fær um afla tekna og stofna til
gjalda, bæði innan og utan samstæðu. Afkoma allra starfsþátta samstæðunnar er yfirfarin af stjórnendum til
að meta frammistöðu þeirra.
Tekjuskattur samanstendur af tekjuskatti til greiðslu vegna ársins og frestuðum tekjuskatti. Tekjuskattur er
færður í rekstrarreikning nema þegar hann varðar liði sem eru færðir beint á eigið fé, en í þeim tilvikum er
tekjuskatturinn færður á þá liði.
Fjármunatekjur samanstanda af vaxtatekjum af fjárfestingum, arðstekjum, breytingum á gangvirði fjáreigna
þar sem gangvirðisbreyting er færð í rekstrarreikning, gengishagnaði af erlendum gjaldmiðlum og hagnaði af
áhættuvarnargerningum sem eru færðir í rekstrarreikning. Vaxtatekjur eru færðar eftir því sem þær falla til
miðað við virka vexti. Arðstekjur eru færðar í rekstrarreikning á þeim degi sem arðsúthlutun er samþykkt.
Tekjuskattseign er einungis færð því marki sem líklegt er talið skattskyldur hagnaður verði til
ráðstöfunar í framtíðinni, sem unnt verður nýta eignina á móti. Tekjuskattseign er metin á hverjum
uppgjörsdegi og lækkuð að því marki sem talið er að hún komi ekki til með að nýtast.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
63
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
n. Ákvörðun gangvirðis
o. Varanlegir rekstrarfjármunir
p. Fjárfestingar í eignarhlutum í öðrum félögum og skuldabréfum
Gangvirði framleiðslukerfa og ljósleiðarakerfa sem hafa verið endurmetin er ákvarðað miðað við afskrifað
endurstofnverð. Það felur í sér lagt er mat á breytingar á byggingarkostnaðarverði samskonar eigna og
bæði stofnverð og uppsafnaðar afskriftir endurmetnar í samræmi við þær breytingar. Einnig er litið til
niðurstöðu virðisrýrnunarprófs og endurmat ekki fært umfram vænt framtíðarsjóðstreymi af viðkomandi
eignum.
Nokkrar reikningsskilaaðferðir og skýringar samstæðunnar krefjast ákvörðunar á gangvirði, bæði vegna
fjármálagerninga og annarra eigna og skulda. Fjármálastjóri ber ábyrgð á öllum mikilvægum ákvörðunum um
gangvirði, þ.m.t. 3. stigs gangvirðismöt. Áhættustýring, undir stjórn fjármálastjóra, fer reglulega yfir mikilvægar
forsendur sem eru ógreinanlegar á markaði og matsbreytingar. Ef upplýsingar frá þriðja aðila, líkt og verð frá
miðlurum eða verðmatsþjónustu, eru notaðar við ákvörðun gangvirðis þá eru þær upplýsingar nýttar til
styðja þá niðurstöðu matið uppfylli kröfur um alþjóðlega reikningsskilastaðla (IFRS), þar á meðal það stig
sem slíkt mat myndi falla undir. Endurskoðunarnefnd samstæðunnar er upplýst um mikilvæg atriði tengd
gangvirðismati.
Við ákvörðun gangvirðis eigna eða skulda notar samstæðan markaðsupplýsingar eins miklu leyti og hægt
er. Gagnvirðið er flokkað í mismunandi stig á grundvelli þeirra forsenda sem notaðar eru við matið samkvæmt
eftirfarandi flokkum:
Stig 1: Skráð verð (óbreytt) á virkum markaði fyrir samskonar eignir og skuldir.
Stig 2: Aðrar forsendur en skráð verð samkvæmt 1. stigi sem hægt er greina fyrir eignina eða skuldina,
ýmist beint (þ.e. verð) eða óbeint (þ.e. afleidd af verði).
Stig 3: Forsendur sem notaðar eru við mat eignar eða skuldar eru ekki byggðar á fáanlegum
markaðsupplýsingum (ógreinanlegar upplýsingar).
Ef forsendur sem notaðar eru við ákvörðun gangvirðis eignar eða skuldar flokkast á mismunandi stig í
stigkerfinu, þá er gangvirðið allt flokkað á sama stigi og lægstu mikilvægar forsendur matsins.
Samstæðan færir tilfærslur milli stiga í stigkerfinu í lok þess reikningstímabils sem breytingin átti sér stað.
Nánari upplýsingar um forsendurnar sem notaðar eru við ákvörðun gangvirðis er finna í þeim skýringum
sem þær eiga við og í skýringu um gangvirði nr. 32.
Gangvirði eignarhluta í öðrum félögum og skuldabréfa er ákvarðað með hliðsjón af markaðsverði þeirra á
uppgjörsdegi. Ef markaðsverð er ekki þekkt byggir mat á gangvirði á viðurkenndum matsaðferðum.
Matsaðferðir geta falið í sér stuðst er við verð í nýlegum viðskiptum milli ótengdra aðila. Við beitingu
matsaðferða er litið til þeirra þátta sem markaðsaðilar myndu nota við verðmat og aðferðirnar eru í samræmi
við viðurkenndar aðferðir við að verðleggja fjáreignir.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
64
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
q. Afleiður
r. Viðskiptakröfur og aðrar skammtímakröfur
s. Fjárskuldir sem ekki teljast afleiður
t. Leigusamningar
Gangvirði afleiðusamninga sem ekki eru skráðir á virkum mörkuðum er ákvarðað með notkun matsaðferða
sem eru endurskoðaðar reglulega af sérfróðu starfsfólki. Öll matslíkön sem eru notuð þurfa vera samþykkt
og prófuð til að tryggja að niðurstöðurnar endurspegli þau gögn sem notuð voru.
Við upphaf samnings leggur samstæðan mat á það hvort samningur eða hluti hans feli í sér leigusamning.
Samningur er leigusamningur hluta eða heild ef samningurinn felur í sér rétt til yfirráða tiltekinnar eignar á
tilteknu tímabili í skiptum fyrir endurgjald. Við mat á því hvort í leigusamningi feli í sér yfirráð tiltekinnar eignar
notar samstæðan skilgreiningu leigusamnings í IFRS 16.
Gangvirði, sem einungis er metið vegna skýringa, er ákvarðað út frá núvirði framtíðarsjóðsflæðis höfuðstóls
og vaxta og er afvaxtað með markaðsvöxtum á uppgjörsdegi.
Matsaðferðir geta falið í sér notast er við verð í nýlegum viðskiptum á milli ótengdra aðila. Tekið er mið af
verðmæti annarra fjármálagerninga sem eru áþekkir þeim gerningi sem um ræðir, stuðst við aðferðir til
meta núvirt fjárstreymi eða aðrar verðmatsaðferðir sem beita til meta með áreiðanlegum hætti
raunverulegt markaðsverðmæti. Við beitingu matsaðferða eru allir þættir notaðir sem markaðsaðilar myndu
nota við verðmat og aðferðirnar eru í samræmi við viðurkenndar aðferðir við verðleggja fjármálagerninga.
Samstæðan sannreynir reglulega matsaðferðir sínar og prófar þær með því nota verð sem fengist hafa í
viðskiptum á virkum markaði með sama gerning, án aðlagana eða breytinga, eða byggja á upplýsingum frá
virkum markaði.
Gangvirði viðskiptakrafna og annarra skammtímakrafna er metið á núvirði vænts framtíðargreiðsluflæðis, sem
afvaxtað er á markaðsvöxtum uppgjörsdags. Gangvirði er einungis metið svo unnt upplýsa um það í
skýringum.
Gangvirði vaxtaskiptasamninga er byggt á verðtilboði miðlara. Þessi verðtilboð eru prófuð með tilliti til
sanngirni með því afvaxta framtíðargreiðsluflæði byggt á ákvæðum og lokadegi hvers samnings og með
því að nota markaðsvexti fyrir svipaða gerninga á verðmatsdegi.
Áreiðanlegasta sönnun á gangvirði afleiðusamninganna í upphafi er kaupverðið, nema gangvirði gerningsins
sannanlegt með samanburði við önnur skráð og nýleg markaðsviðskipti á sama fjármálagerningi eða byggt
á matsaðferð þar sem breytur byggja eingöngu á markaðsgögnum. Þegar slík gögn eru fyrir hendi, færir
samstæðan hagnað eða tap á upphaflegum skráningardegi gerninga.
Gangvirði afleiða er byggt á skráðu markaðsvirði þeirra, ef það er til. Ef markaðsverð er ekki til, er gangvirðið
fundið með viðurkenndum matsaðferðum.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
65
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
t. Leigusamningar, frh.
i Samstæðan sem leigutaki
Leigueignir og leiguskuldir eru sérgreindar í efnahagsreikningi.
Þegar leiguskuldin er endurmetin með þessum hætti þá er samsvarandi leiðrétting gerð á bókfærðu verði
leigueignarinnar, eða leiðrétting færð í rekstrarreikning samstæðunnar ef bókfært virði leigueignarinnar hefur
verið fært niður í núll.
Samstæðan kýs færa ekki leigueignir og leiguskuldir vegna leigusamninga um eignir lágu virði og
leigusamninga sem eru til skamms tíma. Samstæðan gjaldfærir leigugreiðslur vegna þessara leigusamninga
línulega á leigutíma.
Leigueignin er í kjölfarið afskrifuð línulega frá upphafi til loka leigusamningsins, nema þegar eignarhald flyst
yfir til samstæðunnar í lok leigutímabilsins eða ef kostnaðarverð leigueignarinnar endurspeglar samstæðan
muni nýta sér kauprétt í lok leigutímabilsins. Í þeim tilfellum er leigueignin afskrifuð á nýtingartíma eignarinnar.
Nýtingartíminn er ákvarðaður með sömu aðferð og notuð er fyrir aðra fastafjármunir samstæðunnar. Jafnframt
er virði leigueignar lækkað reglubundið um sem nemur virðisrýrnun hennar ef einhver er og leiðrétt vegna
endurmats leiguskuldarinnar.
Leiguskuld er upphaflega færð á núvirði ógreiddra leigugreiðslna á upphafsdegi leigusamningsins.
Greiðslurnar eru núvirtar með því nota innbyggða vexti leigusamningsins, séu þeir tiltækir, en annars notar
samstæðan þá vexti sem hún fær á nýju lánsfé. Að jafnaði notar samstæðan vexti á nýju lánsfé til núvirðingar.
Samstæðan ákvarðar vexti á nýju lánsfé með því sækja vaxtaupplýsingar vegna ólíkra fjármögnunarleiða
og gerir tilteknar aðlaganir til endurspegla skilmála leigusamningsins og eiginleika eignarinnar sem er
leigð.
Leigugreiðslur sem eru innfaldar í ákvörðun fjárhæðar leiguskuldar samstæðunnar fela í sér eftirfarandi:
– Fastar greiðslur, þar með taldar leigugreiðslur sem eru samkvæmt eðli sínu fastar
Breytilegar leigugreiðslur tengdar vöxtum eða vísitölu, upphaflega áætlaðar miðað við vexti eða vísitölu á
upphafsdegi
– Fjárhæðir sem gert er ráð fyrir að þurfi að greiða samkvæmt hrakvirðistryggingu
Kaupverð samkvæmt kaupréttarákvæði í leigusamningi þegar samstæðan telur nokkuð víst hún muni
nýta kaupréttinn, leigugreiðslur á valkvæðum framlengingartímabilum ef samstæðan er nokkuð viss um
hún muni nýta framlengingarheimildir og greiðslur vegna uppsagnar leigusamnings fyrir lok leigutímans, nema
samstæðan sé nokkuð viss um að nýta ekki uppsagnarheimildir.
Leiguskuldin er færð á afskrifuðu kostnaðarverði með því nota aðferð virkra vaxta. Hún er endurmetin
þegar breyting verður á framtíðarleigugreiðslum vegna breytinga á vísitölu eða vöxtum, ef það er breyting á
mati samstæðunnar á fjárhæð sem hún væntir verði greidd samkvæmt hrakvirðistryggingu, ef samstæðan
breytir mati sínu á því hvort hún muni nýta kaupréttarákvæði, heimildir til framlengingar eða uppsagnar
leigusamnings eða ef það er breyting á fjárhæð leigugreiðslu sem er í eðli sínu föst.
Við upphaf eða breytingu á samningi sem felur í sér leiguhluta úthlutar samstæðan endurgjaldinu á leiguhluta
á grundvelli sjálfstæðs verðs hvers hluta fyrir sig. Fyrir leigusamninga um fasteignir hefur samstæðan hins
vegar kosið að aðgreina ekki leiguhluta frá öðrum hlutum samningsins og færir þá sem einn leigusamning.
Samstæðan færir leigueign og leiguskuld við upphaf leigusamnings. Leigueignin er upphaflega færð á
kostnaðarverði. Upphafleg fjárhæð leiguskuldarinnar teknu tilliti til leigugreiðslna sem hafa fallið til fyrir eða
á upphafsdegi samningsins, beinum kostnaði við öflun leigueignarinnar og áætlaðum kostnaði við taka
niður og fjarlægja eignina eða til þess færa eignina eða umhverfi hennar í samt horf loknum
leigusamningi og að frádregnum leiguílvilnunum sem samstæðan hefur fengið.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
66
________________________________________________________________________________________________
Skýringar
38. Mikilvægar reikningsskilaaðferðir, frh.
t. Leigusamningar, frh.
ii Samstæðan sem leigusali
39. Nýir reikningsskilastaðlar og túlkanir á þeim sem samstæðan hefur ekki ennþá innleitt
Nokkrir nýir alþjóðlegir reikningsskilastaðlar gilda um fjárhagsár sem byrja eftir 1. janúar 2022 en heimilt er
beita þeim fyrir gildistöku þeirra. Samstæðan hefur hins vegar ekki innleitt nýja eða breytta
reikningsskilastaðla fyrr en heimilt var við gerð þessara reikningsskila.
Ekki er búist við eftirfarandi breytingar á stöðlum og túlkunum muni hafa veruleg áhrif á reikningsskil
samstæðunnar.
– IFRS 17 Vátryggingasamningar
– Breytingar á IFRS 17 og IFRS 4 vegna gildistöku IFRS 17 Vátryggingasamninga
– Breytingar á tilvísunum til Hugtakaramma alþjóðlegra reikningsskilastaðla
– Hagnaður fyrir upphaf notkunar (breytingar á IAS 16)
– Óhagstæðir samningar – Kostnaður við uppfyllingu samnings (breytingar á IAS 37)
– Árlegar uppfærslur IFRS staðla 2018-2020 (breytingar á IFRS 1, IFRS9, IFRS 16 og IAS 41)
– Flokkun skulda í skammtíma- og langtímaskuldir (breytingar á IAS 1)
Við upphaf eða breytingu á samningi sem inniheldur leiguþátt skiptir samstæðan endurgjaldi samkvæmt
samningnum niður á einstaka leiguþætti samningsins á grundvelli hlutfallslegs sjálfstæðs verðs þeirra.
Þegar samstæðan er leigusali þá er ákvarðað við upphaf leigusamnings hvort um er ræða
fjármögnunarleigusamning eða rekstrarleigusamning.
Við flokkun leigusamnings leggur samstæðan heildstætt mat á það hvort leigusamningurinn flytji meginhluta
áhættu og ávinnings sem tilheyrir eignarhaldi hinnar undirliggjandi eignar. Ef það er niðurstaðan þá er
leigusamningurinn fjármögnunarleigusamningur en ef ekki þá er hann rekstrarleigusamningur. Ákveðnir þættir
eru hluti af þessu mati eins og til dæmis hvort leigusamningurinn nær yfir meginhluta nýtingartíma eignarinnar.
Samstæðan færir leigugreiðslur vegna rekstrarleigusamninga línulega yfir leigutímabilið og setur þær fram
meðal annarra tekna í rekstrarreikningi.
Samstæðuársreikningur Orkuveitu Reykjavíkur 2021
67
5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-315493004ARP9VPUIX5B732020-01-012020-12-315493004ARP9VPUIX5B732021-12-315493004ARP9VPUIX5B732020-12-315493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:RevaluationSurplusMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:RevaluationSurplusMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:RevaluationSurplusMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:CapitalReserveMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:CapitalReserveMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:CapitalReserveMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ORK:ReserveOfDevelopmentExpenseMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ORK:ReserveOfDevelopmentExpenseMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ORK:ReserveOfDevelopmentExpenseMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:ReserveOfGainsAndLossesOnFinancialAssetsMeasuredAtFairValueThroughOtherComprehensiveIncomeMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:ReserveOfGainsAndLossesOnFinancialAssetsMeasuredAtFairValueThroughOtherComprehensiveIncomeMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:ReserveOfGainsAndLossesOnFinancialAssetsMeasuredAtFairValueThroughOtherComprehensiveIncomeMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember5493004ARP9VPUIX5B732020-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember5493004ARP9VPUIX5B732021-01-012021-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember5493004ARP9VPUIX5B732021-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember5493004ARP9VPUIX5B732019-12-31ifrs-full:RevaluationSurplusMember5493004ARP9VPUIX5B732020-01-012020-12-31ifrs-full:RevaluationSurplusMember5493004ARP9VPUIX5B732019-12-31ifrs-full:CapitalReserveMember5493004ARP9VPUIX5B732020-01-012020-12-31ifrs-full:CapitalReserveMember5493004ARP9VPUIX5B732019-12-31ORK:ReserveOfDevelopmentExpenseMember5493004ARP9VPUIX5B732020-01-012020-12-31ORK:ReserveOfDevelopmentExpenseMember5493004ARP9VPUIX5B732019-12-31ifrs-full:ReserveOfGainsAndLossesOnFinancialAssetsMeasuredAtFairValueThroughOtherComprehensiveIncomeMember5493004ARP9VPUIX5B732020-01-012020-12-31ifrs-full:ReserveOfGainsAndLossesOnFinancialAssetsMeasuredAtFairValueThroughOtherComprehensiveIncomeMember5493004ARP9VPUIX5B732019-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember5493004ARP9VPUIX5B732020-01-012020-12-31ifrs-full:ReserveOfExchangeDifferencesOnTranslationMember5493004ARP9VPUIX5B732019-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember5493004ARP9VPUIX5B732020-01-012020-12-31ifrs-full:RetainedEarningsMember5493004ARP9VPUIX5B732019-12-31iso4217:ISK